2. 1. ΤΙ ΕIΝΑΙ;
Τράνταγμα – κίνηση
Η αισθητή ανατάραξη της επιφάνειας
ενός ουράνιου σώματος
Συνοδεύεται από σεισμικά κύματα
Στιγμιαίο αποτέλεσμα
Ουσιαστικά: Σεισμός είναι η εδαφική δόνηση που γεννιέται κατά την διατάραξη
της μηχανικής ισορροπίας των πετρωμάτων από φυσικές αιτίες που βρίσκονται
στο εσωτερικό της Γης.
Παγκόσμιος χάρτης της Γήινης σεισμικής δραστηριότητας
(1963 - 1998)
3. 2. ΤΥΠΟΙ ΣΕΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΓΕΝΝΩΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΓΗΙΝΟ ΦΛΟΙΟ
Τεκτονικοί :
• Τα αίτια δημιουργίας τους βρίσκονται στην δομή του εσωτερικού της Γης
• Προκαλούνται από δυνάμεις που ξεπερνούν τα όρια της αντοχής των πετρωμάτων
• Το 90% το συνόλου των επιφανειακών σεισμών σχετίζονται με τον τεκτονικό χαρακτήρα της
Γης
Ηφαιστειακοί :
• Το υπόλοιπο 10% των παγκόσμιων σεισμών σχετίζονται με ηφαιστειακή δραστηριότητα
• Λιγότερο ισχυροί από τους τεκτονικούς
• Ακόμα και αυτοί πάντως, μπορεί να είναι ιδιαίτερα καταστροφικοί
• Αποτέλεσμα αλλαγής της πίεσης στο εσωτερικό της γης, λόγω της εισροής ή εκροής μάγματος
4. Εγκατακρημνισιγενείς :
• Ελάχιστο ποσοστό σεισμών
• Οφείλονται στην εγκατακρήμνιση οροφών υπογείων κοιλωμάτων
• Σεισμοί συνήθως μικρού μεγέθους και τοπικού χαρακτήρα
Κρυογενείς :
• Συμβαίνουν με την απότομη πτώση της θερμοκρασίας
• Οι επιπτώσεις ενός κρυονικού σεισμού δεν είναι σοβαρές
• Συμβαίνουν συνήθως τις πρώτες πρωινές ώρες κατά τις κρύες περιόδους του χειμώνα
Τεχνητοί :
• Οι τεχνητοί σεισμοί προκαλούνται με εκρήξεις ή χτύπημα της επιφάνειας του γήινου φλοιού
• Συνήθως χρησιμοποιούνται για την τομογράφηση του υπεδάφους
• Σε μεγάλη κλίμακα είναι δυνατή και η πρόκληση σεισμών
5. 3. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΕΝΕΣΗΣ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΓΗΙΝΟΥ
ΦΛΟΙΟΥ
Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να γίνει άμεση παρατήρηση της διαδικασίας γένεσης των
σεισμών στα ρήγματα με όργανα μέτρησης
Χρησιμοποιούνται έμμεσα φαινόμενα
Ένα μοντέλο ερμηνείας είναι αυτό των τριών σταδίων
Μοντέλο των τριών σταδίων:
Ο σεισμός εκδηλώνεται με την απότομη ολίσθηση μεταξύ των δύο πλευρών ενός ρήγματος.
Τα τρία στάδια ως τον σεισμό, σύμφωνα με το αντίστοιχο μοντέλο, είναι τα εξής:
i. Στάδιο 1: θραύση του ετερογενούς υλικού που περιβάλλει το κύριο ρήγμα
ii. Στάδιο 2: θραύση των asperities
iii. Στάδιο 3: σχηματισμός λιπαντικού στρώματος
6. 4. ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΓΗΣ
ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΒΑΘΟΣ ΤΟΥΣ
Ένας σεισμός ξεκινάει γύρω από μια θέση που ονομάζεται εστία
Το σημείο της εστίας ονομάζεται υπόκεντρο
Αν το υπόκεντρο προβληθεί στην επιφάνεια της γης ονομάζεται επίκεντρο
Ανάλογα με την απόσταση του σεισμού από το υπόκεντρο έως την επιφάνεια της γης
έχουμε:
Τους επιφανειακούς σεισμούς μικρού βάθους
Τους σεισμούς ενδιάμεσου βάθους
Τους σεισμούς μεγάλου βάθους
Όσο μικρότερο είναι το βάθος ενός σεισμού τόσο πιο καταστρεπτικός είναι. Πχ ένας
επιφανειακός σεισμός 6,5 ρίχτερ προκαλεί μεγαλύτερες καταστροφές από έναν έναν
ενδιάμεσο σεισμό 6,9 ρίχτερ.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Διότι:
1) Όσο αυξάνεται το βάθος τόσο μειώνεται η απόσταση ανάμεσα στην εστία και στην
επιφάνεια της γης και έτσι έχουμε μικρότερα σεισμικά κύματα.
2) Ο διασκορπισμός των κυμάτων είναι μεγαλύτερος.
7. 5. ΟΡΓΑΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ
ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ
Το όργανο που μετράει τις σεισμικές
δονήσεις ονομάζεται σεισμόμετρο.
Όταν το σεισμόμετρο έχει την δυνατότητα
να καταγράφει τις δονήσεις αυτές
ονομάζεται σεισμογράφος.
Το γράφημα του σεισμογράφου ονομάζεται
σεισμόγραμμα.
Για την μέτρηση μια σεισμικής δόνησης
χρησιμοποιούνται διάφορες κλίμακες και
κυρίως:
Η κλίμακα Ρίχτερ: η κλίμακα αυτή μετράει το μέγεθος ενός σεισμού στην εστία
στην εστία του. Πιο συγκεκριμένα μετράει την ενέργεια που απελευθερώνεται
στην εστία. Ο μεγαλύτερος σεισμός που έχει παρατηρηθεί στην Γη είναι 9,5
ρίχτερ. Η κλίμακα είναι λογαριθμική.
Η κλίμακα Μερκάλι: Η κλίμακα αυτή μετράει την ένταση του σεισμού στην
στην εστία του. Η κλίμακα είναι εμπειρική και δωδεκαβάθμια. Η ένταση
υπολογίζεται με βάση τις καταστροφές σε ανθρώπινες κατασκευές όπως κτίρια,
υποδομές κλπ.
8. 6. ΦΟΝΙΚΟΤΕΡΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ
6 μεγαλύτεροι σεισμοί παγκοσμίως (από το 2000):
Ημερομηνία Χώρα Μέγεθος Θύματα
26 Δεκεμβριου 2004 Ινδονησία 9,1 227,898
28 Μαρτίου 2005 Ινδονησία 8,6 1,313
12 Σεπτεμβρίου 2007 Ινδονησία 8,5 23
27 Φεβρουαριου 2010 Χιλή 8,8 525
11 Μαρτίου 2011 Ιαπωνία 9,0 20,896
11 Απριλίου 2012 Ινδονησία 8,6 10
6.5
6.5
6.3
6.7
2
2
1
2
0 1 2 3 4 5 6 7 8
Ανδραβίδα(8/6/2008)
Λέσβος(12/6/2017)
Φονικοί σεισμοί στην Ελλάδα (από το 2000)
Θύματα Μέγεθος
9. 7. ΣΕΙΣΜΙΚΑ ΚΥΜΑΤΑ
Ένα σεισμόγραμμα παρουσιάζει την χρονική στιγμή άφιξης των
κυμάτων P και S. Τα κύματα αυτά δημιουργούνται την ίδια
στιγμή αλλά επειδή ταξιδεύουν με διαφορετική ταχύτητα
φτάνουν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.
Κυματα P:είναι τα διαμήκη κύματα (πρωτεύοντα κύματα).
Είναι ηχητικά και φτάνουν κάθετα σε όλα τα στρώματα της
Γης. Ταξιδεύουν με μεγαλύτερη ταχύτητα από τα
υπόλοιπα είδη κυμάτων
Κυματα S: είναι τα εγκάρσια κύματα (δευτερεύοντα
κύματα). Φτάνουν κάθετα στην λιθόσφαιρα και ταξιδεύουν
πιο αργά από τα P.
Όταν τα κύματα φτάσουν στην επιφάνεια της γης
μετασχηματίζονται και μετονομάζονται σε:
Κύματα Reyleigh (Ρέιλι): τα επιφανειακά διαμήκη
κύματα (σε οριζόντιο επίπεδο)
Κύματα Love: τα επιφανειακά εγκάρσια κύματα (σε
οριζόντιο επίπεδο)
11. 9. ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ:
Σωστή ενημέρωση
Εφοδιασμός
Ασφάλιση του σπιτιού
Λάβετε μέρος σε ασκήσεις ετοιμότητας
12. 10. ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑ
ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ
ΣΕΙΣΜΟΥ:
Σε εσωτερικό χώρο:
Μείνετε στο χώρο που βρίσκεστε και παραμείνετε ψύχραιμοι
Σκύψτε, καλυφθείτε κάτω από ένα γερό έπιπλο και κρατήστε
με τα χέρια σας το πόδι του
Σε εξωτερικό χώρο:
Απομακρυνθείτε από τις προσόψεις κτιρίων, στύλους με
ηλεκτροφόρα καλώδια ή άλλα επικίνδυνα αντικείμενα
Απομακρυνθείτε από την ακτή
Μειώστε την ταχύτητα του αυτοκινήτου σας και σταθμεύστε
μακριά από κτίρια
13. 11. ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ
ΣΕΙΣΜΟ:
Εκκενώστε το κτίριο
Μην κάνετε άσκοπη χρήση του
τηλεφώνου ή του αυτοκινήτου σας
Καταφύγετε σε κοντινό, ανοιχτό,
ασφαλή χώρο
Περιμένετε μετασεισμούς