Keynote: Een nieuw leven voor erfgoed: reflecties op 'memory institutions' in een digitale wereld door John Mackenzie Owen, professor Institute for Media Studies, University of Amsterdam , tijdens conferentie 'Nieuwe wegen voor digitaal erfgoed' op 20 april 2009 in Brussel.

1. En nieuw leven voor erfgoed
Reflecties op ‘memory institutions’
in een digitale wereld
John Mackenzie Owen
Universiteit van Amsterdam
Conferentie ‘Nieuwe wegen voor digitaal erfgoed’
Brussel, 20 maart 2009

2. 1. Digitalisering en
erfgoed, een voorbeeld:
De bevrijding van het boek
2

34. Bereikbare bibliotheken vanuit Amsterdam - 1950

35. Bereikbare bibliotheken vanuit Amsterdam - 2010

36. Levertijd van bibliotheekboeken
Digitaal
Papier
5 seconden
Amsterdam 1 uur
5 seconden
Nederland 1 week
5 seconden
West-Europa 1 maand
5 seconden
Rest van de wereld onbereikbaar*
* tenzij u er zelf heenreist

37. Lessons Learned
Digitalisering bevrijdt het boek van de fysieke

grenzen van de bibliotheek.
Digitalisering geeft toegang tot boeken die u

anders nooit in handen had gehad, en zeker niet
bij u thuis.
Toekomst: alle boeken waar dan ook onmiddellijk

bij de hand.
Digitalisering verhoogt de waarde van boeken als

informatiebron en vergemakkelijkt het onderzoek.
37

38. 2. Erfgoed op het Web
38

39. Waarover praten wij?
• Van analoog naar digitaal
• Van document naar informatie-object
• Een bit is een bit
• Analoog: boeken, tijdschriften, foto's, kaarten, brieven:
allemaal verschillende objecttypen
Digitaal:

boeken, tijdschriften, foto's, films, blogs, podcasts, vod
casts, radio, televisie, nieuws, patenten, producten, pe
rsonen, data: allemaal hetzelfde objecttype

40. Convergentie
• Google:
webpages, books, images, video's, blogs, paten
ts, news ...

41. Convergentie van
erfgoedinstellingen
• Instituties:
– convergentie van functies
– gemeenschappelijk ontwikkelingspad
– gemeenschappelijk object-type: het digitaal object
– convergerend gebruiker-ervaring op het Internet
• Het World Wide Web:
universeel virtueel archief/bibliotheek/museum

42. Digitalisering van erfgoedinstellingen:
een gedeeld ontwikkelingspad
• Interne digitalisering
– 'the silent revolution' (Thompson)
– Systemen, standaarden, procedures
• Externe virtualisering (op het WWW)
– 'network presence' van
archieven, bibliotheken, musea, archeologische
collecties, etc.

43. Memory Institutions on the Web
• Web-presence of memory institutions
Koninklijke Bibliotheek
Rijksmuseum
National Archives of Norway
• Virtual archives, libraries, museums, etc.
Virtual Vietnam Archive
Education Virtual Library
Web Gallery of Art
• The Internet: Click here!

44. Alles gaat naar het Web
Mensen en organisaties ('web presence')

Informatie (tekst, beeld, geluid, data)

Software (SaaS) en operating systems (WOS)

Opslag ('The Cloud')


45. The New Web
• Web2.0: the social internet
– An architecture of participation and democracy that encourages
users to add value to the application as they use it. This stands in
sharp contrast to hierarchical access control in applications, in
which systems categorize users into roles with varying levels of
functionality.
– The key is: user participation.
• The Amazon Model
– The key is: richer metadata + user participation

46. Alles zullen we delen
Repositories (DAREnet)

Open Access publishing (PubMed)

Data archives (E-Depot Ned. Archeologie-EDNA)

Onderwijsmateriaal (LOREnet)

Powerpoints (SlideShare)

Expertise (BiomedExperts)

Foto’ s (Flickr)

Ervaringen en meningen (Blogs)


47. Hoeveel digitale erfgoedinstellingen
hebben wij nodig?
Ieder instelling zijn eigen E-instelling?

Iedere objecttype zijn eigen E-instelling?

Eén nationale E-instelling?

EUROPEANA+ ?


48. Lessons Learned
Digitalisering doet het onderscheid tussen

verschillende soorten erfgoed vervagen
Het Web geeft aan erfgoed een nieuw leven, maar

ook in een nieuwe context.
Gebruikers verwachten op het internet een

geintegreerd aanbod.
Participatie en communicatie zijn essentiele

ingredienten.
De traditionele organisatie van de erfgoedsector

staat ter discussie. 48

49. 3. De cultuur van de digitale samenleving

50. Kenmerken van digitale cultuur
Onduidelijke ‘nationaliteit’: nationale instituties verliezen hun

zin.
Heterogeniteit: traditionele sectoren staan ter discussie

Dynamiek: digitaal erfgoed is fluide en kent een eigen

geschiedenis die moet worden vastgelegd
Interactiviteit: het ‘object’ staat niet meer los van het gebruik.

Fragmentatie: het ‘object’ wordt telkens weer geconstrueerd uit

tal van fragmenten.
Context: informatie is alttijd verbonden met andere

informatie, en dat verwacht men ook
(tijdslijn, achtergronddocumentatie, …)

51. Informatie en Cultuur
• Informatie is niet meer slechts een
representatie van cultuur.
• In een digitale wereld, is informatie zelf ook een
onderdeel van de cultuur.
• Ergoedinstellingen staan voor de uitdaging om
de ‘information fabric of society’ voor de
toekomst vast te leggen.

52. Digitale Culturele Erfgoed
• Informatie is het culturele erfgoed van onze tijd.
• ‘In a global, networked world, information is a global
commodity’. Een focus op ‘nationale’ informatie is weinig zinvol.
• Onze cultuur wordt niet zozeer bepaald door de informatie die
wordt geproduceerd, als wel door de informatie die wordt
geconsumeerd.
• Om de cultuur van de digitale samenleving te bewaren, moeten
we daarom vooral het informatiegebruik vastleggen.
• Dit alles vraagt om een ingrijpende herziening van het stelsel
van de erfgoedinstellingen.

53. Lessons Learned
Digitalisering is meer dan de conversie van

analoog naar digitaal.
Digitalisering roept tal van nieuwe vragen op die

niet technologisch van aard zijn.
Digitalisering vraagt om een herstructurering van

het erfgoeddomein.
53

54. 54