1. ÁÈÇÍÅÑÈÉÍ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ Ò¯ÃÝÝËÒÈÉÍ ÌÀÐØÐÓÒ ÁÎËÎÂÑÐÓÓËÀÕ
ÀÑÓÓÄÀËÄ
Ý.ÄÀÉÐÈÉÌÀÀ
ØÓÒÈÑ, Ìåõàíèê Èíæåíåðèéí Ñóðãóóëü,
Òýýâðèéí ëîãèñòèê, ìåíåæìåíòèéí ïðîôåññîðûí áàã
Óäèðäàã÷ áàãø : Ñ. Àðèóíáàÿð
e-mail : dmaa_535@yahoo.com
Õóðààíãóé
Ìîíãîë óëñ çàõ çýýëèéí ýäèéí çàñàãò øèëæèæ, óëìààð
íèéãýì ýäèéí çàñãèéí áàéäàë ìýäýãäýõ¿éö ñàéæèð÷, õóäàëäàà
¿éë÷èëãýýíèé
áàéãóóëëàãóóä
ººðèéí
òîãòâîðòîé
áàéð
ñóóðèéã
îëæ àâñàí ãýæ õýëæ áîëíî. ¯éëäâýðëýë ýðõýëäýã áàéãóóëëàãóóä
÷ öààøèä íýìýãäýõ áºãººä óëñ îðíû õºãæëèéí ò¿âøèíã òóõàéí
óëñûí ¿éëäâýðëýí ãàð÷ áóé á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýòýé õîëáîí
¿çäýã.
Áèçíåñèéí áàéãóóëëàãóóäûí áîðëóóëàëò, àøãàà íýìýãä¿¿ëýõ
àðãà çàìóóäûí íýã áîë á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýíèé ò¿ãýýëòèéí
ñóâãèéã çºâ îíîâ÷òîé ñîíãîõ ÿâäàë áàéäàã.
Äîòîîäûí
¿éëäâýðëýã÷èä
áà
èìïîðòûí
õóäàëäàà
ýðõýëäýã
êîìïàíèóäûí õóâüä ¿éëäâýðëýã÷ýýñ ýöñèéí õýðýãëýã÷èä
á¿òýýãäýõ¿¿í
¿éëä÷èëãýýã
õ¿ðãýõ
àðãà çàìûã áîëîâñðîíãóé áîëãîæ,
ïðîöåññûã
îíîâ÷òîé
õ¿ðòëýõ
áîëãîõ
ïðîãðàìì çîõèîí ò¿ãýýëòèéí
çàðäëûã áàãàñãàõàä íü óã èëòãýëèéí à÷ õîëáîãäîë îðøèíî.
Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã:
Îðøèë
ïðîãðàìì, ¿íý õºëñ,öàã

2. Àëèâàà áèçíåñèéí áàéãóóëëàãûí àìèí ÷óõàë ç¿éë íü àøèã
îðëîãîî íýìýãä¿¿ëæ àæèëëàõ ÿâäàë áàéäàã. Ãýòýë ìàíàé óëñûí
õóâüä ¿éëäâýðëýã÷èä ìààíü õýðýãëýã÷äèéí ýðýëò õýðýãöýýíä
íèéö¿¿ëýí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ò¿ðãýí øóóðõàé, çàðäàë áàãàòàé
õ¿ðãýõ íºõöºë çàðèì òàëààð á¿ðäýýã¿éãýýñ àøèãã¿é àæèëëàõ
àþóëä õ¿ðýýä áàéíà. ªºðººð õýëáýë òýýâýðëýëò, ò¿ãýýëòèéí
çàðäàë íèéò çàðäàëûí 1/3 õóâèéã ýçëýæ áàéäàã.
Òèéìýýñ
á¿òýýãäýõ¿¿í
õ¿ðãýëòèéã
ò¿ðãýí
øóóðõàé,
íàéäâàðòàé,
òàñðàëòã¿é áîëãîõ, çàðäëûã áóóðóóëàõ, áàéãóóëëàãûí àøèãò
àæèëëàãààã õàíãàõ ¿¿äíýýñ ºíººãèéí á¿òýýãäýõ¿¿í õóâààðèëàëòûí
ñ¿ëæýýã ïðîãðàì÷ëàí ººð÷èëæ çîõèîí áàéãóóëàõ øààðäëàãà óðãàí
ãàð÷ áàéíà.
Ýíýõ¿¿ øààðäëàãàä íèéö¿¿ëýí äîòîîäûí ¿éëäâýðëýã÷èäèéí
òîìîîõîí òºëººëºã÷ áîëîõ “MCS” Êîêà-Êîëà ÕÕÊ-èéí Óëààíáààòàð
õîò äîòîðõ á¿òýýãäýõ¿¿í õóâààðèëàëòûí ºíººãèéí ñ¿ëæýýã
ººð÷ëºí áîëîâñðîíãóé áîëãîí çàõèàëãûí ¿íäñýí äýýð òóëãóóðëàí
õàìãèéí áîãèíî çàì îëîõ ïðîãðàììûã õèéõ çîðèîëãî òàâüæ óã
èëòãýëä îðóóëàõûã çîðèëîî.
1. Ò¿ãýýëòèéí ñóâãèéí ìºí ÷àíàð1
Èõýíõè ¿éëäâýðëýã÷èä ººðèéíõºº áàðààã çàõ çýýë äýýð
çóó÷ëàã÷ààð
äàìæóóëäàã.
Òýäíèé
õýí
÷
ãýñýí
ººðñäèéí
ò¿ãýýëòèéí ñóâãèéã á¿ðä¿¿ëýõèéã ýðìýëçäýã.
Ò¿ãýýëòèéí ñóâàã ãýäýã íü ¿éëäâýðëýã÷ýýñ õýðýãëýã÷äýä
òîäîðõîé áàðàà, ¿éë÷èëãýýã õ¿ðãýõýä áîëîí áóñäàä ºì÷ëºõ ýðõýý
øèëæ¿¿ëýõä òóñëàõ ¿¿ðýã õ¿ëýýñýí ï¿¿ñ áîëîí òîäîðõîé
õ¿ì¿¿ñèéí íèéëáýð þì.
Çóó÷ëàã÷ ÿàãààä õýðýãòýé áàéäàã âý? ¯éëäâýðëýã÷ ÿàãààä
áîðëóóëàëòûí àæëûí õýñãèéã çóó÷ëàã÷äàä ñàíàë áîëãîõîä áýëýí
áàéäàã âý?
Ýíý íü áàðààã õýíä ÿàæ õóäàëäàæ áàéíà ãýäýã àñóóäàëä
¿éëäâýðëýã÷ýýñ òàâèõ õÿíàëòûã ñóëðóóëäàãòàé õîëáîîòîé. Òýãñýí
÷ ¿éëâýðëýã÷èä çóó÷ëàã÷èéã àøèãëàõ íü òýäýíä òîäîðõîé
õýìæýýíèé ¿ð àøèã ºãíº ãýæ òîîöäîãòîé õîëáîîòîé.
Çóó÷ëàã÷äûã àøèãëàõ íü áàðààã çîðèóëàëòûí çàõ çýýëä
õ¿ðãýõ ºðãºí áîëîìæèéã õàíãàäãààðàà åð ¿ð àøèãòàé áàéäàã.
Çóó÷ëàã÷èä ººðèéí ¿éë àæèëëàãààíû öàð õ¿ðýý, òóðøëàãà,
ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð, õîëáîîòíóóäàà àøèãëàí àæèëëàõ íü
¿éëäâýðëýã÷ áîðëóóëàëòàà áèå äààí ÿâóóëàõààñ èë¿¿ ¿ð
àøèãòàé.2
“À” õîëáîîòîí
“Á” õîëáîîòîí
¯éëäâýðëý
Ò¿íø
ã÷
Ò¿íø
¯éëäâýðëý
ã÷
Ò¿íø
¯éëäâýðëý
ã÷
(¯éëäâýðëýã÷ õ ò¿íø=3õ3=9)
¯éëäâýðëý
ã÷
Õóâàà¯éëäâýðëý
ðèëàã÷
ã÷
¯éëäâýðëý
ã÷
(¯éëäâýðëýã÷ + ò¿íø = 3+3=6)
Ò¿íø
Ò¿íø
Ò¿íø

3. 1.1-ð çóðàã. Õóâààðèëàã÷ ÿìàð àðãààð çàéëøã¿é øóóä
õîëáîîòíóóäûíõàà òîîã õîðîãäóóëàõ âý?
Çóó÷ëàã÷äûã àøèãëàñíààð ãàðàõ õýìíýëòèéí íýã ¿íäñýí ýõ
¿¿ñâýðèéí çóðàã 1.1-ä õàðóóëñàí áàéíà. Çóðãèéí “À” õýñýã íü
ãóðâàí ¿éëäâýðëýã÷, ãóðâàí ò¿íøèéã øóóä ìàðêåòèíãèéí àðãààð
íýãýí çýðýã õàíãàæ áàéãààã õàðóóëæ áàéíà. Ýíý õóâèëáàð íü 9
òóñãàé
õîëáîî
òîãòîîõûã
øààðäàíà.
“Á”õýñýãò
ãóðâàí
¿éëäâýðëýã÷èéí íýã õóâààðèëàã÷ààð äàìæóóëàí ãóðâàí ò¿íøòýé
õîëáîæ áàéãààã õàðóóëíà. Ýíý ñèñòåìä çºâõºí çóðãààí õîëáîî
òîãòîîõûã øààðäàæ áàéíà. Ýíý ìýò÷èëýí çóó÷ëàã÷ íü çàéëøã¿é
ã¿éöýòãýõ ¸ñòîé àæëûí õýìæýýã áàãàñãàõàä òóñàëíà.
1
Íåðóø Þ.Ì “Ëîãèñòèêà” Ìîñêâà 2000
2 Á.Àñðàëò Ñ.Àðèóíáàÿð “Ëîãèñòèê ìåíåæìåíò”
2. Îíîâ÷òîé çàì áîëîí õóâààðèéí çàð÷ìóóä2
Çàìûí äèñïè÷åð ìýòèéí øéèäâýð ãàðãàã÷èä îíîâ÷òîé çàì áîëîí
õóâààðèéã ãàðãàõûí òóëä ¿íäñýí 8 çàð÷ìûã áàðèìòàëäàã.
Òýäãýýðèéã òîéìëîí äóðüäâàë*:
 Çîãñîëòûí öýã¿¿ä áèå áèåòýéãýý îéð áàéõààð à÷ààíû
ìàøèíû çàìûã òîîöîîëîõ.
À÷ààíû ìàøèíû çàì çàõ çîãñîëòûí öýã¿¿ä áèå áèåòýéãýý îéð
áàãö
áàéäàëòàé
áàéõûí
õýðýýð
òýäãýýðèéí
õîîðîíäàõ
çîãñîëòûã õàìãèéí áàãà áîëãîõ áîëîìæòîé. Ýíý ò¿¿í÷ëýí íèéò
ÿâàõ õóãàöààã õàìãèéí áàãà áàéëãàõ áîëîìæèéã îëãîíî. Çóðàã
1.3-(a)ä ¿ç¿¿ëñýí÷ëýí çîãñîëòûí áàãöëàëòûã õèéõã¿é áàéõ
õýðýãòýé. Õàðèí çóðàã 1.3-(b)ä èë¿¿ îíîâ÷òîé áàãöëàëòûí
çàãâàðûã õàðóóëàâ.
 ªºð ººð ºäºð çîãñîëò õèéõýýð áàãöëàëòûã çîõèîí
áàéãóóëàõ.
 Àãóóëàõààñ õàìãèéí õîë áàéðëàæ áóé çîãñîëòûí öýãýýñ
ýõëýí çàìûã áàéãóóëàõ.
 Òýýâðèéí õýðýãñëèéí çîãñîëò õèéõ äàðààëëûã äóñàë
õýëáýðýýð á¿ðä¿¿ëýõáîëíî.
 Õàìãèéí ¿ð àøèãòàé çàìûã áàéãóóëàõûí òóëä áîëîìæèéí
õýðýýð õàìãèéí òîì òýýâðèéí õýðýãñëèéã àøèãëà.
 Õ¿ðãýæ ºãºõ ÿâöäàà àâàëòûã ìºí õèéõ.
 ×èãëýëèéí áàãöààñ àëñ îðøèõ çîãñîëòûí öýãèéí õ¿ðãýæ
ºãºëòèéí õóâèëáàðûã ñîíãîõ.
 Çîãñîëòûã õóãàöààíû öîíõîîð íàðèéñãàí õÿçãààðëàõààñ
çàéëñõèéõ

4. 2.2-ð çóðàã. Òýýâðèéí õýðýãñëèéí çîãñîëòûí õýìæýýã
áàãöàëñàí áàéäàë
Ýäãýýð çàð÷ìóóäûã àøèãëàí ¿éë àæèëëàãààíû àæèëòàí áîäèò çàì
áîëîí õóâààðü ãàðãàõ àñóóäëóóäûã õàìãèéí çºâ ò¿âøèíä áóñ
áîëîâ÷ õÿëáàðõàí øèéäýõ áîëîìæòîé. Õýäèéãýýð ýäãýýð çàð÷ìóóä
íü çºâ çàìûí äèçàéíûã áèé áîëãîõîä çààâàð÷èëãàà áîëäîã ÷ ¿éë
àæèëëàãààíû àæèëòíû õààíà çàì õààãäñàí áàéãàà, õààãóóð òîéð÷
ãàðàõ, õààíà íýã ÷èãëýëèéí õºäºë㺺íòýé çàìóóä áàéðëàäàã ãýõ
ìýòèéí ìýäëýã áîëîí àðãà ç¿éòýé íýãäýýä çàì áîëîí õóâààðü
ãàðãàõ àñóóäëûã çºâ øèéäâýðëýõ áîëîìæèéã îëãîíî. Ýíý àðãààð
çàìûí äèçàéíûã áèé áîëãîõîä ººð áóñàä çàì áîëîí õóâààðèéí
àðãóóäûã õàìò àøèãëàõ áîëîìæòîé.
3.×èãëýëèéí äàðààëóóëàëò3
×èãëýë
áîëîí
õóâààðü
ãàðãàõ
àðãààð
çàìûí
çàìûã
çàãâàð÷ëàõäàà òýýâðèéí õýðýãñëèéí òîäîðõîé òºðëèéã àâ÷ ¿çñýí
áàéäàã.
Õýðâýý
çàì
òýýâýðëýëò
õèéõýä
áîãèíî
õóãàöàà
øààðäàãääàã áîë òýýâðèéí õýðýãñýë õóãàöààíä øàõàãäàí á¿ðýí
÷àäëààðàà àæèëëàæ ÷àäàõã¿é. Áîäèò áàéäàëä ýõíèé çàìûã
äóóñãàõàä äàðààãèéí çàì ýõýëæ áàéâàë òýýâðèéí õýðýãñýë
äàðààãèé çàìä ãàðàõàä áýëýí áàéäàã. Ò¿¿í÷ëýí õýä õýäýí
òýýâðèéí õýðýãñëèéã çàìûí òºãñãºëººñ òºãñãºë ð¿¿ äàðààëóóëàí
ÿâóóëàõ áàéäëààð òîäîðõîéëñíîîð òýýâðèéí õýðýãñëèéí ñóë
çîãñîõ õóãàöààã áóóðóóëàõ áîëîìæòîé. À÷ààíû ìàøèíû ñóë
çîãñîëòûã õàìãèéí áàãà áàéëãàõûí òóëä ºäðèéí òóðø çàìóóäûã
äàðààëóóëàí òîäîðõîéëñîí òºëºâëºãººã 3.3-ð çóðàãò ¿ç¿¿ëýâ.
Èéíõ¿¿ çàìóóäûã äàðààëóóëàí òîäîðõîéëñíîîð çàì áîëãîíä
øààðäàãäàæ áàéñàí à÷ààíû ìàøèíû òîîã áóóðóóëíà. ×èãëýë¿¿äèéã
ãàð àðãààð äàðààëóóëæ áóé ÷ êîìïüþòåðèéí ïðîãðàìì õèéæ
áîëîõûí çýðýãöýý òýðõ¿¿ ïðîãðàììûã çàì áîëîí õóâààðü ãàðãàäàã
ïðîãðàììòàé íýãòãýæ à÷ààíû ìàøèíóóäûí íýãäñýí òºëºâëºãººã
òîäîðõîéëîõ áîëîìæòîé.

5. 3.3-ð çóðàã. ×èãëýë¿¿äèéã äàðààëóóëñíààð à÷ààíû ìàøèíû òîîã
õàìãèéí áàãà áîëãîõ áîëîìæ
Äàðààëóóëàõ áîäëîãûí õàìãèéí ò¿ãýýìýë õóâèëáàð íü
òîäîðõîé õóãàöààíä ººð ººð äàâòàìæòàé çîãñîæ õ¿ðãýëò õèéäýã
à÷ààíû ìàøèíóóäàä òîõèðîìæòîé áàéäàã. Òóõàéëáàë, íýã ñàðààñ
èë¿¿
õóãàöààãààð
ñàð
òóòàìä
ýñâýë
õî¸ð
ñàð
òóòàìä
õýðýãëýã÷äýä ¿éë÷èëäýã à÷ààíû ìàøèíóóäûí õóâüä ýíý õàíäëàãûã
áàðèìòëàõ
íü
àøèãòàé.
Õýðýãëýã÷èä
¿éë÷ëýõ
äàâòàìæèéã
õýðýãëýã÷èéí õýìæýýãýýð òîäîðõîéëíî. Àãóóëàõàä îéð áàéðëàäàã
õýðýãëýã÷äýä õàìãèéí õóðäàí ¿éë÷ëèëæ äîëîî õîíîã äóóñàõààñ
ºìíº à÷ààíû ìàøèí àãóóëàõàä áóöàæ èðýõ áà òóõàéí äîëîî
õîíîãòîî ººð çàìä ¿éë÷èëãýýíä ãàðàõ áîëîìæòîé áàéäàã. Ýíý ¿åä
òóõàéí
õýðýãëýã÷èéã
äîëîî
õîíîãò
¿éë÷èëãýý
¿ç¿¿ëäýã
õýðýãëýã÷èéã äîëîî õîíîãèéí áóñ áîëãîæ çîõèîí áàéãóóëâàë
ÿàñàí þì áý ãýñýí àñóóäàë ¿¿ñäýã áîëîâ÷ çàðèì õýðýãëýã÷äýä 1
áîëîí 3 äàõ äîëîî õîíîãò, çàðèì íü 2 áîëîí 4 äýõ äîëîî õîíîãò
õ¿ðãýæ ºãºëò õèéõ øààðäëàãàòàé áàéäàã. Òèéìýýñ äîëîî
õîíîãóóäûí à÷ààëëûã òýíöâýðæ¿¿ëýí, à÷ààíû ìàøèíû òîî õýìæýýã
õàìãèéí áàãà áàéõóéöààð äîëîî õîíîãò òýýâýðëýõ à÷àà áîëîí
çîãñîëòûã áîëãîîìæòîé õóâààðèëàõ õýðýãòýé.
4.
“MCS” ãðóïïûí ºíººãèéí áàéäëûí ñóäàëãàà
“Ýì-Ñè-Ýñ” ãðóïï 1993 îíä àíõ çºâëºãºº ºãºõ êîìïàíè
áîëîí áàéãóóëàãäàí ýð÷èì õ¿÷íèé ñàëáàðààñ àíõ ãàðààãàà ýõýëæ
áàéñàí. ªíãºðñºí 14 ãàðóé æèëèéí õóãàöààíä ýð÷èì õ¿÷, äýä
á¿òýö, ìýäýýëëèéí òåõíîëîãè, õ¿íñíèé ¿éëäâýðëýë, õóäàëäàà
õàíãàí íèéë¿¿ëýëò, áàðèëãà óãñðàëò, ¿ë õºäëºõ õºðºí㺠çýðýã
îëîí ñàëáàðò õ¿÷ýý ñîðèí Ìîíãîëûí øèëäýã êîìïàíèóäûí òîîíä
ç¿é ¸ñîîð áàãòàí àæèëëàæ áàéíà.
Îäîî òóñ ãðóïï 3100 ãàðóé àæèë÷èí àæèëëàãñàäòàé, óëñûí
òºñºâò òºâëºð¿¿ëæ áóé òàòâàðûí õýìæýýãýýðýý ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä
òîãòìîë ýõíèé 5 áàéðò øàëãàð÷ áàéãàà ¯íäýñíèé õýìæýýíèé
òîìîîõîí êîìïàíè þì.
“Ýì-Ñè-Ýñ” ãðóïï íü äàðààõ 17 ñàëáàðóóäàä ¿éë àæèëëàãàà
ýðõýëäýã. ¯¿íä:
o “Ýì-Ñè-Ýñ” èíòåðíýøíë
o Ýð÷èì ñ¿ëæýý

6. o “Ýì-Ñè-Ýñ” ýëåêòðîíèêñ
o Ñïèðò áàë áóðàì
o “Ýì-Ñè-Ýñ” Êîêà-êîëà
o “Ýì-Ñè-Ýñ” Àçèà Ïàñèôèê Áðþýðè ÕÕÊ
o Àíóíãîî
o “Ýì-Ñè-Ýñ” ïðîïåðòè
o “Ýì-Ñè-Ýñ” êîíñòðàêøí
o Øàíãðè-ëà ÓÁ
o Ãî¸î
o Ãðàíä õààí Àéðèø ïàá
o Îð÷ëîí êëóá
o Àíóí
o Îôôèñíýò
o Èíòåðïðåññ
o Ìåäèìïåêñ èíòåðíýøíë
o Óóë óóðõàéí ñàëáàð
“ÌÑS” Êîêà-Êîëà
Êîêà êîëà íü 121 æèëèéí ò¿¿õòýé óíäàà. Ýä¿ãýý äýëõèéí
õ¿í àìûí 98 õóâüä íü òàíèë áîëñîí áºãººä ñåêóíä òóòàìä
îéðîëöîîãîîð
300-ãààä
áðåíäèéí
10450
øèðõýã
óíäàà
õýðýãëýãääýã áàéíà. ÀÍÓ-ûí Àòëàíòà ìóæûí Æîí Êåíáåðòîíû
íàéðóóëñàí ñèðîïò ò¿¿íèé òóñëàõ Êîêà- êîëà õýìýýí óãàëçðóóëàí
áè÷ñýí íü ò¿¿õýí õºãæëèéí ÿâöäàà îãò ººð÷ëºãäºëã¿é ºíººã
õ¿ð÷ýý. Õ¿í áîëãîíû ìýääýã ãîîëèã ñàâ, îíöëîã áè÷èëòýýðýý
äýëõèéä
áàéãààã¿é
íýð
õ¿íäèéã
îëæ
÷àäñàí
öººõºí
á¿òýýãäýõ¿¿í¿¿äèéí íýã þì. Êîêà- êîëà óíäààã äýëõèéí 200
ãàðóé îðîíä çàðàãäàæ áàéíà.
2001 îíû õàâàð äýëõèéí àëäàðòàé “Êîêà-Êîëà” êîìïàíè
Ìîíãîëûí áèçíåñ ýðõëýã÷äèéí äóíä á¿òýýãäýõ¿¿íèéõýý îíöãîé
ýðõò ¿éëäâýðëýã÷èéã ñîíãîí øàëãàðóóëàõ òåíäåðèéã Àìåðèêèéí
ýë÷èí ñàéäûí ÿàìààð äàìæóóëàí çàðëàñàí þì. Ýíýõ¿¿ òåíäåðò “ÌÑè-Ýñ”
ãðóïï
øàëãàðàí,
òóñ
êîìïàíèéí
á¿òýýãäýõ¿¿íèéã
¿éëäâýðëýí áîðëóóëàõ îíöãîé ýðõèéã àâñàí þì. Óëìààð “Ì-Ñè-Ýñ
Êîêà-Êîëà” ÕÕÊ íü 2001 îíû 9 ñàðä áàéãóóëàãäàæ, 2002 îíû 6
ñàðûí 24-íä “Ì-Ñè-Ýñ Êîêà-Êîëà” óíäààíû ¿éëäâýð íýýëòýý õèéæ
¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëæ ýõýëñýí.

7. Òóñ ¿éëäâýð íü 3465 ì2 îôôèññ 648 ì2 àãóóëàõ 3888 ì2
óíäàà íèéò 17647 ì2 òàëáàé á¿õèé öîãöîëáîð þì.
Öàãò 4500ë óíäàà øèëýí ëîíõîíä, 10000ë óíäàà õóâàíöàð
ëîíõîíä ¿éëäâýðëýõ õ¿÷èéí ÷àäàë á¿õèé òîíîã òºõººðºìæ¿¿äòýé.
Ì-Ñè-Ýñ” ãðóïï íü óíäàà, àðõè, ïèâîíû ÷àíàðûí ñòàíäàðòûã
Ìîíãîëä
òîãòîîæ
áàéãàà
õ¿íñíèé
òîìîîõîí
ìàíëàé
¿éëäâýðëýã÷äèéí íýã þì. Ìîíãîëä óëñûí àðõèíû çàõ çýýëèéí
áàãòààìæ 14 ñàÿ ëèòð, ïèâîíû çàõ çýýëèéí áàãòààìæ 41.1 ñàÿ
ëèòð, óíäàà óñíû çàõ çýýëèéí áàãòààìæ 11.2 ñàÿ ëèòð
áàéãààãààñ “Ì-Ñè-Ýñ” íü àðõèíû 34%, ïèâîíû 11% , óñ óíäààíû
45%-èéã ººðèéí á¿òýýãäýõ¿¿ýýð õàíãàæ áàéíà.
5.“Ì-Ñè-Ýñ” ãðóïïûí õîò äîòîðõ á¿òýãäýõ¿¿í òýýâýðëýëòèéí
áàéäàë
ªíººäºð “Ì-Ñè-Ýñ” Êîêà-Êîëà êîìïàíè íü õºäºº îðîí íóòàã
29 ãýðýýò áîðëóóëàã÷, äèñòðèáüþòîð, õîòîä 1 íýðèéí áàðààíû
äýëã¿¿ð, 2 Ẻíèé òºâòýé þì. Õîòîä 4575 õàðèëöàã÷òàé, íèéò 20
õóäàëäààíû òºëººëºã÷òýé áºãººä íýã õóäàëäààíû òºëººëºã÷ íü 7
õîíîãò 330-340, ºäºðò 50 – 56 õàðèëöàã÷ äýýð î÷èí çàõèàëãà
àâäàã
áàéíà.
Õàðèí
íýã
õóäàëäààíû
òºëººëºã÷
íü
54
õàðèëöàã÷òàé. Ó÷èð íü Ìèíèé äýëã¿¿ð, Áîñà ãýõ ìýòèéí òîì
ñ¿ëæýý äýëã¿¿ð¿¿äýýñ çàõèàëãà àâäàã áàéíà.
5.4-ð çóðàã. Óëààíáààòàð õîò äàõü á¿òýýãäýõ¿¿í ò¿ãýýäýã
õóäàëäààíû òºëººëºã÷èéí ãàçðóóä
Äàðààõ ñóâãóóäàä á¿òýýãäýõ¿¿íýý áîðëóóëäàã. ¯¿íä:
• Àëáàí áàéãóóëëàãóóä – 1%
•
Äèñêî áààð – 1.5%
•
Êàôå, çîîãèéí ãàçàð – 15%

8. •
Øàòàõóóí ò¿ãýýëòèéí ãàçàð – 0.2%
•
Èíòåðíýò PC-íèé ãàçàð – 1.3%
•
Ò¯Ö, ìóõëàã – 15.3%
•
Àìðàëò ÷ºëººò öàã –0.87%
•
Õ¿íñíèé äýëã¿¿ð – 52.4%
•
¯éë÷èëãýýíèé òºâ¿¿ä – 0.54%
•
Ñóðãóóëü – 1.5%
•
Ñóïåðìàðêåò – 1.7%
•
Áººíèé õóäàëäààíû ãàçðóóä – 2.6%
•
Æèæèã äýëã¿¿ð –6.1%
Áº º í èé Àæ äýýð
èë
õóäàëäààí û Æèæ
èã
ã
àçðóóä äýëã
¿¿ð
Äèñêî áàð
ØÒ
Ñ
Êàô å, çî î ã
èéí
ø àçàð
Ñóï åðì àðêåò
Èí òåðí ýò, ÐÑ
Àì ðàëò, ÷º ëº
º ò öàã
Ò¯Ö, ì óõëàã
Ñóðã
óóëü
¯éë÷èëã èé
ýýí
òº â
Õ¿í ñí èé
äýëã
¿ð
5.5-ð çóðàã. Ñóâãóóäûí õýìæýýíèé õàðüöóóëàëò
6. “Ì-Ñè-Ýñ” ãðóïïò íýâòð¿¿ëýõ ò¿ãýýëòèéã îíîâ÷ëîõ ïðîãðàììûí
çàð÷èì
Õîò äîòîðõ á¿òýýãäýõ¿¿í òýýâýðëýëòèéí àæëûã îíîâ÷ëîõûí
òóëä áîãèíî çàìûí àðãà áîëîí ýðã¿¿ëýõ àðãûã àøèãëàõààð çîðèëò
òàâüëàà. Ó÷èð íü íýã ýõëýëèéí öýã áîëîí îëîí òºãñãºëèéí
öýãòýé ¿åä òýýâðèéí áîäëîãî çàðäëûã óã õî¸ð àðãààð òîîöîæ
ãàðãàõ íü õàìãèéí ¿ð ä¿íòýé áàéäàã.

9. 6.6-ð çóðàã. Ýõëýëèéí öýã áîëîí øààðäëàãäàõ õóãàöàà
Äýýðõ çóðàãò ýõëýëèéí öýã áîëîõ MCS-èéí á¿òýýãäýõ¿¿í
ò¿ãýýõ òºâ¿¿äèéí êîîðäèíàòóóä áîëîí ò¿ãýýëò õèéõýä øààðäàãäàõ
õàìãèéí áàãà áîëîí èõ õóãàöàà, ̺í çîãñîæ à÷èæ áóóëãàõàä
øààðäàãäàõ õàìãèéí èõ áîëîí áàãà õóãàöàà. Õàìãèéí õîë öýã ð¿¿
î÷èõîä ÿìàð õóãàöàà øààðäàëãàòàé áàéãààã ºãºãäºë õýñýãò
îðóóëæ ºãñºí. ªºðººð õýëáýë ÿã òýð î÷èõ õýñãèéí êîðäèíàòûã
îðóóëæ ºãñíººð ÿâàõ ¸ñòîé çàì ìààíü ãàð÷ èðýõ þì. Çàì ãàð÷
èðñýí òîõèîëäîëä öààøèä äîîð äóðüäñàí õóãàöààíóóäûã òóñ á¿ðä
íü òîäîðõîéëîõ áîëîìæòîé áîëæ áàéãàà þì.
Ãðàôèéí îíîëûí çàð÷èìä ò¿øèãëýí ãàçàð ç¿éí áàéðëàë,
çàìûí ñ¿ëæýýãýýð íü îíîâ÷òîé õàìãèéí áîãèíî çàìûã îëîõ
çîðèëãîîð äýýðõè ñ¿ëæýýã çîõèîñîí. (3.1-ð çóðàã)
À÷àà íèéë¿¿ëýã÷ öýã¿¿ä áîëîí õýðýãëýã÷ öýã¿¿äèéã MCS-èéí
á¿òýýãäýõ¿¿í ò¿ãýýõ òºâ¿¿ä ãýæ ¿çýýä, ãðàôèéí îðîéãîîð àâñàí.

10. Èðìýã¿¿äýä á¿òýýãäýõ¿¿í ò¿ãýýõ òºâ¿¿äèéí õîîðîíäûí
çàéã
àâñàí.
Ýíý áîäëîãûí îíîâ÷òîé øèéäèéã îëñíû ¿íäñýí äýýð òýð
áîãèíî çàìûã ñ¿ëæýý áîëãîõ ñàíàëûã ãàðãàõ áîëíî.
Òýýâðèéí
óäèðäëàãûí
ìýðãýæëýýð
ñóðàëöàæ áàéãàà
îþóòíû
õóâüä
ïàðàìåòðò
/
6.7çóðàãò
/îðóóëñàí
ç¿éëñèéã îðóóëàõ
øààðäëàãàòàé ãýæ
¿çýæ áàéíà.
6.7-ð çóðàã. Ïðîãðàììûí ïðàìåòðò ºãºãäºë
6.8-ð çóðàã. Çîãñîëòûí öýã¿¿äèéí ìýäýýëýë
Ýíýõ¿¿ çóðàãò á¿òýýãäýõ¿¿íèéã ò¿ãýýõ öýã¿¿äèéí íýðñ
áîëîí õàìðàãäàõ òºðºë, à÷ààíû æèíãèéí õýìæýý, öýã áîëãîíû
êîîðäèíàò, î÷èõ õóãàöàà çýðãèéã îðóóëíà.

11. 6.9-ð çóðàã. Çîãñîëò õîîðîíäûí çàéã òîäîðõîéëîõ
6.10-ð çóðàã. Àâòîìàøèíû ìýäýýëýë
Ýíýõ¿¿ õýñýãò àâòîìàøèíû íèéò æèí, äààöûí õýìæýý,
ýçëýõ¿¿íèé õýìæýý çýðýã ìýäýýëëèéã îðóóëíà. ̺í òýýâýðëýëòýíä
àëü áîëîõ öººí òîîíû óëñ îðîíä ¿éëäâýðëýãäñýí èæèë òºñòýé
ìàðê çàãâàðûí ìàøèí á¿ðä¿¿ëñýíýýð çàñâàð ¿éë÷èëãýý, ñýëáýã
õýðýãñýë, øàòàõ òîñëîõ ìàòåðèàëûí õàíãàìæ áýëòãýí íèéë¿¿ëýëò
çýðýã ýåðýã íºëººòýé áîëîõ íü àíõààðàõ ¸ñòîé ç¿éë¿¿äèéí íýã
áàéäàã.
6.11-ð çóðàã. Ò¿ãýýëòèéí öýã¿¿äèéí åðºíõèé áàéäàë
Äýýðõ çóðàãò MCS-èéí á¿òýýãäýõ¿¿í ò¿ãýýõ òîäîðõîé õýäýí
òºâ¿¿äèéã îðóóëàí õàðóóëñàí áàéíà.

12. 6.12-ð çóðàã. Õýðýãëýã÷äýä ò¿ãýýõýä õàìãèéí áîãèíî çàìòàé
áàéõààð òîîöîæ ãàðãàñàí áàéäàë
Òóñ çóðàã íü õàìãèéí áîãèíî çàìûã îëñîí áàéäàë áàéíà.
¯¿íýýñ õàðàõàä äýýðõ 15 öýãò 4 óäàà òýýâýðëýëò õèéíý ãýñýí
áàéíà. Ýíý íü àâòîìàøèíû äààö áîëîí ýçëýõ¿¿íèé õýìæýýãýýñ
õàìààðíà.
Ïðîãðàìì çîõèîñíîîð “Ì-Ñè-Ýñ” Êîêà-Êîëà êîìäàíèä ãàðàõ
äýâøèëòýä òàë:

“Ì-Ñè-Ýñ”
Êîêà-Êîëà
êîìïàíèéí
áîðëóóëàëò
òýýâýðëýëòèéí
óëàìæëàëò
õýëáýð
ººð÷ëºãäºæ
àâòîìàòæóóëñàí, õÿëáàð õÿíàëòòàé õýëáýðò øèëæèíý.
 Õýðýãëýã÷äýä õóðäàí øóóðõàé á¿òýýãäýõ¿¿í íèéë¿¿ëýõ
áîëîìæòîé. Ýíý íü ¿éë÷ë¿¿ëýã÷äèéí òîî õýìæýý, àøèã
îðëîãûã íýìýãä¿¿ëýõ ñàéõàí áîëîìæèéã áèé áîëãîíî.
 Ò¿ãýýã÷
áîëíî.
íàðûí
ìàøðóòàò
õÿíàëò
òàâèí
àæèëëàæ
÷àäàõ
 Ãàð àðãààð òîîöîîëîë õèéõã¿é ó÷èð õ¿í õ¿÷ áîëîí öàã
õóãàöààã õýìíýæ ÷àäíà.
Ïðîãðàììûí äóòàãäàëòàé òàë:
 Çàìûí ÷èãëýëèéí ãàäààä òºðõèéã ë áèé áîëãîäîã. Ýíý íü
íýã óðñãàëòàé çàì áîëîí óóëçâàð õýñãýýð òîéð÷ ãàðàõ
íýìýëò çàìóóäûã ïðîãðàìì íýìæ òîîöîîëîë õèéäýãã¿é.
Ò¿¿íèéã íýìæ ñóóëãàõ øààðäëàãàòàé.
įÃÍÝËÒ
“Ì-Ñè-Ýñ” ÕÕÊ-èéí á¿òýýãäýõ¿¿í òýýâýðëýõ àæëûã õàìãèéí
¿ð àøèãòàé áàéäëààð çîõèîí áàéãóóëàõ çîðèëãîîð õîò äîòîðõ
á¿òýýãäýõ¿¿í
òýýâýðëýëòèéí
àæèëä
ñóäàëãàà
õèéæ
öààøèä
òýýâýðëýëòèéã çàðäàë áàãàòàé, ¿ð àøèãòàé çîõèîí áàéãóóëàõ

13. õóâèëáàð áîëîõ çàì õóâààðèéí îíîâ÷ëîëûí ïðîãðàììûã çîõèîí
¿çëýý.
Ñóäàëãààãààð ò¿ãýýëòèéí àæëûã óäèðäàí çîõèîí áàéãóóëæ
áàéãàà áàéäàë øààðäëàãûí ò¿âøèíã õàíãàõã¿é áàéãàà ÿëàíãóÿà
ò¿ãýýëòèéí àæëûã õÿíàõ õÿíàëòûí ñèñòåì ñóëàâòàð, ¿ðã¿é çàðäàë
íýëýýä ãàðãàäàã çýðýã äóòàãäàëóóä áàéãààã òîãòîîëîî.
Èéìýýñ áè çàðäëûã îíîâ÷èëæ, ñóë ÿâàëòûã áàãàñãàí, àøèã
îðëîãûã íýìýãä¿¿ëýõ ¿¿äíýýñ çàì õóâààðèéã îíîâ÷ëîõ ïðîãðàìì
çîõèîí øèéäâýðëýõýýð øèéäñýí áîëíî.
Ñóäëàà÷ îþóòàí ìèíèé õóâüä ìýäýýëëèéí òåõíîëîãèéí
÷èãëýëýýð äóòìàã ìýäëýãòýé ó÷èð óã ïðîãðàììûã ïðîãðàìì áîëãîí
áè÷èõ ÷àäâàð äóòñàí. Ïðîãðàìì áîëãîõûã çîðüñîí áîëîâ÷ 200300ìÿí.òºã-íèé øààðäëàãà ãàðñàí ó÷èð èëòãýëäýý ïðîãðàìì
áîëãîí àøèãëàñàíã¿é. Èéìä äýýðõè á¿ãä èéì áàéæ áîëîõ þì
¿¿íèéã “Ì-Ñè-Ýñ” Êîêà-Êîëà-ñ áóñàä á¿õ ò¿ãýýëò àøèãëàäàã
áèçíåñèéí áàéãóóëëàãàä ïðîãðàììûã áîëãîí àøèãëàõ áîëîìæòîé þì
ãýñýí ñàíàà ãýäãèéã ñàíàõ ÷óõàë.
ÀØÈÃËÀÑÀÍ ÌÀÒÅÐÈÀË
1. Ìîíãîë õýë äýýð:
2. Êîòëåð Ô. “Ìàðêåòèíãèéí
Óëààíáààòàð õîò 1991 îí
¿íäýñ”-
3. Êîòëåð Ô. “Ìàðêåòèíãèéí
Óëààíáààòàð õîò 1991 îí
äýâòýð
õî¸ðäóãààð
äýâòýð
¿íäýñ”-
4. Ìîíãîë óëñûí
2006 îí
ãóðàâäóãààð
ýìõýòãýë
5. Ìîíãîë
2007îí
ñòàòèñòèêèéí
óëñûí
ñòàòèñòèê
ýìõýòãýë
6. Ýðäýíýñóâä À. “Áèçíåñèéí ñòàòèñòèê”
1998 îí
Óëààíáààòàð
õîò
Óëààáààíòàð
õîò
Óëààíáààòàð õîò
7. Àñðàëò Á. Àðèóíáàÿð Ñ. “Ëîãèñòèê ìåíåæìåíò” Óëààíáààòàð
õîò 2008 îí
2. Îðîñ õýë äýýð:
1. Íåðóø Þ.Ì “Ëîãèñòèêà” Ìîñêâà 2000ã
3. Àíãëè õýë äýýð:
1. Ballou and Agarwal, op. cit., pp. 51-65
2. Clarke and J. W. Wright, “Scheduling of Vehicle from a
Central Depot to a Number of Delivery Points,”
Operations Research, Vol. 11(1963), pp. 568-581.
3. Kelly H. Madden, “Software Dreives Down Transportation
Costs,” Distribution (February 1997), pp. 50-51.
4. Michel Gendreau, Alain Hertz, and Gilbert Laporte, “A
Tabu Search Heuristic for the Vehicle Routing Problem,”
Management Science, Vol. 40, No. 10 (October 1994), p.
1276.

14. 1. Âýá õàÿã:
1. www.mcs.mn
2. www.nso.mn
3. www.googleearth.com
4. www.bullet.com
Çîõèîã÷èéí
òóõàé: Ýíõòóÿàãèéí Äàéðèéìàà. 2005îíä ØÓÒÈÑ-èéí
2005
ÌÈÑ-èéí Îëîí Óëñûí Òýýâðèéí Óäèðäëàãà àíãèä ýëñýí îðñîí. ØÓÒÈÑèéí “Ýðäìèéí øóâóó” îþóòíû ýðäýì øèíæèëãýýíèé áàãà õóðàëä
“Áàéãóóëëàãàä ìýäëýãèéí ìåíåæìåíò äýâø¿¿ëýõ àñóóäàë” ñýäâýýð
àñóóäàë”
áàãààð àìæèëòòàé îðîëöîæ òóñãàé áàéðò øàëãàð÷ áàéñàí.
áàéñàí
Óäèðäàã÷ûí òóõàé: Ñàìäàíöîîäîëûí Àðèóíáàÿð. 2002îíä ØÓÒÈÑ-èéí
ÊòÌÑ-èéí ¯éëäâýðëýë Ìàðêåòèíãèéí Ìåíåæìåíò ìýðãýæëýýð áàêàëàâð,
ÊòÌÑ-èéí
2004îíä òóñ ñóðãóóëèéí ¯éëëäâýðëýëèéí Ìåíåæìåíò ìýðãýæëýýð
ìàãèñòðèéí çýðýã õàìãààëñàí. Ëîãèñòèê, òýýâðèéí ìåýåæìåíòèéí
÷èãëýëýýð ñóäàëãàà øèíæèëãýýíèé àæèë õèéäýã.