1. Эрэгтэй нөхөн
үржихүйн эрхтний
анатоми, физиологи
ЭМШУИС, А-421, Оюутан
Б.Алтанзул
Popad Rep Physiol MRP 1

2. THE MALE UROGENITAL TRACT
Popad Rep Physiol MRP 2

3. ТӨМСӨГ: ЭР БЭЛГИЙН
БУЛЧИРХАЙ
VAS DEFERENS
EPIDIDYMIS
SEMENIFEROUS
TUBULE
RETE TESTIS
EFFERENT
DUCTULES
Popad Rep Physiol MRP 3

4. ТӨМСӨГ: ХӨНДЛӨН ЗҮСЛЭГ
SEMENIFEROUS
TUBULE
SERTOLI CELLS
SPERMATAZOON
Popad Rep Physiol MRP 4

5. Төмсөг
 ҮРИЙН ТАХИР СУВГАНЦАР:
СЕРТОЛИЙН ЭС
СПЕРМАТОГОНИ
ЯНЗ БҮРИЙН ҮЕ ШАТАНДАА
БАЙГАА СПЕРМИЙН ЭСҮҮД
 ЛЕЙДИГИЙН ЭС, ЗАВСРЫН
ЭСҮҮД
ТЕСТОСТЕРОН ЯЛГАРУУЛНА
Popad Rep Physiol MRP 5

6. Үр дамжуулах систем
 бэлгийн эсийг дамжуулах үүрэгтэй
 Төмсөгнийн дайврын сүүл хэсгээс үрийн
сувгийн гарах хэсэг хүртэл үргэлжилдэг.
Бэлгийн сэрлийн үед эр эс нь гарах
хэсэг болон суваг дотор байрлаж,
эякулцийн үед сүвний чиглэлд хүчтэй
булчингийн тусламжтай шээсний сүврүү
цацагдана.
Popad Rep Physiol MRP 6

7. Булчирхайнууд
 Үрийн цэврүү
 Түрүү булчирхай
 Сүвний булцуут булчирхай-
Куперийн булчирхай
 Сүвний булчирхай
Popad Rep Physiol MRP 7

8. Үрийн цэврүү
 андроген хамааралт булчирхайлаг эрхтэн
бөгөөд шүүрэл нь цайвар шаргал өнгөтэй,
зунгааралдсан цэлцэгнүүр бүтэцтэй.
 Үндсэн үүрэг нь Бие организмын андроген
дааврын ханалтыг тодорхойлдог фруктозийг
ялгаруулах. Фруктоз нь эр бэлгийн эсийн
энерги бодисын солилцоо хөдөлгөөнийг
хангах эх булаг болдог. pH-7,3 ба эр бэлгийн
эстэй нийлээд коллойд болгодог. Бүрэн
төгсөөгүй бэлгийн сэрлийн үед эр бэлэг эсүүд
нь цэврүүнд хуримтлагдан спермофагаар
залгигдан уусна.
Popad Rep Physiol MRP 8

9. Түрүү булчирхай
 Андроген хамааралт эрхтэн бөгөөд
үрийн шингэний сийвэнгийн 25-35%-г
бүрдүүлдэг. Шүүрэл доторх сперминий
нөлөөгөөр өвөрмөц үнэртэй болдог.
Фибронолизин, фиброногенеза үрийн
шингэнийг задалдаг.
Popad Rep Physiol MRP 9

10. Сүвний булцуут булчирхай-
Куперийн булчирхай
 бэлгийн сэрлийн үед хярзангын
булчингийн агшилтаар тунгалаг өнгөтэй
үнэргүй шүлтлэг шүүрлийг ялгаруулдаг.
Шээсний сүвээр урсан өнгөрөхдөө
шээсний хүчиллэг орчинг саармагуулж,
гадагшлахдаа бэлэг эрхтэнг үтрээнд
орохыг хөнгөвчилж чийглэнэ.
Popad Rep Physiol MRP 10

11. Сүвний булчирхай
 Шээсний сувгийн дагуу урд, хажуу
талаар салстан доор байрлана.Эр
бэлгийн эс дамжихад шаардлагатай
шүлтлэг орчинг бүрдүүлхээс гадна,
шээсний сүвийн салстыг чийглэж өгнө.
Popad Rep Physiol MRP 11

12. Шээсний суваг
 бэлгийн бойжилтын үед богино, нас
ахихад уртасдаг. Үндсэн 3 үүрэг
гүйцэтгэнэ
 Шээсийг давсагт хуримтлуулах
 Сувгаар шээс гадагшлуулах
 Үрийн шингэнг сувгаар гадагшлуулах
Popad Rep Physiol MRP 12

13. Пенис: Бэлэг эрхтэн
хөвчрөх: нь цочирлыг үед хөвчирч, хатуурч,
Энэ
хэмжээгээрээ томрох боловч шодой хэсэг нь зөөлөн уян
байдаг.
Popad Rep Physiol MRP 13

14. ТЕСТОСТЕРОН-ЭР БЭЛГИЙН
ДААВАР Бие организм дахь
тестостероны хоногийн хэмжээ
25-40 насны хүнд 4-7 мг
Popad Rep Physiol MRP 14

15. ТЕСТОСТЕРОН- ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА
1. Эр бэлгийн эс боловсролт
2. Анаболик үйлчлэл
3. Эритропоэзийг идэвхжүүлэх
4. Уураг, ферментийн
солилцоог идэвхжүүлэх
5. Бэлгийн –II-догч шинжийг
нөхцөлдүүлнэ.
6. Бэлгийн дур
7. Өндөр тунгаар мөгөөрсөн
эдийн пролиферацийг
саатуулж, ясжилтийг
идэвхжүүлнэ
Popad Rep Physiol MRP 15

16. Popad Rep Physiol MRP 16

17. SERTOLI CELL
Popad Rep Physiol MRP 17

18. СЕРТОЛИЙН ЭСИЙН ҮҮРЭГ
1. ЦУС-ТӨМСӨГНИЙ ХОРИГ ҮҮСГЭН,
ҮҮНИЙГ ӨӨРӨӨР СЕРТОЛИЙН ЭСИЙГ
ХОРИГ ГЭДЭГ.
2. СПЕРМАТОГЕНЕЗ ЯВАГДАХ БИЧИЛ
ОРЧИНГ БҮРДҮҮЛНЭ.
3. АНДРОГЕН ХОЛБОГЧ УУРАГ БОЛОН
ЛЮМИНАЛ ШИНГЭН ЯЛГАРУУЛНА.
4. СПЕМИЙН ҮРЖИЛ, ЯЛГАРАН ХӨГЖЛИЙГ
ТЭТГЭГЧ ПАРАКРИН ЗАМААР ҮЙЛЧЛЭХ
БОДИС ЯЛГАРУУЛНА.
Popad Rep Physiol MRP 18

19. 5. ИНГИБИН ГЭСЭН ЗОХИЦУУЛАГЧ
УУРАГ ЯЛГАРУУЛНА.
6. ӨӨРЧЛӨЛТТЭЙ СПЕРМИЙН
ФАГОЦИТ БОЛОХ ПРОЦЕСС-Д
ОРОЛЦОНО.
Popad Rep Physiol MRP 19

20. PENILE ERECTION: REFLEX PATHWAYS
INPUT FROM
THOUGHTS MECHANORECEPTORS
EMOTIONS OF PENIS
SIGHT, SMELL
NEURONS TO
PENIS
NEURONS RELEASE GASEOUS
NEUROTRANSMITTER NITRIC OXIDE
INHIBITION ON SYMPATHETIC NEURONS DECREASED
PENIS
ARTERIAL DILATATION + VENOCOMPRESSION
= ERECTION
Popad Rep Physiol MRP 20

21. FUNCTION OF PENIS IN COITUS
(SEXUAL INTERCOURSE)
 ERECTION
 EJACULATION
Popad Rep Physiol MRP 21

22. ХӨВЧРӨЛТ
 СУДАСНЫ ТАЛААС
 ЖИЖИГАРТЕРИОЛУУДЫН ТЭЛЭЛТ,
ВЕНИЙН АГШИЛТ
 ПАРАСИМПАТИКИЙН ИДЭВХЖИЛ
 СИМПАТИКИЙН ИДЭВХЖИЛ БАГАСАХ
 ГӨЛГӨР БУЛЧИН СУЛРАХ
Popad Rep Physiol MRP 22

23. Physiology and anatomy of
Erection
ХӨВЧРӨӨГҮЙ ҮЕД ХӨВЧИРСӨН ҮЕД
Popad Rep Physiol MRP 23