3. Boven de 7e
verdieping
Boven de 7e
verdieping is in 2002 opgericht en heeft een eigenwijze kijk op theater,
muziek, film, fotografie en toneel. We organiseren kunst- en cultuurprojecten in Gouda
en de Goudse regio. Met Boven de 7e
verdieping willen we anders zijn, gewaagd en
vernieuwend. Het ongebruikelijke is onze standaard.
Boven de 7e
verdieping bestaat uit een klein vast team van drie personen. Allemaal met
een passie voor kunst en cultuur en een frisse blik op het bedenken en realiseren van
aansprekende projecten. Bij de uitvoering van een project groeit dit team snel uit met
een grote groep enthousiaste vrijwilligers. Daarnaast werken we bij grotere producties
graag samen met verschillende professionele partijen.
Boven de 7e
verdieping bedenkt ideeën, werkt concepten uit en realiseert concrete
projecten. We doen regelmatig aan ‘hersenwaaien’: met een groep mensen in het wilde
weg nieuwe ideeën verzinnen. In Gouda en omgeving zijn we inmiddels een bekende
club dankzij de projecten van de afgelopen jaren.
KRIMP! (2009) - Hier was water (2008) - Lentegeluiden (2008) - Gouda kijkt omhoog!
(2007) - AquaRel (2006) - Kerstboom in Kongsberg (2006) - Film in de polder 2 (2006)
Kerstboom voor Kongsberg (2005) - Film in de polder 1 (2005) - kUS (2004).
www.bovende7everdieping.nl
4. KRIMP!4 kilometer drijvend theater
op de Hollandsche IJssel
KRIMP! is een verhaal op en van de Hollandsche IJssel. Het verhaal van een blauw
lint dat verbindt en scheidt, van land en water, van stad en polder, van Gouda en de
Krimpenerwaard. Tijdens KRIMP! maak je een reis langs toen en nu, langs hier en daar,
langs grote en kleine momenten. In KRIMP! komt de rivier en zijn omgeving tot leven.
5. Si. It laore venit, vendre velisisim ip
enibh erci ero commy nonsequate con
ute faccum quissi.
Met, sustrud ent nonsed modo con
hendrem alis aut nulla consed diam ea
con vulput lorperat voloreet ut lore
conullum nibh ent wis et lutem quisi
tat, sequam vulput wis dit lan vero
corper ip exerostiscin henis nos do core
feugiam, quis augait dunt landip exer
sumsandignim alis nim irit iurercilisi.
Ud deleniat. Ut aliquip estrud delisl ut
utpat. Facipsustio conulla conse feu-
giam consecte faccum euis nullaoreet
nullum dunt lan hent lumsan ea autatio
commy num.
Tja, daar zaten we dan, 1,5 jaar geleden: “Laten we maar weer eens wat
anders doen.” Na drie keer een straatkunstproject (Gouda kijkt omhoog, Hier
was water en Lentegeluiden) hadden we weer zin in een echte voorstelling. Zo
iets als kUS, de voorstelling waar we ooit mee begonnen zijn. Iets met acteurs,
toneel, decor, script, licht, geluid en alles wat daar tussen zit. Maar dan
anders... Oh, ja en graag iets met water. Best een duidelijk uitgangspunt. Maar
nog mijlenver verwijderd van een avondvullend programma. Wat we vooral
nodig hadden was het idee, de kapstok, een verhaal. Iets als inspiratiebron. En
zoals altijd vonden we dat ‘iets’ in onze gedeelde passie voor Gouda. In haar
geschiedenis, in het toen waardoor het nu is ontstaan. De Hollandsche IJssel als de oude
levensader, met de Krimpenerwaard aan de andere oever.
En dan denk je dat je de stad goed kent. Dat niets je meer verrast, nergens nog verbazing
wacht. Mis! We hebben een plek leren kennen die voor ons altijd verborgen bleef achter
industrie, fabrieken en opslagplaatsen. We
hebben verhalen gehoord die inspirerend
zijn, maar vooral ook verrassend. Verhalen
die letterlijk op hun plaats vallen. Verhalen die tot leven komen op een plek die zo de
geschiedenis van de stad en de polder heeft bepaald. Die verhalen hebben KRIMP! gemaakt
tot wat het is. Het inspireerde tot hard werken, dagen, avonden en nachten doorpakken.
En het was nooit gelukt zonder de inbreng van vele experts, hulpvaardige omwonenden en
enthousiaste vrijwilligers. En natuurlijk ook niet zonder subsidiegevers en sponsors.
Er is ons vaak gevraagd wat KRIMP! nu eigenlijk is. Maar het precies onder woorden
brengen blijkt lastig. En dat is eigenlijk wel een groot compliment. We hebben het wel
geprobeerd: 4 Kilometer drijvend buitentheater, een reis langs toen en nu, langs grote en
kleine momenten. Het is zoiets, maar vooral anders.
- Margriet de Kruijf, Marc Meijer en Marien Brand | Boven de 7e
verdieping
T
6 7
passie voor
Gouda, met
de Holland-
sche IJssel
als oude
levensader
...maar dan anders
7. de Hollandsche IJssel is wel degelijk nog een werkrivier
Fa. J . Bos en Zn uit Moordrecht is een bedrijf
dat handelt in zand, grind en wegenbouwmate
rialen. Alle grondstoffen laten we aanvoeren
met schepen over de Hollandsche IJssel. Deze
rivier is de slagader van ons bedrijf en scheidt
ook onze afzetgebieden; de Krimpenerwaard
en de Zuidplaspolder. De rivier heeft tegen-
woordig meerdere functies: vervoer over water,
wonen, recreëren en werken. Dat laatste laat de
theatergroep Boven de 7e verdieping ook zien,
de Hollandsche IJssel is wel degelijk nog een
echte werkrivier. De Provincie Zuid-Holland heeft
als slogan voor het rivierengebied ’Schoner en
Mooier’. Als bedrijf zullen wij ons daarvoor ook
in de toekomst zo veel mogelijk inzetten.
- Peter Bos, Bos en Zn
Zandoverslag
10 11
8. Vanaf het water ziet alles er anders uit. Eens in de zoveel tijd ontdek ik
het opnieuw. Hoe goed je een plek ook kent, als je dezelfde plek vanaf het
water bekijkt, zie je het pas echt. Verhoudingen zijn anders. De macht en
de meedogenloosheid van het water imponeert, en zet al het gedoe aan
de wal in perspectief.
Vanaf het water kijken zou symbool kunnen staan voor theater. Met
het theater dat ik maak wil ik situaties, gevoelens en menselijke trekjes
die we allemaal kennen laten zien. We zijn zo geprogrammeerd dat we
aan dingen voorbij gaan. We lopen en fietsen dagelijks langs dezelfde dingen, kijken er
misschien naar, maar zien het zelden of nooit. Voor mij is theater een manier om kijken
zien te laten worden. Vanzelfsprekendheid moet doordringen tot je botten en een sensatie
worden. Een sensatie van verbazing, van afschuw, van mededogen, van inzicht, van
schoonheid, noem maar op. Een sensatie van waarheid.
KRIMP! is het kruispunt van metafoor en waarheid. Bijna 5 km
theater. Aan 2 kanten, dat maakt 10 km. Ga er maar aan staan.
Regisseer ik dit stuk, of regisseert het mij? Het decor is 360 graden 3-dimensionaal, het
licht surrealistisch. Het zuigt je de rivier op en laat je niet meer los.
De geur van rivierwater, zomeravond en dieselolie. De sensatie die je ervaart in het diepst
van je buik. Zoiets heb je nog nooit gezien. En het meest verbazingwekkende is:
het was er al die tijd al...
- Jeroen Groenendijk | regisseur
V de geur van
rivierwater,
zomeravond
en dieselolie
12 13
Krimp in je buik
9. 14
dat industrie en natuur ook samen kunnen gaan
Al meer dan 150 jaar is Compaxo Fijne Vlees-
waren gevestigd in de stad Gouda. Ooit zijn
we begonnen in het centrum, maar bewonen
al sinds jaren met veel plezier de Schielands
Hoge Zeedijk. Inderdaad een zeedijk op zo’n
50 kilometer van de zee zelf, aangezien deze
nog steeds invloed heeft op de stand van de
Hollandsche IJssel, de rivier in onze achter-
tuin. Door de hoogte van de dijk heeft de
fabriek al jaren een goed uitzicht over de stad
waar we ons zo verbonden mee voelen. Door
onze ligging zien we dagelijks dat industrie en
natuur ook samen kunnen gaan.
- Compaxo Fijne Vleeswaren
Zeedijk
15
11. 18 191918
De Waaiersluis (tussen Haastrecht en Gouda) vormt
de scheiding tussen het gekanaliseerde gedeelte van
de rivier en het gedeelte waar eb en vloed invloed
op het waterniveau van de rivier hebben. Dijken
moeten daarom zorgvuldig worden beheerd, de
stormvloedkering tussen Krimpen aan den IJssel en
Capelle aan den IJssel dient als dam tegen overtollig
water en de gemalen zorgen voor het juiste
waterniveau. Natuur en recreatie ontwikkelt zich
gestaag aan de Hollandsche IJssel. Ook in negatieve
zin. Door ernstige vervuiling zijn in het verleden
de flora en fauna aangetast. De waterkwaliteit
verslechterde en het landschap is verwaarloosd.
Sinds 1999 werken 11 overheden samen met
bewoners en bedrijven aan een bloeiende toekomst
voor de Hollandsche IJssel en omgeving in het
Project Hollandsche IJssel. Het project omvat 20
km rivier en 40 km oever tussen Gouda en Capelle
aan den IJssel. De uitvoering is klaar in 2010. In
de 10 jaar van het project worden 45 zellingen
(rivierbodem aan de dijk waar zich slib opgehoogd
met afval afzet) en vervuilde oevers gesaneerd en
heringericht. Bij deze herinrichting is de diversiteit
van de Hollandsche IJssel het uitgangspunt. Er
komen natuurvriendelijke oevers en op meer dan
30 locaties langs het water wordt nieuwe natuur
ontwikkeld. De waterbodem wordt schoongemaakt
en vervuilende bronnen worden aangepakt. Dit
alles met de ambitie: een schoner, mooier en
Hollandscher rivier.
---------------- De polder de Krimpenerwaard is ook
in ontwikkeling. Overheden en maatschappelijke
partijen hebben in 1999 met elkaar afgesproken
om in de Krimpenerwaard het waardvolle agrarische
cultuurlandschap en de natuur te bewaren voor
de toekomst (Veenweidepact). Een belangrijke
voorwaarde is het tegengaan van een verdere
bodemdaling en dat een goed waterbeheer mogelijk
blijft. De natuur komt daarom in bepaalde delen van
de Krimpenerwaard weer terug. Voor een deel zal
dit weidevogelnatuur zijn met graslanden, andere
delen zullen nattere, bloemrijke graslanden krijgen
en een deel wordt echte natte natuur. Er komen ook
extra recreatiemogelijkheden, zoals het aanleggen
van nieuwe wandel- en fietspaden.
Bewoners van de Krimpernerwaard
---------------- Bergambachters zijn straatwroeters
(erg netjes en schoon) ---------------- Berkenwouders
zijn zeelten (vissoort, traag, kort en stijf) ---
------------- inwoners van Ammerstol zijn
piepmuizen ---------------- Inwoners van Krimpen
aan den IJssel zijn turken (arbeiders in de
plaatselijk koorteerfabriek kwamen ’s avonds
zwart thuis ---------------- Lekkerkerkers zijn
aalscholvers (plaatselijke eendenkooi) --------
-------- Ouderkerkers zijn klokkendieven (ooit
klok gestolen van de Ridderkerkers) --------------
-- Gouderakkers zijn stenengooiers (gingen in de
16e eeuw vijanden, bij gebrek aan echte wapens,
met stenen te lijf) ---------------- Schoonhovenaren
zijn ook klokkendieven (hebben ooit de klokken
uit de kerktoren van Bergambacht gestolen) -----
----------- Vlist heette vroeger Vlist en Bonrepas,
bestond uit 2 deze heerlijkheden ----------------
Stolwijkers zijn brandstichters, waren ooit zo boos
op de burgemeester dat ze kerk in brand hebben
gestoken---------------- Stolwijkers zijn kaasbraaiers,
onduidelijk is of dit kaasbereiders zijn of gesmolten
kaas eters ---------------- Haastrecht is ontstaan uit
Haveke en drecht, veer en vaarwater ----------------
De Krim-
pener-
waard
Tot zo’n 1000 jaar geleden was de Krimpener-
waard moerassig land dat regelmatig over-
stroomde door het water uit de omliggende
rivieren. Men kende het gebied onder de naam
Lack et Isla, Lek en IJssel. Vanaf de 10e eeuw
vormden de Lopikerwaard en de Krimpenerwaard
samen een eiland tussen drie rivieren: de Lek, de
Hollandsche IJssel en de Nieuwe Maas. ‘Waard’
is de oude benaming voor het laaggelegen land
tussen rivieren. De bevolking groeide, er was dus
nieuwe landbouwgrond nodig. Land moest worden
ontgonnen. Uiteraard waren er toen al dijken
nodig om overstromingen tegen te gaan. Voor
1150 waren zowel de Lek als de Hollandsche
IJssel al van dijken voorzien.
---------------- Een blok (later heet dit polder) werd
verdeeld in hoeven en weren. Een weer was 30 roe
breed (= 113 meter). Tussen de weren groef men
greppels. Deze greppels stonden zo recht mogelijk
op de weg. De lengte van de percelen was niet
bepaald. Aan de kop van iedere strook groef men
een dwarsgreppel. Deze diende als bescherming
tegen het welwater uit het nog te ontginnen
achterland. Een tiendweg aan het einde van de
kavels had dezelfde functie. De tiendweg (tiend
betekent trekken of gaan) gebruikte men als basis
voor een volgende ontginning. Aan de kopkant bij
de rivier, werd meestal een hofstede gebouwd.
---------------- Door het inklinken van de bodem
werkte de natuurlijke afwatering niet meer. Dijkjes
werden aangelegd en later maakte men gebruik van
een klepduiker. Als de waterstand van de rivier laag
genoeg was, stroomde het water door de klepduiker
onder de dijk door de rivier in. Als het waterniveau
steeg, werd de klep door de waterdruk vanzelf
gesloten, waardoor het water niet terug de polder
in kon. Na de klepduikers kwamen de windmolens
om het water buiten de polder te krijgen en te
houden. De eerste watermolen (via een scheprad
werd het water omhoog gemalen) werd in 1411 in
de Krimpenerwaard gebouwd. Na de watermolen
kwam de stenen poldermolen en de vijzelmolen
(water werd met een enorme schroef omhoog
gebracht). Het hoogteverschil tussen het laagste
punt in de polder en het niveau van de rivier was
soms te groot voor 1 molen. Dan maakte men
gebruik van trapbemaling. Via een tussenstation,
de boezem, werd het water in 2 keer of soms wel 3
keer omhoog gemalen. Vanaf de 19e eeuw werden
stoomgemalen gebouwd. Trapbemaling was toen niet
meer nodig.
---------------- Dijkdoorbraken en dijkherstel
vormen een rode draad in de geschiedenis van de
Krimpenerwaard. Naast natuurlijke dijkdoorbraken,
werden dijken soms ook doorgestoken om de
vijand buiten te houden, zoals in 1575 toen de
Staten van Holland de dijken lieten doorbreken
om de Spanjaarden buiten te houden en in
1672 om de Fransen tegen te houden. Uiteraard
waren de boeren in die tijd hier niet blij mee, ze
konden hun land dan een tijdje niet bewerken.
De laatste dijkdoorbraak was in 1953, tijdens de
watersnoodramp
---------------- De Hollandsche IJssel is een levendige
rivier. Al eeuwen varen binnenvaartschepen over de
rivier, om te laden en te lossen aan de waterkant.
De Hollandsche IJssel is ook een getijdenrivier. Ze
ontspringt in Nieuwegein vanaf het Merwedekanaal.
19
12. Wanneer je op de Gouderakse Dijk rijdt, vallen
je een paar dingen op. Er staan hele mooie
oude boerderijen en het veenweidegebied
ontvouwt zich aan je voeten. Sommige delen
van de dijk moeten nog worden opgeknapt.
Daar wordt hard aan gewerkt. Op de dijk
komen weer authentieke klinkers te liggen
en de werkzaamheden rondom de Zellingwijk
moeten een nieuwe woonwijk opleveren die
de parel langs de Hollandsche IJssel wordt.
- burgemeester De Prieëlle,
gemeente Ouderkerk
Gouderakse Dijk
het veenweidegebied ontvouwt zich aan je voeten
20 21
15. De Krimpenerwaard ligt in onze achtertuin,
we zijn namelijk aan de rand van de
polder gevestigd. Vandaar dat we ons ook
onlosmakelijk met haar verbonden voelen.
We doen van alles, maar alleen die dingen
waar we echt goed in zijn, dus verzorgen we
sinds jaar en dag het onderhoud van het water
en de wegen in deze polder.
Van Ooijen en de Krimpenerwaard: al jaren
een begrip in de regio. Van Ooijen en de
Krimpenerwaard: we gaan samen voor
duurzame oplossingen.
- Van Ooijen BV
Zandtrechters
de Krimpenerwaard ligt in onze achtertuin
26 27
18. Verrek! KRIMP! en Croda!
De Krimpenerwaard, verbonden met Gouda
door de Hollandsche IJssel. De Krimpener-
waard: waardevol en waardevast. De Holland-
sche IJssel - 150 jaar aanvoerweg van Croda’s
grondstoffen. De schoorsteen, landmark en
symbool van samenwerking tussen Croda,
Gouda en omgeving. Samenwerking, onont-
beerlijk voor Krimpenerwaard, Hollandsche
IJssel, Gouda, KRIMP! en Croda. Verrek!
KRIMP! Croda!
- Trudy van Diest, Croda Europe
Schoorsteen
32 33
21. “Jullie zijn knettergek!” Dat was mijn eerste reactie op de uiteenzetting van
Marien Brand, Marc Meijer en Margriet de Kruijf van hun nieuwste geesteskind
KRIMP!. Maar na enige gesprekken, een totaal verregend boottochtje op de
Hollandsche IJssel (ik moest met mijn schoenen aan onder de douche om de vette
klei en modder er af te krijgen) en de kennismaking met de acteurs, figuranten en
vrijwilligers, was ik helemaal om.
Ik trok me terug en las me in: dikke boeken over Gouda, Apollo, kaarsen, kazen,
polder en water. Maar lieve help! Hoe moest ik dit allemaal samenbrengen in een
coherent muzikaal en tekstueel verhaal?! Nou, vooruit dan maar! Vakantie kort en laat
plannen en lang en laat werken.
Door intens overleg tussen regisseur Jeroen Groenendijk, het artistieke team en
ondergetekende kreeg KRIMP! steeds duidelijker contouren. De locaties waar het verhaal
zich afspeelt gingen steeds meer tot
mijn verbeelding spreken en leverden
uiteindelijk zelf min of meer hun eigen
‘soundtrack’ in mijn hoofd. Inmiddels hoor ik wel overal om me heen machines, gemalen en
zandverschuivingen.
Aan KRIMP! werken was een hele prettige en artistieke uitdaging, waar ik met zeer veel
plezier op terug kijk.
‘Jullie zijn knettergek!’ Dit denk ik nog steeds, maar anders... nu met een groot respect.
KRIMP! is er toch maar gekomen. Want de geschiedenis heeft het al vaker aangetoond:
een beetje gekte en doorzettingsvermogen zijn soms nodig om je ideeën te realiseren.
- Lex Hakker | componist/arrangeur/tekstdichter
J hoor ik wel
overal om
me heen
machines,
gemalen
en zandver-
schuivingen
38 39
jullie zijn knettergek
22. een blauwe lop ar Rotterdam en de rest van de vrije werelder na
De stad en de ommelanden zijn nooit af. Deze
plek en de omgeving zal weer veranderen. Dit
blijft geen zwart parkeerplaatsje tussen rivier
en keermuur. Hier ligt het Goudse waterwegen-
kruis begraven. Daar in het zuiden voorbij
de Stolwijker Schutssluis wacht het eindeloze
kalme veen van het grazige kaasland van de
Krimpenerwaard. Hier in het noorden voorbij de
Havensluis lonkt de gezellige drukte van kaas-
stad Gouda. Daarachter in het oosten voorbij de
Waaiersluis liggen tot Vreeswijk aan toe fruitig
kabbelende stadjes verstopt. En daar in het
Westen ligt al een blauwe loper uit naar Rotter
dam en de rest van de vrije wereld. Gouda
begint, herpakt en eindigt hier aan de Veerstal.
- wethouder Arnout Menkveld,
gemeente Gouda
De Veerstal
40 41
23. 42 4343
Water-
geschie-
denis van
Gouda
Gouda en water hebben een eeuwenlang verbond
met elkaar. Gouda komt van het water, Gouda
bestond van het water en Gouda drijft nog steeds
op het water.
---------------- Gouda is ontstaan en gegroeid
vanwege...water. Gouda ligt tenslotte aan de
Gouwe en de Hollandsche IJssel. De naam Gouda
is ontstaan in de middeleeuwen omdat Gouda aan
de Gouwe ligt, een veenriviertje dat bij Boskoop
ontsprong en bij Gouda uitmondt in de IJssel. In
de naam van Gouda zie je dus de verwevenheid
van de stad met het omliggende platteland. Gouda
ligt in een veengebied, waar de afwatering in de
Middeleeuwen kunstmatig moest worden geregeld.
De Gouwe speelde bij die afwatering een hoofdrol.
In de Middeleeuwen werden hele gebieden
ontgonnen achter de duinenrij van de Noordzee en
daar hoorde het gebied rond Gouda ook bij. In die
tijd trokken kolonisten naar dit gebied om het land
in te polderen en te gaan bebouwen.
In de dertiende eeuw werd het riviertje de Gouwe
door een kanaal verbonden met de Oude Rijn in
het noorden. De monding van de Gouwe in de
Hollandsche IJssel werd uitgebreid tot een haven.
Het kasteel van Gouda diende om de haven te
beschermen.
---------------- De Gouwe liep in die tijd dwars
door de stad. De verbinding vanaf de Hollandsche
IJssel via de Gouwe naar het noorden, naar de
Rijn en het IJ werd in de loop der eeuwen een
steeds belangrijkere verbinding voor de handel
tussen Vlaanderen en Frankrijk met Holland en het
Oostzeegebied. Rond de monding van de Gouwe in
de Hollandsche IJssel vestigden zich steeds meer
mensen en uiteindelijk gaf graaf Floris V Gouda in
1272 stadsrechten. Schepen hoefden in die tijd bij
Gouda en op de Gouwe hun mast niet naar beneden
te halen, maar konden met staande mast door de
stad konden varen. Een belangrijk plusplunt voor
de stad. Met de belangrijke noord-zuid verbinding
wordt de positie van Gouda steeds belangrijker, niet
alleen voor de economie, maar ook in de Hollandse
politiek.
---------------- De scheepvaart op de Gouwe
werd de 15e en 16e eeuw steeds drukker en
veroorzaakte dus lange wachttijden in Gouda
vanwege het schutten bij de sluizen. Daarnaast
werden de schepen ook steeds groter. Hierdoor
werd een betere vaarverbinding door of langs
Gouda noodzakelijk. Daarom werd in 1577 de
Mallegatsluis gebouwd, waarbij de westelijke gracht
vaarweg werd. Deze sluis lag in die tijd trouwens
iets westelijker dan de huidige Mallegatsluis.
Aanvankelijk mochten alleen oorlogsschepen
deze vaarroute gebruiken. Na 1598 mochten ook
vrachtschepen van deze route gebruik maken, als
ze langer dan 36 uur op doorvaart hadden moeten
wachten. Tot 1795 waren de schepen die in Holland
achter de duinen van noord naar zuid voeren,
of omgekeerd, verplicht hun route via Gouda te
nemen. Dit privilege zorgde voor gouden tijden
voor Gouda. Rotterdam probeerde in die tijd om de
positie van Gouda heen te gaan door stukken land
en water tussen de Rotte en de Oude Rijn te kopen
om zo haar eigen waterweg te maken. Op grond
van verleende privileges wist Gouda dit tegen te
houden. Maar in 1795 verviel dus dit voorrecht,
waardoor daarna ook andere routes mochten
worden gebruikt en de scheepvaart aanzienlijk
afnam, maar de Gouwe bleef een belangrijke
vaarroute. De vele bochten in de Gouwe juist ten
noorden van Gouda vormden steeds meer een
belemmering voor de doorvaart van de schepen die
ook nog ’s steeds groter werden.
Omstreeks 1900 werden de bochten in de rivier
verwijderd en ontstond vanaf het Bolwerk een
kanaalgedeelte, dat wordt aangeduid als de Nieuwe
Gouwe.
In de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw
werd de Gouwe over de volle lengte verruimd
en geschikt gemaakt voor schepen met een
tonnage van 1350 ton. In dat verband werd ten
westen van de stad het Gouwekanaal gegraven
en de Julianasluis gebouwd. Hierdoor kreeg de
beroepsvaart een verbinding met de Hollandsche
IJssel buiten Gouda om. In deze jaren werden
ook de karakteristieke hefbruggen gebouwd bij
Waddinxveen, Boskoop en Alphen aan den Rijn.
Met deze verbeteringen is de Gouwe nog steeds de
enige ‘vaarweg achter de duinen’ voor schepen met
staande mast en tevens geschikt voor vaartuigen
met een bijzondere (bijvoorbeeld een ‘hoge’) vorm
of lading.
Het blijft steeds drukker worden op de Gouwe.
De pleziervaart groeit en de beroepsvaart gebruikt
steeds grotere schepen. Daarom wordt op afzien-
bare termijn een tweede sluis bij de Julianasluis
gebouwd.
42
25. De Asfaltcentrale staat sinds 1930 aan de
Hollandsche IJssel. De Hollandsche IJssel
is voor ons de blauwe ader die het grind
aanvoert om ons asfalt te maken. Die blauwe
ader trekken we als het ware de wal op, het
zet zich door in zwart of kleurrijk asfalt.
Ons bedrijf verzorgt op deze manier
milieubewust, flexibel en gekleurd asfalt
voor de verbindingswegen tussen Gouda,
de Krimpenerwaard en wijde omgeving.
- Frans van Holst, asfaltcentrale KWS
Asfaltcentrale
die blauwe ader trekken we als het ware de wal op
46 47
27. 50 51
Het leukste aan de polder vind ik de jonge koeien. Eerst komen
ze nieuwsgierig kijken naar wat je daar aan het doen bent met
de camera, maar al snel wenden ze zich verveeld af of gaan weer
liggen. De weilanden en wolkenluchten van de Krimpenerwaard
hebben al voor verschillende foto's als mooi decor gediend.
Normaal gesproken maak ik geen landschapsfoto's maar gebruik
de natuur voor beelden met een bepaald concept/idee erachter.
Ik zoek plekken die precies passen bij het plaatje dat ik in mijn
hoofd heb. Zodra ik die locatie gevonden heb, zoek ik modellen
en rekwisieten. Alles in de foto wordt volledig geënsceneerd. Ik
werk graag in series. Zo heb ik bijvoorbeeld een spreekwoorden-
en sprookjesserie gemaakt. Het zijn vaak foto's met een knipoog
of iets vervreemdends.
Naast mijn artistieke werk maak ik ook illustratief werk en werk
ik in opdracht voor particulieren en bedrijven. In de watertoren
van Gouda heb ik mijn studio waar mensen terecht kunnen voor
een mooi portret of familiefoto.
- Iris Loonen | www.irisloonen.nl
30. De Krimpenerwaard is een van de mooiste veenweidepolders
die ik ken en waar ik graag fotografeer. Het gebied is rijk aan
vogels, water en weilanden waarop nog gewoon koeien en
schapen grazen. Allemaal even fotogeniek. Als ik vanuit Gouda
de Hollandse IJssel oversteek, fiets ik meteen dit heerlijke
gebied in en kom tot rust.
-Niels de Zwarte | www.lichtschrijver.com
56 57
31. ------------------------ Daar staat de schipper, een zwijgzame, vriendelijke man aan wiens handen we ons toevertrouwen. Zijn vakmanschap blijkt uit
alles, hij is één met zijn boot… ------------------------ Het geeft een blik op de zandtrechters. Twee figuren verplaatsen het zand met kruiwagens, scheppen
en bezems. Een eindeloos ritueel, in een eindeloos ritme… ------------------------ Rechts van de waterval staat nog een andere visser op zijn stek. Hij
begroet zijn collega en parkeert zijn bakfiets onder de oude trechter… ------------------------ Bij Mallegatssluis vaart een jongeman in een motorbootje.
Keurig gekleed, haren in een perfecte scheiding. Hij steekt over in de richting van de kreek. Daar bij het Wilgenbosje zien we een vrouw in een
zomerjurkje, een flodderhoed en een picknickmand in haar hand. De begroeting is innig. Ze zijn duidelijk verliefd… ------------------------Beweegt daar iets?
Zijn dat dwaallichtjes daar in het riet? Sommigen spreken wel van ‘de geest van de Krimpenerwaard’. Op de dijk stopt een auto, een man stapt uit
en lijkt iets te zoeken… ------------------------ Daar staat hij, onderaan de schoorsteen. Hij kijkt met ontzag omhoog. Zingt hij? Het lijkt wel een rap. We
horen iets over dromen, over… ------------------------ Bovenin een fel licht, als van een vuurtoren. Er klinkt een noodsignaal. De visser op de kade gaat
tekeer. Hij zwaait met zijn armen… ------------------------ er stapt een man het dak op, er klinkt een trompet. Het klinkt als een bekend deuntje. of is het
een noodsignaal?... ------------------------ dan valt de pont stil, een onheilspellend moment... ------------------------ eerst klinkt het geluid van een vrouwenkoor
en dan de knal van een lichtkogel, we zien hem vanuit de verte. en dan een sirene en nog een lichtkogel en... ------------------------ ze beginnen te rennen
tussen vangrail en de dijk richting het gemaal. er komt blauw licht uit... ------------------------ nood aan de man! de stad loopt over! ze geven de emmers
door, de laatste gooit de emmer leeg... ------------------------ het gemaal komt in actie, het geluid van de motoren zwelt aan. de jongen en het meisje
vliegen elkaar in de armen... ------------------------ de rust keert terug, het geluid van de tijd blijft over.
5858 5959
32. ze zijn
gestoord die
gasten van
Boven de 7e
verdieping
Tja, toen Marc kwam vragen of de pont te huur was, heb ik mezelf wel
even achter de oren gekrabd. Wat een grappig idee, maar eh in principe
mogen zulke dingen eigenlijk helemaal niet. Na het tweede gesprek heb
ik echt gedacht; ze zijn gestoord die gasten van Boven de 7e
verdieping.
Hoe verzinnen ze het…maar nu we een half jaar verder zijn, heb ik er alle
vertrouwen in. En het was ook gewoon gezellig, met de kids en mijn vrouw
toen we de eerste keer gingen varen met Marien, Marc en Margriet. Hoewel
ik zelf niet echt iets heb met theater, word ik wel erg enthousiast van hoe
KRIMP! eruit komt te zien.
Sowieso lijkt het me wel bijzonder hoe de rivier eruit ziet in de schemering tijdens de
voorstelling. Ik kom zelf uit de Alblasserwaard en niet uit de Krimpenerwaard, maar
rivieren en polders ben ik wel gewend.
Ondanks dat de
Hollandsche IJssel zo
dicht bij de stad ligt,
zijn de lui van Boven de 7e
verdieping toch echte stadsmensen. Dat bleek wel tijdens onze
eerste vaart. Ze vroegen me de kom in te varen bij het gemaal van Rijnland, vanuit de
gedachte, er ligt toch water, dus dan kun je daar toch varen. Maar dat kan dus niet altijd…
haha. Mooi hoor. Ik heb er zin in.
- Herbert de Visser | schipper/pontbaas
T
60 61
dit kan dus eigenlijk niet
33. De watertoren heeft altijd een sterke
binding gehad met de Hollandsche IJssel.
Toen de toren in 1883 gebouwd werd, dronk
de Goudse bevolking nog uit de grachten.
Met de komst van de watertoren werd het
IJsselwater gezuiverd via grote bassins en
daarna via waterleidingen naar de bevolking
gebracht. Nu de toren buiten gebruik is heb
ik hem gekocht om in te wonen. Ik voel me
bevoorrecht om vanaf 30 meter hoogte over
de Krimpenerwaard uit te kunnen kijken.
- Keni Paulzen
Watertoren
toen de watertoren in 1883 gebouwd werd,
dronk de Goudse bevolking nog uit de grachten
62 63
34. 64 65Een watertoren. Tussen de stad en de polder. Tussen het water en het land.
Tussen de rust van de natuur en de levendige stad.
Tussen water als levensader en water als bedreiging.
Tussen de boeren en de stadsen.
36. Vanaf dit mooie gemaal Gouda hebben we een
prachtig uitzicht op de Hollandsche IJssel en
de Krimpenerwaard. Het gebied ten noorden
van het gemaal tot aan het Noordzeekanaal
is ons werkgebied. Als Hoogheemraadschap
van Rijnland zorgen we voor droge voeten en
schoon water in de polders, dorpen en steden.
Daartoe behoren ook de stadswateren van
Gouda. Bij het gemaal in Gouda laten we in de
zomer zoetwater in om Rijnlands boezem op
peil te houden. Er is veel water nodig voor de
tuinbouwgebieden en het verbeteren van de
waterkwaliteit in de polders, dorpen en steden.
In de wintertijd pompen wij het overtollige
water weg naar de Hollandsche IJssel dat het
water vervolgens afvoert naar zee.
- Frank van der Heijden, gemaalbeheerder,
Hoogheemraadschap van Rijnland
Gemaal
we zorgen voor droge voeten en schoon water in de polders, dorpen en steden
68 69
38. KRIMP! Voor DONK niet het geval. Op ons
nieuwe sportpark in de Oostpolder krijgen we
meer ruimte en nog meer water dan nu het
geval is. Wij verlaten na 60 jaar een prachtige
locatie op het Sluiseiland, maar krijgen er ook
iets moois voor terug. De Hollandsche IJssel als
grensrivier tussen DONK en de Krimpenerwaard,
een rivier waar in de loop der jaren heel wat
ballen in terecht zijn gekomen. Vanaf de rivier-
kant een vergezicht over de Krimpenerwaard,
waar meestal geen oog voor was, omdat we de
ballen nakeken die wegdreven. De rust en natuur
op het Sluiseiland heeft zeker bijgedragen aan
de sfeer in onze vereniging. Een sfeer, die we ook
in de Oostpolder hopen aan te treffen.
- Hans Dessing, voetbalvereniging S.V. Donk
Voorhaven
een rivier waar in de loop der jaren heel wat ballen in terecht zijn gekomen
72 73
39. 74 75
Boven de 7e verdieping in het vooronder.
Op de koffie bij Herbert, de eigenaar van de pont.
Mart Visser gedachten-monologen. Alle fragmenten keurig
volgens script. En dan één keer los uit de pols; PINGO!
Henk van der Geest geeft z’n visie op het uitlichten
van de kades, locaties en de pont.
“Heb ik m'n boot nou bij me?”
27 maart 2009. Tijdens een stormachtige maartse bui maken Jeroen
en Lex kennis met de grillen van de natuur op de Hollandsche IJssel.
7 maart 2009. Hersenwaaien in het Schipperslokaal.
Marc vertelt.
Repetitiedag in de boten van Werner.
Eén van de vele!
Chuck, kleintje zonder moeder.
Geadopteerd door Eva Werner.
40. 1e test verlichting in de opblaasboot.
Hier werkt het, nu nog op het water....
3 vissers en een regisseur en dan zo, en dan... o.k.?
Bespreking in het Schipperslokaal.
Donker technisch teamoverleg.
Margriet, Marc en Marien.
En een emmer.
De flyer is klaar, ff lezen!
Dauwtrappen op hemelvaartsdag.
Houdt ‘ie het Marc?
Lex en Margriet smile!
76 77
41. --------------- Dijkstraat 6 - 2806 TA Gouda - www.bovende7everdieping.nl ----------------------------------------------------------------------------------
Boven de 7e verdieping is: Marien Brand, Margriet de Kruijf, Marc Meijer
Boven de 7e verdieping bedankt: --------- A. van Ammelrooij --------- --------- Adrie Dekker --------- Allard Pannenkoek --------- André Middelkoop -----
---- Anja van Schaik --------- Annemarije Engelfriet --------- Annette Hoogendijk --------- Anton van het Hart --------- Arthur van Zuylen --------- Bart Hoogendijk
--------- Bas Kruiswijk --------- Bianca Michielsen --------- Bob Kelderman --------- Bram de Groot --------- Caecilia Thunnissen --------- Carolyt Koops ---------
Cees van Schaik --------- Dennis Boeren --------- Désiré Weststrate --------- Dirk Peters --------- Eefje Huizer --------- Eva Kosto --------- Ferah van Rijswijk -------
-- Francis Noordman --------- Frank van der Heijden --------- F. van der Hoven --------- Gebroeders Hoogendijk --------- Geert Schuurmans --------- Gerard Blokland
--------- Gerard Schoneveld --------- Gideon van Wingerden --------- Gijs ter Laak Poot --------- Hans Blaauwendraat --------- Hans Dessing --------- Hans du Pré -------
-- Henk van der Geest --------- H. van Embden --------- Imke Deters --------- Ineke Woudenberg --------- Iris Loonen --------- Jacqueline Jansen ---------
Janneke de Kruijf --------- Jeannet Verkleij --------- Jeannette Janssen --------- Jeroen Groeneveld --------- Jeroen Kon --------- Johan Willers --------- Joke Hees ---
------ Jolanda Kooiman --------- Joop van Son --------- Kéni Paulzen --------- Krista Stofberg --------- Leens Bouwman --------- Leonie de Zwarte --------- Lex Hakker
--------- Liesbeth de Jong --------- Lizet de Vos --------- Loes Visser --------- Maaike Hoonhout --------- Maik Gnass --------- Margreet Koot --------- Marius Reivers
--------- Marja Schoenmakers --------- Mark Woudstra --------- Marlinde Hoogendijk --------- Marloes van Son --------- Marte Kappert --------- Martijn Houtkamp ---
------ Martin van Rijn --------- Mat Meijs --------- Mia Schaap --------- Mieke Bohnen --------- Mieke Burggraaf --------- Mirjam van Esschoten --------- Nel Folkerts
--------- Nico Habermehl --------- Niels de Zwarte --------- N. Jongerius --------- Peter Swinkels --------- Remco van der Hammen --------- Ria van Duin ---------
Rick van Rijswijk --------- Roland Wardenaar --------- Ron Kulik --------- Sandra Blokland --------- Simone Heemskerk --------- Stijn Hulskamp ---------
Suzanne Snippe --------- Teun de Kruijf --------- Tilly Crielaard --------- Tineke Heiser --------- Vera van Haaren --------- Werner Trooster --------- Wilbert Verweij ----
----- Willem Buist --------- Wouter Bouwman --------- en sorry als we je zijn vergeten…ook jij bedankt!
KRIMP! boek: Datum: Augustus 2009-07-22 --------- Oplage: 850 stuks --------- Ontwerp: Ohetleukstebureau.nl --------- Fotografie: Iris Loonen (pag 50-51),
Niels de Zwarte (pag 52-57) , Boven de 7e verdieping
--------------- KRIMP! wordt mede mogelijk gemaakt door: ------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ohetleukstebureau.nl
--------------- Sponsoren: ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
--------------- Boven de 7e verdieping bedankt: --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
