Interview van Ad Tissink met Mick Eekhout in zijn functie als voorzitter van de jury van de Cobouw Award Beste Bouwproduct 2018. Het gesprek 'Laat NL weer het innovatie-lab zijn van Europa' is gepubliceerd in de Cobouw van 9 augustus 2018, rubriek 'in het nieuws'. Meer info over de Cobouw Awards > bit.ly/2P1WKTr Mick Eekhout was in 1988 mede-oprichter van Booosting > bit.ly/2KKI1sF

1. IN HET NIEUWS
5donderdag 9 augustus 2018, Cobouw 58
‘Laat Nederland weer het
innovatie-lab zijn van Europa’
We hebben niet het gena-
deloze bouwtoezicht, mis-
sen de dominante verze-
keraars en zijn gevrijwaard
van advocatenspelletjes
die in de omringende lan-
den bouwinnovaties de
kop in drukken. Nederland
heeft volgens Mick Eek-
hout dus alles in zich om
weer de ideale proeftuin
te zijn voor bouwinnova-
ties. Lef en ideeën zijn er
volop. De industrie zou
wel wat harder mogen
lopen en met architecten
optrekken.
DOOR AD TISSINK
H
oogleraar, directeur, co-
lumnist, architect, acade-
mielid, pamflettist. Mick
Eekhout heeft in zijn car-
rière heel uiteenlopende
rollen vervuld gespeeld en wisselde ge-
regeld van pet. Als het maar leidde tot
innovatie van de bouw en bouwproduc-
ten. Dat doel was een constante in zijn
werk en heiligde bijna alle middelen.
Hoe staat het bouwinnovatieklimaat
er momenteel in Nederland ervoor?
“We herpakken ons weer na een crisis
die er flink inhakte. We hadden met de
drie technische universiteiten de sa-
menwerking ‘3TU Speerpunt Bouw’ om
na de crisis meteen de draad weer op te
pakken door tijdens de recessie onver-
stoorbaar door te gaan met baanbre-
kend onderzoek. Maar dat werd getor-
pedeerd door machtsspelletjes binnen
de universiteiten. Een gemiste kans.”
Gelukkig hebben we nu het klimaat-
akkoord. Wordt dat de grote aanjager
voor innovatie?
“Energieneutrale hoogbouw is natuur-
lijk de grote uitdaging waar we met zijn
allen voor staan. We hadden een bewe-
zen concept in de vorm van het Rotter-
damse Concept-House prototype, geheel
gefinancierd door een groot aantal be-
drijven. Dat heeft drie jaar prima ge-
tuiging veel lichter. In de jaren 90 bouw-
de ik al een compleet glazen concertzaal
van 8 mm dik glas in Amsterdam. Te-
genwoordig komen we bij vergelijkbare
constructies al gauw op veel dikkere
glasplaten uit, terwijl ik zomaar wild
denk dat het op de een of andere ma-
nier juist veel dunner moet kunnen.
Misschien wel met maar 1 of 2 mm. Dat
hoog-voorgespannen glas dat op elk mo-
bieltje zit is ijzersterk. Daar kun je heel
hoge gebouwen mee bekleden met flin-
terdunne gevels. Dat is niet alleen heel
efficiënt, ook de ‘embedded energy’ van
de gevel gaat enorm omlaag. Want dat is
nog wel een zwak punt van glas. De pro-
ductie ervan kost heel veel energie.
Vroeg of laat gaan overheden natuurlijk
eisen stellen aan de voetafdruk van dat
soort hightechmaterialen. Dat weet ie-
dereen.”
Waarom is dat er nog niet dan?
“Iedereen kijkt de kat uit de boom. En
het is uiteindelijk best een complex pro-
ces: je bent er niet met alleen de produ-
centen van floatglas. Ook de lamineer-
ders, de coaters, de harders, de
ontwerpers, de constructeurs, de gevel-
bouwers, de certificeerders … Iedereen
moet meedoen. En je verdient de ont-
wikkelkosten niet terug op één project.
Ook niet als dat een toren van 300 meter
Hoogleraar Mick Eekhout: “Iedereen kijkt de kat uit de boom.” Foto: ANP/Suzanne van de Kerk
hoog in Dubai is. Het vergt een langdu-
rige en diepe investering, een deep
dive.”
Zo houdt iedereen elkaar gevangen...
“Dat mechanisme speelt overal. Wereld-
wijd. In Nederland zijn de omstandighe-
den uiteindelijk nog niet zo beroerd. We
hebben niet dat verlammende bouwtoe-
zicht zoals in Duitsland, hoe goed dat
ook uitpakt als het gaat om het garande-
ren van kwaliteit. Vergeleken met
Frankrijk en België spelen verzekeraars
een veel bescheidener rol en zijn niet in
staat innovatie de kop in te drukken.
Ten opzichte van Engeland hebben we
het voordeel dat advocaten en quantity
surveyors het bouwproces hier niet zo
in hun greep hebben. Dat zijn allemaal
factoren die innovatie in de ons omrin-
gende landen belemmeren. Dat zijn for-
se tegenkrachten waar bouwers, ont-
werpers, adviseurs en toeleveranciers in
het buitenland mee te maken krijgen.
De ‘Dutch Design en Architecture’ heeft
niet meer die wereldwijde faam van de
jaren 90 en het eerste decennium van
deze eeuw. Maar die positie kunnen we
zeker weer terugveroveren. Er is onder-
nemerschap, er is lef. Op onze schaal
kunnen we kleine stapjes vooruit zetten.
Zo kan Nederland weer het innovatie-
laboratorium worden voor Europa.”
werkt, maar sneuvelde uiteindelijk zeer
ongewenst onder de slopershamer. Ook
weer vanwege ondoorgrondelijke
machtsspelletjes. We gaan nu door met
een 40 meter hoge woontoren in Delft.
Dat wordt een opvallende zwarte ver-
schijning, omdat drie van de vier gevels
zijn bekleed met zwarte pv-panelen zo-
dat hij energiepositief wordt. Dat moet
in de toekomst kleurrijker kunnen na-
tuurlijk, maar de rendementen van zon-
nepanelen, anders dan blauw en zwart,
zijn nu nog te laag. Het zou mooi zijn als
de Cobouw Award daar veelbelovende
inzendingen voor zou opleveren. Daar is
schreeuwend behoefte aan. Een aantal
jaren geleden ging ik al eens bij Trespa
langs en vroeg ik waar hun prototypes
bleven voor gevelplaten met geïnte-
greerde pv-panelen. Toen keken ze me
glazig aan. Ze hadden geen flauw idee
waar ik het over had.”
Is dat typerend voor de houding van
de Nederlandse toeleveranciers?
“Helaas wel. De industrie zou veel har-
der mogen lopen en verder vooruit den-
ken. Productontwikkeling en innovatie
is anders dan marketing, veel meer ge-
richt op de lange termijn. Dat moet nu
meestal van ontwerpers en de architec-
ten komen. Met Octatube heb ik altijd
dicht in hun buurt vertoefd en hun wen-
sen vaak ook nog voor ze die hadden
uitgesproken vertaald naar producten.
Als ik dan eens een prototype liet zien,
zeiden ze meteen enthousiast: dat is
precies wat we zoeken! Je moet mee-
denken en ze voor zijn. Ik begrijp niet
dat niet veel meer partijen dat doen.”
Met wat voor product zou de industrie
hoognodig moeten komen?
“Glazen gevels kunnen naar mijn over-
CobouwAwards
Mick Eekhout is voorzitter van de
jury van de Cobouw Award voor het
beste bouwproduct. Die prijs wordt,
naast de prijs voor de beste werkge-
ver, het meest duurzame project en
de Cobouw50 uitgereikt op 21 no-
vember. Inzenden kan tot 10 septem-
ber. Kijk voor meer informatie op:
www.cobouwawards.nl
005-005_MAG-09-08-2018_IN HET NIEUWS.indd 5 07-08-18 14:21