 Século XVIII
Feito xeográfico e cultural
Ampla variedade do traxe

1. As Mariñas: Ten por centro a Betanzos e alcanza a parte meridonial de Pontedeume, sobre todo A
Coruña.
2. Ortigueira, Ferrol e a parte septentrional de Pontedeume forman outra comarca para o traxe.
3. Bergantiños: Abarca Carballo e parte de Negreira e Corcubión.
4. As Rías: Comprenden Corcubión, Muros, Noya, Padrón, Cambados, Redondela e Vigo.
5. Partidos Marítimos: Está formado por Lugo, Viveiro ,Mondoñedo e Ribadeo.
6. Partidos centrais:Lugo, Vilalba e Becerrá.
7. Partidos do Sur: Sarria, Chantada, Monforte de Lemos e Quiroga.
8. Santiago de Compostela
9. Ordes e Arzúa
10.Labradores de Pontevedra
11.Ourense
12
3
4
5
6
7
8
9
10
11

O liño
A lá
A seda
Outros materiais

Roupa Interior
Camisa
Xustillo
Pantalón ou calza
interior
Enagua
Medias
Roupa exterior
Corpiño
Chambra
Dengue
Chaqueta
Mantela
Manteleta
Parlamenta
Saia
Refaixo
Mantelo
Mandil

CAMISA:
Primeira peza da roupa interior da
muller
Eran de liño ou estopa
Mangas axustadas nos puños
XUSTILLO
Coñécese como corpiño
É unha especie de chaqueta sen mangas e remata na
cintura
É o corpiño armado de baleas
Ponse por encima da camisa.
Facíase de xénero forte (case sempre de liño)
Se axustaba cun cordón
Podían ser de diferentes coresPANTALÓN OU CALZA INTERIOR (POLOLO):
É unha peza de abrigo
Principalmente era aberto na entreperna
É de cor branco e chega debaixo do xeonllo
Existían dous tipos o de diario e o das festas
O de diario era de xénero máis groso
O das festas de tea fina con remate de encaixes
ENAGUA
É unha especie de saia de cor branca
Ten un voo tan grande que pode considerarse esaxerado
Moi adornada con encaixes de de Camariña e puntillas de
fabricación caseira
MEDIAS
Eran de uso xeral
Facíanse de liño moi branco
No inverno tamén as había de lá
Tiñan fama as de Mondoñedo,Santiago,Padrón e Lugo

Roupa interior de moza solteira,
cos lazos vermellos
Roupa interior de muller casada, branca,
neste caso con camisa moi elegante, de gala

CORPIÑO
O seu nome significa corpo ben feito
É unha chaquetilla axustada a cintura
É unha peza de gala
Pode ter mangas terminadas en puños de veludo
CHAMBRA
Peza moi usada polas mulleres
É unha especie de blusa con colo alto, manga longa e puño fruncido
Adoitaba ser de liño
DENGUE
É unha pequena capa
Cubre dende as costas ata a cintura e crúzase por
diante
É unha peza de gala
CHAQUETA
É unha prenda de gala e abrigo
Moi usada nos pobos da ría de Muros e Noia
Era de algodón ou liño
Pecha cun ou dous botóns e un broche de prata en forma de
cunchas
Chambra e corpiño adornado
con pedrería e xoias

MANTELA
Prenda moi usada en toda Galiza
Servía para cubrir a cabeza
Era de pano negro
Fai xogo co dengue e o mantelo
MANTELETA
Peza de abrigo
De picote ou de liño
Levábase sobre os ombros
PARLAMENTA
Pequena capa adornada co dúas esclavinas
adornada co dúas esclavinas
Era unha prenda de distinción e elagancia
SAIA
Pona a muller como vestido exterior
Suxéitase na cintura
Chega máis abaixo dos xeonllos
En moitos casos púñanse dúas saia
A interior chamábase zagal e a exterior basquiña
As saias mais famosas eran as que usaban as muradanas (Muros)
PARLAMENTA
TRAXE PONTEVEDRÉS DE
GALA(mantela , chaqueta e
mantelo a xogo ricamente
adornado con pedrería,
acibeche, xoias, cofia e
mantón bordado)

REFAIXO
Similar a saia
Púñase por riba da enagua
Xeralmente de cor vermella e amarela
Adoitaba levar unha franxa de veludo.
MANTELO
É unha prenda de lucimento
Ten a mesma forma co mandil
NuncaNunca substitúe o mandil
Ten unha confección
esmerada
MANDIL
Usado por encima da saia e incluso do mantelo
Átase por detrás con dúas cintas
Moitas veces substituía a mantilla para entrar na igrexa
Podían ser de varias cores :brancos, azuis e negros se eran de loito

CHAPEUS DE PALLA
Usábanse sobre todo no verán
Eran de tecido fino
Pode levar un adorno lateral que segundo onde ía indicaba muller casada ou solteira
CASQUETE
Pequeno chapeu de forma circulada
Vai enganchado ó pano da cabeza
A maioría das veces vai decorado con pedrería de
acibeche
COFIA
Especie de velo branco aberto
É unha peza de gala
Recolle o cabelo da súa caída natural
Feitas de liño moi fino,muselina,encaixe ou tule
bordado
Suxéitase por medio dunha cinta
CINTA DO PELO
A muller sempre se peiteou con raia o medio e dúas trenzas
Dende nenas o pelo suxeitábase cunha cinta branca

PANO DA CABEZA
Está feito de liño algodón ou seda
Colócase despois de dobralo en tres puntas
O vértice bótase cara as costas e átase debaixo do queixo,
riba da fronte ou detrás
PANO DO PESCOZO
É un pano moi rameado con flocos moi
longos
É unha peza de abrigo que substitúe ó dengueMANTÓN
Tamén chamado pano de cubrir
É o pano de mais abrigo
Diferénciase dos demais en que nunca se ata
Pode ser de lá ou algodón
Foi un poderoso compañeiro da muller para poder levar os
filloPANO DAS MANS OU DAS NARICES
Tamén chamado “de peto”
Ten un pequeno tamaño
Pode ser branco o udoutra cor
O máis bordado era o da voda pois nel ían as arras
Traxe de ir á feira. Pano na
cabeza, pano do pescozo e
mantón

As nenas levaban pendentes desde
pequechas
De nenas levaban uns pendentes, de
mozas outros e de casadas os da voda
Os aros de prata usábanse moito ,pola
crenza de que eran bos para non perder
vista
Os aros de ouro cun colgante triangular e
tres esferiñas eran para vodas e romarías
Adornos dos “ricos”: Os aros de ouro
grandes e as medallas colgando dunha
cadea ou cinta de veludo
SAPO: adorno moi clásico, de dous ou
tres corpos, usado en pendentes, colgantes
e broches. Moi elegante polas súas
filigranas.
ACIBECHE: usado en xoias e como
adorno das roupas de gala

Roupa Interior
Calzoncillos
Cirolas
Medias
Roupa exterior
Camisa
Chaleque
Chaqueta
Capa
Xibón
Calzas
Polinas
Faixa
Pano

CALZONCILLOS
Pequeno calzón feito de liño branco
Pechado pola cintura cun botón
CIROLAS
É un pantalón longo
Ten a mesma tea da camisa
Feita de liño branco
Usábase no verán polas tarefas do sol
MEDIAS
Usábanse en tódalas épocas do ano
Cubrían o pé e a perna por medio dunha
cinta
Feitas de liño ou lá
Xornaleiro. Camisa e cirolas brancas,
chaleque, calzón e polainas a xogo;
faixa negra e chapeu.

CAMISA
É usada dende épocas moi lonxanas en Galiza
Está feita de liño ou lá
É de cor branco pero as había doutras cores
CHALEQUE
É unha prenda moi vistosa
Pode ser de panilla,veludo e baeta (de cor
verde,amarela ou vemella)
As costas era de liño
CHAQUETA
Era curta(non pasaba da cintura)
Feita de pano de cor castaño,verde,azui ou
vermello
XIBÓN
Especie de chaleque moito máis longo
Ten un pequeño voo

CALZAS OU CALZÓN
Feitas de pano ou pana
Moi distinta cor e feitura segundo os lugares
Para o peche ten dous botóns
POLAINAS
Prenda que protexe a perna dende o xeonllo ata o
tornecelo
Cérrase na parte exterior da perna
FAIXA
Tea rectangular terminada en flocos
Da dúas voltas e media a cintura
Non se distingue duns lugares a outros.
As cores poden variar (dende o vermello ata
negro)
Pano
O home tiña sempre un pano de seda
Usábase de adorno (colgado do peto do
calzón)

MONTEIRA
As súas orixes datan a finais da Idade Media
Ten diferentes tamaños segundo as zonas
Adornábase con presillas de veludo
Nunca faltaban as plumas de galo,pavo real,…
CHAPEU
Feitos de palla e algunhas veces de pano
Protexía do sol
Traxe lucense de festa. Camisa e cirolas, chaleque, chaqueta e calzón
a xogo, e como adornos, a faixa , o pano no peto e a monteira

Zocas
Calzado de madeira
Usáronse durante moitos séculos
Feitos de madeira de vidueiro e amieiro
A madroña ten ampla entrada para o pé e tres picos para a
neve Zocos
Zapatos con sola de madeira
A parte de arriba adoita ser de pel
Pel de becerro con cor natural ou tinguida de negro
Chinelas
Zoca sen talón
Tamén se denomina así o calzado cunha coa e dúas tiras para recoller o
pé
Zapatos
Era un elemento de gala e luxo
O home usaba calzado como o da muller
Os días de festa levaba zapatos finos
Zancos
 Son dous paus altos con apoios nos pés
Usábanse para cruzar camiños con moita auga e para
xogar