Catálogo editado por la Biblioteca Municipal Torrente Ballester de la exposición "Más cuento que Calleja" dentro de la Feria del Libro Antiguo y de Ocasión
1. “Más cuento que Calleja”
16 Feria Municipal del Libro Antiguo y de Ocasión
Salamanca, del 25 de octubre al 9 de noviembre de 2008
Ayuntamiento de Salamanca
Concejalía de Cultura
2. Poet,codncó yeeuin
ryco oriain jccó
BIBLIOTECA PÚBLICA MUNICIPAL TORRENTE BALLESTER DE SALAMANCA
Psod lsOio,1 -2 305Slmna
ae e o lvs 0 2 70 aaac
Tn.932 2 6 Fx932 2 3
fo 2 8 0 9 a 2 8 8 5
E-mail biblio@aytosalamanca.es
ht:/iloea.yoaaac.s
tp/bbitcsatslmnae
DL
..
2
3. Ídc
nie
Mscet qeClea
á uno u alj 5
StrioCleays eioil
aunn alj u dtra 7
Fnobbigáiod l epscó
od ilorfc e a xoiin 13
Pieaeaa 17-95 isri dliad
rmr tp. 8611: ntur eetno 15
Sgnaeaa 11-98 ettc yat
eud tp. 9512: séia re 27
Treaeaa 12-98 e cmez dlfn
ecr tp. 9815: l oino e i 35
Picplsiutaoe e l eioilClea
rniae lsrdrs n a dtra alj 41
Pieaeaa Lspieo iutaoe
rmr tp: o rmrs lsrdrs 43
Sgnaeaa Rfe Cleayl invcó
eud tp: aal alj a noain 46
Treaeaa Tepsdfcls
ecr tp: imo iíie 48
Slao Brooz
avdr atlzi 51
Ídc d clcins
nie e oecoe 55
Bbigaí
ilorfa 56
3
5. quot;á cet qeClea
Ms uno u aljquot;
T
¡ ins ms cet qe Cleaquot; A tds ns aaee ua snia e ls lbo cad
quot; ee á uno u alj!. oo o prc n ors n o ais uno
poucao et fae l msa qe sn dd s dbjb e ls crs d ls nñs qe cn s
rnnims sa rs, a im u i ua e iuaa n a aa e o io, u o u
mred,dsrtbnd l lcua
eina ifuaa e a etr.
L msaqeiaiao pnra lsmeto qercba lsltsgautsd u jvneio,
a im u mgnms odín o asrs u eiín o oe rtio e n oe dtr
pecpd pr els qe ecií e s tpgaí l plba Meto cn mysua cn amr
r o u a o o l o , u s r b a n u i o r f a a a a r a s r o a ú c l , o d i a-
có yrseo
in ept.
E et oainl bbitc s rfgae et dcopplrpr aecro td l fnaí
n sa csó a iloea e eui n se ih oua aa crans oa a atsa
d l s C e t s d C l e a A t a é d e t e p s c ó quot; á c e t q e C l e a se recoge una mues-
e o uno e alj. rvs e sa xoiin Ms uno u aljquot;
ta rpeettv d cneae d lbo, eiao ete 17 y 15 y qe rfea pátcmne
r ersnaia e etnrs e irs dtds nr 86 98 u eljn rciaet
tds ls eaa d l eioil
oa a tps e a dtra.
L c l c i n h s d c d d a l B b i t c M n c p l T r e t B l e t r p r e c l c i n s-
a oecó a io eia a i l o e a u i i a o r n e a l s e o l oecoi
t Luis Esquiroz Bolaños. U o c e t s q e n s n ú i a e t o j t s r r s p r c l c i n s a ,
a ns uno u o o ncmne beo ao aa oecoits
s n q es p s e o u p n a c a ee l l t r t r i f n i e p ñ l yu ar v l c ó e l P d g g a
io u uuirn n utl lv n a ieaua natl saoa n eouin n a eaoí
d u pí e e qelslbo ea ecss mlsycrs
e n as n l u o irs rn sao, ao ao.
Fjmns e agns dts qe ns vn a aua a cmrne e cnet hsóio d l
iéoo n luo ao u o a ydr opedr l otxo itrc e a
fnaind et eioil E 17,u aodsusd fnas l eioilClea l ts d aa
u d c ó e s a d t r a . n 8 7 n ñ e p é e u d r e a d t r a a l j , a a a e n l-
fbtso e Epñ ea dl 6% Pr stans e l éoa idcrms tmin qe ee mso
aeim n saa r e 7. aa iuro n a pc niaeo abé u s im
aos isaao lspieo tlfns qel eprnad vd ead 3 ao;qeeteuaca
ñ e n t l r n o r m r s e é o o ; u a s e a z e i a r e 5 ñ s u n r n u r-
t yuaqit pred lsnñsncdsmraatsd cmlru ao qee 17 e Pp Ló
a n una at e o io aio oí ne e upi n ñ; u n 88 l aa en
XI poii l csrcó d lsnñscnoe (o quot;atai) qee 18 s iii e Mdi l
II rhbó a atain e o io atrs ls csrtquot;; u n 82 e ncó n ard a
iuiaineétia qee 18 Hrzdsurólsodseetoantcsd rdo-l qee
lmncó lcrc; u n 86 et ecbi a na lcrmgéia e ai o u n
l SrePncocnr Caees laaquot;eerfasnhls- qehsa19 lsautcaino
a ei ioh ota hpt e lm Tlgaí i ioquot;; u at 84 o jsiimets
ea tdvapbio ys raiaa e cdlo lvnao e cle opaa;qee 19 epz
rn oaí úlcs e elzbn n aass eatds n als lzs u n 87 meó
acmrilzrel aprn;qeafnlsdlsgos aoi l ecaiu e Cb ys aaól rd
oecaias a siia u iae e il e bló a slvtd n ua e cb a e
froirabsc.
ervai áia
5
6. Hba d StrioCleae hba d u eio qemdfc l eiind orsddc
a l r e a u n n a l j s a l r e n d t r u o i i ó a d c ó e b a e i a-
ds a l ifni. Cncet d qe e ssea euaio ea dfcet pató ua epea e l
a a naca osine e u l itm dctv r eiine lne n mrs n a
qe rnninoacatoo bnfco,pdeaaecrsslbo al myrad l pbain U
u, eucad uniss eeiis uir cra u irs a aoí e a olcó. n
p í c n a t t s d a a f b t s o n c s t b l p b i a i n d g a d s t r d s d l b o e o ó i-
as o la aa e nlaeim eeiaa a ulccó e rne iaa e irs cnm
cs
o.
Et eio braé,qealsqic ao s tald aMdi pr arne e oii,cniuóe
se dtr ugls u o une ñs e rsaa ard aa pedr l fco osgi n
pcsao qesslbo s dfnirnprEpñ eHsaomrc yqefea u rfrnepr
oo ñs u u irs e iudea o saa ipnaéia u urn n eeet aa
lsmeto,yl lcuafvrt d vra gnrcoe d nñs
o asrs a etr aoia e ais eeains e io.
Clea fe uo d ls picpls dfnoe d ls meto e ua éoa e l qe et
alj u n e o rniae eesrs e o asrs n n pc n a u se
clcioetb mnsrcao( Psrmshmr qeu metod ecea,s dca. Fnó
oetv saa eopeid quot; aa á abe u n asr e sulquot; e eí) ud
ydrgól rvsapdggc L I u t a i n d E p ñ , c e l A o i c ó N c o a d l M g s e i
iii a eit eaóia a l s r c ó e s a a r ó a s c a i n a i n l e a i t r o
Epñlyognz l Aabe Ncoa d Meto cnitéds aíe e ldridsuil d
sao raió a smla ainl e asrs ovrinoe s n l íe nictbe e
tdslsmeto epñls
oo o asrs saoe.
N s pee hba d ls eiins d Clea sn dsaa l ipraca d ls iutai
o e u d a l r e a d c o e e a l j i e t c r a m o t n i e a l s r c o-
n s d m g í i a c l d d q e a a e í n e c d u a d s s o r s S r d ó d l s m j r s i u t a o-
e e anfc aia u prca n aa n e u ba. e oe e o eoe lsrd
rs d l éoa : Pngs Mne Big, Mne Ágl Ágl Da-ura, Brooz, y u
e e a pc eao, édz rna aul ne, ne ízHets atlzi n
ntioguod dbjne ypnoe qecnttyrnu aoofnaetle l trad Clea
urd rp e iuats itrs u osiueo n py udmna n a ae e alj.
Eio eiutaoe,cniueo qelsnñss snirnarío pruo lbo eoóio qe
dtr lsrdrs osgirn u o io e itea tads o ns irs cnmcs u
quot;neaa dliadquot; . Pr ta et uin d pdggadvrin etb tmin ptne l
esñbn eetno eo rs sa nó e eaoí-iesó, saa abé aet a
mrliprnee l éoa l rlgó ctlc ysspicplsvlrs(e crdd ybna)s
oa meat n a pc: a eiin aóia u rniae aoe f, aia, odd e
rfeaa e ga pred lsors
eljbn n rn at e a ba.
L B b i t c , p r f a e n o a E u r o G l a o o p o o e a t d s rcra:dlltnr-o
a iloea aarsad dad aen, s rpn o o e o d r e a í e c r-
dsvle apsrpre crzn
i ovr aa o l oaó.
Eprmsqeet epscó lge cnssciaa eiins rmmrre uo
seao u sa xoiin or, o u udds dcoe, eeoa n ns
y dsurr e ors ls eoins qe ets lbo tasie cn e sbr
ecbi n to, a mcoe u so irs rnmtn o l ao
aeod l ptn dltep.
ñj e a áia e imo
9. Tds ls cets tee qe vr cn e ao, qe e ecnaino aecó, dseo. Y sbe td, aera
oo o uno inn u e o l mr u s natmet, tnin evl.. , or oo lgí.
Hcrpsbel qen l prc,retbee e riod l psbldd eoe l qeeted praera Yea
ae oil o u o o aee esalcr l en e a oiiia, s s o u nino o lgí. s
aeraet e tdslsgadscets ye lgc prel qeqeao qelsnñslsla.
lgí sá n oo o rne uno, s óio o lo u urms u o io o en
Gustavo Martín Garzo
Saturnino Calleja Fernández (1853-1915) nació en Burgos, pero con tan solo quince años se
tald a vvr a Mdi bsad u oii pr etbees. D tds els e qe ms smaís
rsaó ii ard ucno n fco aa salcre e oo lo, l u á ipta
dset e é fee d cmrinelbeo pru a aiinecmrilsmb e d cnrbi al
epró n l u l e oecat irr, oqe l lcet oeca uaa l e otiur a
dfsó d l clua
iuin e a utr.
Snebro ycm s uod sspoiscetss taaa taps eapieaouain
i mag, oo i n e u rpo uno e rtr, rsaó s rmr cpcó
ylgócnetree uod lseioe msipratsd Epñ eHsaomrc,ifued y
or ovris n n e o dtrs á motne e saa ipnaéia nlyno
c l b r n o a t v m n e e l c r i n e r g n r c o i t q e p e e d a r h c r p r l c l u a y l e u-
oaoad ciaet n a oret eeeainsa u rtní eae, o a utr a d
ccó,u pí etr.
ain n as neo
E oie d l eioilet e ualbeí ytle d ecaencó qes pde Frad Clea
l rgn e a dtra sá n n irra alr e nudrain u u ar, enno alj,
fnó e 17 e l cle d L Pz Te ao dsus vneí et lbeí a poi
ud n 86 n a al e a a. rs ñs epé edra sa irra l rpo
Strio y anu 17 sra e ao d fnain d l Eioil Strio Clea e ls pe d
aunn , uqe 89 eí l ñ e udcó e a dtra aunn alj, n o is e
ipet dl eio pdms le quot;aa fnaa e 17quot; croaet e ao e qe s fna l
mrna e dtr oeo er Cs udd n 86, uismne l ñ n u e ud a
IsiuinLbed Esñna
nttcó ir e neaz.
E mypcsao lgóqeeapieaiiitv s aets e u ngcosld y
n u oo ñs or u s rmr ncaia e snae n n eoi óio
pópr a qefesmnoclbrdrsyahsoe hsacnetree mco
rseo l u u uad oaoaoe deins at ovris n uh
ms qe ua eioil Clea etni cm nde et ngco Fe poeo e
á u n dtra. alj nedó oo ai se eoi. u inr n
l p b i i a y l d f s ó d s s p o u t s d v r i i ó y m m l e i i n c m-
a ulcdd a iuin e u rdco, iesfc ió a dcó, o
bnno cldds y peis pr acdr a td tp d pbio Leó icuo a
iad aiae rco aa cee oo io e úlc. lg nls
c m r i l z r y g n r l z r e u o d m t r a e c l r q e e a m y d f c l d c n-
oecaia eeaia l s e aeil soa, u r u iíi e o
sgi e l éoa
eur n a pc.
9
10. Vvacns fmla s mjryssoh hjs e uarsdni e l msaeioilcy
ií o u aii, u ue u co io, n n eieca n a im dtra ua
sd,e l cleVlni 2,pot s qeópqeaat e nmr d eepae qes eiaa
ee n a al aeca 8 rno e ud euñ ne l úeo e jmlrs u e dtbn
y ecaenbn a dai, olgno a l fmla a bsa or rsdni. Ea my arcao pr ss
nudraa iro biad a aii ucr ta eieca r u peid o u
empleados y en 1900 le dedicaron un álbum homenaje en el que podemos apreciar la importancia que
tna lsiutaoe,gaaoe,ltgao ótpgao.Ye qeStrioClea e eepoeo
eín o lsrdrs rbdrs iórfs iórfs s u aunn alj, n s rcs
d r g n r c ó q e e p e d ó e e m n o e i o i l s e p e a o ó p r c l i a e b e g s o d l l c-
e eeeain u mrni n l ud dtra, imr bg o utvr l un ut e e
trye epca d lsnñs L tascó d uoaor sgosps e rcncmet d l ltr
o n seil e o io. a rniin e n t o i l u u o l e o o i i n o e a i e a-
tr ifni cm hco clua y ét, jno a ors eioils cnrbyrn d mnr dcsv a
ua natl oo eh utrl sa ut ta dtrae, otiueo e aea eiia
qeet tp d ltrtr n acnaasl alshjsd l brusa
u se io e ieaua o lazr óo o io e a ugeí.
Cncet d l ncsdd d clbrr cn ls meto, e 18 fna l rvsa L
osine e a eeia e oaoa o o asrs n 84 ud a eit a
I u t a i n d E p ñ q e i a a o p ñ d d l b l t n E M g s e i E p ñ l. C e l A o i c ó
lsrcó e saa u b cmaaa e oeí l aitro sao ró a scain
Ncoa d Meto y e 19,cnoóuaAabe Ncoa d Meto e l qelgórui
ainl e asrs , n 81 ovc n smla ainl e asrs n a u or enr
l rpeetcó atrzd d 2.0 meto.
a ersnain uoiaa e 400 asrs
E ardcmet d lsmeto epñlsas lbr peearcas e e hcod qe
l gaeiino e o asrs saoe u ao, ud peire n l eh e u
fea dsgao pr uaiia cm s cniao a Praet. É n aetra fnlet et
ur eind o nnmdd oo u addt l almno l o cpaí iamne se
cro
ag.
S eprt cntutv y uiiao l leó tmin a cer e 10 l Aoicó d l
u síiu osrcio nfcdr e lv abé ra n 94 a scain e a
Lbeí Epñl pr ui ycodnralseioe,lbeo,ec cne ojtv d poeinlzr
irra saoa aa nr oria o dtrs irrs t. o l beio e rfsoaia
e sco ymjrrlscniinsd poucó ycmrilzcó.
l etr eoa a odcoe e rdcin oecaiain
E 11 meeStrioClea l eioilqeaáe mnsd sshjsysrnRfe y
n 95 ur aunn alj, a dtra udr n ao e u io eá aal
Striolsqecniúncnl epeafmla hsas dcie E 15 s eiae útm lbo
aunn o u otne o a mrs aiir at u elv. n 98 e dt l lio ir
ye 15 dsprc dfntvmne
n 99 eaaee eiiiaet.
C m r s m n d l i p r a c a d C l e a b s a l s p l b a q e l d d c e t m i n e i-
oo eue e a motni e alj atn a aars u e eió l abé d
tr Oaea quot; e p e c p p r l p d g g a y l e s ñ n a c m G n r d l s R o . S i t r s p r
o lñt: S r o u ó o a e a o í a neaz, oo ie e o ís e neeó o
las letras patrias como Menéndez Pidal. Tenía talento como Miguel de Unamuno, conocimientos como
PoBrj,cncaEpñ cm Aoí,psí l fnaí d VleIcá pd srdl 9..
í aoa ooí saa oo zrn oea a atsa e al nln uo e e 8.quot;
10
11. M arco
L s n v d s d l i v e n e a m g a e e i o Y o i b e i v e n p r u s g i-
a eaa e niro rn i rn nmg. o daa l niro oqe in
fcb ecasrmet yocrdd Aulo d l ger feo ao d mcanee quot;o
iaa nlutaino suia. qels e a ura urn ñs e uh iv. Cn
et fí, qé hrn ls pbe dl fet .., s cmnaa Pr nde alrb qé ld dl
se ro u aá o ors e rne .quot; e oetb. eo ai caaa u ao e
fet,rsrad eadfncó mspeiapr l itmddd cd uo
rne eevno s eiiin á rcs aa a niia e aa n.
E e ecer olgd lí mco M mdecnevb l clcincmlt d
n l niro biao ea uh. i ar osraa a oecó opea e
lscetsd Cleaqee aul l hbargld cad eapqea Eauaeiind
o uno e alj u l beo e aí eaao uno r euñ. r n dcó e
p r a a b r o a y m n c o a i u t a i n s T m i n l í o r s l b o q e m m d e m c m-
otds arcs iuiss lsrcoe. abé ea to irs u i ar e o
paa
rb.
Mujeres de negro
Jsfn R Adca
oeia . leo
Anagra ma
11
13. Fnobbigáiod l epscó
od ilorfc e a xoiin
El fondo de esta exposición tiene un amplio valor documental tanto en un sentido
pdggc,cm e e hsóioclua yatsio
eaóio oo n l itrc-utrl rítc.
Et e uaepscó pr srvsayprspet snia pe e el l bbi
sa s n xoiin aa e it o u u s o e t d , u s n l a a i l o-
gaí s d l mn cn l hsoi ctdaa d neto pí. E ojt lbo ns
rfa e a a ao o a itra oiin e usr as l beo ir o
hbadlcnet e e qes eió d lsvlrsqeqeí tasii,d ls
al e otxo n l u e dt, e o aoe u ura rnmtr e a
eoins qe lgó arna e ua scea e l qe sl l clua pda
mcoe u or racr n n oidd n a u óo a utr oí
orru mlgo
ba n iar.
Cm epcaoe itlgne dbmsaoaidgrtdslsdtle qe
oo setdrs neiets eeo hr naa oo o eals u
ns vn a aua a etne l qe sms pru cn ets lbo e arniae n
o a ydr nedr o u oo; oqe o so irs l pedzj o
easl pdggc,eavtl Cnelsarnirnasrhmrsymjrsaulo qe
r óo eaóio r ia. o lo pedeo e obe uee qels u
ssetrnl scea d l qehysmshrdrs
utnao a oidd e a u o oo eeeo.
E fno rúe uo 300 eepae, pr l qe rsla cmlcd epnro tds pr
l od en ns .0 jmlrs o o u eut opiao xoels oo, eo
h m s i t n a o d r u a o d n c ó á i y a o d a l i f a s r c u a r a i a d u c m n p r l e o-
eo netd a n reain gl cre a nretutr, elzno n aio o a v
lcó d l eioil Lslbo epetsetnarpdsprclcins elznoua cnors
uin e a dtra. o irs xuso sá guao o oecoe, naad ns o ta
cooóiaet.
rnlgcmne
S g i n o l c o o o í d l s c t l g s d l e i o , p d m s v r l e o u i n d l s f r a-
iued a rnlga e o aáoo* e dtr oeo e a vlcó e o om
ts lspraa,lscneio ytdslsdmsapco qefeo frad l proaia d ua
o, a otds o otnds oo o eá sets u urn ojno a esnldd e n
d lseioilsmsipratsqeh tnd et pí.
e a dtrae á motne u a eio se as
E l hsoi d l Eioil Clea s pee dsigi te eaa: ua piea pdggc,
n a itra e a dtra alj e udn itnur rs tps n rmr eaóia
uasgnamsatsiayl treayútm mscmril S atclbne dfrne clcins
n eud á rítc a ecr lia á oeca. e riuaa n ieets oecoe
yhmsqeiodsrnracniucó agnsd els n tds cnmsdtle Mca d ets
eo urd egaa otnain lua e la, o oa, o á eal. uhs e sa
clcinspruao drnemsd uaeaays arcae elsl eouinatsiae ssdf
oecoe edrrn uat á e n tp e p e i n l a a v l c ó r í t c n u i e-
rne sre.
ets eis
L ifraind lsclcinset etad dllbo StrioCleays eioil Ls
a nomcó e a oecoe sá xría e ir: aunn alj u dtra. o
cetsd Cleaymcomsd ErqeFrádzd CroayCleapbiaoprEiins
uno e alj uh á e niu enne e ódb alj ulcd o dcoe
d l Tre 20.
e a or, 06
*aáoo d l eioil 10,lsaicud e e quot;lu hmnjquot; 10:lsaipeae e drodlppld cra
Ctlgs e a dtra: 90 it nlía n l Ábm oeae; 93 it mrs n l os e ae e ats
d dcoao;Rlcó etatd d ctlgs17-90 y Ctlg d 15.
e ih ñ eain xrcaa e aáoo 8613 aáoo e 93
13
16. En un país en el que el 67 % de la población era analfabeta, Calleja entendió perfectamente
l ncsdd d drgr ss eiins a ls ecea, sp dvriia l eiin y cmió l eiin
a eeia e iii u dcoe a suls uo iesfcr a dcó obn a dcó
d clddcnpeisaeube.
e aia o rco sqils
S lm quot;ntur dliadquot; s mtraió e eiins aea, eoóia y d ga dfsó.
u ea Isri eetno e aeilz n dcoe, mns cnmcs e rn iuin
Pub d el e qee 19,cnuapbaind deicomloe ymdod hbtne,pbió
rea e lo s u n 89 o n olcó e icoh ilns ei e aiats ulc
34000eepae.
.0.0 jmlrs
Ifuóe l pdggad l éoacniiitvscm l d icurte gao pr cd ua
nly n a eaoí e a pc o ncaia oo a e nli rs rds aa aa n
d lsmtra,eíoe,cmedo ytaao.S lm quot;ooprl Iutain l leóacne
e a aeis ptms opnis rtds u ea Td o a lsrcóquot; e lv o v r-
tre e e ldr d ls meto d l éoa lead icuo a ecii é mso ors y mtds
is n l íe e o asrs e a pc, lgno nls srbr l im ba éoo
p d g g c s p r l s e c l r s quot; l p n a i n o i f n i quot;, y p r l s a u t s c n s s quot; n u t i s
eaóio aa o soae, E esmet natl aa o dlo o u Idsra
Lcaiaquot;
urtvs
Y e et pieaéoal eioilCleasp rdas d lsmjrsiutaoe:Nrio
a n sa rmr pc a dtra alj uo oere e o eoe lsrdrs acs
Mne Big, Pngs Mne Ágl Brooz, Ágl Da Hets Rbs Zmr, ec pr
édz rna eao, aul ne, atlzi ne íz ura, ia, aoa t. eo
aeá cmnó a cia apco cm l tpgaí o l cmiain d txo e iutains
dms oez udr sets oo a iorfa a obncó e ets lsrcoe
lgad ua eiinsmyciaa e lsqepeedatminfmna e be gsodllco.
orno ns dcoe u udds n a u rtní abé oetr l un ut e etr
Cleasp cuia a nñ pr hcrd é u lco,ypr el s sri mgsrlet d
alj uo atvr l io aa ae e l n etr aa lo e ivó aitamne e
l sdcind l iae,l ciaatpgaí yd hsoismrvloa.Peedatmin d et
a eucó e a mgn a udd iorfa e itra aailss rtní abé, e sa
mnr,aeuas u lco aut pr drcniuddas ngcoeioil
aea sgrre n etr dlo aa a otnia u eoi dtra
E et pieaeaa s arcal iqitdd Cleaprdracncralsgadsat
n sa rmr tp, e pei a nueu e alj o a ooe o r n e u o-
rscm Pral,lshrao Gim Adre,JloVreopseiret Slai a qeddc
e oo erut o emns rm, nesn ui en otromne agr, l u eió
cnod ssclcins
ic e u oecoe.
S oft epeail qea ptne e tds ets iiitvs Fe poeo e l éoa d l
u lao mrsra ud aet n oa sa ncaia. u inr n a pc e o
qe aoa laao mreig eioil y cn mco igno e itlgni uiió etaeis qe
u hr lmms aktn dtra o uh nei neieca tlz srtga u
aobaínamco cetvsd hy
smrra uhs raio e o.
16
17. Bbitc EclrRcetv
iloea soa eraia
E uad lsclcinsmsatga ydrdrs pe y aaeee lslsa d 10 (4tms
s n e a oecoe á nius uaea, us a prc n a its e 90 2 oo
d 16x13m. ye lsd 10 (abé 2 tms ytmine e ctlg d 13 (6tms
e 0 5 m) n a e 93 tmin 4 oo) abé n l aáoo e 90 3 oo
d 18pgns a8 cnio cd uo.
e 2 áia, 0 étms aa n)
Sntdselstmscnga pouind gaao e e itro,gadsfoae cne lgtp
o oo lo oo o rn rfsó e rbds n l neir ura lrls o l ooio
d Cleayecaendse croécncbetsatd clr Cd vlmncneí msd ua
e alj nudrao n atn o uira oo oo. aa oue otna á e n
hsoi.
itra
Bbitc d Idsra Lcaia
iloea e nutis urtvs
L s l b o q e c m r n e e t c l c i n n c n i n n e p i a i n s f t g s s n d m s r c o e t c-
o irs u oped sa oecó o otee xlccoe aioa, i eotains é
ncs n aplss dsrpins pr ecraa, e pc epco y e etl pplr cats
ia, i muoa ecicoe, eo nerbn n oo sai n sio oua, uno
cncmetss psínaec d pqea idsra cy epoainn eií gadscptls
ooiino e oea cra e euñs nutis ua xltcó o xga rne aiae.
Etbn erqeio cn ntca y preoe d uiia pátc, cn dts y cneo d al
saa niucds o oiis omnrs e tldd rcia o ao o s j s e p i-
ccó eia imdaa y cn rga y poeiino ddcds rsetvmne d ls ceca
ain fcz neit, o els rcdmets euio, epciaet, e a inis
cneprna yd l eprecad hmrsardtdse dtriaa ouainsmcncs
otmoáes e a xeini e obe ceiao n eemnds cpcoe eáia,
fbie,mnfcuea oarcls
arls auatrrs gíoa.
17
18. Bbitc d Rce
iloea e ero
quot;uno mrls pr nñs y nñs e 1ª (0 x 7 m. d 6 pgns iutao cn 1 o 2
Cets oae aa io ia, n 6 14 4 m) e 4 áia, lsrds o 5 0
lmns y ecaends e psa sld y eeat cn cbet a cooquot; Aí dsrb e poi
áia nudrao n at óia lgne o uira l rm. s ecie l rpo
Cleaet clcind pqeo tmsiutao,qercg 4 ttlsqes eiao sgrmne
alj sa oecó e euñs oo lsrds u eoe 5 íuo u e dtrn euaet
al lrod bsat tep,y qes dsige caaet dsettcs uamstaiinlyor
o ag e atne imo a u e itnun lrmne o séia: n á rdcoa ta
de corte más moderno.
Bbitc Iutaa
iloea lsrd
Et clcinaaeey e lslsa d 10 (o 2 tmsd 10pgns yd 10 (4tms.
sa oecó prc a n a its e 90 cn 2 oo e 6 áia) e 93 2 oo)
E e ctlg d 13 s mnin e nmr d pgnsyd tms Ipeo e tlee Ofe d
n l aáoo e 90 e atee l úeo e áia e oo. mrss n alrs fst e
SnSbsin teeiutainsd Aía,Pngs E Csil,f Ot,Fda,Otg Hrádz
a eatá, in lsrcoe e nbl eao, . atlo . rs iis rea enne.
18
19. Bbitc Pra
iloea el
quot;ba d aeia cetfc y ltrra pouaet iutaa cn mgíia lmns d ga
Ors e mndd iníia ieai rfsmne lsrds o anfcs áia e rn
t m ñ y a u d n í i a v ñ t s e c a e n d s e p s a c n c o o a e ó i o e l s t p s o e c a-
aao bnatsms iea, nudraa n at o rms lgrcs n a aa nu
draa e tl cnetmainse ooyngo e rlee
ends n ea o sapcoe n r er, n eivquot;
quot;n et bbitc, cy ttl idc e epñ qe hms pet e n oii gso agn pr
E sa iloea uo íuo nia l meo u eo uso n o mtr at luo aa
orcr a pbio lbo dgo d ls ms eclne bbitcs hms pouao cmrne te
fee l úlc irs ins e a á xeets iloea, eo rcrd opedr rs
ipratsguo:e prmnecetfc,e ltrroye cetfc-eraio
motne rps l uaet iníio l ieai l iníiorcetvquot;
Aídsrb l poi eioilet clcinqerúettlstnhtrgno cm Lscetsd
s ecie a rpa dtra sa oecó u en íuo a eeoées oo o uno e
Gim Hsoi uiesloQoVds.
rm, itra nvra u ai..
Bbitc Pplr
iloea oua
E e a t c l c i n d 1 2 x 8 m . e c a e n d e p s a y c y o j t v c n i t , s g n e p o-
lgne oecó e 2 5 m, nudraa n at uo beio osse eú l r
poeio,quot;ndfni cncmetsúie yd imdaaalccó alsncsddsd l vd,
i dtr e iudr ooiino tls e neit piain a eeiae e a ia
snecurl qepeasrmtv d hnsoslzyepriinodláio.
i xli o u ud e oio e oet oa sacmet e nmquot;
Q i á l m s c r o o s a r s l a l h t r g n i a d s s t t l s C e t s a u t d s E t l d c r-
uzs o á uis e eatr a eeoeedd e u íuo: una jsaa, sio e a
ts L egiadlbsó,10mnrsd peaa heo, Sceo pr sraaa Qioaca.,
a, a srm e atn 0 aea e rprr uvs erts aa e md, urmni..
ec
t.
19
20. Catecismos
L s c t c s o s u i i a a t n o e l e c e a c m e e s n d l f m l a p r l q e l v r e-
o aeims e tlzbn at n a sul oo n l eo e a aii, o o u a ai
ddymdlddsd etseamynmrs.N osat lsmscncdse et éoaea
a oaiae e so r u ueoa o btne o á ooio n sa pc rn
lsAtt,RplayFer
o see iad luy
CtnsyTsr d lsEcea
aoe eoo e a suls
Orse lsqes rúetd e sbreccoéioa acned lseclrs E Ctnrcbae
ba n a u e en oo l ae nilpdc l lac e o soae. l aó eií l
nmr dlsbogig yeamypplretelseclrsd l éoa
obe e ai reo r u oua nr o soae e a pc.
E T s r d l s E c e a e l v r i n e p ñ l d l J a i o d P r a i i i o r i a i n q e s c n-
l eoo e a suls s a esó saoa e unt e arvcn, ba tlaa u e o
vri e u vraeobssle deicec.Icuoleóasrpeid prl Scea Foetn
itó n n eddr etelr icohso nls lg e rmao o a oidd lrnia
como el quot;Libro más hermoso de lectura moralquot;
20
21. CetsFnátcsyLyna Mrls
uno atsio eeds oae
Uapqeajy et clcinfraaprdsitssre e pqeofrao(2 x8 m)d
n euñ oa sa oecó omd o itna eis n euñ omt 15 5 m e
l qee e itro s dc :quot;ue aqir et clcind cetsruiá30tmsd aea
a u n l neir e ie qin duea sa oecó e uno enr 0 oo e mn
lcuaiutao cnmsd 30 lmnsycoo;lshco msntbe d l hsoi uie
etr lsrds o á e 00 áia r m s o e h s á o a l s e a i t r a n v r-
sl cn30gaao,30cacrils 30jrgíio,30caaa e acó,30jeo ops
a , o 0 r b d s 0 h s a r l o , 0 e o l f c s 0 h r d s n c i n 0 u g s a a-
t e p s i s r c i o , 1 0 c r c t r s y t p s c m c s e p ñ l s 5 t p s d m j r s d t d s l s p o-
imo ntutvs 0 aiaua io óio saoe, 0 io e uee e oa a r
vnis 5 d tdslscepsamdsd l pnnua 2 cnae pplrse acó,2 cars
ica, 0 e oo o uro rao e a eísl, 0 atrs ouae n cin 0 udo
d lsdfrne setsdltroyorsmca croiaequot; Lscbets vraea jysiu
e a ieets ure e oe t a u h s u i s d d s . a u i r a , e d d r s o a l s-
taa e ppld arz
rds n ae e ro.
Cetspr Nñs
uno aa io
E or d lsclcinsmsatga ydrdrs pe aaeetmine lslsa d 10 (o
s ta e a oecoe á nius uaea, us prc abé n a its e 90 cn
11tms yd 10 (0 tms.
4 oo) e 93 20 oo)
Ecaend e rsia e ua clcin d pqeo frao (4 x 10 m. e l qe cb
nudraa n útc, s n oecó e euñ omt 15 0 m) n a u ae
dsaa ss cbets iutaa a td clr ls gaao qe aaee e pgns itroe y ls
etcr u uira lsrds oo oo, o rbds u prcn n áia neirs a
gadscniáee d cuae epñlsehsaomrcns
ura o mgns e idds saoa ipnaeiaa.
Lspieo ttlsaaeirne u fraou pc myrycndfrnetp d iutainse
o rmrs íuo prceo n n omt n oo ao o ieet io e lsrcoe n
ls cbets
a uira.
21
22. Devocionarios
Pqeo lbo d tm rlgooe lsqes rcgnoains vdsd sno, dsrains
euñs irs e ea eiis n o u e eoe rcoe, ia e ats ietcoe
sbedsitsfsiiae rlgoa,ec Txo d mraocrce mrlzne e lsqee
or itna etvdds eiiss t. ets e acd aátr oaiat, n o u s
crooosra lscntne rfrnisal hsoi d Epñ yl quot;eiia itrecó d
uis bevr a osats eeeca a itra e saa a dcsvquot; nevnin e
vree ysno e s eouin
ígns ats n u vlcó.
Eiao e rsiaycnecssiutains ea lbo mnjbe yd pei rdcd pr
dtds n útc o saa lsrcoe, rn irs aeals e rco euio aa
lea atd tp d pbio
lgr oo io e úlc.
E Isrco
l ntutr
Mtd cmlt pr e arniaegauld lcua quot;ofreal itlgni dlnñquot;
éoo opeo aa l pedzj rda e etr: cnom a neieca e io
pdmsle e l praa
oeo er n a otd.
Prinod lta,slbsyplba,etslbo icua tminlcua eeetlsqe
ated e ers íaa aars so irs nlín abé etrs lmnae u
cneínfae yproo cro eectre l lcuaalspicpats mca d ls
otna rss eíds ots jria n a etr o rniine, uhs e a
cae tna u cneiomrlzdr
uls eín n otnd oaiao.
22
23. Jgee Isrcio
uuts ntutvs
Qiáuad lsclcinsmscncdsd Cleasal fraapretscetse mnaua
uz n e a oecoe á ooia e alj e a omd o so uno n iitr
(0x7 m.) Aeá d cbetsmgíiaet iutaa,ecnrmspqea borfa d
5 0 m . dms e uira anfcmne lsrds notao euñs igaís e
proae clbe e lscbetspseirsycaaa ypstepse e itro.
esnjs éers n a uira otroe hrds aaimo n l neir
L clcinaaeeprpieavze e ctlg d 13 anu,eietmne s epzrna
a oecó prc o rmr e n l aáoo e 90 uqe vdneet, e meao
pbia ats d 11. Icua 1 sre d 2 tms cd ua cn u ttl d 30 cets y s
ulcr ne e 95 nlí 5 eis e 0 oo aa n, o n oa e 0 uno, e
vnín quot; pracia.Tmins vnirnlssre cmltse etce d lt.
eda a er hcquot; abé e edeo a eis opea n suhs e aa
Fbls
áua
F b l s d I i r e y S m n e o quot; p o a a o i i l e t p r t x o d l c u a e l s e c e a d p i-
áua e rat aaig arbds fcamne aa et e etr n a suls e r
m r e s ñ n a . S n t m s d 1 5 x 1 5 m . e c a e n d s e c r o é c n i u t a i n s i t r o-
ea neazquot; o oo e 2 6 m, nudrao n atn, o lsrcoe nei
rse ngoycbetsatd clr
e n er uira oo oo.
Cd tm icuecs 10fblscnsscrepnine mrljs
aa oo nly ai 0 áua o u orsodets oaea.
23
24. Lboddcioyeclr
ir iátc soa
Dnr d et aatd s egoa lbo d dvra mtra,taao bscsyorsd rnosp
eto e se prao e nlbn irs e iess aeis rtds áio t o e a g u e-
ro: arclua goera gorfa hsoi d Epñ, gaáia ec Rpeetn l bs d ls
ir giutr, emtí, egaí, itra e saa rmtc, t. ersna a ae e o
sbrs y e ss dsits nvls y mdldds auaa a ls meto a ipri ls dsilns
aee , n u itno iee oaiae, ydbn o asrs matr a icpia
cetfcs y hmnsia. Hy qe tnr e cet qe e et éoa icuo ets lbo tna u
iníia uaítcs a u ee n una u n sa pc, nls so irs eín n
mraocrce mrlaoid al euainrlgoa
acd aátr oa scao a dccó eiis
Lbo d lcuapr nñs
irs e etr aa io
Ls slbro, crils mnsrts y lbo d lcua d nvl bsc y ms aazds cnomn
o iaais atla, aucio irs e etr e ie áio á vnao ofra
uad lsclcinsmsapiseiaa prStrioClea E elshmsd vrs efez
n e a oecoe á mla dtds o aunn alj. n lo eo e e u suro
cm eio pr cneur qe e u pí cn u at gao d aafbtso ls nñs sprrn
oo dtr o osgi u, n n as o n lo rd e nlaeim, o io ueaa
cnéiol aqiiind lsrdmno dlsbr
o xt a duscó e o uiets e ae.
24
25. Eiinsmcocpcs
dcoe irsóia
quot;orcíia cmlt, d td lj y be iutaa l ecaencó emrdsm cn coo
Cretsm, opea e oo uo in lsrd; a nudrain seaíia o rms
aeóio.U tm d 68pgns Pei,uapstquot; Aídsrb e poi Cleal eiind
lgrcs n oo e 6 áia. rco n eea. s ecie l rpo alj a dcó e
quot;El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Manchaquot; i c u d e e t c l c i n y e i a o e 1 0 .
nlio n sa oecó dtd n 92
S taad u tm d 9 x6 m. cnltamcocpc,ecaend e tl cnetmains
e rt e n oo e 8 5 m, o er irsóia nudrao n ea o sapcoe
e ooyngo e rleeyhroo gaao e e itro.Tmins metae l epscó e
n r er, n eiv emss rbds n l neir abé e usr n a xoiin l
t m d quot; a m l y u a n c e quot;, d p r c d s c r c e í t c s
oo e Ls i n o h s e aeia aatrsia.
Rce Ifni
ero natl
E ua d ls clcins ms atga y drdrs pe aaee y e ls lsa d 10 y 10,
s n e a oecoe á nius uaea, us prc a n a its e 90 93
cn10y20tmsrsetvmne ye l rlcó etatd d ctlgs17-90 cn20
o 6 1 oo epciaet, n a eain xrcaa e aáoo 8613, o 2
tomo de 70 x 100 mm.
I c u e p q e o c e t s m r l s p r n ñ s e c a e n d s e r s i a y c n u p e i m y a e-
nly euñs uno oae aa io, nudrao n útc o n rco u s
qil:12 pstscd sred 2 lbo.
ube '5 eea aa ei e 0 irs
25
28. Tras la muerte de Saturnino Calleja, son sus hijos Rafael y Saturnino los que continúan la
lbreioil E lspieo ao d et eaas mnin l ipot dlpde pr pot
ao dtra. n o rmrs ñs e sa tp e atee a mrna e ar, eo rno
lseiinsd lslbo epea acmirifudsprlsvnurisatsia.
a dcoe e o irs mizn aba nlia o a agada rítcs
Para Ramón Gómez de la Serna quot; l v r a e o e i o e e q e a e á d l s n a i n l s-
e eddr dtr s l u dms e o escoai
t yl eioilpbial neo l qeinr s psbeéio l qesgns be oft tee
a o dtra ulc o uv, o u goa u oil xt, o u eú u un lao in
oiiaia ecnia .Rmnfeaioproa d Rfe Clea y cns eprt ldc y
rgnldd soddquot; aó u mg esnl e aal alj , o u síiu úio
tasrsr eecóuaga ifuni e et eaad l eioil
rngeo, jri n rn nleca n sa tp e a dtra.
E e t p r o o d l s n a i n d q e e c i o e y d b j n e f r a u g u o b e a e i-
n se eid a a escó e u srtrs iuats omn n rp in vn
d d aio itlgne y clo, qe sn ls pieo qe s dvetn cn s cecoe pr
o e mgs neiets uts u o o rmrs u e iire o u rains aa
nñs *
io.
Ti
posde guardas
*quot;9020:12ao d lbo iutaoquot;.iet Fre (tp/cccratse/ccl/lsrco/dco.t)
10-02 0 ñs e irs lsrds Vcne err ht:/v.evne.satutiutaineiinhm
28
29. ClcinClrn
oecó ooí
Peisstmtsd 3 pgns cncbetse clrs trdse pplofe.Cd uocnin
rcoo oio e 2 áia, o uira n ooe, iaa n ae fst aa n otee
u cet oiia, cn mca iutains d fra d rcncd petgo Ls iutains d
n uno rgnl o uhs lsrcoe, e ims e eooio rsii. a lsrcoe e
agnsd elsetnfraa prMLyorsprFruFn.orssnd fraieil yorssn
luo e lo sá imds o E ta o er io ta o e im lgbe ta o
aóia.E nnú ttl fgr e atrdltxo(íiod lscetsd Clea,pr mco d
nnms n ign íuo iua l uo e et tpc e o uno e alj) eo uhs e
lsd et clcinfeo ecio prGnaoFrádzd CroaPrel.
o e sa oecó urn srts o ozl enne e ódb arla
Colección Madrid
quot;a mjrs nvls Ls atrs ms fmss , leo e ls cnrpraa d et clcin
Ls eoe oea. o uoe á aooquot; ems n a otaotds e sa oecó.
Etna nvlsd AeadoDms Mge Zvc,RcadMrc,MraoJs d Lra ec,
xess oea e ljnr ua, iul aao ihr ash ain oé e ar, t.
pbiaa e rsiacncbetsd cruiaetmaa e clrs
ulcds n útc o uira e atln sapds n ooe.
E txos ipieadsclma prpgn a etl d lspplrsnvlspretea.
l et e mrm o ouns o áia l sio e a ouae oea o nrgs
29
30. Cetsd Cleae Clrs
uno e alj n ooe
L clcin ms crceítc, sbe td e et sgna éoa d l eioil ea ls fmss
a oecó á aatrsia or oo n sa eud pc e a dtra, rn o aoo
Cetsd Cleae Clrs dnes orca txo cnuavsó rnvd d lsmspplrs
uno e alj n ooe, od e feín ets o n iin eoaa e o á ouae
cetstaiinls Tmsd 10a20pgnse tmñ 1520m.S eiao vra sre
uno rdcoae. oo e 5 0 áia n aao 5x1 m e dtrn ais eis
aatnoea gsod l éoayrdced peispr qefea aeube.
dpáds l ut e a pc euino rco aa u urn sqils
Cetse Psae
uno n otls
Clcind cetscáio e psae quot;aaiuiaquot; e fraoaagd (6 x10m) Cd
oecó e uno lscs n otls pr lmnr, n omt lrao 20 4 m. aa
cet tee1 psae e clrsy1 cpa e ngopr clra.E lsitroe d lscbe
uno in 2 otls n ooe 2 o i s n e r a a o o e r n o n e i r s e a u i r-
tsaaee lstxo nmrdsqes crepne cncd uad lspsae.
a prcn o ets ueao u e orsodn o aa n e a otls
Ets cets tna l ignoa til uiia d eteee cn s lcua esñr a pna, cl-
so uno eín a neis rpe tldd e nrtnr o u etr, nea itr oo
rad lsecnse bac y pdruiias cm psae d cres ls2 d qecntb cd
eno a sea n lno oe tlzre oo otls e oro: a 4 e u osaa aa
cet.Etbnipeo e Tlee Ofe d SnSbsin
uno saa mrss n alrs fst e a eatá.
30
31. Jyspr nñs
oa aa io
Cetsmrlsd 1 pgns(0x10m)d lsqes eiao 1 sre d 2 cetscd ua
uno oae e 6 áia 7 0 m e o u e dtrn 5 eis e 0 uno aa n.
S vnínsets e cjtsmtlcscneino2 cetsoe tmsecaendsd 2 ce
e eda ulo, n aia eáia otned 0 uno n o o n u d r a o e 0 u n-
ts
o.
E lsrvro d lspraa aaeeu jrgíioyl slcó dlatro,ye l útm pgn
n o eess e a otds prc n eolfc a ouin e neir n a lia áia
s dsrb u hcohsóioiutaocnu gaao E croodsaa qelsgaao snié
e e c i e n e h i t r c l s r d o n r b d . s u i s e t c r u o r b d s o d n-
t c s a l s d l l b o E p ñ y s H s o i ( s r t p r S C l e a , p r n a í l s t x o . L c n r p r-
io o e ir saa u itra ecio o . alj) eo o s o ets a otao
t d e t a o n d c n u a o l e b a c , p o a l m n e p e a a a p r q e d v r a c s s c m r-
aa sá draa o n ra n lno rbbeet rprd aa u iess aa oe
cae pdea ipii e el s pbiia. Et clcin tv vgni drne vra eaa,
ils uirn mrmr n la u ulcdd sa oecó uo ieca uat ais tps
cm s arcae l eouind lspraa.
oo e pei n a vlcó e a otds
Nvlsd Eii Slai
oea e mlo agr
E i o S l a i c n s s n m r s s n v l s q e s d s r o l b n e l s c a r e q i a d l m n o d s-
ml agr, o u ueoa oea, u e earlaa n a uto suns e ud, e
ciinomncoaet csube ypiae,cniuóqessjvnslcoe vaáao cnl
rbed iuismne otmrs asjs osgi u u óee etrs ijrms o a
iaiain a ls ms rmts lgrs y vvéao cn eoin aetrs e stains eóia
mgncó o á eoo uae iirms o mcó vnua n iucoe xtcs
mydvra ye éoa dfrne.L EioilCleapbiócnoclcinsd nvlsd et
u iess n pcs ieets a dtra alj ulc ic oecoe e oea e se
atr
uo.
31
32. L Nvlt
a oeia
Clcin d pqea nvls d aetrs e tms d 3 pgns poua y mgíiaet
oecó e euñs oea e vnua, n oo e 2 áia, rfs anfcmne
iutaa,cncbetse clrs sbepplOfe.Ls1 pieo ttlscninnlsnvls
lsrds o uira n ooe, or ae fst o 0 rmrs íuo otee a oea
cmltsyoiiae d Slai
opea rgnls e agr.
PncoyPncocnr Caee
ioh ioh ota hpt
L s r e Pinocho e p z a p b i a s e 1 1 . R f e C l e a n s l a q i i l s d r c o d e i-
a ei meó ulcre n 97 aal alj o óo duró o eehs e d
có e Epñ dlPncod CroCloi sn qeraiós taucó,ceno cnl clb
i n n s a a e i o h e a l o l d , i ó u e l z u r d c i n r a d , o a o a o-
rcó d Brooz, e proae d Caee e eeio aérm d Pnco Ét rsló e ls
ain e atlzi l esnj e hpt, l nmg crio e ioh. se eut n o
dbjsd Brooz,'nhreQioec ymyepñl vlet,vaeoyvtlsa.
iuo e atlzi u éo ujtso u sao, aine ijr iait'
L c l c i n d Pinocho contra Chapete t v o r a i r o f n a e t l q e f e l a t a i a i n d l s
a oecó e uo to cet udmna, u u a culzcó e o
agmno,e dcr l aaiind eeetsmdro yd stainscneprna.E et,
ruets s ei, a prcó e lmno oens e iucoe otmoáes n so
l clcin dsiaa a Pnco dfee bsat d ors sre d l Eioil Clea e l qe ls
a oecó etnd ioh iir atne e ta eis e a dtra alj, n a u o
c e t s n r m t n a l r a i a p e e t s n q e o r p o u e c e t s c á i o a t g o , o s e p a-
uno o eie a eldd rsne io u, erdcn uno lscs nius e ml
zne stainsitmoae,feuneet eóia.L peecad eeetscm e tlf
a n i u c o e n e p r l s r c e t m n e x t c s a r s n i e l m n o o o l e é o-
n,e ain lsmtccea ec,cnrbyrnaorcruaiae ata dlproae yaqel
o l vó, a ooilts t. otiueo fee n mgn cul e esnj, u a
ifni rcnceee sshsoisstainsfmlae yojtsd uodai.
naca eoois n u itra iucoe aiirs beo e s iro
32
33. PncoSmnroIfni
ioh eaai natl
S taaad uapbiainpnaapr nñsqes pbiaasmnlet.Pncofeu ht
e rtb e n ulccó esd aa io u e ulcb eaamne ioh u n io
e e ábt d lspbiainsifnie y qelgóataia lsdsñsqepeoiaa e
n l mio e a ulccoe natls a u or culzr o ieo u rdmnbn n
et tp d smnro.Itouoe Epñ,aeá,e fraodlcmcnremrcn qehsa
se io e eaais nrdj n saa dms l omt e ói otaeiao u at
eemmnoeapc cncd e netopí.
s oet r oo ooio n usr as
LcuaSmnlPplr
etr eaa oua
Tpc eepod lsnvlspretea qes pplrzrnpret éoa l clcinLcua
íio jml e a oea o nrgs u e ouaiao o sa pc, a oecó etr
smnl pplr s pbiaa ls mre y s vní a pei d 1 cnio (a ssrpin aul
eaa oua e ulcb o ats e eda l rco e 0 étms l ucicó na
csaa5psts.
otb eea)
S taaad etna nvls gnrlet rmnia,mldaáia ytuuets qeaaeín
e rtb e xess oea, eeamne oátcs eormtcs rclna, u prca
e fleo ( quot;oltns) y qe peeda lea a td tp d pbio. Cd nmr icua u
n olts o fleiequot; u rtnín lgr oo io e úlcs aa úeo nlí n
rsmnd l pbiaohsae mmno
eue e o ulcd at l oet.
33
35. Rom er Cal
o vet
Treaeaa
ecr tp
12-98 e cmez dlfn
9815: l oino e i
35
36. E et tre proo e rsosbe d l eioil sr Strio Clea hj. S pe
n s e e c r e i d l e p n a l e a d t r a e á a u n n a l j i o e r o-
cpr sbe td pr mnee l sleca d l eioil y pr el, ls clcins y sre
uaá or oo o atnr a ovni e a dtra , o lo a oecoe eis
s n m s c m r i l s y d c r c e m s p á t c c m quot;itrs ifniequot; o quot; a l j - i e
o á oecae e a á t r á r c i o o o Pnua natls CleaCnquot;
(euñstmscnftgaa dslgbe)
pqeo oo o oorms epeals.
E t e a a e t r m r a a p r l s c n i u s c m i s d a c o a i d , g r n i y p e i-
sa tp saá acd o o otno abo e cinrao eeca rs
dni hsa l dsprcó ttl d l eioil Ta psr pr vra sds l Eioil Clea
eca at a eaaiin oa e a dtra. rs aa o ais ee, a dtra alj
dr aisauataetraicebee s sd d l Rnad Vlni.
iá dó n rycoi nríl n u ee e a od e aeca
P r R i B r i d r n e e t p r o o l e i o i lquot; e d ó i p l o e i t r s r n v d r quot; y
aa uz ero uat se eid a dtra pri mus neé eoao'
s e t n ó L G e r c v l a a ó c n e m r a o h s a o m r c n p n e d e p l g o l s p r-
e sac. a ura ii cb o l ecd ipnaeiao oino n eir a ue
vvni d l eioil
ieca e a dtra.
S g n e t a t r l c r s í d l p p l l I G e r M n i l y v r o n g c o f l i o f e-
eú se uo a aeta e ae, a ura uda ais eois alds u
rnlspicplsmtvsqepooao e dcied l EioilClea*
o o rniae oio u rvcrn l elv e a dtra alj.
*uzBri,Jlo(i) L eioilClea u aet d mdriaineuaiae l rsarcó.Mdi:UE,20
Ri ero ui dr: a dtra alj, n gne e oenzcó dctv n a etuain ard ND 02
36
37. Aventuras Mickey
'iky Mni,e pt Dnl,l vc Caael,e cbloHrcnye proPuo Tdsels
Mce, ine l ao oad a aa lrbla l aal uaá l er lt. oo lo
cncdsms d neto pqeo lcoe a taé d ls plcls dl fms dbjne Wl
ooiíio e usrs euñs etrs rvs e a eíua e aoo iuat at
Dse.Etspeissábmslea nmrssmsiutainse clrs cd uaelscns
iny so rcoo lue lvn ueoíia lsrcoe n ooe, aa n la o u
crepnine txo epiad l hsoit' Tms d 2020m cn 1 pgns y cbet
orsodet et xlcno a itrea. oo e 1x8m, o 6 áia uira
ipeae clrssbegus pplepca
mrs n ooe or reo ae seil
Bbitc dlBb
iloea e eé
Caoepnned l qehylaao quot;lu iutao yqecmez atnrga ag afn
l r x o e t e o u o l m m s á b m l s r d quot; u o i n a e e r n u e i a-
lsdlsgoXXe Erp.Fet al tnecaatro d l eioilapbia lbo e pqeo
e e il I n uoa rne a edni neir e a dtra ulcr irs n euñ
frao et clcó s crceiaprs ga tmñ (7 x20m.,l pouind clrys
omt, sa oein e aatrz o u rn aao 20 1 m) a rfsó e oo u
arvd dsñ.
teio ieo
D etscar tms iutao prFda yRioo dsaa epcamnelsgadsycnr
e so uto oo, lsrds o iis ens, etcn seilet a ura o t a-
praa.
otds
37
38. CleaCn
alj ie
V a e y a e t r s d D T i u t a u y S l a o . C d c e t s d s l e a c m u a o d ó , c n a p c-
ijs vnua e . rqirqe ibt aa uno e epig oo n cren o se
t d cnacnmtgáia Amdd qes vndslgnoaaee lstxo auio acd uad
o e it ieaorfc. eia u e a epead prcn o ets lsvs aa n e
ls vñts
a iea.
S pbiao tminorssre cnproae d Wl Dse:Guht,Pnht,Pt Dnl,Js
e ulcrn abé ta eis o esnjs e at iny acio acio ao oad oé
Croa ec
aic, t.
Colección Blancanieves
E l e p s c ó s m e t a s l m n e e p i e t m d e t c l c i n K k t k n q e i c u e c a-
n a xoiin e usr oaet l rmr oo e sa oecó: aauá, u nly u
tocetsd E Nsi e uaeiind ettc y mcoms mdra
r uno e . ebt n n dcó e séia a uh á oen.
IutaoprRbs icuedstpsd iutains dbjsauatnaipeo e e msoppl
lsrd o ia, nly o io e lsrcoe: iuo n it mrss n l im ae
qee txoy cd cet nmr d pgns lmnsatd clre u pplmsstnd.
u l et , aa iro úeo e áia, áia oo oo n n ae á aiao
38
39. ClcinMsCetsFvrts
oecó i uno aoio
E l msalnaqeL bbitc dlbb,nsecnrmscnetsábmsiutao pnao
n a im íe u a iloea e eé o notao o so lue lsrds esds
pr lsmspqeo.S eia e croé cnlslmse tl yfraoaasd,dbjsit
a a o á e u ñ s e d t n n a t n , o o o o n e a o m t p i a o i u o n e-
roe e ngoycbet iutaae clr
irs n er uira lsrd n oo.
Anu lspieo ttlssleo cnpsadr,pseiret s eiao cnpsabad.
uqe o rmrs íuo airn o at ua otromne e dtrn o at lna
Cntucoe Clea
osrcins alj
Rcralse dbeflosbehco hsóio.E uod lsflo s eceta
eotbe n ol oi or ehs itrcs n n e o ois e nunrn
lsfgrspr rcra ypgradscrs ye e or lsmpspr pgrlsfg
a iua aa eotr ea o a a , n l t o o a a a a e a a i u-
rs d pe cm e ua rpeetcó. quot;a rcnusa o quot;a piea vet a
a e i, oo n n ersnain L eoqitquot; L rmr ula l
mno snagnsd lshco hsóio qes rtaa.
udquot; o luo e o ehs itrcs u e ertn
Cetsd Paa
uno e lt
Peisslbo cnlscbetsipea sbefnopaed yeiao cneqiiociao E
rcoo irs o a uira mrss or od ltao dtds o xust udd. s
croodsaa qee iutao d gadsycbets(eao)n e e msoqee d lsiu
uis etcr u l lsrdr e ura u i r a P n g s o s l i m u l e a l s-
tains itroe.
rcoe neirs
E c n r m s e e t c l c i n l s p p l r s h s o i s d G z p t y G z p t q e y s h b a p b i-
notao n sa oecó a ouae itra e aaio aaee u a e aín ul
cd atse quot;uno e clrs.
ao ne n Cets n ooequot;
39
40. Mce Jgee Isrcio
iky uuts ntutvs
Clcin d cets e mnaua (57m) e frao aasd, sbe proae d Dse.
oecó e uno n iitr 5x5m, n omt piao or esnjs e iny
Etbn iutao e clr tno e l cbet cm e e itro. Hba a mns car sre y
saa lsrds n oo at n a uira oo n l neir aí, l eo, uto eis
8 ttls Ao13.
0 íuo. ñ 96
Nvl d aoa
oea e hr
U a d l s s r e d m y r d r c ó y d f s ó d l C s C l e a p r a u t s S d f n a e l p r-
n e a eis e ao uain iuin e a aa alj aa dlo. e eií n a o
td cm u PróioSmnld Nvls Mqeaoadsclma,icuaiutainsd ls
aa oo n eidc eaa e oea. autd o ouns nlí lsrcoe e o
p i c p l sc l b r d r sd l e i o i l e t el sq ed s a a o aB r o o z .L sn v l sd S l a i
rniae oaoaoe e a dtra, nr o u etcms atlzi a oea e agr
feo talddstminaet frao
urn rsaaa abé se omt.
Pnua Ifnie
itrs natls
'itrs pr ls nñs h sd y sr sepe l dsrcin fvrt. E neta te sre orc
P n u a a a o i o a i o e á i m r a i t a c ó a o i a n u s r s r s e i s f e e-
mslno caenscndbjsaeudsydvro,d cd uod lscae hyu mdl e
o ids udro o iuo dcao iess e aa n e o uls a n oeo n
clrsyuasleae ngoqee nñ iuiacnlpcsd clróaurls'2020m
ooe n iut n er u l io lmn o áie e oo caea. 3x9m.
40
41. Picplsiutaoe
rniae lsrdrs
J.Sánchez Tena
e l eioil Clea
n a dtra alj
41
43. Capítulo aparte merecen los ilustradores de la editorial, que tanto influyeron en el éxito
d l msa Strio Clea fe sepe cncet d l ipraca dl apco etro d
e a im. aunn alj u imr osine e a motni e set xen e
lslbo.É msodcae 11:
o irs l im eí n 94
quot;l lbo h d eta pr ls oo, cm gnrlet s dc; h d hcre smáio
E ir a e nrr o o js oo eeamne e ie a e aes iptc
atsd cncreafno
ne e ooel odquot;
Cnet eio e taaod lsdbjne sl dlaoiao Ssnmrsaaee e
o se dtr l rbj e o iuats ae e nnmt. u obe prcn n
ls praa d ls cets ssiued e mca oains a ls d ls pois ecioe.
a otds e o uno, uttyno n uhs csoe o e o rpo srtrs
Aoa tee tna ipraca cm els o qiá ms Aí aaee l fgr dl iutao d
hr inn at motni oo lo uz á. s prc a iua e lsrdr e
orsifnie cnctgraatsiayrcncmet sca yeioil
ba natls o aeoí rítc eooiino oil dtra.
Pieaeaa lspieo iutaoe
rmr tp: o rmrs lsrdrs
Ls cets d et eioil feo iutao pr ls mjrs dbjne epñls d
o uno e sa dtra urn lsrds o o eoe iuats saoe e
f n l s d s g o Narciso Méndez Bringa, Manuel Ángel, Ángel Díaz-Huertas,Manuel Picolo,
iae e il: H
Ramón Cilla. . T d s e l s e a i u t a o e d m d , c t z d s q e c l b r b n e r v s a
. oo lo rn lsrdrs e oa oiao, u oaoaa n eits
m d i e a d a u t s c m La Ilustración Española y Americana y Blanco y Negro.
arlñs e dlo oo
Pr lscbetsd lscetsdbjbnlmnse clr(mrssleoprmtds
aa a uira e o uno iuaa áia n oo ipea ug o éoo
cooiorfcs,cnetmainse drd.E s dsñ gnrls pdaarca uafe
r m l t g á i o ) o s a p c o e n o a o n u i e o e e a e o í p e i r n u r-
t ifuni igeayaeaacm Huho,KeeoTnil óGsaoDr.
e nleca nls lmn oo ogtn en ene, utv oé
Narciso Méndez Bringa y Manuel Ángel f e o l s d b j n e q e m s c l b r r n c n
urn o iuats u á oaoao o
l eioile lspieo ao d s eitni.Absiutaoe rpeetnl vgni d
a dtra n o rmrs ñs e u xseca mo lsrdrs ersna a ieca e
u etl y u cnet dcmnnc d l qe ea iuta uo txo ltrro o n, cn u
n sio n ocpo eioóio e o u r lsrr ns ets ieais o o n
dbj vgrs, dtlit e s abetcó, e l crceiain d proae y stains
iuo iooo ealsa n u minain n a aatrzcó e esnjs iucoe,
e iáee dsiaa a l ipein cn l tcia dl gaao e paca d mdr o xl
n m g n s e t n d s a m r s ó o a é n c e r b d n l n h e a e a i o-
gaí. ()
rfa 1
43
44. E e t p i e a e a a e p o i Manuel Ángel p d d s m e a l s t r a d d r c o
n sa rmr tp l rpo uo eepñr a aes e ietr
atsio qe cmaiaí cn l iutain d nmrss ttls e ls qe meta u etl
rítc u opgnra o a lsrcó e ueoo íuo n o u usr n sio
d l n a p e i a y d t l i t e e d b j , l v s j e o d p r p c i a y u a r d c e t e t t s-
e íe rcs ealsa n l iuo ee ugs e esetv n ie e iro sai
m e lsfgrs
o n a iua.
D s a a t m i n e e t p i e a é o a Manuel Picolo, c n s s r s o r a i t s y r q e-
etc abé s sa rmr pc o u ags elsa iu
z d dtle.
a e eals
P r s p r e Ángel Díaz Huertas a o t b u a r d c s i i m m y d l g s o d l p o-
o u at, praa n ie e atcso u e ut e r
p o e i o , q e g s a a d c n e i a s s a ó i a t a u c o e u t q e d t a l c ó a l h s á-
i dtr u utb e ofrr u nnms rdcins n ou e rsain o ip
nc e ssabets nmrsd proae ocaqiror dtle
io n u mine, obe e esnjs ulue to eal.
1-Grí Pdio Jie Fra yclrs l iutainifni e Epñ.Cec:Eiinsd l Uiesddd Csil
. aca arn, am. oms ooe, a lsrcó natl n saa una dcoe e a nvria e atla
-La Mancha, 2004.
44
45. Méndez Bringa Méndez Bringa y Díaz Huertas Da Hets
íz ura Méndez Bringa y Cilla
Manuel Ángel Corona Pcl
ioo AfeoPra
lrd ee
Iir Gl
sdo i M. Perea Medina Plo
aa
45
45
46. Sgnaeaa Rfe Cleayl invcó
eud tp: aal alj a noain
En 1915, tras la muerte de Saturnino Calleja, le sucede en la dirección su hijo Rafael con
e qe s lga qe l iutain ifni epñl s pna a l atr d l erpa S rda d
l u e or u a lsrcó natl saoa e og a lua e a uoe. e oe e
u a s r e d j v n s i u t a o e q e e P r s h b a t n d c n a t c n l s a t g o i p e i n s-
n ei e óee lsrdrs u n aí aín eio otco o o nius mrsoi
t s l s s m o i t s l s f u e y e a t d c . E t s j v n s c n n e a i e s t e e u s n i o d s-
a, o iblsa, o avs l r eó so óee o uvs da inn n etd i
tnod l lnaye clr Qiád eteelse msiprat saBrooz qeleaí asr
it e a íe l oo. uz e nr lo l á motne e atlzi u lgra e
d r c o a t s i o d l e i o i l A t a é d é , R f e c n c a Rafael de Penagos, José Zamora y
ietr rítc e a dtra. rvs e l aal ooe
Fdrc Rbs
eeio ia.
R h z l s p r a a d l s c e t s y c n c d s o r c e d a Rafael Penagos l o o t n
eío a otds e o uno a ooio feino a p r u i-
dd d mdria l clcin Ét, jno a ors atsa, cnrbyrn e ga mdd a l
a e oenzr a oecó. se ut to rits otiueo n rn eia a
mdriaind l iae d l eioil n sl cnlsiutainssn jgnotmincn
oenzcó e a mgn e a dtra, o óo o a lsrcoe io uad abé o
l tpgaí,lsefqe yl etlzcó d lsfgrs
a iorfa o nous a siiain e a iua.
F d r c R b s y José Zamora ( i t r c r e i t , f g r n s a y e c n g a o d s a a o t m-
eeio ia pno, atlsa iuiit seórf) etcrn a
bé e et sgnaeaad l eioil aotnou snioecngáioydcrtvsa
in n sa eud tp e a dtra, prad n etd seorfc eoaiit.
L clcinmsrpeettv d Rfe Cleafeo lsquot;uno d Cleae cl
a o e c ó á e r s n a i a e a a l a l j u r n o C e t s e a l j n o o-
r s q e r u i a Méndez Bringa,D a H e t s,P c l y C l a e u p i e t a o y d s u s a
equot; u enó í z u r a ioo il n n r m r r m , epé
Penagos,José Zamora,E h a F d r c R b s S n h z T n , B r o o z y Marco. F e o e p i e
ce, eeio ia, áce ea atlzi urn l rmr
dsrol d u cnet d ábm d iáee qe s fe ainad drne vra dcds
earlo e n ocpo e lu e mgns u e u fazno uat ais éaa.
Brooz t v p e e t l s m d l s d a t s a e t a j r s c m p r e e p o e G z p t y
atlzi u o r s n e o o e o e r i t s x r n e o , o o o j m l n a a i o
G z p t (ret A Ai,11)
a a e e Ens. . rs 96.
Sginol taiind s pde Rfe domsipracaalscetoe ettcsy
iued a rdcó e u ar, aal i á motni a usins séia
anu aaeíne lspraa lsnmrsd lsiutaoe,lscetssgínaaeino
uqe prca n a otds o obe e o lsrdrs o uno eua prced
sn fra slo cad preeín a atrs my cncds cm Pral, L Fnan, Eih
i im, av uno etnca uoe u ooio oo erut a otie dt
Nsit. ec
ebt.. t.
Ifrainetad d:SnhzGrí,Rqe .quot;aeiind lbo ifnie yjvnlsquot;E:Mríe Mrí,JssA (i)
nomcó xría e áce aca aul L dcó e irs natls ueie. n atnz atn eú . dr.
Hsoi d l eiine Epñ 13-96 Mdi:MrilPn,Eiinsd Hsoi,20,p.3734(S)
itra e a dcó n saa 8613. ard aca os dcoe e itra 01 p 3-5 EP
46
47. Brooz
atlzi Manuel Ángel Ens.A Ai
ret . rs Penagos
Rbs
ia Zamora Marco Vrl d Sia
aea e ejs
Pgnsitroe d agnslbo
áia neirs e luo irs
47
48. Treaeaa tepsdfcls
ecr tp: imo iíie
Y a hemos dicho que esta tercera etapa estuvo marcada por la gerencia de Saturnino
Cleahj,qes aeód td eprmnainys pecp msprl slecaeoóia
alj io u e lj e oa xeietcó e rouó á o a ovni cnmc.
Ls iutaoe qe ms clbrrn cn l eioil e et proo feo: Hreao
o lsrdrs u á oaoao o a dtra n se eid urn otln,
Robledano, Máximo Ramos, Echea, Piti Bartolozzi, Jesús Sánchez Tena. Augusto y F d a
i i s.
Et bilne pnrm, qe s mnedá cn apco eprnaoe d u cniu
se rlat aoaa u e atnr o sets seazdrs e n otno
dsrol hsa e mso etlio d l Ger Cvl e 13, qeaí rtnaet tucd
earlo at l im sald e a ura ii n 96 udra oudmne rnao
praulcnlcoblc,qesps,eteorscss l aocó d u cmrms proa
o qe ofit éio u uuo nr ta oa, a dpin e n opoio esnl
d mltni pltc pr mco d etsiutaoe,oe aadn ye ovd d l lbrhsa
e iiaca oíia aa uhs e so lsrdrs l bnoo l lio e a ao at
etne dsrold.
nocs earlaa
Letascapiul esen l
r t ar aspági nt i es
nasi eror
48
49. Fda
iis Hreao
otln Reinoso Robledano
Pt Brooz
ii atlzi Vrl
aea Bri
aro Ja Facs
un rné
Máximo Ramos Santa Marina
49
52. En capítulo aparte queremos reseñar a Salvador Bartolozzi (1882-1940), hijo de
pdefoetn ymdeepñl,qes icroóal Cs EioilCleae 10,fcad s
ar lrnio ar saoa u e nopr a aa dtra alj n 97 eh e u
rgeod Prs
ers e aí.
Fe e drco atsio d l eioil ete 11 y 12, ipló ls cncds sre
u l ietr rítc e a dtra nr 95 98 mus a ooia eis
quot;Pinochoquot; y quot;Pinocho contra Chapetequot; y t a e l s l m d l c r v s a i f n i quot;Pinochoquot; q e a a-
rs la, a oéia eit natl u p
rc e fbeod 12 yqedrrahsa12.
ee n err e 95 u uaí at 98
SgnJieGrí Pdioe oie d l sre quot;uno e Clrs ypseiret dl
eú am aca arn l rgn e a ei Cets n ooequot; otromne e
s m n r o i f n i e t e l t a u c ó y p b i a i n d quot;Las Aventuras de Pinochoquot; d C r o
eaai natl sá n a rdcin ulccó e e al
Cloi Pr et eiin Cleauiiólsiutainsiainsd Cisr pr ecró
old. aa sa dcó, alj tlz a lsrcoe tlaa e hoti eo nag
e dsñ d l tp aSlao Brooz.Mstres iii l quot; e i P n c o e
l ieo e a aa avdr atlzi á ad e nca a S r e i o h quot; n
l q e y B r o o z s e c r a d t d s l s i u t a i n s i t o u c e d e e-
a u a atlzi e nag e oa a lsrcoe, nrdcino l
mno pátcs rnvdrs y tmin tmtcs a taé d vlmns
ets lsio eoaoe abé eáio rvs e oúee
como quot; i o h e l I d a , quot; i o h e l C i a , quot; i o h e e
Pnco n a niquot; Pnco n a hnquot; Pnco n l
Pl Nre .
oo otquot;
E l s r e quot;Pinocho contra Chapetequot;, B r o o z c e o r
n a ei atlzi ró to
itrsneproaeCaee cy úiofnsr elpa l goi d
neeat esnj hpt, uo nc i eá cisr a lra e
P n c o d n o l g r a u a l r a s r e d t t l s e l s q e e a t r e i u t a o c e n m r s s p r-
ioh ad ua n ag ei e íuo n o u l uo lsrdr ró ueoo e
snjscrao d smaí ydlcdz.
oae agds e ipta eiaea
E éio d ets sre aió a ls eioe a lna e quot; e a a i i f n i P n c o q e
l xt e sa eis nm o dtrs azr l S m n r o n a t l i o h quot; u
sps l itoucó dlfraod cmcaeiaoe Epñ.Mróu ht prs peet
u u o a n r d c i n e o m t e ó i m r c n n s a a a c n i o o u r s n a-
có,l clddd ssclbrcoe yssvraa scinsqepriirna atrdsrolr
in a aia e u oaoains u aids ecoe u emteo l uo earla
jeo hmrsio y tpgáio pois d l éoa Aeá e eio qio icla e hbt
ugs uoítcs iorfcs rpo e a pc. dms l dtr us nucr l áio
dl dpre a taé d l ivtcó dl poi smnro pr fra eups quot;
e eot r v s e a n i a i n e r p o e a a i a a o m r q i o Pinochosquot; d h c- e o
ky ntcó, fto ..
e, aain úbl .
P r C r e B a o V l a a t , e h m r d B r o o z e m y m d i e o L s d v r i í i-
aa amn rv ilsne l uo e atlzi s u arlñ. o ietds
m s t x o q e a o p ñ n a l s i u t a i n s h c n q e s s l b o s a m d l d l t r t r i f n-
o ets u cmaa a lsrcoe ae u u irs en oeo e ieaua na
tlaer yaecoaoa
i lge lcindr.
52
55. Í ce de col ones
ndi ecci
Aventuras de Mickey 37 Fbls
áua 23
Bbitc d Rce
iloea e ero 18 Foe Clse yDvcoe Ecgds
lrs eets eoins soia 22
Bbitc dlBb
iloea e eé 37 Idsra Lcaia
nutis urtvs 17
Bbitc EclrRcetv
iloea soa eraia 17 E isrco
l ntutr 22
Bbitc Iutaa
iloea lsrd 18 Jyspr Nñs
oa aa io 31
Bbitc Pra
iloea el 19 Jgee Isrcio
uuts ntutvs 23
iloea oua
Bbitc Pplr 19 Lectura Semanal Popular 33
CleaCn
alj ie 38 Lboddcioyeclr
ir iátc soa 24
Catecismos 20 Lbo d lcuapr nñs
irs e etr aa io 24
aoe eoo e a suls
CtnsyTsr d lsEcea 20 Mce,Jgee Isrcio
iky uuts ntutvs 40
Colección Blancanieves 38 Mscetsfvrts
i uno aoio 39
oecó ooí
ClcinClrn 29 La Novela de Ahora 40
Colección Madrid 29 L Nvlt
a oeia 32
osrcins alj
Cntucoe Clea 39 Pinocho 32
uno e alj n ooe
Cetsd Cleae Clrs 30 Pinocho contra Chapete 32
Cetsd Paa
uno e lt 39 Pnco Smnroifni
ioh. eaai natl 33
Cetse Psae
uno n otls 30 Pnua Ifnie·
itrs natls 40
Cuentos Fantásticos y Leyendas Morales 21 Rce ifni
ero natl 25
Cuentos para Niños 21 Slai
agr 31
Ediciones Microscópicas 25
55
56. BIBLIOGRAFÍA
Abza Hat, Erqea quot;o cets d Clea cmln ce aoquot; Ls dmno d AC 2 d
liu ure niut. Ls uno e alj upe in ñs. o oigs e B, 7 e
mayo, 1984.
BaoVlaat,Cre.Atlgad l ltrtr ifni epñl.Mdi:Dne,17.
rv ilsne amn nooí e a ieaua natl saoa ard ocl 93
Clo Evr. U bsu d cets Eouin dl gnr ifni [n lna. Mntuo dgtl
av, lia n oqe e uno. vlcó e éeo natl e íe] ioar iia.
ht:/w.ioardgtlntipeinapat1 [osla 20.90](S)
tp/wwmntuoiia.e/mrso.s?r=4 Cnut: 080.9 EP
Cnó,Lrn.quot;á cet qeClea.E Nred Csil,1 d fbeo 20.
atn oea Ms uno u aljquot; l ot e atla 2 e err, 01
Cea,Mreio quot;insmscet qeClea.Dai d Ló,5d my,20.
uvs acln. Tee á uno u aljquot; iro e en e ao 06
E c l n B n t , A u t n ( i ) H s o i I u t a a d l l b o e c l r e E p ñ : d l p s u r a a l r f r-
soao eio gsí. dr. itra lsrd e ir soa n saa e a oger a eo
ma educativa. Salamanca: Fundación Germán Sánchez Ruipérez, 1998.
Frádzd CroayClea Erqe StrioCleays eioil Lscetsd Cleaymco
enne e ódb alj, niu. aunn alj u dtra. o uno e alj uh
ms Mdi:Eiinsd l Tre 20.
á. ard dcoe e a or, 06
-.quot;2 ao d l eioilClea.Dai AC 2 d jno 20
- 15 ñs e a dtra aljquot; iro B, 7 e ui, 01
F r á d z V c o i ( i e t r d l r c v s a C I ) U s g o q e p d s r d o o [ n l n a . C n r v r u-
enne, itra Drcoa e a e¡it LJ. n il u uo e e r e íe] eto it
a Crats ht:/v.evne.satutiutaintneca.t [osla 20.90](S)
l evne. tp/cccratse/ccl/lsrco/ednishm Cnut: 080.9 EP
Fre,Vcne(dtrd MdaVc) 10-0212ao d lbo iutao [nlna.Cnr vrul
err iet Eio e ei aa. 9020:0 ñs e irs lsrds e íe] eto ita
Crats ht:/v.evne.satutiutaineiinhm[osla 20.90](S)
evne. tp/cccratse/ccl/lsrco/dco.t Cnut: 080.9 EP
Grí Pdio Jie Fra y clrs l iutain ifni e Epñ. Cec: Eiins d l
aca arn, am. oms ooe, a lsrcó natl n saa una dcoe e a
Uiesddd Csil -aMnh,20.
nvria e atla L aca 04
-. Lbo y ltrtr pr nñs e l Epñ cneprna Mdi: Fnain Grá Snhz
- irs ieaua aa io n a saa otmoáe. ard udcó emn áce
Riée,19.
uprz 92
57. -.quot;rvsntshsóia sbee oii oat d iuta e Epñquot; E:E txoiuiao uamr
- B e e o a i t r c s o r l f c o r e e l s r r n s a a . n l e t l m n d , n i a-
da a la ilustración española y latinoamericana contemporáneas. Salamanca: Fundación Germán Sánchez
Riée,20,p.32 (S)
uprz 02 p1-1 EP
-. quot;a lcua Ifniequot; E: Ifne, Vco; Lpz Façi; Bte, Ja-rnos Hsoi d l
- Ls etrs natls. n nats ítr óe, rnos orl enFaçi. itra e a
edición y la lectura en España 1472-1914. Madrid: Fundación Germán Sánchez Ruipérez, 2003, pp. 735-
744 (ESP)
Ifne, Vco; Lpz Façi; Bte, Ja-rnos Hsoi d l eiin y l lcua e Epñ
nats ítr óe, rnos orl enFaçi. itra e a dcó a etr n saa
1472-1914. Madrid: Fundación Germán Sánchez Ruipérez, 2003.
Mrí,Js Li.quot;á cetsqeClea.E Mno 2 d fbeo19
atn oé us Ms uno u aljquot; l ud, 2 e err,99
Mríe Mrí, Jss A (i) Hsoi d l eiin e Epñ 13-96 Mdi: Mril Pn,
atnz atn eú . dr. itra e a dcó n saa 8613. ard aca os
Eiinsd Hsoi,20.
dcoe e itra 01
Mlea Bln quot;a Fra Itrainl d Ltrtr Ifni y Jvnl aec ls pplrs cets d
old, eé. L ei nencoa e ieaua natl uei cra o ouae uno e
Clea.Dai AC 6d my,20
aljquot; iro B, e ao 06
Plu Mré Ms Cre.quot;a piea eiinsdlPncoe cseln ye ctln.E:Blac,
aa, ec; a, als Ls rmrs dcoe e ioh n atlao n aaáquot; n adci
Vlnio Ruh Ade. Pncoys iae.Breoa EioilJvnu,18,p.5-5 (S)
aetn; ac, nra ioh u mgn acln: dtra uetd 93 p1719 EP
Prz Rdio quot;alj,mcomsqeu cetquot; Dai d Bro,1 d ferr,20
ée, org. Clea uh á u n uno. iro e ugs 8 e rbeo 05
Paa Js Mra quot;aunn Clea e eio qe leó l ltrtr a l ecea. E Mno 3 d
lz, oé aí. Strio alj, l dtr u lv a ieaua a sulquot; l ud, 0 e
dcebe 20
iimr, 05
Ri Bri, Jlo (i) L eioil Clea u aet d mdriain euaia e l rsarcó.
uz ero ui dr: a dtra alj, n gne e oenzcó dctv n a etuain
Madrid: UNED, 2002.
SnhzGrí,Rqe .quot;aeiind lbo ifnie yjvnlsquot;E:Mríe Mrí,JssA (i)
áce aca aul L dcó e irs natls ueie. n atnz atn eú . dr.
Hsoi d l eiine Epñ 13-96 Mdi:MrilPn,Eiinsd Hsoi,20,p.37
itra e a dcó n saa 8613. ard aca os dcoe e itra 01 p 3-
354 (ESP)
57
58. Tre,Rsn.quot;arcprcó d lscetsd Clea u arciodlSlndlLboIfniquot; E
ors oaa L eueain e o uno e alj, n tatv e aó e ir natl. l
Pí,1 d dcebe 18.
as 3 e iimr, 93
Udae, Abro quot;l mjr rait pr ls nñs Nrio Mne Big (8813). Euain y
rils let. E eo elsa aa o io: acs édz rna 16-93quot; dccó
Bbitc,jloaot 20,n16 p.1-1
iloea ui-gso 08 º6 p 92
-Mnae
-.esjs cm
oo tsrs
eoo iutao
lsrds e
[n lna.
íe] Cnr
eto vrul
ita Crats
evne.
ht:/v.evne.satutiutainitninhm[osla 20.90](S)
tp/cccratse/ccl/lsrco/neco.t Cnut: 080.9 EP
Vnua Atno (lsrdr. Ls tcia e l iutain ifni [n lna. Cnr vrul Crats
etr, noi Iutao) a éncs n a lsrcó natl e íe] eto ita evne.
ht:/v.evne.satutiutaintcia.t [osla 20.90](S)
tp/cccratse/ccl/lsrco/encshm Cnut: 080.9 EP
*i qirs raia u cmnai, ua sgrni, o aotr agn dt d itrs a et epscó
S uee elzr n oetro n ueeca pra lú ao e neé sa xoiin
pee hcroe: ht:/lbeetrtret.lgptcm
uds ael n tp/cudlcuaorneboso.o
58