การพัฒนาพื้นที่ในช่วงแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 12

1. ความคิดเห็นต่อการจัดทาแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2559-2563)
โดย
เชิญ ไกรนรา
สานักพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมภาคกลาง
Email: Choen@nesdb.go.th
28 มิถุนายน 2558
**********************
ควรให้ความสาคัญกับมิติการพัฒนาพื้นที่เพราะจะส่งเสริมการกระจายตัวของกิจกรรมทางเศรษฐกิจ
อย่างทั่วถึง โดยมีเหตุผลสนับสนุนเนื่องจากประเทศไทยมีปัญหาความเหลื่อมล้าด้านการพัฒนาพื้นที่มา
อย่างยาวนานและยังเป็นปัญหาเรื้อรังจนถึงปัจจุบันทั้งความเหลื่อมล้าระหว่างภาค (Inter-regional
disparity) ความเหลื่อมล้าภายในภาค (Intra-regional disparity) รวมทั้งปัญหาความเหลื่อมล้า
ทางด้านการพัฒนาและรายได้ระหว่างบุคคล (Interpersonal Income Disparity) ของพื้นที่เมืองและ
ชนบท
 ในปี 2558 ประเทศไทยมีประชากรอาศัยอยู่ในเขตเมืองร้อยละ 47.57 และประชากรอาศัยอยู่ในเขต
ชนบทร้อยละ 52.42 ดังนั้นจึงควรให้ความสาคัญกับการส่งเสริมความเชื่อมโยงระหว่างเมืองและชนบท
อย่างเกื้อกู้และยั่งยืน เนื่องจากปัจจุบันมีการลงทุนจานวนมากเกิดขึ้นในพื้นที่ภาคมหานคร ทาให้เกิด
ปัญหาความความเอนเอียงด้านการลงทุนเพื่อการพัฒนามายังภาคมหานครมากกว่าพื้นที่ชนบท (Urban
Bias) ทาให้พื้นที่เมืองยิ่งมีโอกาสได้รับประโยชน์จากการพัฒนาด้านต่างๆมากกว่าพื้นที่ชนบท ในขณะที่
พื้นที่ชนบทและพื้นที่ห่างไกลไม่ได้รับการพัฒนาเท่าที่ควร (Spatial Exclusion) ประชาชนส่วนใหญ่อยู่
ในภาคเกษตร บางส่วนยังยากจนและยังมีปัญหาการเข้าถึงทรัพยากรที่ดินและน้า มีปัญหาหนี้สิน จึง
ค่อนข้างอ่อนแอ ด้อยโอกาสเพราะมีต้นทุนการผลิตสูง ปลูกพืชคล้ายกัน และราคาผันผวนมากมี
แนวโน้มทาการผลิตอย่างไม่ยั่งยืน ซึ่งปัญหาความเหลื่อมล้าดังกล่าวส่งผลผลกระทบต่อเสถียรภาพการ
พัฒนาเศรษฐกิจสังคมและการเมืองของประเทศ ดังสถานการณ์ที่เห็นได้ชัดในขณะนี้

2.  การจัดทาแผนพัฒนาฯฉบับที่ 12 จะมีระดับของการชี้นาการพัฒนาเนื่องจากโดยปกติ สศช.จัดทาเป็น
แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศแบบแผนชี้นา (Indicative Plan) แต่ควรมีการส่งเสริมการมีส่วน
ร่วมของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งในเชิงลึกและเชิงกว้าง อย่างทั่วถึง
 การจัดทาแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 12 ควรผสมผสานความท้าทายที่สะท้อนทั้งสถานการณ์ที่เป็นปัญหาด้าน
การพัฒนาในปัจจุบันภายในประเทศ (Pressing issues) และความท้าทายด้านการพัฒนาทั้ง
ภายในประเทศและระหว่างประเทศ (เพราะปัญหาด้านการพัฒนาหลายประการในประเทศไทยเกิดขึ้น
มายาวนาน บางอย่างเป็นปัญหาเชิงโครงสร้าง จึงควรแก้ไข ปรับปรุงหรือพัฒนาให้สอดคล้องกับปัญหา
เพื่อเป็นการสร้างรากฐานที่มั่นคงและสนับสนุนการขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน
 จากการเข้าสู่ประชาคมอาเซียนและการพัฒนาพื้นที่พัฒนาเศรษฐกิจระหว่างประเทศ (Transnational
Economic Corridors) เช่น EWEC NSEC และ SEC จะส่งผลให้ระบบเมืองของประเทศมีการพัฒนาสู่
ความสมดุลมากขึ้นโดยการกระจายกิจกรรมทางเศรษฐกิจสู่ภูมิภาคอย่างเป็นระบบ จึงเห็นควรส่งเสริม
การจัดระบบเมืองใหม่ให้เป็นระบบเมืองแบบหลายศูนย์กลาง (Polycentric Urban System) ซึ่ง
ประกอบด้วย เมืองหลวง เมืองศูนย์กลางเศรษฐกิจในภูมิภาค (Regional Growth Center) และเมือง
ศูนย์กลางเศรษฐกิจชายแดน (Special Border Economic Zone) เป็นต้น ซึ่งสอดคล้องและเป็นไปใน
ทิศทางเดียวกับประสบการณ์การดาเนินการบูรณาการเชิงพื้นที่ระหว่างประเทศของประชาคมยุโรปที่
เมืองต่างๆค่อยๆปรับตัวสู่การเป็นระบบเมืองแบบหลายศูนย์กลางหลังจากมีการบูรณาการทางเศรษฐกิจ
ของประชาคมยุโรป
 โครงสร้างของแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 12 ควรประกอบด้วย 2 ส่วนหลักคือ (1) ยุทธศาสตร์การพัฒนา
เศรษฐกิจมหภาค+การพัฒนารายสาขา และ (2) ยุทธศาสตร์การพัฒนาเชิงพื้นที่ประกอบด้วย การ
พัฒนามหภาคของเมืองและชนบท+การบูรณาการการพัฒนารายสาขาลงสู่พื้นที่ระดับภาค
**************************