1. Σελ.88-89,
95-97
◦Ενεργητική φωνή
βαρύτονων
ρημάτων
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

2. ◦Ενεργητική φωνή βαρύτονων ρημάτων
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

3. α. Σχηματισμός και κλίση προστακτικής ενεστώτα και αορίστου ενεργητικής φωνής βαρύτονων ρημάτων
Η προστακτική δεν έχει α΄
εν. και α΄ πληθ. πρόσωπο
(όπως και στη ν.ε.).
Προστακτική έχουν ο
, ο και
ο .
Οι τύποι προστακτικής
παίρνουν άρνηση μή.
Σελ. 88

4. Η προστακτική αορίστου, όπως και η υποτακτική και
η ευκτική, δεν δέχεται αύξηση!
Προσέξτε την αναλογία στον σχηματισμό και στην κλίση
των δύο προστακτικών, λαμβάνοντας υπόψη ότι:
α. η προστακτική αορίστου παρουσιάζει το
χαρακτηριστικό για τον μέλλοντα και τον
αόριστο -σ- μετά το θέμα του ρήματος,
β. το χαρακτηριστικό φωνήεν της
προστακτικής αορίστου είναι το -α- (αντί
για το -ε-της προστακτικής ενεστώτα).
Τα αφωνόληκτα ρήματα σχηματίζουν την προστακτική αορίστου με τις γνωστές αλλαγές στο θέμα τους:
πράττω  αόρ. ἔπραξα  προστ. πρᾶξον, γράφω  αόρ. ἔγραψα  προστ. γράψον, πείθω  αόρ.
ἔπεισα  προστ. πεῖσον
Σελ. 88

5. Να κλίνετε τις προστακτικές ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων
.
Σελ. 88

6. Να κλίνετε τις προστακτικές ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων
.
Σελ. 88
πρόσταττε
προσταττέτω
προστάττετε
προσταττόντων/
προσταττέτωσαν
πρόσταξον
προσταξάτω
προστάξατε
προσταξάντων/
προσταξάτωσαν

7. Να κλίνετε τις προστακτικές ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων
.
Σελ. 88

8. Να κλίνετε τις προστακτικές ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων
.
ἀνάτρεπε
ἀνατρεπέτω
ἀνατρέπετε
ἀνατρεπόντων/
ἀνατρεπέτωσαν
ἀνάτρεψον
ἀνατρεψάτω
ἀνατρέψατε
ἀνατρεψάντων/
ἀνατρεψάτωσαν
Σελ. 88

9. Να κλίνετε τις προστακτικές ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων
.
Σελ. 88

10. Να κλίνετε τις προστακτικές ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων
.
μετάπειθε
μεταπειθέτω
μεταπείθετε
μεταπειθόντων/
μεταπειθέτωσαν
μετάπεισον
μεταπεισάτω
μεταπείσατε
μεταπεισάντων/
μεταπεισάτωσαν
Σελ. 88

11. Σημασίες και χρήσεις της προστακτικής
Σε κύριες προτάσεις, όπου και αποκλειστικά συναντάται, η προστακτική μπορεί να εκφράζει:
• Ἄγετε, ὦ ἄνδρες, δειπνήσατε. (=Εμπρός, άντρες, δειπνήσατε)
• Ἴθι δή (= Εμπρός λοιπόν) νῦν εἰπέ τούτοις, τίς αὐτούς βελτίους ποιήσει.
προσταγή ή προτροπή, οπότε
συχνά προτάσσονται τα: ἄγε (δή), ἴθι (δή),
ἄγετε (δή), ἴτε (δή).
•Πρός θεῶν, μή λύετε τάς σπονδάς. (= Στο όνομα των θεών,
μην παραβαίνετε τους όρους της ανακωχής)
απαγόρευση ή αποτροπή με άρνηση μή.
•Οὕτως ἐχέτω, ὡς σύ λέγεις. (= Ας γίνει όπως λες)συγκατάθεση ή παραχώρηση.
•Ὑγίαινε! Ἐρρέτω! (= Στα κομμάτια!, ξεκουμπίσου).ευχή ή κατάρα.
•Τούς μέν θεούς φοβοῦ, τούς δέ γονεῖς τίμα.συμβουλή.
•Μῆνιν ἄειδε, θεά, Πηληιάδεω Ἀχιλῆος. (= Την οργή ψάλλε,
θεά, του Αχιλλέα, γιου του Πηλέα)δέηση ή παράκληση.
Σελ. 88

12. Ασκήσεις βιβλίου, σελ. 89

13. 1.Να συμπληρώσετε τα κενά με τους τύπους της προστακτικής
ενεστώτα και αορίστου που ζητούνται:
Άσκηση 1 βιβλίου
Σελ. 89

14. 1.Να συμπληρώσετε τα κενά με τους τύπους της προστακτικής
ενεστώτα και αορίστου που ζητούνται:
κινδύνευε κινδύνευσον
δικαζέτω δικασάτω
θαυμάζετε θαυμάσατε
παυόντων/ παυέτωσαν παυσάντων/ παυσάτωσαν
θυόντων/ θυέτωσαν Θυσάντων/ θυσάτωσαν
Άσκηση 1 βιβλίου
Σελ. 89

15. 2.Να μεταφέρετε τους τύπους των ρημάτων στην προστακτική ενεστώτα και
αορίστου διατηρώντας σταθερά το πρόσωπο και τον αριθμό:
Άσκηση 2 βιβλίου
Σελ. 89

16. 2.Να μεταφέρετε τους τύπους των ρημάτων στην προστακτική ενεστώτα και
αορίστου διατηρώντας σταθερά το πρόσωπο και τον αριθμό:
Άσκηση 2 βιβλίου
Σελ. 89
γραφέτω γραψάτω
πραττέτω πραξάτω
κηρυττέτω κηρυξάτω
κρύπτετε κρύψατε
ταράττετε ταράξατε
πείθετε πείσατε

17. 3.Να εντοπίσετε τους τύπους προστακτικής στις παρακάτω φράσεις και να
αναγνωρίσετε τον χρόνο στον οποίο βρίσκονται και τη σημασία τους:
α. Ὦ ἄνδρες, τό τε σῶμα και τήν
ψυχήν γυμνάσατε.
β. Ὦ νεανία, δίωκε τά ἐσθλῶν ἤ
ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἐπιτηδεύματα.
γ. Ταῦτα μή πράττετε.
δ. Κηρύξατε τόν λόγον τοῦ θεοῦ.
ε. Νῦν, ὦ Σώκρατες, δίδαξόν με
τήν ἀρετήν.
στ. Εἰ ἀληθῆ λέγεις, σῶσον
σεαυτόν.
Άσκηση 3 βιβλίου
Σελ. 89

18. 3.Να εντοπίσετε τους τύπους προστακτικής στις παρακάτω φράσεις και να
αναγνωρίσετε τον χρόνο στον οποίο βρίσκονται και τη σημασία τους:
α. Ὦ ἄνδρες, τό τε σῶμα και τήν
ψυχήν γυμνάσατε.
β. Ὦ νεανία, δίωκε τά ἐσθλῶν ἤ
ἀγαθῶν ἀνδρῶν ἐπιτηδεύματα.
γ. Ταῦτα μή πράττετε.
δ. Κηρύξατε τόν λόγον τοῦ θεοῦ.
ε. Νῦν, ὦ Σώκρατες, δίδαξόν με
τήν ἀρετήν.
στ. Εἰ ἀληθῆ λέγεις, σῶσον
σεαυτόν.
Άσκηση 3 βιβλίου
Σελ. 89
γυμνάσατε αόριστος συμβουλή
δίωκε ενεστώτας συμβουλή
πράττετε ενεστώτας απαγόρευση
Κηρύξατε αόριστος προτροπή
δίδαξον αόριστος προτροπή
σῶσον αόριστος συμβουλή

19. 4.Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με τον κατάλληλο τύπο προστακτικής του ρήματος
που δίνεται σε παρένθεση και να βρείτε την ειδικότερη σημασία της προστακτικής κάθε φορά:
α.___________ , Κύριε, τον λαόν Σου (σῴζω, αόρ.).
β. ___________ μέν, ___________ δέ, (πατάσσω,
ἀκούω, αόρ.).
γ. ___________ βραδέως (σπεύδω, ενεστ.).
δ. Οὗς ὁ θεός συνέζευξεν ἄνθρωπος μή ___________
(χωρίζω, ενεστ.).
Άσκηση 4 βιβλίου
Σελ. 89

20. 4.Να συμπληρώσετε τις παρακάτω φράσεις με τον κατάλληλο τύπο προστακτικής του ρήματος
που δίνεται σε παρένθεση και να βρείτε την ειδικότερη σημασία της προστακτικής κάθε φορά:
α.___________ , Κύριε, τον λαόν Σου (σῴζω, αόρ.).
β. ___________ μέν, ___________ δέ, (πατάσσω,
ἀκούω, αόρ.).
γ. ___________ βραδέως (σπεύδω, ενεστ.).
δ. Οὗς ὁ θεός συνέζευξεν ἄνθρωπος μή ___________
(χωρίζω, ενεστ.).
Σῶσον (παράκληση)
Πάταξον (προτροπή) ἄκουσον (συμβουλή)
Σπεῦδε (συμβουλή)
χωριζέτω (αποτροπή)
Άσκηση 4 βιβλίου
Σελ. 89

21. Ασκήσεις Φύλλου Εργασίας

22. Να βρεις στις παρακάτω προτάσεις τα ρήματα σε προστακτική και να
δηλώσεις τη σημασία τους.
Ἅπτε, παῖ, τόν
λύχνον.
Ταῦτα ἐρῶτα. Ἐμοί πείθου. Μή προτρεχέτω ἡ
γλῶττα τῆς διανοίας.
Ταῦτα μέν οὕτως
ἐχέτω.
Φεῦγε τάς ἡδονάς. Χαῖρε! Μή μου ἅπτου.
Μή τρέχετε.

23. Να βρεις στις παρακάτω προτάσεις τα ρήματα σε προστακτική και να
δηλώσεις τη σημασία τους.
Ἅπτε, παῖ, τόν
λύχνον.
Ταῦτα ἐρῶτα. Ἐμοί πείθου. Μή προτρεχέτω ἡ
γλῶττα τῆς διανοίας.
Ταῦτα μέν οὕτως
ἐχέτω.
Φεῦγε τάς ἡδονάς. Χαῖρε! Μή μου ἅπτου.
Μή τρέχετε.
Ἅπτε ΕΝΣΤ
προσταγή
ἐρῶτα ΕΝΣΤ
προσταγή
Πείθου ΕΝΣΤ Μ.Φ.
προτροπή
προτρεχέτω ΕΝΣΤ
αποτροπή
ἐχέτω ΕΝΣΤ
παραχώρηση
Φεῦγε ΕΝΣΤ
συμβουλή
Χαῖρε ΕΝΣΤ
ευχή
ἅπτου ΕΝΣΤ
απαγόρευση
τρέχετε ΕΝΣΤ
απαγόρευση

24. β’ ενικό γ’ ενικό β’ πληθ. β’ πληθ.
ἔχω
λαμβάνω
λέγω
παιδεύω
Να συμπληρώσετε τους τύπους της προστακτικής στους παρακάτω πίνακες:
Προστακτική Ενεστώτα

25. β’ ενικό γ’ ενικό β’ πληθ. β’ πληθ.
ἔχω
λαμβάνω
λέγω
παιδεύω
Να συμπληρώσετε τους τύπους της προστακτικής στους παρακάτω πίνακες:
Προστακτική Ενεστώτα
ἔχε ἐχέτω ἔχετε
ἐχέτωσαν /
ἐχόντων
λάμβανε λαμβανέτω λαμβάνετε
λαμβανέτωσαν
/ λαμβανόντων
λέγε λεγέτω λέγετε
λεγέτωσαν /
λεγόντων
παίδευε παιδευέτω παιδεύετε
παιδευέτωσαν /
παιδευόντων

26. β’ ενικό γ’ ενικό β’ πληθ. β’ πληθ.
ἀλλάττω
διώκω
κηρύττω
πείθω
Να συμπληρώσετε τους τύπους της προστακτικής στους παρακάτω πίνακες:
Προστακτική Αορίστου

27. β’ ενικό γ’ ενικό β’ πληθ. β’ πληθ.
ἀλλάττω
διώκω
κηρύττω
πείθω
Να συμπληρώσετε τους τύπους της προστακτικής στους παρακάτω πίνακες:
Προστακτική Αορίστου
ἄλλαξον ἀλλαξάτω ἀλλάξατε
ἀλλαξάντων/
ἀλλαξάτωσαν
δίωξον διωξάτω διώξατε
διωξάντων /
διωξάτωσαν
κήρυξον κηρυξάτω κηρύξατε
κηρυξάντων /
κηρυξάτωσαν
πεῖσον πεισάτω πείσατε
πεισάντων /
πεισάτωσαν

28. ◦Ενεργητική φωνή βαρύτονων ρημάτων
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr

29. Κλίση Ενεστώτα του ρ. εἰμί
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική
εἰμί ὦ εἴην ----
εἶ ᾖς εἴης ἴσθι
ἐστί ᾖ εἴη ἔστω
ἐσμέν ὦμεν εἴημεν / εἶμεν ----
ἐστέ ἦτε εἴητε / εἶτε ἔστε
εἰσί(ν) ὦσι(ν) εἴησαν / εἶεν ἔστων, ἔστωσαν, ὄντων
Σελ. 95

30. Η προστακτική του παρακειμένου των βαρύτονων
ρημάτων σχηματίζεται τόσο περιφραστικά (πιο
εύχρηστος τύπος) από την ενεργητική μετοχή
παρακειμένου του ρήματος και την προστακτική
ενεστώτα του ρ. εἰμί,
λε-λυκώς,
-υῖα, -ὸς
ἴσθι
όσο και μονολεκτικά (σπάνια),
λέλυκε,
λελυκέτω
κτλ.
Σελ. 95

31. Να κλίνετε την προστακτική παρακειμένου του ρ.
Σελ. 95
β΄ εν.
γ΄ εν.
β΄ πλ.
γ΄ πλ.

32. Να κλίνετε την προστακτική παρακειμένου του ρ.
Σελ. 95
ἴσθι
κεκελευκώς, -υῖα, -ός ἔστω
ἔστε
κεκελευκότες, -υῖαι, -ότα ἔστων/ ὄντων/ ἔστωσαν
β΄ εν.
γ΄ εν.
β΄ πλ.
γ΄ πλ.

33. Ασκήσεις βιβλίου σελ. 96,97

34. 1. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους
της προστακτικής ενεστώτα του ρ.εἰμί:
α. Γενναῖοι ὑμεῖς ___________.
β. Εὐτυχής ___________ ὅστις φίλους ἔχει.
γ. Ὦ νεανία, ___________ φιλαλήθης.
δ. ___________, ὦ νέοι, πολυμαθεῖς.
Άσκηση 1 βιβλίου
Σελ. 96

35. 1. Να συμπληρώσετε τις παρακάτω προτάσεις με τους κατάλληλους τύπους
της προστακτικής ενεστώτα του ρ.εἰμί:
α. Γενναῖοι ὑμεῖς ___________.
β. Εὐτυχής ___________ ὅστις φίλους ἔχει.
γ. Ὦ νεανία, ___________ φιλαλήθης.
δ. ___________, ὦ νέοι, πολυμαθεῖς.
ἔστε
ἔστω
ἴσθι
Ἔστε
Άσκηση 1 βιβλίου
Σελ. 96

36. 2.Να γράψετε τους παρακάτω τύπους στην προστακτική παρακειμένου
διατηρώντας το ίδιο πρόσωπο (η μετοχή να τεθεί στο αρσενικό γένος):
Άσκηση 2 βιβλίου
Σελ. 96

37. 2.Να γράψετε τους παρακάτω τύπους στην προστακτική παρακειμένου
διατηρώντας το ίδιο πρόσωπο (η μετοχή να τεθεί στο αρσενικό γένος):
Άσκηση 2 βιβλίου
Σελ. 96
κεκωλυκώς ἴσθι
πεφευγότες ἔστε
παρεσκευακώς ἔστω
ἐπεψηφικώς ἔστω

38. 3.Να γράψετε τους τύπους προστακτικής ενεστώτα και παρακειμένου
που ζητούνται:
Άσκηση 3 βιβλίου
Σελ. 96
ενεστώτας παρακείμενος

39. 3.Να γράψετε τους τύπους προστακτικής ενεστώτα και παρακειμένου
που ζητούνται:
Άσκηση 3 βιβλίου
Σελ. 96
δανειζόντων/ δανειζέτωσαν δεδανεικότες ἔστων/ ἔστωσαν/ ὄντων
θεράπευε τεθεραπευκώς ἴσθι
γραφέτω γεγραφώς ἔστω
ενεστώτας παρακείμενος

40. 4. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
β΄ εν. προστ.
παρακ. ρ.
δουλεύω.
γ΄ πληθ.
προστ. παρακ.
ρ. πιστεύω.
β΄ εν. προστ.
αορ. ρ.
ἑρμηνεύω.
β΄ εν. προστ.
παρακ. ρ.
ἀκούω.
γ΄ εν. προστ.
παρακ. ρ.
παρασκευάζω.
β΄ πληθ.
προστ. ενεστ. ρ.
κρύπτω.
Άσκηση 4 βιβλίου
Σελ. 97

41. 4. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:
β΄ εν. προστ.
παρακ. ρ.
δουλεύω.
γ΄ πληθ.
προστ. παρακ.
ρ. πιστεύω.
β΄ εν. προστ.
αορ. ρ.
ἑρμηνεύω.
β΄ εν. προστ.
παρακ. ρ.
ἀκούω.
γ΄ εν. προστ.
παρακ. ρ.
παρασκευάζω.
β΄ πληθ.
προστ. ενεστ. ρ.
κρύπτω.
Άσκηση 4 βιβλίου
Σελ. 97
δεδουλευκώς,
-υῖα, -ός ἴσθι
πεπιστευκότες, -
υῖαι, -ότα ἔστων
ἑρμήνευσον
ἀκηκοώς, -
υῖα, -ός ἴσθι
παρεσκευακώς,
-υῖα, -ός ἔστω
κρύπτετε

42. Άσκηση Φύλλου Εργασίας

43. Να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής των ρημάτων
που ακολουθούν στον ενεστώτα, αόριστο και παρακείμενο:
Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος
ἀγορεύω
γράφω
πράττω
βλάπτω
θεραπεύω

44. Να γράψετε το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής των ρημάτων
που ακολουθούν στον ενεστώτα, αόριστο και παρακείμενο:
Ενεστώτας Αόριστος Παρακείμενος
ἀγορεύω
γράφω
πράττω
βλάπτω
θεραπεύω
ἀγόρευε ἀγόρευσον ἠγορευκώς ἴσθι
γράφε γράψον γεγραφώς ἴσθι
πρᾶττε πρᾶξον πεπραχώς ἴσθι
βλάπτε βλάψον βεβλαφώς ἴσθι
θεράπευε θεράπευσον
τεθεραπευκώς
ἴσθι

45. Σελ.88-89,
95-97
◦Ενεργητική φωνή
βαρύτονων
ρημάτων
Τσατσούρης Χρήστος, Φιλόλογος Γυμνασίου Μαγούλας
xtsat.blogspot.gr