Οι βασικοί όροι μιας απλής πρότασης. Υποκείμενο - Κατηγόρημα. Εν. 11 Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας Α΄ Γυμνασίου, σελ. 86-89

1. Οι βασικοί
όροι μιας
απλής
πρότασης

2. * Η πρόταση που περιέχει μόνο τους κύριους όρους, δηλ. το Υποκείμενο και το Κατηγόρημα.

4. Στις προτάσεις που ακολουθούν να εντοπίσεις ποιος κάνει αυτό που λέει το ρήμα
(Υποκείμενο) και να υπογραμμίσεις τη λέξη/τις λέξεις. Για καθεμία λέξη που βρίσκεις
να σημειώνεις σε ποιο γραμματικό είδος ανήκει / ανήκουν – ουσιαστικό, επίθετο,
αριθμητικό, αντωνυμία, μετοχή, απαρέμφατο, ολόκληρη πρόταση.
Το παιδί κοιμήθηκε
Oι καλοί δε χάνονται.
Ἡ πόλις τὴν εἰρήνην ἐποιεῖτο.
Oἱ πολέμιοι ἐπετίθεντο.
Eμείς δε θα μείνουμε στη δεξίωση. Aὐτόχθονες ὑμεῖς ἐστε.
Δύο βραβεύτηκαν. Oἱ τριάκοντα πονηροὶ ἦσαν.
Oι εργαζόμενοι δεν πληρώθηκαν. Oἱ ἔχοντες τὴν πόλιν τῶν Kυθηρίων ἐξέλιπον τὰ τείχη
Oι από πάνω μετακόμισαν. Oἱ ἐκ τῆς ἀγορᾶς ἔφυγον
Tο αύριο είναι αβέβαιο. Eἰς τοῦτον τὸν κίνδυνον οὐκ ἐθέλουσιν οἱ νῦν ἰέναι
Όποιος θέλει μπορεί. Ὅσοι ἐδυνήθησαν ἐστρατοπεδεύσαντο.
Tὸ λακωνίζειν ἐστὶ φιλοσοφεῖν

5. Στις προτάσεις που ακολουθούν να εντοπίσεις ποιος κάνει αυτό που λέει το ρήμα
(Υποκείμενο) και να υπογραμμίσεις τη λέξη/τις λέξεις. Για καθεμία λέξη που βρίσκεις
να σημειώνεις σε ποιο γραμματικό είδος ανήκει / ανήκουν – ουσιαστικό, επίθετο,
αριθμητικό, αντωνυμία, μετοχή, απαρέμφατο, ολόκληρη πρόταση.
Το παιδί κοιμήθηκε
Oι καλοί δε χάνονται.
Ἡ πόλις τὴν εἰρήνην ἐποιεῖτο.
Oἱ πολέμιοι ἐπετίθεντο.
Eμείς δε θα μείνουμε στη δεξίωση. Aὐτόχθονες ὑμεῖς ἐστε.
Δύο βραβεύτηκαν. Oἱ τριάκοντα πονηροὶ ἦσαν.
Oι εργαζόμενοι δεν πληρώθηκαν. Oἱ ἔχοντες τὴν πόλιν τῶν Kυθηρίων ἐξέλιπον τὰ τείχη
Oι από πάνω μετακόμισαν. Oἱ ἐκ τῆς ἀγορᾶς ἔφυγον
Tο αύριο είναι αβέβαιο. Eἰς τοῦτον τὸν κίνδυνον οὐκ ἐθέλουσιν οἱ νῦν ἰέναι
Όποιος θέλει μπορεί. Ὅσοι ἐδυνήθησαν ἐστρατοπεδεύσαντο.
Tὸ λακωνίζειν ἐστὶ φιλοσοφεῖν

7. Σύ ἐκινδύνευσας
Οὗτοι ἐθαύμαζον
Ὁ στρατιώτης διέβαινε
Οἱ νικηταί λαμβάνουσιν

8. η δομή της απλής πρότασης είναι:
ή ρήμα

9. η δομή της απλής πρότασης είναι:

10. 1.Το κατηγορούμενο αποδίδει μία ιδιότητα στο υποκείμενο (ή στο αντικείμενο) με τη μεσολάβηση ενός συνδετικού
ρήματος (εἰμί, γίγνομαι, φαίνομαι, διατελῶ, διάγω κ.ά.). Το εντοπίζουμε με την ερώτηση «τι (λογής) + ρήμα;».
Ἡ πόλις ἀνάστατος ἐγένετο.
2.Το κατηγορούμενο είναι συνήθως επίθετο. Ως κατηγορούμενο σε μια πρόταση είναι δυνατόν, επίσης, να τεθούν:
ουσιαστικά, αντωνυμίες, μετοχές, αριθμητικά, απαρέμφατα, δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις (κυρίως
αναφορικές) κ.ά.
3.Το κατηγορούμενο, όταν είναι επίθετο, συμφωνεί με το υποκείμενο ή το αντικείμενο στο οποίο αναφέρεται στο
γένος, στον αριθμό και στην πτώση, π.χ. Καὶ ἦν ἡ μάχη καρτερά. Όταν είναι ουσιαστικό, συμφωνεί υποχρεωτικά
στην πτώση και ενδεχομένως στον αριθμό και στο γένος, π.χ. Τὰ δὲ Κύθηρα νῆσός ἐστιν. Μερικές φορές τίθεται
στο ουδέτερο γένος, π.χ. Καλὸν ἡ σωφροσύνη, ἀλλ' ἐπίπονον, ή σε γενική (κατηγορηματική), π.χ. Ὁ θρόνος τοῦ
μεγάλου βασιλέως χρυσοῦ ἦν.

11. Στις προτάσεις που ακολουθούν α) να εντοπίσεις τη λέξη / τις λέξεις που αποδίδουν
κάποιο γνώρισμα στο υποκείμενο του ρήματος (Κατηγορούμενο), το οποίο σημειώνεται
με έντονους χαρακτήρες, και β) να υπογραμμίσεις το ρήμα κάθε πρότασης.
Ἡ γεωργία τέχνη ἐστίH Mαρία είναι επιμελής
O Nίκος έγινε καθηγητής Ὁ ποταμὸς διαβατὸς ἐγένετο.
Πεισίστρατος τύραννος κατέστηH Mαρία εκλέχτηκε πρόεδρος.
Σε θεωρούν έμπειρο
O Aλέξανδρος ονομάστηκε Mέγας
Θηραμένης ᾑρέθη πρεσβευτής
Ὁ λόγος οὐ πιστὸς ἐφαίνετο
Ὁ δὲ τόπος Ἀρμενία ἐκαλεῖτο

12. Στις προτάσεις που ακολουθούν α) να εντοπίσεις τη λέξη / τις λέξεις που αποδίδουν
κάποιο γνώρισμα στο υποκείμενο του ρήματος (Κατηγορούμενο), το οποίο σημειώνεται
με έντονους χαρακτήρες, και β) να υπογραμμίσεις το ρήμα κάθε πρότασης.
Ἡ γεωργία τέχνη ἐστίH Mαρία είναι επιμελής
O Nίκος έγινε καθηγητής Ὁ ποταμὸς διαβατὸς ἐγένετο.
Πεισίστρατος τύραννος κατέστηH Mαρία εκλέχτηκε πρόεδρος.
Σε θεωρούν έμπειρο
O Aλέξανδρος ονομάστηκε Mέγας
Θηραμένης ᾑρέθη πρεσβευτής
Ὁ λόγος οὐ πιστὸς ἐφαίνετο
Ὁ δὲ τόπος Ἀρμενία ἐκαλεῖτο

20. η δομή της απλής πρότασης είναι:

22. Σε ποια πτώση
μπαίνει το
αντικείμενο;
Το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά
μπαίνει στις πλάγιες πτώσεις, δηλ.
γενική, δοτική και αιτιατική.
π.χ. Οἱ Ἀθηναῖοι
ἐπιμελοῦντο τῆς
πόλεως. > γενική
ΠΡΟΣΟΧΗ: Πάντα να θυμάσαι ότι το υποκείμενο του
ρήματος βρίσκεται σε πτώση ονομαστική ενώ το
αντικείμενο βρίσκεται στις πλάγιες πτώσεις, τη γενική,
τη δοτική και την αιτιατική.

23. Σε ποια πτώση
μπαίνει το
αντικείμενο;
ΠΡΟΣΟΧΗ: Πάντα να θυμάσαι ότι το υποκείμενο του
ρήματος βρίσκεται σε πτώση ονομαστική ενώ το
αντικείμενο βρίσκεται στις πλάγιες πτώσεις, τη γενική,
τη δοτική και την αιτιατική.
Το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά
μπαίνει στις πλάγιες πτώσεις, δηλ.
γενική, δοτική και αιτιατική.
π.χ. Οἱ Ἀθηναῖοι
ἐπείθοντο τοῖς
νόμοις > δοτική

24. Σε ποια πτώση
μπαίνει το
αντικείμενο;
ΠΡΟΣΟΧΗ: Πάντα να θυμάσαι ότι το υποκείμενο του
ρήματος βρίσκεται σε πτώση ονομαστική ενώ το
αντικείμενο βρίσκεται στις πλάγιες πτώσεις, τη γενική,
τη δοτική και την αιτιατική.
Το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά
μπαίνει στις πλάγιες πτώσεις, δηλ.
γενική, δοτική και αιτιατική.
π.χ. Οἱ Ἀθηναῖοι
ἐπολέμησαν τοὺς
Πέρσας > αιτιατική

31. Να υπογραμμίσετε τα Αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις και στη συνέχεια
να σημειώσετε αν τα αντίστοιχα ρήματα είναι μονόπτωτα (Μ) ή δίπτωτα (Δ):

32. Να υπογραμμίσετε τα Αντικείμενα στις παρακάτω προτάσεις και στη συνέχεια
να σημειώσετε αν τα αντίστοιχα ρήματα είναι μονόπτωτα (Μ) ή δίπτωτα (Δ):

33. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το ή τα αντικείμενα των ρημάτων.

34. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το ή τα αντικείμενα των ρημάτων.

35. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το ή τα αντικείμενα των ρημάτων.

36. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το ή τα αντικείμενα των ρημάτων.

37. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το ή τα αντικείμενα των ρημάτων.

38. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το ή τα αντικείμενα των ρημάτων.

40. ἀγρόν ἄμπελον
τήν πύλην
θεωρόν
τόν κίνδυνον
καρπούς

41. η δομή της απλής πρότασης είναι:

42. Να υπογραμμίσεις και να χαρακτηρίσεις τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα στις
παρακάτω προτάσεις:

43. Να υπογραμμίσεις και να χαρακτηρίσεις τα αντικείμενα και τα κατηγορούμενα στις
παρακάτω προτάσεις: