1. www.i-maintain.nl
07
12
Uitbesteden wordt kennis delen
NEGENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS e 16,-
iMaintain Nr. 07 - 2012

2. Arbeid en onderhoud
Techniek is niet
vies en moeilijk
Stichting Technasium is in 2003 bedacht aan de keukentafel van heeft hierbij een veelheid aan contacten
Judith Lechner. Nu werken al zeventig scholen met dit onderwijs- met bedrijven.’
Leerlingen die van een technasium afko-
concept. ‘Mijn man en ik hebben het eigenlijk voor onze dochter
men, kiezen niet altijd voor een technische
bedacht; heel concreet’, glimlacht Judith. ‘We hebben een bèta- opleiding, vertelt Lechner. ‘Er zijn allerlei
dochter, die uiteindelijk Bouwkunde is gaan studeren. Ze werd momenten waarop leerlingen uiteindelijk
helemaal niet gestimuleerd op de middelbare school. Pratend met toch nog een andere keuze kunnen maken.
Dat is nu eenmaal zo met deze leeftijds-
onze kinderen hebben we het technasium bedacht.’ Ingrid Rompa
groep.’
Tekort
Bedenken is één ding; daarna volgde nog straat. Bij het vak Onderzoek & Ontwerpen Dat er een ernstig tekort is aan hoger opge-
een lang traject om het te realiseren, aldus (O&O) laten wij dat wél zien, bijvoorbeeld leid personeel waardoor leerlingen met een
Lechner. ‘Het idee is negen jaar geleden door excursies op bedrijven. Er wordt altijd technische opleiding makkelijk een baan
bedacht en twee jaar later zijn we gestart. een verbinding gemaakt tussen wat ze op krijgen, speelt bij de stichting zeker een
Er was vrij snel interesse vanuit de scholen school doen en wat er buiten school belangrijke rol. ‘Ja, natuurlijk. Wij vertellen
en het bedrijfsleven. Iedereen zei: wat een gebeurt.’ O&O is een erkend examenvak, de leerlingen ook dat ze straks niet alleen
goed idee, moet je doen! Toen we dit plan meldt Lechner. ‘Helaas is het nog niet zo mooi werk kunnen doen, maar ook redelijk
bedachten werkte ik bij een ROC. Ik had dat leerlingen een erkend technasiumdi- makkelijk een baan kunnen vinden.’
veel ervaring met innovatietrajecten in de ploma krijgen. Daar zijn we nog wel mee Bedrijven doen er volgens haar echter wei-
non-profitsector. Mijn man, Boris Wanders, bezig.’ nig aan om leerlingen nu al aan zich te
komt uit het voortgezet onderwijs. We zijn binden. ‘En dat is jammer’, meent Lechner.
begonnen met vijf scholen en daarna heb- ‘De bedrijven staan aan het eind van het wo
ben scholen zich altijd zelf gemeld.’
Het technasium werkt niet of het hbo te kijken wie er van afkomen.
Het onderwijsconcept is ontwikkeld voor op basis van activiteiten, Daar zou ik wel wat voortgang in willen
havo en vwo, en loopt van de brugklas tot zien.’
en met het eindexamen. Het technasium is
maar besteedt structureel Een mogelijkheid zou een mentoraat kun-
een afdeling binnen een scholengemeen- aandacht aan de moderne nen zijn. ‘Bedrijven zouden leerlingen in de
schap voor leerlingen die interesse hebben bovenbouw van havo en vwo bijvoorbeeld
in bètatechniek. Het expertisecentrum is
wereld van bèta en in een soort traineeship kunnen nemen
gevestigd in Groningen. De scholen die de techniek buiten school. gedurende hun studie, waarbij ze ook
stichting begeleidt, bevinden zich in heel bemoeienis hebben met de studie die ze
Nederland. Volgend jaar voeren 85 scholen vervolgens gaan doen. De studenten kun-
dit concept in. ‘De filosofie achter het Dit nieuwe vak onderscheidt het technasi- nen bij dat bedrijf misschien een zakcentje
technasium is dat kinderen op havo en vwo um van elk ander type school. ‘Tijdens het bijverdienen in plaats van schoonmaken of
die technisch geïnteresseerd zijn graag iets vak O&O zijn leerlingen twee dagdelen in werken in de horeca. Ik zou het ook een
willen doen, willen maken en in de praktijk de week bezig met de beroepswereld van goed idee vinden als een bedrijf de studie
willen zien’, legt Lechner uit. ‘Meer dan de bètatechniek, bijvoorbeeld installatie- van een leerling zou betalen. Die leerling
alpha’s. Wij vinden dat het onderzoekende vraagstukken in het kader van duurzaam- zou vervolgens een bepaald parcours door
dat ze hebben een kans moet krijgen. Niet heid.’ Het technasium werkt niet op basis moeten gaan en kan daarna aan de slag bij
alleen denken, maar ook doen.’ van activiteiten, maar besteedt structureel dat bedrijf. Dat zou ik interessante trajec-
aandacht aan de moderne wereld van bèta ten vinden, maar dat gebeurt helaas niet.’
Onzichtbaar en techniek buiten school. ‘In elk project
In onze maatschappij is techniek vaak staat een ander beroep centraal, zodat de Netwerkcoaches
onzichtbaar, meent Lechner. ‘Hoe het werkt leerlingen veel ervaring opdoen tijdens hun De stichting Technasium werkt onder meer
en hoe eraan wordt gewerkt, zie je niet op middelbare schooltijd. Een technasium met netwerkcoaches in het hele land,
44 MaintNL 07 – 2012

3. Het technasium is een afdeling binnen een scholengemeenschap voor leerlingen
die interesse hebben in bètatechniek. Kinderen kunnen hier met hun handen werken.
afkomstig van het hoger onderwijs. ‘We samenwerking te zoeken.’ is een hoog uitvalpercentage in het eerste
werken met netwerken van vijf scholen per Op de Universiteit Twente werkt Rinket voor- jaar.’
regio die het technasium invoeren. Zo’n al op de aansluiting met havo/vwo-scho- Universiteit Twente werkt niet alleen met
netwerk wordt een dag per week begeleid len. ‘Ik ben op de lerarenopleiding bezig leerlingen van technasia, maar ook met de
door een netwerkcoach. De scholen leren met een nieuwe, brede bètabevoegdheid bètadocenten. ‘Leraren spelen vaak een
en werken samen. Ze benaderen samen het voor docenten. Ook begeleid ik een docen- grote rol in wat leerlingen kiezen. We willen
bedrijfsleven en het hoger onderwijs. Het is ten-ontwikkelteam. Hierbij werken diverse die keten ‘basisonderwijs–voortgezet
heel motiverend voor een school om dat docenten van havo/vwo-scholen samen om onderwijs–hoger onderwijs’ goed vormge-
niet alleen te hoeven doen. De meeste net- contacten met bedrijven op te zetten. ven, zodat leerlingen zo goed mogelijk keu-
werkcoaches hebben drie netwerken onder Docenten zijn helemaal niet gewend om zes kunnen maken. Voor alle duidelijkheid:
hun hoede.’ buiten de school te treden, dus daar help ik we hebben ze uiteraard liever niet in de
Marieke Rinket is zo’n netwerkcoach. Ze ze een handje mee.’ techniek als ze er niet horen.’
werkt zowel bij de stichting Technasium als
bij de Universiteit Twente (UT). Het verbin- Convenant Voorbeeld
den van verschillende partijen is een De Universiteit Twente is de eerste universi- Een goed voorbeeld van zo’n keuzemoment
belangrijk onderdeel van haar werk: havo/ teit die een convenant sloot met de stich- is de opdracht in het eindexamenjaar. ‘Dan
vwo, bedrijfsleven en hoger onderwijs. ‘Het ting Technasium. ‘En steeds meer universi- voeren de leerlingen voor het vak O&O
is een uitdaging al die partijen te koppe- teiten en hogescholen volgen hun voor- meesterproeven uit, een grote onderzoeks-
len’, knikt Rinket. ‘Het is belangrijk dat ze beeld. De Universiteit Twente heeft veel of ontwerpopdracht van 120 uur. Dat is het
elkaar weten te vinden.’ Als netwerkcoach scholen, waaronder de technasia, die een sluitstuk van hun opleiding. Hiermee willen
heeft ze dit schooljaar vijftien scholen beroep op ze doen. De UT wil leerlingen we de brug slaan van het technasium naar
onder haar hoede. ‘Ik motiveer leerlingen in interesseren voor hun opleidingen, maar het hoger onderwijs.’ In de examenklas zijn
hun interesse voor techniek, ik ondersteun men wil vooral dat leerlingen goed kiezen. bedrijven én expertbegeleiders uit het
scholen als het gaat om het inrichten van Ik denk persoonlijk dat je hiermee de uitval hoger onderwijs of van de universiteit
het technasium en ik bezoek bedrijven om in het hoger onderwijs kunt tegen gaan. Er betrokken, vertelt Rinket. ‘De Universiteit
MaintNL 07 – 2012 45

4. Twente heeft een convenant gesloten met
de technasia om die expertbegeleiders te
leveren. De leerlingen doen –idealiter– de
opdracht bij de opleiding die ze na hun
middelbare school willen volgen. Op die
manier kunnen ze veel beter een keuze
maken of checken of hun keuze goed is.’
Voor een aantal technasia zoekt Rinket nog
bedrijven met hbo’ers en wo’ers in dienst;
hoger opgeleid technisch personeel. ‘We
zijn vooral geïnteresseerd in bedrijven waar
de havo/vwo’ers later zouden kunnen wer-
ken.’ Het idee betreffende een traineeship
spreekt haar zeker aan. ‘Niet dat een stu-
dent dan meteen vast moet zitten, maar ik
ben vóór een continue koppeling van
onderwijs en arbeidsmarkt. Het zou prach-
tig zijn om de leerling of de student te blij-
ven motiveren en om de koppeling met een
theoretische studie continu naast de prak-
tijk te houden.’
Op technasia worden kinderen met interesse in techniek gestimuleerd. Het hoger onderwijs en
‘Leraren spelen vaak een bedrijfsleven moeten er vervolgens voor zorgen dat deze leerlingen hun interesse behouden en voor
grote rol in wat leerlingen een carrière in de techniek kiezen.
kiezen. We willen die
keten ‘basisonderwijs– realiseren. Hij had al vroeg interesse in nanciering. ‘Technische studies duren in de
technische zaken. ‘Ik wilde van alles weten: praktijk vaak langer dan de periode waarin
voortgezet onderwijs– hoe verlopen bepaalde processen, hoe de student recht heeft op persoonlijke stu-
hoger onderwijs’ goed werkt iets, et cetera. Ik vroeg mensen de diefinanciering’, meent Van Wierst. ‘En dat
oren van het hoofd. Vooral op het gebied is geen prettig vooruitzicht. Het is dus van
vormgeven.’ van het bouwen van objecten; hoe groter, groot belang dat technische studies aan-
hoe beter.’ Het was geen verrassing dat zijn trekkelijker worden gemaakt.’
Volgens Rinket zijn er landelijk gezien nau- vakkenpakket op het atheneum voorname-
welijks initiatieven in die richting. ‘Veel lijk bestond uit exacte vakken. ‘Ik zat niet Traineeship
jongeren hebben nu nog het idee dat tech- op een technasium. In de onderbouw kre- Het idee voor een traineeship spreekt ook
niek vies en moeilijk is. Wij willen laten zien gen we wel les in techniek, maar dat was hem aan. ‘De samenwerking tussen bedrijf
dat de wereld van bètatechniek een hippe, allemaal heel simpel.’ en student kan veel beter’, knikt hij.
uitdagende wereld is. En daarvoor hebben ‘Bedrijven zouden studenten kunnen bege-
we natuurlijk ook bedrijven nodig. Zo sim- Saai leiden en op een bepaalde manier financi-
pel is het.’ De jonge student is het met Rinket eens dat eel tegemoet kunnen komen. De student
veel leerlingen het idee hebben dat tech- zou op zijn beurt werkzaamheden voor dat
Twintig procent niek saai is en dat ze de hele dag in een bedrijf kunnen uitvoeren.’ Van Wierst ziet
Bas van Wierst is na het behalen van zijn laboratorium of achter een computer moe- veel voordelen. ‘Studenten doen ervaring
atheneumdiploma aan een technische stu- ten doorbrengen. ‘Het imago van techniek op bij een bedrijf en dragen zelf hun steen-
die begonnen, maar hij is in de minderheid. wordt onder meer bepaald door de manier tje bij. Bovendien werken ze op deze manier
‘Steeds minder scholieren kiezen na de waarop vakken als natuur- en scheikunde samen met ervaren technici en kunnen ze
middelbare school voor een technische worden gegeven’, meent hij. ‘Dat gebeurt leren van de kennis die zij in de loop der
studie’, beaamt hij. ‘Afgelopen schooljaar vaak op een oubollige manier en dat heeft jaren hebben opgedaan. Voor zowel stu-
was het aantal studenten dat op het Sint een negatief effect op scholieren.’ Volgens dent als bedrijf is deze manier van samen-
Joriscollege voor een dergelijke opleiding Van Wierst wordt de maatschappelijke kant werken een win-win-situatie. Bedrijven kun-
koos circa twintig procent. Dat is niet veel.’ van het vak vaak vergeten. ‘En dat men zich nen op deze manier aan goed personeel
Hij is zelf een van hen. Sinds kort studeert bezighoudt met toegepaste wetenschap. komen, door hier een soort ‘baangarantie’
hij Civiele Techniek aan de Technische Techniek is dus een veel levendiger geheel aan te koppelen. In mijn geval zouden dat
Universiteit in Delft. dan velen denken.’ ingenieursbureaus kunnen zijn. Ik denk dat
Op jonge leeftijd wist Van Wierst al wat hij Een ander feit dat niet in het voordeel werkt dit een goede aanzet is om het tekort aan
later wilde doen: objecten ontwerpen en van technische opleidingen, is de studiefi- technisch personeel aan te pakken.’ n
MaintNL 07 – 2012 47