Presentatie akkerbouwer Peter Harry Mulder (boerderij de Kloosterplaats) tijdens de Inspiratiedag Natuurinclusief Platteland op 18 juni 2018 te Kamerik. Hoe maak je meters met biodiversiteitsherstel in gangbare akkerbouw? Wat zijn de eerste maatregelen die ik kan nemen? Peter Harry Mulder (Boerderij Kloosterplaats) deelt zijn kennis en ervaringen tijdens de Inspiratiebijeenkomst Natuurinclusief Platteland op 18 juni in Kamerik
7. Natuur Inclusief, LTO juni 2018 7
• Voorstellen
• Samenleving, HELP!
• Het GLB moet anders
• In gangbare akkerbouw naar NIL
8. Natuur Inclusief, LTO juni 2018 8
* Samenleving, HELP!
- Drastische wijziging GLB nodig voor echte biodiversiteitherstel.
> Niet Boer maar Landbouw (mede) schuldig aan biodiversiteitverlies
> Natuur kent geen waarde-component in productprijs
- Zonder boeren geen biodiversiteitsherstel
> Boerenfrustratie:
“U vraagt, wij draaien wordt ons niet gegund”
- Inkomenssteun en biodiversiteitverlies
> Burgerfrustratie:
“met ons belastinggeld maakt Landbouw natuur kapot”
Samenwerken in
DELTAPLANBIODIVERSITEIT >>>
Kwartiermakers namens:
Agro-keten Natuur&Milieu Wetenschap
*LTO *Milieufederatie *Naturalis
*St.veldleeuwerik *Natuurmonumenten *RUG
*Agrifirm *WNF *WUR
*NZO
*RABO
9. Natuur Inclusief, LTO juni 2018 9
• Voorstellen
• Samenleving, HELP!
• Het GLB moet anders
• In gangbare akkerbouw naar NIL
10. Natuur Inclusief, LTO juni 2018 10
* Drastische wijziging GLB nodig voor echt biodiversiteitherstel.
- Vergroening GLB 2015-2020 mislukt.
- Door graanoverschot productprijzen niet kostendekkend
> 1-3% overproductie resulteert in plm.30-50% prijsdaling
> graanprijsdaling 1985-2015, van €250 naar €150pton
> teelt verdrongen door meer milieubelastende gewassen (aardappels, uien etc.)
> Boeren zaaien in okt. tarwe, zonder te weten of daar volgend jaar behoefte aan is…
- Boer doet precies wat GLB van hem verlangt
Veel en zo goedkoop mogelijk voedsel produceren, via
* GLB verbiedt productie af stemmen op de vraag, gevolg:
* Overproductie > dumpprijzen > schaalvergroting/intensivering
>> biodiversiteitsverlies!
Maar: Inkomensteun en nevenverdiensten noodzaak
> GLB2015: akkerbouwbedrijf 70ha
verlies NEG €25.000
+ ink.steun €60.000 = €35.000
Waarom zo???!!!
- En: “Als je het op 100ha niet redt,
dan met 200ha ook niet”
- Voorbeeld intensivering;
>50% graanareaal afname vanaf 1951
>50% afname aantal boeren in 35jaar
Toekomst? - Extensivering (mbv ‘eiwit’-teelt EU)
- Strokenteelt (=schaalverkleining)
11. Natuur Inclusief, LTO juni 2018 11
Vervolg:
* Drastische wijziging GLB nodig voor echt biodiversiteitherstel.
- Graanteelt verliesgevend; Saldo is €800pha, echter vaste kosten €1500-2500pha
- Stel graanprijs VERDUBBELING (naar niveau 1985!) door aanbodbeheersing
> inkomenssteun overbodig (pm-is effect ‘spilfunctie’ granen)
> extensivering mogelijk (mbv eiwithoudende gewassen)
> (dus) natuur inclusief mogelijk
> Stijging consumentenprijs;
-brood +€0.10
-pilsje +€0.03
-patatje +€0.08
- Effect productprijs-stijging:
> 4% prijsstijging (alle gewassen) compenseert 7% braak leggen voor natuur.
> 13% prijsstijging > extensivering aardappelteelt van 1op2 naar 1op4 mogelijk.
Elk jaar productie hoger
dan de vraag
Vereist: minimaal 6wk
12. Natuur Inclusief, LTO juni 2018 12
• Voorstellen
• Samenleving, HELP!
• Het GLB moet anders
• In gangbare akkerbouw naar NIL
13. Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
* Naar NIL binnen huidige GLB-kaders in gangbare akkerbouw
Meters maken in gangbare akkerbouw, want 95% van het akkerareaal (rest is biologisch)
> Aanpak: “Laaghangend fruit eerst”
Verhogen bodembiodiversiteit en plantweerbaarheid.
> dus verschuiving van controle- naar adaptatiemodel
- NKG, bodembedekking, vruchtwisseling
- Insecticide-vrij (+ vermindering glyfosaat)
Gevolg:
- Herstel ‘akkervoedselweb’
> Biotoopverbetering
voor insecten én akkervogels!
In de praktijk gebracht met
Werkgroep Boerenbuitengebied
- Op bedrijfsniveau
- Op gebiedsniveau
>>Rode draad; insecticidevrij
14. Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
14
* Naar NIL binnen huidige GLB-kaders in gangbare akkerbouw
Op bedrijfs- en gebiedsniveau:
> Met minimaal 5% ‘natuurlijke begroeiing’
betrouwbare bladluisbestrijding door nuttige insecten.
15. Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
15
Pesticiden Bouwplan: 50% aard. / 20%Bieten / 30%granen
HA Herbicide Fungicide Nematicide Insecticide Totaal
totaal Totaal waarvan totaal totaal Totaal waarvan totaal
€ % € voor % % € voor % € %
70 7546 23065 aard. 20391 60 2090 1159 bladluis 0 0 33860
"NIL" granen/biet 2674 8 Col.kever 1159 3
22 68 6 3 100
70 7353 24955 2090 2926 bladluis 1260 3 37324
Standaard C.kever/div 1666 4
20 67 6 8 100
verschil 3464
* Naar NIL binnen huidige GLB-kaders in gangbare akkerbouw
* Insecticidevrij niet zozeer financieel voordeel, maar wél groot ecologisch voordeel
> insecticidekosten slechts 8% van totaal pesticidegebruik bedrijf (zie tabel)
* Landelijke enquête “Branches en Trends” ; gem. 2 keer insecticide bespuiting per ha.
Berekening kosten bladluis bestrijding (gem 1,5-2keer)
> op 70ha veenkoloniaal bedrijf (50% aard., 14%biet, 21%granen) > kosten €2877pjaar
> €2877 staat gelijk aan 1,43ha bij gem. saldo €2000pha
> 1,43ha staat gelijk aan 4,8km bloemenrand á 3m breed (bv. langs watergangen).
(op mijn bedrijf 10,5km perceelsranden)
16. Op bedrijfsniveau
1 Natuurlijke begroeiing oa met ANLb (in “Akkervogelkerngebieden”)
o akkerranden
o wintervoedselveldjes
o FAB-randen (incidenteel subsidie)
o stoppels
o Struweel (struikbosjes, geen bomen)
2 Bodembeheer percelen
o NKG ipv. Ploegen
o NKG stimuleert bodemleven
> hogere bodembiodiversiteit met nuttige schimmels, wormen
> verbetert bodemstructuur, vochthuishouding
o Bodembedekking, ook gedurende de winter (groenbemesters)
o Aanvullend
> Mycorrhiza, bacteriën toevoegen
> verhoogt weerbaarheid tegen schadelijke aaltjes, schimmels
> verbetert vochthuishouding, bodemstructuur
> maakt gefixeerde fosfaat opneembaar
> vermindert fungi-, nematicidegebruik (meststoffen NP)
Vereist andere teeltwijze (mbt toepassing herbiciden, kunstmest, organische mest)
Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
17. Op bedrijfsniveau
Op gebiedsniveau
We bevorderen de natuurlijke begroeiing in het gebied.
o Struweel (dam, berm)
o Overhoekjes ruilverkaveling
o Bermbeheer veldwegen
o Ruigtes (bermen, taluds)
Zorgvuldig beheer:
o ruigtes laten (ont)staan,
o gefaseerd maaibeleid (15Km veldwegen)
Betrek anderen zo veel mogelijk. Zowel organisaties als bewoners.
o Gemeente, waterschap, NAM/Gasunie, Tennet enz.
o Omwonenden; boeren en burgers (vrijwilligers)
Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
18. Op bedrijfsniveau
1 Voorbeeld ANLb Agrarisch natuurbeheer
o akkerranden
Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
Meerjarig,
max.3jaren
21m breed >
*Nestplaats
*Voedsel
*Dekking
En: 2011/12
slaapplaats
Velduil en
blauwe kiek!
19. Op bedrijfsniveau
1 Voorbeeld ANLb Agrarisch natuurbeheer
o akkerranden
o wintervoedselveldjes
Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
Nabij bosjes
mengsel 80%
zomertarwe
tot 1/2maart
21. Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
Op bedrijfsniveau
1 Voorbeeld ANLb Agrarisch natuurbeheer
o akkerranden
o wintervoedselveldjes
o FAB-randen
o Vogelakker
o stoppels
o struweel
2011;
Meidoorn 1/3
Vogelkers
Kornoelje
Aalbes
Struikroos
Ribus
Vuilboom
28. Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
Op brede
gemeente
berm
(Oude Weg)
Op bedrijfsniveau
Op gebiedsniveau
o Struweel (dam, berm)
Geelgors eerste gebruiker
(tussen de struweelvakken bramen geplant en takkenbossen neergelegd)
https://www.youtube.com/watch?v=Xuvcow4a6n4&feature=youtu.be
32. Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
2016 Inrichting voor
Grauwe klauwier:
(zeldzame soort)
Belangrijk;
o Struweelbosjes
o Begrazingsweide
o Mest > kevers
o Prikkeldraad
o Solitaire
meidoorn
o verschralingsstrook
Op bedrijfsniveau
Op gebiedsniveau
o Struweel (dam, berm)
o Overhoekjes ruilverkaveling
35. Boerderij Kloosterplaats
Boerenbuitengebied
Waar staan we nu?
1. 5 jaren geen insecticiden tegen luis (op bedrijfsniveau)
Miv. 2017 ook neonicotinoïde-vrij
1. NKG ook op kleigrond, waarbij gebruik Glyfosaat beperkt tot bietenteelt
2. De bodemstructuur lijkt goed. Bodemleven lijkt te verbeteren.
3. We zien geen problemen door groenbemestersmengsel
4. Het landschap wordt zienderogen mooier en rijker aan leven
5. Vogels:
Patrijs 2015 > op Boerderij 3paartjes met kuikens (wisselend afh.v. weer en predatie); Veldleeuweriken;
Grauwe kiekendief (en soms velduil); Blauwe kiekendief, nu ook ‘s zomers; Kneu; Kwartels;
Roodborsttapuit; wintervoedselveldjes met geelgorzen, kepen, ringmussen, ZELDZAME gorzen én grauwe
klauwier!
5. Waarnemingen div. soorten vlinders, bijen, en muizensoorten (Dwergmuis)
Dagelijks waarnemingen in dit gebied! Klik hier >
(ook op website Boerenbuitengebied)
https://boerenbuit
engebied.waarnem
ing.nl/waarneming
en_all_wg3.php?gr
oep=1
36. Meer weten?
o www.boerenbuitengebied.nl
o Facebook Boerenbuitengebied Muntendam (openbaar)
o Facebookpagina boerderij Kloosterplaats (openbaar)
o Vraag een lezing, excursie of rondleiding aan
M 06 29428084
info@boerenbuitengebied.nl
o Over Deltaplan Biodiversiteitsverlies: www.nern.nl
http://www.samenvoorbiodiversiteit.nl/
o Over experimenterende boeren in de wereld:
David W. Montgomery, Growing a revolution, bringing our soil back to
life, ISBN 978-0-393-60832-8
Landbouwtransitie, voor MfG, maart 2018 36