Мэдээллийн систем

1. Лекц № 2
Үйлдлийн системийн үндсэн үүрэг, процесс
удирдах систем

2.  Үйлдлийн системийн үндсэн үүрэг
 Процесс удирдах систем
 Процесс удирдах системийн ажиллах зарчим

3. Үйлдлийн системийг зохион бүтээх архитектур,
концепцийг дараах байдлаар хуваадаг.
ҮС-ийг зохион бүтээх концепци
Нэгдмэл цул Давхаргат Виртуал машин Клиент сервер

4. Нэгдмэл цул:
 Үйлдлийн системийн бүтэц нь ямар ч бүтэцлэгдсэн
шинж чанаргүй байдаг.
Давхаргат:
 Энэ төрлийн үйлдлийн системүүд нь зөвхөн
тодорхой үйл ажиллагаа гүйцэтгэдэг давхаргууд,
модулиас тогтоно. Анхны давхаргат үйлдлийн
систем нь THE хэмээх үйлдлийн систем юм.

5. Виртуаль машин:
 Програм хангамжийн хүсэлтийг виртуаль машин
боловсруулаад техник хангамжид шаардлагатай
хэлбэрт оруулан илгээдэг.
 Анх виртуаль машин нь техник хангамжаас
дэмжигддэг байсан. Цаашид виртуаль машин ыг
програм хангамжийн түвшинд хэрэгжүүлсэн.

6. Клиент-Сервер архитектур:
 ҮС-ийн цөмөөс ихэнх үйлчилгээг авч тодорхой
процесс болгон тусгааралдаг. Тухайн үйлчилгээ
хэрэгтэй байгаа процесс (клиент) харгалзах
үйлчилгээг үзүүлж чадах процессыг (сервер)
дуудаж үйлчилгээг авна.

7. Үйлдлийн системийн үндсэн үүрэг

8. Үйлдлийн системийн үндсэн үүрэг
Үйлдлийн систем нь дараах үндсэн үүргийг гүйцэтгэнэ:
Процесс удирдах
Санах ой удирдах
Нууцлалт хамгаалалт
Төлөвлөлт ба нөөцийн удирдлага
Системийн бүтэц

9. Үйлдлийн системийн үндсэн үүрэг
Процессыг олон янзаар тодорхойлж болно. Эдгээрээс
дурьдвал:
• Биелэгдэж буй програм
• Гүйцэтгэж буй ажил
• Процедурын амьдарч буй хэсэг
• Биелэгдэж буй модульд системийн төвлөрсөн байдал
• Процессорын хандаж буй объект
• Хугацааны тухайн агшинд төв процессорыг эзэмшиж
буй модуль

10. Үйлдлийн системийн үндсэн үүрэг
Үйлдлийн систем дэх процесс гурван хэсгээс тогтдог
гэж үздэг.
• Биелэх код буюу командын дараалал
• Програмд ашиглах өгөгдөл
• Процесс тодорхойлогч өгөгдөл

11. Процесс удирдах систем

12. Процесс удирдах систем
Олон бодлогын горимтой (Windows, Linux ) үйлдлийн
системд процесс удирдлагад тодорхой шаардлагууд
тавьдаг. Эдгээрээс дурьдвал:
• Төрөл бүрийн шалтгаанаар процессын биелэлтэнд
хүлээлт гарвал бусад процессыг солбицуулан
ажиллуулах хэрэгтэй ба энэ нь процессорыг үр
ашигтай ашиглахад тустай.
• Процесст нөөц хуваарилахдаа тодорхой зарчмууд
баримтлах ѐстой
• Процессууд хоорондоо харилцан ажиллах
боломжтой байх,

13. Процесс удирдах систем
Олон тооны процессыг үр ашигтайгаар ажиллуулах,
нэг процесс төв процессорыг хэт удаан эзэмших
боломж үүсгэхгүй байх үүрэгтэй процесс ҮС бүрт
байдаг. Үүнийг диспетчер процесс гэдэг.
Олон бодлогын горимтой ҮС-д процессууд зэрэг
ажиллах бус процессууд маш богино хугацаанд
тодорхой хэсэг алхам ажиллаад дараагийн процесс
процессорыг эзэмшинэ. Энэ нь олон процесс зэрэг
ажиллаж буй сэтгэгдэл төрүүлдэг.
Тухайлбал, Windows ҮС-д процессорыг эзэмшиж буй
процессыг солих хүсэлт секундэд 50 удаа ирдэг
байна.

14. Процесс удирдах системийн
ажиллах зарчим

15. Процесс удирдах системийн ажиллах
зарчим
Процесс бүр тухайн агшин бүрт тодорхой төлөвт байдаг.
Процессын хувьд төлөв гэдэг нь тухайн агшинд “процесс
юу хийж буйг” тодорхойлох ухагдахуун юм.

16. Процесс удирдах системийн ажиллах
зарчим
Процесс бүр тухайн агшин бүрт тодорхой төлөвт байдаг.
Процессын хувьд төлөв гэдэг нь тухайн агшинд “процесс
юу хийж буйг” тодорхойлох ухагдахуун юм.
Хамгийн хялбар загвар болох хоѐр төлөвт загварыг авч
үзье:
Ажиллуулах
Системд Ажиллахгүй Ажиллаж Системээс
орох байна байна гарах
Завсарлах

17. Процесс удирдах системийн ажиллах
зарчим
Процесс анх системд орж ирмэгц ямар ч идэвхитэй
ажил хийхгүй байна. Дараа нь процесс ажиллаана (төв
процессорыг эзэмшинэ). Хэсэг хугацааны дараа түр
завсарлана. Энэ үед ажиллахгүй байна төлөвт шилжинэ.
Ажиллаж байгаад ажиллахгүй байна төлөвт шилжихэд
Ээлжээ хүлээсэн олон процесс дараалал үүсгэнэ. Ийм
байдлаар процессууд төв процессорыг ээлжлэн эзэмшинэ.
Дараалалд байгаа процессоос яг аль процессыг сонгон
ажиллуулвал зохистой вэ гэдгийг диспетчер процесс
шийднэ.

18. Процесс удирдах системийн ажиллах
зарчим
Процессын дарааллыг дараах диаграмаар дүрсэлнэ.
Системд Ажиллуулах гарах
орох
CPU
Завсарлах