Struktur sbub

STRUKTUR PENTADBIRAN DI
BAWAH SBUB DAN
KESANNYA TERHADAP POLITIK DI
SABAH

http://ppismpsejarahgstt.blogspot.com/

Syarikat Borneo Utara British (SBUB) menguasai
Sabah pada tahun 1881. Pentadbiran mereka di
Sabah dilakukan dengan menggabungkan
pentadbiran British dengan institusi-institusi
tempatan dalam pentadbiran awam Sabah.

Pemerintahan Syarikat tamat pada 1946 dan ia
menjadi tanah
jajahan Borneo Utara sehingga penyertaanya dalam
Persekutuan Malaysia beserta Sarawak, dan
Singapura pada 16 September 1963. Ibu negeri
Sabah ialah Kota Kinabalu, yang terletak di
Residensi Pantai Barat Sabah. Semasa zaman
penjajahan British, Kota Kinabalu dikenali sebagai
Jesselton.

PENGAMBILAN SABAH OLEH BORNEO UTARA
BRITISH (SBUB)

Sebelum abad ke -18, Sabah adalah
dalam pengaruh Kesultanan Brunei

Sultan Brunei menyerahkan pantai
timur dan utara Sabah kepada
Sultan Sulu kerana membantunya
mematahkan pemberontakan di
Sabah

• Sabah menarik tumpuan pedagang
Barat kerana kedudukannya yang
strategik dan kekayaan hasil
buminya.

• Pedagang Amerika Syarikat
merupakan pedagang yang terawal
menjalankan perdagangan di
Sabah.

Kerajaan Brunei dan Amerika
Syarikat menandatangani
perjanjian pada 1850

Amerika Syarikat menghantar C.
Lee Moses sebagai wakil di Brunei.

Pada 1865, Sultan Brunei memberi
konsesi tanah di Pantai Barat
Sabah kepada C.L Moses dengan
tempoh sewa 10 tahun.

Moses kemudian menjual konsesi
kepada The American Trading
Company- diketuai oleh J.W Torrey &
rakan-rakannya T.B Harris.
J.W Torrey Pedagang Amerika Syarikat
di Hong Kong.

J.W Torrey gagal memajukan tanaman
kopi dan tebu di Kimanis.

Kegagalan menyebabkan J.W Torrey
menjual haknya kepada Baron Von
Overbeck (Konsul Jeneral Austria di
Hong Kong & Alfred Dent dari Britain).
(Pada 1875)
Baron Von Overbeck menghadapi
masalah modal. Lalu meminjam wang
daripada Syarikat Alfred Dent &
Edward Dent (Pedagang British di
Hong Kong).

Overbeck & Dent ingin menubuhkan
sebuah Syarikat di Borneo Utara.
Gabenor Labuan (W.H. Treacher)
bersetuju membantu Overbeck
memperbaharui tempoh pajakan
daripada Sultan Brunei yang telah
tamat.
Bersyarat- Syarikat yang ditubuhkan di
letakkan di bawah kekuasaan British.

1877 – Overbeck & Dent menghadap
Sultan Brunei untuk memperbaharui
tempoh pajakan tersebut.

Satu perjanjian telah berjaya
ditandatangani dengan Sultan Abdul
Mu’min (Sultan Brunei) yang telah
bersetuju menyerahkan haknya ke
atas Barat Sabah kepada Syarikat
Overbeck dan Dent

Melalui perjanjian ini, Sultan Brunei
menyerahkan tanah antara Teluk Kimanis
& Sungai Sibuku termasuk hak kedaulatan
ke atas Sabah.

1878 – Perjanjian antara Overbeck & Dent
dengan Sultan Sulu (Jamalul Alam).
Bersetuju menyerahkan Sg.Padas hingga
Sg. Sibuku kepada Overbeck & Dent.


Oleh sebab sebahagian daripada wilayah Sabah adalah di
bawah pemerintahan Kesultanan Sulu, Overbeck dan Dent
telah menandatangani satu lagi perjanjian dengan Sultan
Jamalul Alam pada tahun 1878.Baginda menyerahkan ka-
wasan dari Sungai Pandasan hingga ke Sungai Sibuku.

Pada tahun 1880,Overbeck telah menjualkan semua hak
nya kepada Alferd dan Edward Dent. Kemudian, Dent
telah menubuhkan Persatuan Sementara Borneo Utara
Berhad.Saham syarikat itu telah dijual kepada rakyat
British bagi menambahkan modal perniagaan.Bagi
memperkukuh kedudukan dan memajukan perniagaan,
persatuan tersebut berusaha mendapatkan Piagam
Diraja daripada kerajaan British.


Pada bulan November 1881, kerajaan
British telah menganugerahkan piagam
kepada Persatuan Sementara Borneo
Utara British Berhad. Pada tahun
1882, syarikat itu dinamakan Syarikat
Borneo Utara British.

Melalui piagam tersebut, SBUB
mempunyai kuasa mentadbir Sabah. Sir
Rutherford Alcock menjadi Presiden
pertama dan Alferd Dent dilantik sebagai
Pengarah Urusan.


STRUKTUR
PENTADBIRAN DI BAWAH
SYARIKAT BORNEO
UTARA BRITISH

STRUKTUR PENTADBIRAN DI BAWAH SBUB

Jawatan-jawatan utama dikuasai
oleh orang British.

Penglibatan penduduk tempatan
hanya sebagai Ketua Anak Negeri
& Ketua Kampung.

1915 – wujud jawatan Penolong
Pegawai Daerah yang disandang
oleh penduduk tempatan.

Pentadbiran SBUB diketuai oleh
seorang Gabenor – dilantik oleh
pihak Syarikat – persetujuan
Kerajaan British

Gabenor SBUB pertama – W.H
Treacher.

Dibantu oleh - Majlis Penasihat &
bertindak menasihati Gabenor
dalam Pentadbiran.


G
A
B
E
N
O
R

Menubuhkan Jabatan Pos, Jabatan
Buruh, Jabatan Polis, Jabatan
Kewangan & Jabatan Tanah dan Ukur.
(Utk.melicinkan pentadbiran)

Menubuhkan Jabatan Pos, Jabatan
Buruh, Jabatan Polis, Jabatan
Kewangan & Jabatan Tanah dan Ukur.
(Utk.melicinkan pentadbiran)


Bagi memudahkan pentadbiran
di Sabah – SBUB membuat
pembahagian mengikut
Residensi.

Setiap Residensi diketuai oleh
seorang Residen.


Antara Residensi tersebut ialah: Residensi
Pantai Barat, Pedalaman, Sandakan &
Residensi Tawau.

Residensi dibahagi kepada 10 daerah yang
diketuai oleh Pegawai Daerah.

Melaksanakan undang-undang Barat serta
menggunapakai undang-undang tempatan-
jamin keamanan dlm negeri.


SBUB Mewujudkan:
i. Mahkamah Majistret
Hakim: Pegawai Daerah
Bidang Kuasa: Mengendali kes-kes berat:-
pembunuhan, penculikan, rompakan.

ii.Mahkamah Anak Negeri
Hakim: Ketua Anak Negeri (Penduduk Tempatan)
Bidang Kuasa: Mengendali kes-kes pribumi yang
berkaitan dengan; undang-undang Islam, hukum
adat. http://ppismpsejarahgstt.blogspot.com/

INFO ARKIB

• MAJLIS PENASIHAT ditubuhkan
pada tahun 1883. Ahli majlis ini
terdiri daripada Setiausaha
Kerajaan,Bendahari dan Ketua
Pasukan Keselamatan.


KESAN
PENTADBIRAN DAN
POLITIK DI SABAH

• Sebelum kehadiran SBUB, Sabah
mempunyai sistem politiknya yang
tersendiri iaitu:

SISTEM
POLITIK
KESULTANAN

SISTEM
SISTEM
POLITIK
POLITIK
KUASA
KESUKUAN
BEBAS

KESAN PENTADBIRAN DAN POLITIK DI SABAH
• SBUB telah memperkenalkan pentadbiran Barat
yang mengamalkan sistem pemusatan kuasa.
SBUB diketuai oleh Gabenor dan pegawai di
bawahnya ialah Residen yang mengetuai
Residensi, Pegawai Daerah mengetuai
daerah, Ketua Anak Negeri dan Ketua
Kampung.

• Bagi memudahkan pentadbiran, SBUB telah
membina jalan raya, jalan keretapi, telegraf dan
pos. Kemudahan asas ini adalah untuk
kepentingan dan keuntungan SBUB.

KERETA API

JALAN RAYA

KAPAL

KERETA API
 SBUB membina landasan keretapi yang
pertama pada tahun 1896.
 Landasan sepanjang 32 km itu dibina bagi
menghubungkan Weston ke Beaufort.
 Pada tahun 1905 , landasan keretapi di
sambung dari Beaufort ke Jesselton dan
dari Tenom ke Malalap.
 Landasan ini dibina bagi memudahkan
SBUB mengangkut hasil keluaran di
bahagian pedalaman ke pelabuahan.


TUJUAN
JALAN -MENGHUBUNGKAN KAWASAN
RAYA KEGIATAN EKONOMI DENGAN
BANDAR DAN PELABUHAN.
- MEMUDAHKAN SBUB
MENGANGKUT HASIL KELUARAN
DI PADALAMAN KE PELABUHAN


1890, SYARIKAT
PERKAPALAN STRAITS
STEAMSHIP
KAPAL MEMULAKAN KHIDMAT
MENGANGKUT
PENUMPANG DAN
BARANGAN.

PENDIDIKAN
 Kurang diberi perhatian oleh SBUB.

 Hanya menyediakan pendidikan
rendah untuk sekolah Melayu.

 Sekolah Inggeris dikelolakan oleh
mubaligh kristian dan menyebarkan
agama kristian.


SEKOLAH MUBALIGH PERTAMA- INSTITUT
1883 BYRON-DIBINA OLEH GOLONGAN ROMAN
KATHOLIK DI SANDAKAN

1909 JABATAN PELAJARAN DITUBUHKAN.

SEKOLAH LATIHAN DIBINA BAGI ANAK-ANAK
1 JULAI KETUA ANAK NEGERI.
1915 MELATIH MENJADI PEGAWAI PENTADBIRAN
PERINGKAT DAERAH

1921 SEKOLAH MELAYU PERTAMA DIBINA
DI KOTA BELUD

•HANYA 10 BUAH SEKOLAH MELAYU
1930
MENAMPUNG 400 ORANG PELAJAR.

•TERDAPAT 49 BUAH SEKOLAH
1939 MUBALIGH

•KIRA-KIRA 11 00 ORANG MURID
1940 MENDAFTAR DI SEKOLAH MELAYU ,
MUBALIGH DAN CINA.


HOSPITAL

•DIBINA DI BANDAR-BANDAR BESAR
•1940, TERDAPAT 9 BUAH HOSPITAL DAN 40
BUAH KLINIK.
•DILUAR BANDAR , PUSAT KESIHATAN
DISEDIAKAN.
•BILANGAN DOKTOR TIDAK MENCUKUPI.
•PERKHIDMATAN PERUBATAN TIDAK DAPAT
DINIKMATI SELURUH RAKYAT SABAH.


• Kehadiran SBUB di Sabah telah
menganggu sistem pentadbiran yang
telah diamalkan sejak lama dulu.
• Kuasa para pembesar – kuasa mengutip
cukai serta mentadbir kawasan telah
tergugat.
• Atas faktor ini, Mat Salleh bangun
menentang SBUB yang menghalangnya
membuat kutipan cukai di Sungai Sugut.


KEMUNCULAN
BANDAR-
BANDAR BARU


KUDAT
PUSAT PENTADBIRAN
 PERTAMA SBUB
PADA 1881.
GAGAL MEMBANGUN-
KAN KERANA:
A) TIDAK STRATEGIK.
B) KEADAAN GEOGRA-
FINYA TIDAK
SESUAI UNTUK
PERTANIAN.
1884,BERPINDAH KE
SANDAKAN.

SANDAKAN
•DIASASKAN WILIAM
PRYER (1879)
•KETIKA ITU
DINAMAKAN ELOPURA.
•DIBANGUNKAN
SEBAGAI PUSAT
PENTADBIRAN
, PELABUHAN
ANTARABANGSA DAN
PUSAT PEMBALAKAN.


DIASASKAN CHARLES
JESSEL(1900)
NAMA ASAL-JESSEL TOWN
SEBELUM DISINGKATKAN
JESSELTON.
TURUT DIKENALI-API-
API, SINGA MATA ATAU
DIASUKA.
MEMBANGUN KERANA:
-PEMBINAAN LANDASAN
KERETA API
-PERKEMBANGAN TANAMAN
GETAH
1967, NAMA JESELTON DITUKAR
http://ppismpsejarahgstt.blogspot.com/ KEPADA KOTA KINABALU.

TAWAU

PELABUHAN TERKENAL
DI PANTAI TIMUR SABAH.
EKSPORT UTAMA:
GETAH, ABAKA, MUTIARA
DAN KAYU BALAK.


RUJUKAN
• http://ms.wikipedia.org/wiki/Sabah
• http://ms.wikipedia.org/wiki/Syarikat_Borneo
_Utara_British
• Lisa Yip Shukye & Jais bin Abdul Hamid.
Sejarah Politik Malaysia Sehingga Awal Abad
ke-20. Januari 2012. Penerbitan Multimedia
• Buku teks tingkatan 2 bab 5


Struktur sbub

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Similar a Struktur sbub

Similar a Struktur sbub (20)

Más de firo HAR

Más de firo HAR (20)

Struktur sbub