1. Blinde vlekken in DNB
Ons Brein Psychologie van
Passies en Beïnvloeden
Beïnvloeden 22 juni 2012
Prof. Dr. Margriet Sitskoorn
Universiteit van Tilburg

2. Een ontdekkingsreis
Welke krachten sturen mij en anderen
Naar…. Waarom weerstand bij verandering
Heb ik blinde vlekken
Hoe kun je hersenen beïnvloeden
en ontwikkelen

3. Laten we beginnen
met een veel Hebzucht
voorkomende
sturende kracht.
Exemplarisch voor belangrijke krachten in het brein

4. Wat?
Wie verzamelt er hier?
Van alles en nog wat

5. Wat?
Wie verzamelt er hier?
Van alles en nog wat
Waarom is verzamelen zo aantrekkelijk?
Omdat het genotsnetwerk in de hersenen gestimuleerd
wordt.

7. Laten we hebzucht wat verder
evalueren met een spel
Dictatorspel
Wat doe je?
Enveloppe 10.000 euro
Laten we een kleine verandering doorvoeren
en zien wat er gebeurt

8. Ultimatumspel (veto) Wat doe je? En waarom?
(vanuit gezichtspunt verdeler)

9. De ander
Hoe voelt degene zich Pijnnetwerk (Insula, ACC)
die oneerlijk is behandeld?
(eerlijke producten, goed
Uitlegbaar) Wederkerig straffen. Nucleus caudatus
(De Quervain et al., 2004)
Wat wil je doen als je on-
eerlijk behandeld wordt?
Genot en pijn reguleren ons gedrag.

10. Genot en pijn reguleren ons gedrag.
Genot PIJN
Dat doen ze ook voor ten aanzien van
wat nobelere doeleinden

11. en dat kan ik u in Bekijk het volgende filmpje
een oogopslag duidelijk en vertel me wat u voelt
maken

13. Empathie
Iemand pijn zien hebben activeert ongeveer
Je kunt voelen dezelfde hersengebieden als zelf pijn hebben
wat een ander voelt (bv. insula en anterieure cingulate hersenschors)
(Singer & Lamm, 2009)
Onze hersenen zijn niet alleen egoïstische hersenen,
gericht op eigenbelang,
het zijn ook sociale hersenen,
gericht op anderen en op hun belang.

14. Prosociaal gedrag
Geven Beloningsnetwerk
(Moll et al. 2006, Harbaugh et al. 2007)
Wederkerige eerlijkheid, beloningssysteem, nucl.
Trustgame (Tabibnia., et al. 2008)
(anderen helpen, samenwerken, caudatus en OFC, positieve reinforcement
vertrouwen)
Oxytocine (ook door fysieke aanraking, gevoel van
Beïnvloeden prosociaal gedrag closeness), trustgame blijven investeren
Ook dit gedrag stimuleert het genotsnetwerk

15. Pijn, Genot en Overleven
• Eten (honger, pijn, eten zoeken, eten, genot)
Pijn en genot • Drinken,
motiveren ons om • Voortplanten
fysiek en sociaal • Goederen verzamelen
• Ontwikkelen, groeien, kennis verzamelen
gedrag te vertonen • Bij de groep horen, eenzaamheid
dat belangrijk is om te (oa eerlijk zijn, vriendelijk zijn, status
overleven verwerven, sociale interactie, enz)

16. Pijn en genot zijn gerelateerd aan de belangrijkste
vijf domeinen van sociale interactie
Status
SCARF model Certainty
David Rock 2008 Autonomy
Relatedness
Fairness
Deze sociale emoties zijn belangrijker dan wat ook, op basis
daarvan wordt besloten bewust en onbewust.

17. Benaderen en vermijden
Vermijden Willen,
engaged
Pijn Status
Certainty Genot
Autonomy
Relatedness
Fairness

18. Verandering en Pijn
Vermijden Willen, engaged
Pijn Status Genot
Certainty
Autonomy
Relatedness
Fairness
Verandering heeft invloed op deze belangrijkste sociale
emoties
en roept vaak angst en vermijdreacties op

19. Pijn, Genot en Overleven
• Eten (honger, pijn, eten zoeken, eten, genot)
Pijn en genot • Drinken,
motiveren ons om • Voortplanten
fysiek en sociaal • Goederen verzamelen
gedrag te vertonen • Bij de groep horen, Jouw groep
Eenzaamheid (oa eerlijk zijn, vriendelijk zijn,
dat belangrijk is om te sociale status verwerven, imago enz)
overleven
Maar kunnen we op basis van deze krachten perfect overleven?

20. Nee, een systeem alleen op basis van
pijn en genot werkt niet perfect
- Soc. en lich. behoeften
Lust vrouw vriend, geld verdeling
kunnen strijdig zijn
- Blijven schreeuwen om
bevrediging ook al niet meer Blijven eten, blijven verzamelen
nodig voor overleven
- KT en LT bevrediging Shoppen ipv probleem aanpakken, alcohol, drugs
- Macht doet sociale
behoeften vergeten Spullen, luiheid en eenzaamheid
Een systeem alleen op basis van basaal pijn en genot
leidt tot ongezond gedrag: psychisch en lichamelijk

21. En dat brengt ons bij de PFC,
planning, consequenties, sturen
door feedback, inhibitie,
abstract denken, complexe
beslissingen, flexibiliteit,
motivatie, LT denken, LT
geheugen. Creativiteit, maat-
schappelijke betrokkenheid,
waarden,leiderschap,
verantwoordelijkheid

22. Derde kracht: de manager van onze hersenen
Wijsheid
Lange termijn denken,
goed beslissen, inhibitie
Zelfinzicht, leren op Prefrontale hersenschors
basis van feedback enz
(Meeks en Jeste 2009)

23. Wijsheid
Optimale balans tussen de functies van de
Neurobiologische evolutionair oudere hersengebieden (pijn-
en genotssysteem) en de nieuwere
systeem van wijsheid
Meeks en Jeste (2009) gebieden (PFC)
Ontwikkelt over tijd
Puberteit
Maar ook volwassenen worstelen er nog voortdurend mee

24. Wat is wijsheid?

25. Hoe kunnen hersenen zich ontwikkelen?
Omdat ze plastisch zijn ze passen zich aan aan de omgeving
Synaptogenese
Neurogenese
Pruning (ruis)
Myelinisatie
www.loni.ucla.edu/~thompson/DEVEL/dynamic.html

26. Elke ervaring beïnvloedt de structuur en
Functie van onze hersenen…………
Gedachten
gedrag
gevoel

27. Hierdoor ontstaan wetmatigheden in de hersenen
Gedachten
gedrag
gevoel

28. Als je dit begrijpt en je kent de drijvende krachten
van de hersenen
dan kun je machtige tools ontwikkelen
om mensen te beïnvloeden
Gedachten
gedrag
gevoel

29. Laat ik tot slot nog wat regels uitleggen door
je te beïnvloeden

30. Ik ga je motoriek beïnvloeden
Multi-tasking Test

31. Multi-tasking
Parallel Processing Serial Processing
Je verliest vaardigheid en informatie

32. Beïnvloeden van aandacht
Door je aandacht te richten verlies je informatie

33. Beïnvloeden van denken
Ik laat je steeds een getal zien
Tel de getallen in je hoofd bij elkaar op
en geef me op het eind meteen
hardop het antwoord

34. 1000

35. 40

36. 1000

37. 30

38. 1000

39. 20

40. 1000

41. + 10
____
=

42. 1000
40
1000
30
1000
20
1000
+ 10
____
4100
Ronde getallen hebben sterke invloed op de hersenen
Verwachtingen beïnvloeden je denken

43. Beïnvloeden van keuze
Forcing
Ik laat je wat kaarten zien
Neem er een in gedachten
Vertel me niet welke
Ik weet welke want ik dwing je
van tevoren tot een keuze

44. Neem een kaart

45. ik heb jouw kaart weggenomen

46. Is je kaart weg?
Verwachtingen beïnvloeden je waarneming

47. Kennis van de krachten, wetten en plasticiteit van de
hersenen stelt je in staat de hersenen en het gedrag
van anderen en jezelf te beïnvloeden
Dit geeft je enorm veel
mogelijkheden
Maar
ook veel verantwoordelijkheid

48. Wat heeft mij al deze kennis opgeleverd?
Welke krachten sturen mij en anderen
Waarom weerstand bij verandering
Antwoorden Je kunt de hersenen beïnvloeden
en ontwikkelen want ze zijn plastisch
Ook jij hebt blinde vlekken en bent te
beïnvloeden
Gebruik deze kennis om doeltreffend te beïnvloeden

49. Meer lezen? Nieuw boek over beïnvloeding september