1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 2
Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα
Α. Κείμενο - Μετάφραση
Ἐν Ἀθήναις τοὺς παῖδας μετ’ ἐπιμελείας Στην Αθήνα διδάσκουν
διδάσκουσι καὶ νουθετοῦσι. και συμβουλεύουν τα παιδιά με φροντίδα.
Πρῶτον μὲν καὶ τροφὸς καὶ μήτηρ Πρώτα πρώτα η παραμάνα και η μητέρα
καὶ παιδαγωγὸς καὶ αὐτὸς ὁ πατὴρ
ἐπιμελοῦνται
και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας
φροντίζουν
ὅπως βέλτιστος γενήσεται ὁ παῖς, πώς θα γίνει το παιδί ακόμα καλύτερο
διδάσκοντες ὅτι τὸ μὲν δίκαιόν (ἐστι), διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο,
τὸ δὲ ἄδικον καὶ τόδε μὲν καλόν, τόδε δὲ
αἰσχρόν ἐστι.
το άλλο άδικο, αυτό ωραίο και το άλλο
άσχημο.
Εἶτα δέ, ἐπειδὰν οἱ παῖδες εἰς ἡλικίαν
ἔλθωσιν,
Έπειτα, όταν φτάσουν τα παιδιά στην
κατάλληλη ηλικία
οἱ γονεῖς εἰς (οἴκους) διδασκάλων πέμπουσιν οι γονείς τα στέλνουν στα σπίτια των
δασκάλων,
ἔνθα οἱ μὲν γραμματισταὶ ἐπιμελοῦνται όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της
ανάγνωσης φροντίζουν
ὅπως γράμματα μάθωσιν να μάθουν γράμματα
καὶ τὰ γεγραμμένα ἐννοῶσι, και να καταλαβαίνουν όσα είναι γραμμένα,
οἱ δὲ κιθαρισταὶ τῷ κιθαρίζειν ενώ οι κιθαριστές με το να παίζουν λύρα
προσπαθούν
ἡμερωτέρους αὐτοὺς ποιεῖν πειρῶνται να τα κάνουν πιο ήμερα
καὶ τὰς τῶν παίδων ψυχὰς και εξοικειώνουν την ψυχή τους
πρὸς τὸν ῥυθμὸν καὶ τὴν ἁρμονίαν οἰκειοῦσι. στο ρυθμό και την αρμονία.
Ἔτι οἱ παῖδες Επιπλέον, τα παιδιά
ἐν γυμνασίοις καὶ παλαίστραις φοιτῶσιν, στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες
συχνάζουν,
ἔνθα οἱ παιδοτρίβαι βελτίω όπου οι δάσκαλοι της γυμναστικής κάνουν
τὰ σώματα αὐτῶν ποιοῦσι, τα σώματά τους πιο δυνατά,
ἵνα μὴ ἀναγκάζωνται ἀποδειλιᾶν για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν
διὰ τὴν τῶν σωμάτων πονηρίαν. εξαιτίας της κακής σωματικής κατάστασης.
3. 3ο
μέρος
Ἔτι οἱ παῖδες ἐν γυμναςίοις καὶ παλαίστραις φοιτῶσιν, ἔνθα οἱ παιδοτρίβαι
βελτίω τὰ σώματα αὐτῶν ποιοῦσι, ἵνα μὴ ἀναγκάζωνται ἀποδειλιᾶν διὰ τὴν
τῶν σωμάτων πονηρίαν.
Πού ἔτι οἱ παῖδες φοιτῶσιν;
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Εκεί οι παιδοτρίβαι τι ποιούσι;
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Με ποιο σκοπό;
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
Ασκήσεις για το λεξιλόγιο
1. Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της Α΄ στήλης με τη σημασία τους στη Β΄ στήλη.
Α Β
1. νουθετῶ α. συμβουλεύω
2. ἐπιμελοῦμαι β. όταν
3. εἰμί γ. στέλνω
4. εἶτα δ. φροντίζω
5. ἐπειδάν ε. όπου
6. πέμπω στ. έπειτα
7. ἔνθα ζ. είμαι
Στην
Στην Αθήνα διδάσκουν και συμβουλεύουν τα παιδιά με φροντίδα. Πρώτα πρώτα η παραμάνα και
η μητέρα και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν πώς θα γίνει το παιδί ακόμα
καλύτερο διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο, το άλλο άδικο, αυτό ωραίο, το άλλο άσχημο.
Έπειτα, όταν φτάσουν τα παιδιά στην κατάλληλη ηλικία οι γονείς τα στέλνουν στα σπίτια των
δασκάλων, όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της ανάγνωσης φροντίζουν να μάθουν γράμματα
και να καταλαβαίνουν όσα είναι γραμμένα, ενώ οι κιθαριστές με το να παίζουν λύρα προσπαθούν
να τα κάνουν πιο ήμερα και εξοικειώνουν την ψυχή τους στο ρυθμό και την αρμονία.
Επιπλέον, τα παιδιά συχνάζουν στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες, όπου οι δάσκαλοι της
γυμναστικής κάνουν τα σώματά τους πιο δυνατά, για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν εξαιτίας
της κακής σωματικής κατάστασης.
4. ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ
Το εκπαιδευτικό σύστημα της Αθήνας
Η προσχολική αγωγή Η σχολική αγωγή
Υπεύθυνοι: Υπεύθυνοι:
τροφός, μητέρα, γραμματιστής,
παιδαγωγός, πατέρας κιθαριστής,
παιδοτρίβης.
σκοπός: σκοπός:
Να διδάξουν το παιδί Να διδάξουν το παιδί γραφή και
να διακρίνει το καλό από το κακό ανάγνωση, μουσική και γυμναστική.
το δίκαιο από το άδικο.
Ερμηνεία:
Στην αρχαία Αθήνα η διαπαιδαγώγηση των νέων της κλασικής εποχής διακρίνεται σε τρία
στάδια:
1ο
στάδιο: η προσχολική αγωγή ανήκε στην αποκλειστική ευθύνη και φροντίδα της
οικογένειας και συγκεκριμένα της μητέρας, της τροφού, του παιδαγωγού και του
πατέρα. Όλοι αυτοί προσπαθούσαν να διδάξουν στο παιδί να διακρίνει το καλό από
το κακό και το δίκαιο από το άδικο.
2ο
στάδιο: όταν το παιδί έφτανε στο 7ο
έτος της ηλικίας, άρχιζε το δεύτερο στάδιο
της σχολικής αγωγής. Στο στάδιο αυτό τα παιδιά φοιτούσαν στα ιδιωτικά
διδασκαλεία στα οποία ο γραμματιστής, ο κιθαριστής και ο παιδιτρίβης αναλάμβαναν
να τους δώσουν μια ολόπλευρη μόρφωση, ώστε να αποκτήσουν σωματική υγεία,
αλλά και ψυχική και πνευματική καλλιέργεια, ώστε να γίνουν καλοί καγαθοί, που
ήταν το ιδανικό της αθηναϊκής πολιτείας.
3ο
στάδιο: όταν το παιδί έφτανε στο 14ο
έτος της ηλικίας άρχιζε η ανώτατη
εκπαίδευση, στην οποία οι νέοι ασκούνταν στα δημόσια γυμναστήρια και φοιτούσαν
στις φιλοσοφικές και ρητορικές σχολές, όπου παρακολουθούσαν επιπλέον μαθήματα
γραμματικής, αστρονομίας και μαθηματικών.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο η αγωγή τους απέβλεπε στην ολόπλευρη καλλιέργεια του
πνεύματος, της ψυχής και του σώματος και οδηγούσε στη δημιουργία
ολοκληρωμένου ανθρώπου.
Ερωτήσεις:
1. Ποιοι είχαν την ευθύνη για τα πρώτα στάδια της αγωγής των παιδιών στην αρχαία Αθήνα;
2. Σε ποια σχολεία φοιτούσαν οι μικροί Αθηναίοι, από ποιες ειδικότητες δασκάλων εκπαιδεύονταν και τι
μάθαιναν από τον καθένα;
