sir jared thanks :)

1. MGA SINAUNANG
KABIHASNAN
SAASYA
Modyul 2

4. Ano nga ba ang nangyari o pagbabago sa
paglipas ng panahon? Masasabing parasitiko sa
kapaligiran ang mga tao noong panahong
Paleolitiko, umaasa lamang sila sa kung anong
biyaya mayroon ang mga puno sa kapaligiran na
makapupuno sa kanilang pang araw araw na
pamumuhay at pagkatapos ay aalis kapag naubos na
ang mga ito. Nomadiko ang ganitong pamumuhay.
Kahit ganito pa man ang kanilang sistema nalinang
ang kasanayan nila sa paggawa ng mga
kasangkapang yari sa matutulis na bato at kalaunan
ay nagamit sa pangangaso. Pinakamahalagang
ambag nila ay ang pagkakatuklas ng apoy.
Nagpatuloy ang pagbabago dahil sa pag agapay sa
pagbabago ng kapaligiran.

6. Natutong magpaamo ng hayop,
gumawa ng mga damit na galing sa mga
balat ng hayop bilang proteksyon sa
kanilang katawan, naganap ito sa
panahong mesolitiko na naging
transisyon sa panahong neolitiko.
Kakaiba ang nangyari nooong
panahong neolitiko kung saan natutong
magtanim at mag-alaga ng mga hayop
ang mga tao. Malawakan ang naging
pagtatanim kaya tinawag itong
Rebolusyong Neolithic.

7. Naging dahilan ito ng mga
tao para manatili sa isang lugar
upang mabantayan ang mga
pananim at alagang hayop.

8. Dito nagsimulang mabuo ang pamayanan.
Nagkaroon ng kakayahan ang mga tao sa ibat ibang
kasanayan o aspeto ng pamumuhay at nagkaroon ng
pag-uuri sa lipunan. Nagsimula ang ibat ibang
hanapbuhay ng tao at nabuo ang pundasyon ng isang
kabihasnan. Bunsod ng patuloy na pagbabago sa
lipunan, nabuo ang panahong Metal kung saan ang
mga kasangkapang yari sa bato ay napalitan ng
metal at paglaon ay napalitan ng tanso. Ngunit dahil
sa salat sa mapagkukunan ng tanso napalitan naman
ito ng bakal na siyang ginagamit pa rin hanggang sa
kasalukuyan na nagpapalawak ng pamumuhay.

10. Sa mga ilog, lambak nagsimula ang mga
kauna-unahang kabihasnan ng Asya. Mga lupaing
naaangkop sa pagsasaka upang makapagtanim at
maging permanenteng panirahan. Sa Mesopotamia
na nasa pagitan ng Tigris at Euprates, namuhay ang
mga Sumerians, Huang Ho na nasa China umunlad
ang pamayanang Shang at sa mga baybayin ng Ilog
Indus nagsimulang bumuo ng perrmanenteng
panirahan ang mga Indus.
Nalinang ang mga kasanayan sa ibat ibang
larangan na nagpaunlad sa kanilang pamumuhay.
Sa mga ilog na ito hinarap ng mga sinaunang
tao ang hamon ng kalikasan upang mabuhay.

11. ANG KABIHASNANG SUMER
Ang Mesopotamia ang kinilala bilang
“cradle of civilization” dahil dito umusbong ang
unang sibilisadong lipunan ng tao.
Matatagpuan ang Mesopotamia sa Gitnang
Silangan na tinawag na Fertile Crescent,(Iraq)
isang arko ng matabang lupa na naging tagpuan
ng ibat ibang grupo ng tao mula sa Persian Gulf
hanggang sa dalampasigan ng Mediterranean
Sea.

12. ANG KABIHASNANG SUMER
Sa lugar na ito matatagpuan ang Ilog ng
Tigris at Euprates kung saan umusbong ang
kabihasnan.
Noong panahong Neolitiko natatag ang
pamayanang Jericho sa Israel at Catal Huyuk sa
Anatolia at mga kalat-kalat na pamayanan sa
Zagros.
Subalit hindi naglaon nangibabaw ang
Sumer na naging sentro ng kabihasnang
Mesopotamia.

13. ANG KABIHASNANG SUMER
Ang mga mahahalagang lungsod ng Sumer
ay ang Ur, Uruk, Eridu, Lagash, Nippur at Kish.
Sa katunayan, isang pinakamahalagang gusali
ang itinayo sa Ur na tinawag na Ziggurat bilang
pagbibigay karangalan sa kanilang mga Diyos
na nagsisilbing panirahan nito.

14. ANG KABIHASNANG SUMER
Nagkaroon sila ng sistema ng pagsulat na
tinawag na cuneiform kasunod nito ang
pagkakaroon ng mga scribe na tagatala o
tagasulat ng mga pangyayari sa pamamagitan ng
pag ukit sa mga clay tablet na naging basehan ng
mga historyador ng eksaktong petsa kung kailan
naganap ang isang pangyayari.

15. ANG KABIHASNANG SUMER
Sa pag-unlad na ito sa sining natala ang
mga mito, mahahalagang tradisyon, epiko na
naging katibayan ng kanilang kabihasnan. Isang
patunay nito ang Epiko ng Gilgamesh.

16. ANG KABIHASNANG SUMER
Umunlad ang mga pamayanan at naging
lungsod- estado na malaya at nagsasarili, subalit
hindi naglaon nagkaroon ng mga pag-aaway.
Sinamantala ng ibang lungsod tulad ng
Akkadian ang mga pangyayaring ito at nasakop ang
mga Sumerian sa pamumuno ni Sargon na nagtatag
ng pinakaunang imperyo sa kasaysayan.

17. ANG KABIHASNANG SUMER
Marahil naging masaklap din ang
pagwawakas ng mga Akkadian dahil sa
pagsakop ng Babylon na gumamit ng
kaguluhan at digmaan sa pagsakop na
pinamunuan ni Hammurabi na nagpatupad
ng mga batas na hango sa “Code of
Hammurabi”.

18. ANG KABIHASNANG SUMER
Matapos ang mga Babylon sunod sunod
na ang mga nanakop dito, ang mga Hittite na
kilala sa imperyong gumagamit ng
kasangkapang bakal na pandigma, ang mga
Chaldean at mga Assyrian na kilala bilang
matatapang na mandirigma.

19. ANG KABIHASNANG INDUS
Sa Timog Asya makikta ang lambak-
ilog ng Indus at Ganges. Tulad din ng Ilog
Tigris at Euprates ay umaapaw din ito taun
taon dahil sa pagkatunaw ng yelo sa
Himalayas na nag iiwan din ng banlik na
nagpapataba sa lupaing agrikultural nito.

20. ANG KABIHASNANG INDUS
Bago pa man umunlad ang kabihasnang ito ay
may mga pamayanan nang natatag noong panahon
ng Neolitiko. Ito ang pamayanang Mhergah na nasa
kanluran ng Ilog Indus. Masasabing sedentaryo at
agrikultural ang pamumuhay ng tao dito batay sa
mga nahukay na ebidensya. May dalawang
importanteng lungsod ang umusbong dito, ang
Harrapa at Mohenjo - Daro.
(www.youtube.com/watch?v=RAyKZAXTAea
Mohenjo Darro and Harrapa).

21. ANG KABIHASNANG INDUS
Pinalagay na ang mga Dravidian ang
bumuo ng kabihasnang Indus. Salat sa likas
na yaman ang Indus tulad ng metal at kahoy
kaya’t pagsasaka ang naging pangunahing
gawain dito. Tulad ng Sumerian natuto rin
silang makipagkalakalan sa mga baybayin ng
Arabian Sea at Persian Gulf.

22. ANG KABIHASNANG INDUS
Dahil sa istruktura ng bahay dito na may isa o
higit pang banyo o palikuran na konektado sa
sentralisadong sistema ng tubo at imburnal sa
ilalim ng lupa ay masasabing planado at
organisado at sentralisadong pamahalaan ang mga
Dravidian.
Mahiwaga ang kabihasnang Indus dahil
maraming katanungan ang hindi masagot ng mga
arkeologo tulad na lamang ng hindi maipaliwanag na
kahulugan ng mga simbolo ng pagsulat ng mga
Indus na pictogram;

23. ANG KABIHASNANG INDUS
May mga artefact din na nahukay, mga laruan
na nagpahiwatig na mahilig maglibang at maglaro
ang mga Dravidian. Hindi naging malinaw ang
paglaho ng Kabihasnang Indus dahil walang
bakas ng digmaan. Hindi rin malinaw kung may
kinalaman ang Aryan sa paglaho nito. Ipinalagay na
maaring may matinding kalamidad na nangyari dito.

24. ANG KABIHASNANG SHANG
Naging tagpuan ng Kabihasnang Shang ang
Ilog Huang Ho na tinawag ding Yellow River dahil
pagkatapos ng pagbaha ang tubig nito ay nag iiwan
ng loess o dilaw na lupa na nagsisilbing pataba sa
lupaing agrikultural na malapit dito. Ang taunang
pagbaha sa ilog na ito na kumikitil ng maraming
buhay ay pinaghandaan ng mga tao dito sa
pamamagitan ng pagtatanim ng mga halaman na
kokontrol sa tubig pati na ang paglalagay ng mga
dike. May mga pamayanang sumilang dito.

25. ANG KABIHASNANG SHANG
Pagtatanim ang pangunahing gawain sa panahong ito.
Ang Longshan ay naging transisyon tungo sa Kabihasnang
Shang. May mga hinalang naunang dinastiya na natatag
dito ang Xia o Hsia subalit wala itong basehan o
ebidensyang arkeolohikal. Ang pagsusulat ang naging
importanteng bahagi ng kulturang Tsino.
Calligraphy ang sistema ng kanilang pagsulat na
nagsilbing taga pag- isa sa mga Tsino. Ginamit na simbolo ng
pagsulat ang mga oracle bones. Dahil sa sunod sunod na
pamumuno ng mga mahihinang hari ay bumagsak ang Shang
at dito nabuo ang paghahari ng mga dinastiya.

26. ANG KABIHASNANG SHANG
Ipinalagay ng mga Tsino na ang
kanilang kabihasnang umusbong sa Huang Ho
ang isa sa mga sinaunang kabihasnan at
pinakamatandang nabubuhay na kabihasnan
sa daigdig. Ang pananaw nilang ito ay
nagpatuloy tungo sa pagtatatag ng mga
imperyo.