Hien

1. Lêi c¶m ¬n
§Ó hoµn thµnh ®îc ®Ò tµi nµy ngoµi sù cè g¾ng cña
b¶n th©n, t«i cßn nhËn ®îc sù ®éng viªn gióp ®ì quý
b¸u. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS.NguyÔn Xu©n Quang
®· tËn t×nh híng dÉn t«i trong suèt thêi gian thùc
tËp còng nh trong viÖc hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt
nghiÖp.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n phßng §èi ngo¹i, phßng
KÕ ho¹ch, phßng Kinh doanh, phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n
vµ HiÖp héi chÌ ViÖt Nam, ®· gióp t«i trong viÖc thu
thËp sè liÖu vµ nhËn thøc t×nh h×nh thùc hiÖn ®Ò tµi
phôc vô cho nghiªn cøu ®Ò tµi.
Víi thêi gian thùc tËp ng¾n ngñi vµ do sù hiÓu
biÕt cßn h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò tèt nghiÖp kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng
gãp ý kiÕn cña thÇy gi¸o vµ cña c¸c c¸n bé trong Tæng
c«ng ty ®Ó hoµn thiÖn vµ n©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc
cña b¶n th©n, gióp cho chuyªn ®Ò thùc tËp cña t«i ®¹t
kÕt qu¶ tèt.
Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
1

2. Sinh viªn
Chu ThÞ
H»ng
2

3. Lêi nãi ®Çu
Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ
hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ
trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, theo ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i
®èi diÖn trùc tiÕp víi thÞ trêng, ph¶i thay ®æi c¸ch
thøc lµm ¨n míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng
trong c¬ chÕ thÞ trêng nhÊt lµ trong thêi ®¹i tù do
ho¸ th¬ng m¹i nh hiÖn nay... Do ®ã c¸c doanh nghiÖp
ph¶i tù ®æi míi vÒ mäi mÆt ®Ó t¹o ra ®îc hµng ho¸ cã
søc c¹nh tranh cao.
Lµ doanh nghiÖp nhµ níc, Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam
®· dÇn dÇn tõng bíc thÝch nghi ®îc víi c¬ chÕ thÞ tr-
êng ®Ó t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn. C¸c s¶n phÈm cña
Tæng c«ng ty ®· chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng trong níc vµ
thÞ trêng níc ngoµi, víi sù ph¸t triÓn ®ã ®· kh¼ng
®Þnh lîi thÕ cña m×nh trong tËp ®oµn c¸c c©y c«ng
nghiÖp. ChÌ lµ mét trong sè c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp
l©u n¨m, cã chu ký sèng dµi vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ
lín. S¶n phÈm chÌ lµ ®å uèng cã gi¸ trÞ sö dông cao,
cã nhiÒu c«ng dông trong cuéc sèng hµng ngµy cña con
ngêi vµ ®îc sö dông réng r·i trªn thÕ giíi.
Tuy nhiªn còng nh nhiÒu doanh nghiÖp kinh doanh
XNK kh¸c, Tæng c«ng ty chÌ ViÖt nam cßn gÆp nhiÒu khã
kh¨n, thö th¸ch trong c«ng t¸c kinh doanh. §ã lµ mèi
quan t©m chung cña ban l·nh ®¹o vµ toµn thÓ c¸n bé
c«ng nh©n viªn trong tæng c«ng ty lµ: Lµm thÕ nµo ®Ó
®a ra c¸c gi¶i ph¸p phï hîp kh¾c phôc vµ h¹n chÕ khã
kh¨n, thóc ®Èy h¬n n÷a ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh,
t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ më réng thÞ trêng néi ®Þa
®a Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam lín m¹nh xøng ®¸ng lµ
"con chim ®Çu ®µn" cña ngµnh chÌ ViÖt Nam.
3

4. XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn trªn vµ qua qu¸ tr×nh thùc
tËp t¹i Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam, t«i ®· quyÕt ®Þnh
chän ®Ò tµi "Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu chÌ
cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt nam" cho chuyªn ®Ò tèt
nghiÖp cña m×nh.
Môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn
vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n,
®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña c«ng ty
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, rót ra nh÷ng thµnh tùu ®·
®¹t ®îc nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i vµ ®a ra mét sè
biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Tæng
c«ng ty trong thêi gian tíi.
§èi tîng nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò tèt nghiÖp lµ
t×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt
Nam.
Ph¹m vi nghiªn cøu cña chuyªn ®Ò giíi h¹n trong
ho¹t ®éng xuÊt khÈu chÌ cña Tæng c«ng ty chÌ trong
nh÷ng n¨m gÇn ®©y.
4

5. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn chuyªn ®Ò ®îc chia
lµm 3 ch¬ng:
- Ch¬ng I: Vai trß vµ néi dung cña ho¹t ®éng kinh
doanh xuÊt khÈu ë doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp
khÈu
- Ch¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu chÌ cña tæng c«ng ty
chÌ viÖt nam tõ 1998 - 2000
- Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p c¬ b¶n thóc ®Èy xuÊt khÈu chÌ
cña Tæng c«ng ty .
Trong chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cã sö dông ph¬ng ph¸p
thèng kª vµ ph©n tÝch sè liÖu cña c¸c n¨m ®Ó tõ ®ã
ph©n tÝch cô thÓ thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña
Tæng c«ng ty.
5

6. Ch¬ng I
vai trß vµ néi dung cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt
khÈu ë doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu
I- XuÊt khÈu vµ vai trß cña xuÊt khÈu trong ho¹t ®éng
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
1- Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña xuÊt khÈu ë doanh
nghiÖp th¬ng m¹i.
1.1. Kh¸i niÖm
XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng b¸n hµng hoÆc dÞch vô cña
mét quèc gia nµy sang mét quèc gia kh¸c nh»m ph¸t
triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng. Song ho¹t
®éng nµy cã nh÷ng nÐt riªng phøc t¹p h¬n trong níc
nh giao dÞch víi nh÷ng ngêi cã quèc tÞch kh¸c nhau,
thÞ trêng réng lín khã kiÓm so¸t, mua b¸n qua trung
gian nhiÒu, ®ång tiÒn thanh to¸n thêng lµ ngo¹i tÖ
m¹nh vµ hµng ho¸ ph¶i vËn chuyÓn qua biªn giíi, cöa
khÈu c¸c quèc gia kh¸c nhau nªn ph¶i tu©n thñ theo
c¸c tËp qu¸n quèc tÕ còng nh luËt lÖ tõng ®Þa ph¬ng
kh¸c nhau.
1.2. §Æc ®iÓm
Cïng víi nhËp khÈu, xuÊt khÈu lµ mét trong hai
h×nh thøc c¬ b¶n, quan träng nhÊt cña th¬ng m¹i quèc
tÕ. Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi b¸n hµng riªng lÎ mµ lµ
c¶ mét hÖ thèng c¸c quan hÖ mua b¸n phøc t¹p cã tæ
chøc c¶ bªn trong lÉn bªn ngoµi nh»m môc tiªu lîi
nhuËn, thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn vµ
chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®· xuÊt hiÖn tõ rÊt l©u ®êi
vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. Tõ h×nh thøc ®¬n gi¶n ®Çu
tiªn lµ hµng ®æi hµng, ngµy nay ho¹t ®éng xuÊt khÈu
®ang diÔn ra rÊt s«i ®éng víi nhiÒu h×nh thøc phong
6

7. phó ®a d¹ng h¬n nh hîp t¸c s¶n xuÊt vµ gia c«ng quèc
tÕ, chuyÓn khÈu, t¹m nhËp t¸i xuÊt, lµm c¸c dÞch vô
xuÊt khÈu, ®¹i lý, uû th¸c xuÊt khÈu...
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc,
trong mäi ®iÒu kiÖn kinh tÕ, tõ xuÊt khÈu hµng ho¸
tiªu dïng ®Õn t liÖu s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ
c«ng nghÖ kü thuËt cao. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng ®ã ®Òu
cã chung mét môc ®Ých lµ ®em l¹i lîi Ých cho c¸c níc
tham gia.
Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®îc tæ chøc, thùc hiÖn víi
nhiÒu nghiÖp vô, nhiÒu kh©u tõ ®iÒu tra thÞ trêng níc
ngoµi, l¹ chän hµng ho¸ xuÊt khÈu, th¬ng nh©n giao
dÞch, c¸c bíc tiÕn hµnh giao dÞch ®µm ph¸n, ký kÕt
hîp ®ång, tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång cho ®Õn khi hµng
ho¸ chuyÓn ®Õn c¶ng chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho ngêi
mua, hoµn thµnh thanh to¸n. Mçi kh©u, mçi nghiÖp vô
nµy ph¶i ®îc nghiªn cøu ®Çy ®ñ, kü lìng, ®Æt chóng
trong mèi quan hÖ lÉn nhau, tranh thñ n¾m b¾t nh÷ng
lîi thÕ nh»m ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao nhÊt, phôc vô ®Çy
®ñ vµ kÞp thêi cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong níc.
§èi víi ngêi tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu , tríc
khi bíc vµo nghiªn cøu, thùc hiÖn c¸c kh©u nghiÖp vô
ph¶i n¾m b¾t ®îc c¸c th«ng tin vÒ nhu cÇu hµng ho¸ ,
thÞ hiÕu, tËp qu¸n tiªu dïng gi¸ c¶, xu híng biÕn
®éng cña nã ë thÞ trêng níc ngoµi. Nh÷ng ®iÒu ®ã ph¶i
trë thµnh nÕp thêng xuyªn trong t duy mçi nhµ kinh
doanh Th¬ng m¹i Quèc tÕ.
2. Vai trß cña xuÊt khÈu ®èi víi nÒn kinh tÕ
quèc d©n.
§Èy m¹nh xuÊt khÈu ®îc coi lµ vÊn ®Ò chuyÓn giao ý
nghÜa ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹I ho¸ ®Êt níc. Vai trß cña
xuÊt khÈu thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau:
7

8. • XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu
phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹I ho¸.
• XuÊt khÈu ®ãng gãp vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
• XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nghµnh kh¸c
cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi. VÝ dô khi
ph¸t triÓn nghµnh dÖt may xuÊt khÈu sÏ t¹o c¬
héi ®Çy ®ñ cho viÖc ph¸t triÓn nghµnh s¶n
xuÊt nguyªn liÖu nh b«ng hay thuèc nhuém. Sù
ph¸t triÓn cña nghµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn
thùc phÈm xuÊt khÈu ( g¹o, dÇu, thùc vËt,
chÌ.v.v..) cã thÓ sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn
cña nghµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o thiÕt bÞ phôc
vô cho nã.
• XuÊt khÈu t¹o ra kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng
tiªu thô gãp phÇn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ
æn ®Þnh.
• XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung
cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc
s¶n xuÊt trong níc.
• XuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ, kü
thuËt nh»m c¶i t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc s¶n
xuÊt, hay xuÊt khÈu chÝnh lµ mét ph¬ng tiÖn
quan träng t¹o ra vèn, kü thuËt vµ c«ng nghÖ
tõ thÕ giíi bªn ngoµi vµo ViÖt Nam nh»m thóc
®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
• Th«ng qua xuÊt khÈu, hµng ho¸ cña ta sÏ ph¶i
tham gia vµo cuéc c¹nh tranh trªn thÞ trêng
thÕ giíi c¶ vÒ chÊt lîng còng nh gi¸ c¶. Cuéc
c¹nh tranh nµy ®ßi hái chóng ta ph¶i tæ chøc
l¹i s¶n xuÊt, h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt lu«n
thÝch nghi ®îc víi thÞ trêng.
8

9. • XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc gi¶i
quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng
cña nh©n d©n. T¸c ®éng ®ã thÓ hiÖn tríc hÕt ë
chç: s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ n¬i thu
hót hµng triÖu lao ®éng vµo lµm viÖc vµ cã
thu nhËp kh«ng thÊp. XuÊt khÈu cßn t¹o ra
nguån vèn ®Ó nhËp khÈu vËt phÈm tiªu dïng
thiÕt yÕu phôc vô ®êi sèng vµ ®¸p øng ngµy
mét phong phó thªm nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n
d©n.
• XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c
quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta.
3. Vai trß cña xuÊt khÈu ®èi víi doanh nghiÖp
s¶n xuÊt kinh doanh
Nh×n nhËn díi gãc ®é cña mét doanh nghiÖp th×
ho¹t ®éng xuÊt khÈu thùc chÊt lµ ho¹t ®éng b¸n hµng
hay ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp trªn
ph¹m vi quèc tÕ. Nã kh¸c trong níc ë chç: B¸n ë nh÷ng
thÞ trêng kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸, ng«n ng÷, luËt ph¸p,
chÝnh s¸ch, tËp qu¸n tÝn ngìng ... Nhng còng chÝnh vÒ
sù kh¸c biÖt ®ã mµ më ra cho doanh nghiÖp mét c¬ héi
ph¸t triÓn kinh doanh lín h¬n vµ l©u dµi h¬n.
Tiªu thô s¶n phÈm lµ mét bé phËn quan träng cña
ho¹t ®éng th¬ng m¹i doanh nghiÖp bëi hµng ho¸ ®îc s¶n
xuÊt ra, mua vÒ ph¶i ®îc tiªu thô, ®ã lµ ®iÒu kiÖn
quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña mét doanh nghiÖp.
Trong c¬ chÕ thÞ trêng, víi viÖc gia t¨ng hµng ho¸
ngµy cµng nhiÒu trªn thÞ trêng, nhiÒu doanh nghiÖp ®·
chuyÓn híng tõ s¶n xuÊt sang tiªu thô. Nh÷ng cè g¾ng
nµy cµng ngµy cµng cã ý nghÜa to lín h¬n trong viÖc
thùc hiÖn môc ®Ých kinh doanh . Tõ ®ã, kh¸i niÖm
marketing xuÊt hiÖn víi nghÜa: mäi cè g¾ng cña doanh
nghiÖp ®Òu híng ®Õn môc ®Ých cÇn thiÕt lµ tiªu thô
s¶n phÈm.
9

10. ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn mµ ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh
xuÊt khÈu ®· ®ãng gãp mét phÇn quan träng vµo sù ph¸t
triÓn cña doanh nghiÖp mµ cô thÓ lµ:
• Th«ng qua xuÊt khÈu c¸c doanh nghiÖp trong níc
cã thªm rÊt nhiÒu c¬ héi ®Ó tiªu thô s¶n phÈm
cña m×nh víi khèi lîng lín vµ víi c¸c chñng
lo¹i hµng ho¸ phong phó ®a d¹ng kh¸c nhau.
• Nhê cã xuÊt khÈu mµ doanh nghiÖp lu«n lu«n s½n
sµng ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh
doanh phï hîp víi thÞ trêng vµ theo kÞp sù
ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi.
• Doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh tiÒn hµnh ho¹t
®éng xuÊt khÈu cã nhiÒu c¬ héi më réng quan hÖ
lµm ¨n bu«n b¸n víi nhiÒu ®èi t¸c níc ngoµi.
Qua ®ã sÏ tiÕp thu ®îc nhiÒu kinh nghiÖm trong
viÖc kinh doanh , qu¶n lý doanh nghiÖp cña
m×nh.
• Nguån ngo¹i tÖ do xuÊt khÈu mang l¹i gióp doanh
nghiÖp cã thªm nguån tµi chÝnh m¹nh ®Ó t¸i ®Çu
t vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¶ vÒ chiÒu réng còng
nh chiÒu s©u.
• Doanh nghiÖp cã thÓ mang l¹i lîi Ých cho x· héi
nhiÒu h¬n th«ng qua s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thu
hót nhiÒu lao ®éng t¹o thu nhËp æn ®Þnh, ®ång
thêi t¹o ra thu nhËp ®Ó nhËp khÈu vËt t, t liÖu
s¶n xuÊt, vËt phÈm tiªu dïng phôc vô cho s¶n
xuÊt còng nh ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña
ngêi d©n.
II- Néi dung vµ h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu cña doanh
nghiÖp.
1- C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu
Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi cña m×nh,
c¸c h×nh thøc kinh doanh xuÊt khÈu ngµy cµng trë nªn
phong phó vµ ®a d¹ng. HÇu hÕt c¸c h×nh thøc ®Òu cè
10

11. g¾ng khai th¸c tèi ®a nh÷ng lîi thÕ do xuÊt khÈu mang
l¹i. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cßn yÕu
nh níc ta, c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu cña c¸c doanh
nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cßn nghÌo nµn vµ
cha sö dông ®îc c¸c nguån lùc trong níc ®Ó xuÊt khÈu
cã hiÖu qu¶ cao nh c¸c níc kh¸c trong khu vùc.
Theo NghÞ ®Þnh 33/CP (19/ 4/ 1994) th× ho¹t ®éng
xuÊt khÈu ë níc ta bao gåm c¸c h×nh thøc chñ yÕu sau
®©y:
1.1- XuÊt khÈu trùc tiÕp:
Lµ h×nh thøc mµ nhµ xuÊt khÈu gÆp trùc tiÕp hoÆc
quan hÖ trùc tiÕp qua ®iÖn tÝn ®Ó tho¶ thuËn trùc
tiÕp vÒ hµng ho¸, gÝa c¶ còng nh c¸c biÖn ph¸p giao
dÞch víi ngêi nhËp khÈu. Nh÷ng néi dung nµy ®îc tho¶
thuËn mét c¸ch tù nguyÖn, kh«ng rµng buéc víi lÇn
giao dÞch tríc, viÖc mua kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i g¾n
liÒn víi viÖc b¸n. C¸c c«ng viÖc chñ yÕu cña lo¹i
h×nh nµy lµ nhµ xuÊt khÈu ph¶i t×m hiÓu thÞ trêng
tiÕp cËn kh¸ch hµng, ngêi nhËp khÈu sÏ hái gi¸ vµ ®Æt
hµng, nhµ xuÊt khÈu chµo gi¸, hai bªn kÕt thóc qu¸
tr×nh hoµn gi¸ vµ ký hîp ®ång.
1.2. XuÊt khÈu qua trung gian:
Kh¸c víi h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp, trong
ho¹t ®éng xuÊt khÈu uû th¸c tÊt c¶ mäi viÖc kiÕn lËp
quan hÖ gi÷a ngêi xuÊt khÈu vµ ngêi nhËp khÈu còng
nh viÖc qui ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n ph¶i th«ng qua
mét ngêi thø 3 ®îc gäi lµ ngêi nhËn uû th¸c. Ngêi
nhËn uû th¸c tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu víi danh
nghÜa cña m×nh nhng mäi chi phÝ ®Òu do bªn cã hµng
xuÊt khÈu, bªn uû th¸c thanh to¸n. VÒ b¶n chÊt chi
phÝ tr¶ cho bªn nhËn uû th¸c chÝnh lµ tiÒn thï lao
tr¶ cho ®¹i lý.
1.3. Bu«n b¸n ®èi lu:
11

12. §©y lµ ph¬ng thøc giao dÞch trong ®ã xuÊt khÈu
ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ víi nhËp khÈu. Nhµ xuÊt khÈu
®ång thêi lµ nhµ nhËp khÈu, môc ®Ých ®Ó thu vÒ hµng
ho¸ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng víi hµng xuÊt khÈu bëi vËy
nã cßn gäi lµ ph¬ng thøc ®æi hµng. Trong ho¹t ®éng
xuÊt khÈu nµy yªu cÇu c©n b»ng vÒ mÆt hµng, gi¸ c¶,
tæng gi¸ trÞ vµ ®iÒu kiÖn giao hµng ®îc ®Æc biÖt chó
ý.
1.4. Gia c«ng quèc tÕ:
Lµ ph¬ng thøc kinh doanh ngêi ®Æt mua gia c«ng ë
níc ngoµi cung cÊp m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn phô liÖu
theo mÉu hµng vµ ®Þnh møc tríc.
Ngêi nhËn gia c«ng lµm theo yªu cÇu cña kh¸ch,
toµn bé s¶n phÈm lµm ra ngêi nhËn gia c«ng sÏ giao
l¹i toµn bé cho ngêi ®Æt gia c«ng vµ ®Ó nhËn tiÒn gia
c«ng gäi lµ phÝ gia c«ng.
Gia c«ng quèc tÕ lµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu g¾n
liÒn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, thÞ trêng níc ngoµi lµ
n¬i cung cÊp nguyªn vËt liÖu còng chÝnh lµ n¬i tiªu
thô mÆt hµng ®ã, ®ång thêi nã cã t¸c dông lµ xuÊt
khÈu lao ®éng t¹i chç, trêng häc vÒ kü thuËt vµ qu¶n
lý vµ lµ qu¸ tr×nh tÝch luü vèn cho nh÷ng níc Ýt vèn.
1.5. T¹m nhËp t¸i xuÊt:
T¸i xuÊt lµ xuÊt khÈu trë l¹i níc ngoµi nh÷ng
hµng ho¸ ®· ®îc nhËp khÈu nhng cha qua dì bÕn ë níc
t¸i xuÊt.
Níc xuÊt khÈu
Níc nhËp khÈu
12

13. Níc t¸i xuÊt
NhiÖm vô nµy lµ nghiÖp vô giao dÞch 3 bªn.
H×nh thøc chuyÓn khÈu lµ hµng ho¸ ®i th¼ng tõ
níc xuÊt khÈu sang níc nhËp khÈu kh«ng ®i qua níc
t¸i xuÊt.
TiÒn tÖ
Níc xuÊt khÈu
Níc nhËp khÈu
Hµng ho¸
2- Néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña doanh
nghiÖp.
XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng hÕt søc phøc t¹p vµ
chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau. Ho¹t ®éng
xuÊt khÈu ph¶i tr¶i qua nhiÒu kh©u rµng buéc lÉn nhau
vµ ®ßi hái nhµ xuÊt khÈu ph¶i hÕt søc thËn träng,
linh ho¹t ®Ó n¾m b¾t ®îc thêi c¬, gi¶m rñi ro vµ thu
®îc lîi nhuËn cao nhÊt. Tuú theo c¸c lo¹i h×nh xuÊt
khÈu kh¸c nhau mµ sè bíc thùc hiÖn còng nh c¸c h×nh
thøc tiÕn hµnh cã nh÷ng nÐt kh¸c nhau. Song vÒ c¬
b¶n, néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu thêng bao gåm
nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu sau ®©y:
2.1- Nghiªn cøu thÞ trêng:
Nghiªn cøu thÞ trêng lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu
tiªn ®èi víi bÊt cø mét nhµ kinh doanh nµo muèn tham
gia vµo thÞ trêng thÕ giíi. ViÖc nghiªn cøu thÞ trêng
tèt sÏ t¹o kh¶ n¨ng cho c¸c nhµ kinh doanh nhËn ra ®-
îc quy luËt vËn ®éng cña tõng lo¹i hµng ho¸ cô thÓ
th«ng qua sù biÕn ®æi nhu cÇu, hµng cung øng, gi¸ c¶
trªn thÞ trêng, qua ®ã gióp nhµ kinh doanh gi¶i quyÕt
®îc c¸c vÊn ®Ò cña thùc tiÔn kinh doanh còng nh yªu
cÇu cña thÞ trêng.
13

14. Nghiªn cøu thÞ trêng theo nghÜa réng lµ qu¸
tr×nh ®iÒu tra ®Ó t×m triÓn väng b¸n hµng cña mét s¶n
phÈm cô thÓ hay mét nhãm s¶n phÈm, kÓ c¶ ph¬ng ph¸p
®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã. HoÆc còng cã thÓ hiÓu ®ã lµ
qu¸ tr×nh thu nhËp th«ng tin, sè liÖu vÒ thÞ trêng,
so s¸nh, ph©n tÝch sè liÖu ®ã vµ rót ra kÕt luËn.
Nh÷ng kÕt luËn nµy sÏ gióp c¸c nhµ qu¶n lý ®a ra
quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®Ó lËp kÕ ho¹ch MARKETING...
ChÝnh v× thÕ, nghiªn cøu thÞ trêng lµ mét ho¹t ®éng
®ãng vai trß ngµy cµng quan träng gióp c¸c nhµ kinh
doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu
cña m×nh.
Cã thÓ nãi nghiªn cøu thÞ trêng lµ mét c«ng viÖc
kh¸ phøc t¹p v× nã tr¶i ra trong mét kho¶ng kh«ng
gian rÊt réng víi sù kh¸c biÖt vÒ lÞch sö, ®iÒu kiÖn
®Þa lý tù nhiªn vµ c¶ m«i trêng v¨n ho¸. Nã ®ßi hái
ngêi nghiªn cøu ph¶i cã kh¶ n¨ng ph©n tÝch, gi¶i
thÝch ®îc nh÷ng hµnh vi, th¸i ®é c¬ b¶n trong kinh
doanh vµ tiªu dïng cña thÞ trêng... ChÝnh v× thÕ,
viÖc nghiªn cøu thÞ trêng Quèc tÕ g¾n liÒn víi chi
phÝ cao vµ ph¶i ®Çu t mét lîng thêi gian lín.
Nghiªn cøu thÞ trêng thêng ®îc tiÕn hµnh theo hai ph-
¬ng ph¸p chÝnh:
- Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i bµn: Lµ thu nhËp c¸c
th«ng tin tõ c¸c nguån tµi liÖu ®· ®îc xuÊt b¶n
c«ng khai hay b¸n c«ng khai, xö lý c¸c th«ng tin
®ã. §©y lµ ph¬ng ph¸p phæ th«ng nhÊt v× nã ®ì tèn
kÐm vµ phï hîp víi kh¶ n¨ng cña nh÷ng ngêi xuÊt
khÈu míi tham gia vµo thÞ trêng thÕ giíi. Tuy nhiªn
nã còng cã h¹n chÕ nh chËm vµ møc ®é tin cËy kh«ng
lín.
- Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i hiÖn trêng: Lµ viÖc thu
nhËp th«ng tin chñ yÕu th«ng qua tiÕp xóc víi mäi
14

15. ngêi trªn hiÖn trêng. §©y lµ mét ph¬ng ph¸p ®em l¹i
nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c, thêng xuyªn ®îc xö lý
gióp ngêi xö dông cã ph¶n øng linh ho¹t h¬n. Song
®©y còng lµ mét ho¹t ®éng tèn kÐm vµ kh«ng ph¶i ai
còng cã ®ñ tr×nh ®é ®Ó lµm ®îc.
ViÖc nghiªn cøu thÞ trêng cã thÓ hiÓu mét c¸ch
®¬n gi¶n nhÊt lµ kiÓm t×m c©u tr¶ lêi tho¶ ®¸ng cho
nh÷ng c©u hái mµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu buéc ph¶i
lµm:
* Ph©n bè d©n c trong ®Þa bµn ra sao ?
* Møc thu nhËp cña d©n c ?
* Tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ nghÒ nghiÖp phæ biÕn cña
d©n c.
* Phong tôc, tËp qu¸n cña thÞ trêng.
* YÕu tè chÝnh cña thÞ trêng.
* S¶n phÈm cïng chñng lo¹i hoÆc t¬ng tù nh s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp ®· xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng
cha ?
* Ph¶n øng cña ngêi tiªu dïng víi s¶n phÈm ®ã.
* Søc tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm cïng chñng lo¹i
trªn thÞ trêng ?
* Nh÷ng kh¸ch hµng nµo sÏ cã nhu cÇu vÒ s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp ?
* Ngêi tiªu dïng muèn g× vµ cÇn g× ?
* Lµm thÕ nµo ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña
kh¸ch hµng ?
* Søc mua cña thÞ trêng víi s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp.
* Ph¬ng thøc ph©n phèi s¶n phÈm vµ m¹ng líi tiªu
thô nµo sÏ phï hîp vµ ®¹t hiÖu qu¶ nhÊt.
* Thêi ®iÓm nµo sÏ ®a s¶n phÈm ra thÞ trêng ?
Sau khi gi¶i ®¸p ®îc nh÷ng c©u hái trªn, nhµ xuÊt
khÈu cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch ®a s¶n phÈm ra thÞ trêng
mét c¸ch cô thÓ, chu ®¸o.
15

16. ViÖc gi¶i ®¸p nh÷ng c©u hái trªn thêng kh«ng ®ång
nhÊt gi÷a nh÷ng ngêi ®îc giao nhiÖm vô nghiªn cøu,
th¨m dß vµ kh¶o s¸t thÞ trêng. §iÒu nµy còng dÔ hiÓu
bëi tr×nh ®é nhËn thøc vµ kh¶ n¨ng cña mçi ngêi kh¸c
nhau. Do ®ã, kh«ng thÓ cö duy nhÊt mét ngêi ®i t×m
hiÓu thÞ trêng mµ ph¶i cö nhiÒu ngêi vµ trªn c¬ së
®¸nh gi¸ cña mçi ngêi ®Ó t×m ra nh÷ng ý kiÕn ®ång
nhÊt, nh÷ng ý kiÕn x¸c ®¸ng nhÊt (trong nh÷ng ý kiÕn
®ång) sÏ ®¸nh gi¸ ®îc thùc chÊt nhu cÇu, thÞ trêng vµ
søc mua cña ngêi tiªu dïng.
Mét ®iÒu mµ nhµ xuÊt khÈu ph¶i lu«n ghi nhí r»ng
nghiªn cøu thÞ trêng kh«ng cã nghÜa lµ x¸c ®Þnh nhu
cÇu, thÞ hiÕu, søc mua ... HiÖn nay t¹i thÞ trêng mµ
ph¶i cao h¬n thÕ, xa h¬n thÕ lµ t×m ®îc khuynh híng
cña thÞ trêng ®Ó s¶n phÈm cña doanh nghiÖp lu«n lu«n
hÊp dÉn vµ thuyÕt phôc ngêi tiªu dïng.
Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, kh¶o s¸t thÞ trêng
®iÒu quan träng h¬n c¶ ®èi víi nhµ s¶n xuÊt lµ t×m
hiÓu sù biÕn ®éng gi¸ c¶ trªn thÞ trêng quèc tÕ cña
mÆt hµng xuÊt khÈu. V× vËy, nhµ xuÊt khÈu cÇn cã ®Çy
®ñ th«ng tin vÒ vÊn ®Ò nµy ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh kÞp
thêi. Bªn c¹nh ®ã, do hµng ho¸ xuÊt khÈu thêng ph¶i
®i qua c¸c níc, c¸c khu vùc kh¸c nhau, do ®ã sù thay
®æi gi¸ c¶ cña hµng ho¸ chñ yÕu phô thuéc vµo c¸c
kho¶n chi phÝ sau:
* Gi¸ trÞ hµng ho¸ ®¬n thuÇn.
* Bao b×.
* ThuÕ xuÊt khÈu.
* Chi phÝ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n.
* Chi phÝ b¶o hiÓm.
* Chi phÝ kh¸c.
2.2 - X©y dùng chiÕn lîc vµ kÕ ho¹ch kinh doanh:
* Trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ thu ®îc trong qu¸
tr×nh nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ trêng, ®¬n vÞ kinh
16

17. doanh x©y dùng vµ kÕ ho¹ch kinh doanh cña m×nh. ViÖc
x©y dùng bao gåm: §¸nh gi¸ t×nh h×nh thÞ trêng vµ th-
¬ng nh©n, ®a ra bøc tranh tæng qu¸t vÒ ho¹t ®éng kinh
doanh, nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n.
* Lùa chän mÆt hµng, thêi c¬, ®iÒu kiÖn vµ ph¬ng
thøc kinh doanh.
* §Ò ra môc tiªu cô thÓ nh: B¸n s¶n phÈm ë thÞ
trêng nµo, b¸n bao nhiªu vµ víi gi¸ bao nhiªu? ...
* §Ò ra biÖn ph¸p vµ c«ng cô thùc hiÖn nh»m ®¹t
®îc môc tiªu ®· ®Ò ra.
* S¬ bé ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc kinh
doanh th«ng qua mét sè c¸c chØ tiªu chñ yÕu sau:
- ChØ tiªu tû suÊt ngo¹i tÖ.
- ChØ tiªu thêi gian hoµ vèn.
- ChØ tiªu tû suÊt doanh lîi.
- ChØ tiªu ®iÓm hoµ vèn.
2.3 - Tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch xuÊt khÈu.
2.3.1 - T¹o nguån hµng xuÊt khÈu.
T¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu lµ toµn bé ho¹t ®éng
tõ ®Çu t, s¶n xuÊt cho c¸c nghiÖp vô nghiªn cøu thÞ
trêng, ký kÕt hîp ®ång, thùc hiÖn hîp ®ång, vËn
chuyÓn, b¶o qu¶n ... nh»m t¹o ra hµng ho¸ cã ®Çy ®ñ
tiªu chuÈn cÇn thiÕt cho xuÊt khÈu. Nh vËy c«ng t¸c
t¹o nguån cho xuÊt khÈu cã thÓ ®îc chia thµnh hai
ho¹t ®éng chÝnh:
* Ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu. §èi víi
doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu th× ®©y lµ
ho¹t ®éng c¬ b¶n vµ quan träng nhÊt.
* Nh÷ng ho¹t ®éng nghiÖp vô phôc vô cho c«ng t¸c
t¹o ra nguån hµng cho xuÊt khÈu, thêng do c¸c tæ chøc
ngo¹i th¬ng lµm chøc n¨ng trung gian.
Nh ®· biÕt, phÇn lín c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô tæ
chøc thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu chØ lµm t¨ng
thªm chi phÝ thuéc chi phÝ lu th«ng chø kh«ng lµm
17

18. t¨ng thªm gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. Do vËy c¸c
nhµ xuÊt khÈu cÇn nghiªn cøu ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ c¸c
nghiÖp vô nh»m t¨ng lîi nhuËn cho m×nh.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu, hÖ
thèng c¸c ®¹i lý thu mua hµng xuÊt khÈu ®îc coi lµ
nh©n tè quan träng mang tÝnh quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn
chÊt lîng cña hµng xuÊt khÈu, ®Õn tiÕn ®é giao hµng,
thùc hiÖn hîp ®ång, uy tÝn cña doanh nghiÖp vµ hiÖu
qu¶ kinh doanh. Thùc tÕ cho thÊy mét doanh nghiÖp
xuÊt khÈu m¹nh kh«ng ph¶i chØ v× dµi vèn mµ lµ do cã
hÖ thèng ch©n hµng m¹nh, hÖ thèng ®¹i lý thu mua réng
kh¾p, ho¹t ®éng thêng xuyªn, b¸m s¸t thÞ trêng.
18

19. C«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu lµ hÖ
thèng c¸c c«ng viÖc bao gåm:
2.3.1a - Nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu:
§©y lµ viÖc nghiªn cøu kh¶ n¨ng cung cÊp hµng
xuÊt khÈu trªn thÞ trêng, ®îc x¸c ®Þnh bëi nguån hµng
thùc tÕ vµ nguån hµng tiÒm n¨ng. Trong ®ã nguån hµng
thùc tÕ lµ nguån ®· cã vµ ®ang s½n sµng ®a vµo lu
th«ng. Nguån hµng tiÒm n¨ng lµ nguån hµng cha xuÊt
hiÖn, nã cã thÓ cã hoÆc kh«ng xuÊt hiÖn trªn thÞ tr-
êng. Víi nguån hµng nµy, nhµ xuÊt khÈu ph¶i cã ®Çu t,
cã ®¬n ®Æt hµng víi nhµ s¶n xuÊt, vµ ®©y lµ nguån
hµng rÊt quan träng trong xuÊt khÈu.
Nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu cßn nh»m x¸c ®Þnh
chñng lo¹i mÆt hµng, kÝch cì, mÉu m· , c«ng cô, gi¸
c¶, thêi vô nh÷ng ®Æc ®iÓm, tÝnh n¨ng riªng cña tõng
mÆt hµng. Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn ph¶i x¸c ®Þnh ®îc
xem mÆt hµng dù ®Þnh xuÊt khÈu cã thÓ ®¸p øng ®îc yªu
cÇu cña thÞ trêng níc ngoµi vÒ nh÷ng chØ tiªu kü
thuËt, kinh tÕ hay kh«ng ?
MÆt kh¸c nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu cßn ph¶i
x¸c ®Þnh ®îc gi¸ c¶ hµng ho¸ ®ã trong níc, so s¸nh
víi gi¸ quèc tÕ ®Ó dù tÝnh ®îc møc l·i sÏ thu ®îc.
Bªn c¹nh ®ã, ngêi lµm c«ng t¸c nµy còng cÇn t×m hiÓu
chÝnh s¸ch qu¶n lý cña Nhµ níc vÒ mÆt hµng ®ã nh thÕ
nµo ?
TÊt c¶ nh÷ng c«ng viÖc trªn sÏ gióp doanh nghiÖp
h¹n chÕ ®îc rñi ro cña thÞ trêng, tiÕn hµnh khai th¸c
æn ®Þnh nguån hµng trong kho¶ng thêi gian hîp lý, lµm
c¬ së ch¾c ch¾n cho viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång
xuÊt khÈu.
2.3.1b - Tæ chøc hÖ thèng thu mua hµng xuÊt khÈu.
19

20. X©y dùng mét hÖ thèng thu mua th«ng qua ®¹i lý vµ
chi nh¸nh m×nh, doanh nghiÖp xuÊt khÈu sÏ tiÕt kiÖm
®îc chi phÝ thu mua, n©ng cao n¨ng xuÊt vµ hiÖu qu¶
thu mua.
HÖ thèng thu mua bao gåm m¹ng líi c¸c ®¹i lý, hÖ
thèng kho tµng ë c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c khu vùc cã lo¹i
hµng thu mua. Chi phÝ nµy kh¸ lín, do vËy doanh
nghiÖp ph¶i cã sù lùa chän c©n nh¾c tríc khi chän ®¹i
lý vµ x©y dùng kho, ®Æc biÖt lµ nh÷ng kho ®ßi hái
ph¶i trang bÞ nh÷ng ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i, ®¾t tiÒn. HÖ
thèng thu mua ®ång thêi ph¶i g¾n víi c¸c ph¬ng ¸n vËn
chuyÓn hµng ho¸, víi ®iÒu kiÖn giao th«ng cña c¸c
®Þa ph¬ng.
Ngoµi ra ®Çu t cho ngêi s¶n xuÊt còng lµ mét c¸ch
lµm ch¾c ch¾n, l©u dµi ®Ó ®¶m b¶o cã nguån hµng æn
®Þnh tríc sù tranh mua trªn thÞ trêng néi ®Þa. Tuy
vËy, do yªu cÇu cña ®Çu t nªn c¸c doanh nghiÖp ph¶i
cã vèn lín vµ còng chøa ®ùng nhiÒu rñi ro do sù biÕn
®éng cña thÞ trêng, nhÊt lµ khi gi¸ c¶ trªn thÞ trêng
h¹ xuèng díi møc kinh doanh cã l·i. Trong viÖc nµy
®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé cã
tr×nh ®é kü thuËt cao, hiÓu biÕt vÒ s¶n phÈm, am hiÓu
t×nh h×nh thÞ trêng. §iÒu nµy kh«ng ph¶i bao giê c¸c
nhµ xuÊt khÈu còng lµm ®îc bëi ngµy nay cã nhiÒu s¶n
phÈm thuéc lo¹i kü thuËt cao, phøc t¹p vµ rÊt ®a
d¹ng.
2.3.1c - Ký kÕt hîp ®ång thu mua.
PhÇn lín khèi lîng hµng ho¸ ®îc mua b¸n gi÷a c¸c
doanh nghiÖp ngo¹i th¬ng víi c¸c nhµ s¶n xuÊt hoÆc
c¸c ch©n hµng th«ng qua hîp ®ång thu mua, ®æi hµng,
gia c«ng ... Do vËy viÖc ký kÕt hîp ®ång cã ý nghÜa
hÕt søc quan träng trong c«ng t¸c thu mua t¹o nguån
hµng xuÊt khÈu. Dùa trªn nh÷ng tho¶ thuËn vµ tù
nguyÖn, c¸c bªn ký kÕt hîp ®ång lµm c¬ së v÷ng ch¾c
20

21. ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp
diÔn ra mét c¸ch b×nh thêng. §©y chÝnh lµ c¬ së ph¸p
lý cho mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp vµ ngêi cung cÊp
hµng.
2.3.1d - Sóc tiÕn khai th¸c nguån hµng xuÊt khÈu.
Sau khi ®· ký kÕt hîp ®ång víi c¸c ch©n hµng vµ c¸c
®¬n vÞ s¶n xuÊt, nhµ xuÊt khÈu ph¶i lËp ®îc kÕ ho¹ch
thu mua, tiÕn hµnh s¾p xÕp c¸c phÇn viÖc ph¶i lµm vµ
chØ ®¹o c¸c bé phËn lµm viÖc theo kÕ ho¹ch. Cô thÓ
gåm nh÷ng phÇn viÖc sau:
21

22. - §a hÖ thèng kªnh thu mua ®· ®îc thiÕt lËp vµo
ho¹t ®éng.
- ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc giÊy tê giao nhËn
hµng theo hîp ®ång ®· ký.
- Tæ chøc hÖ thèng kho tµng t¹i ®iÓm nót cña c¸c
kªnh.
- Tæ chøc vËn chuyÓn hµng theo c¸c ®Þa ®iÓm ®·
qui ®Þnh.
- ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ tiÒn thanh to¸n.
Trong qu¸ tr×nh thu mua, nhµ xuÊt khÈu ph¶i ghi
b¶ng biÓu ®Ó theo dâi tiÕn ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu
mua nh»m kÞp thêi ph¸t hiÖn ra nh÷ng ¸ch t¾c ®Ó cã
biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi.
2.3.1e - TiÕp nhËn, b¶o qu¶n vµ xuÊt kho hµng
xuÊt khÈu.
PhÇn lín hµng ho¸ tríc khi xuÊt khÈu ®Òu ph¶i qua
mét hoÆc mét sè kho ®Ó ®¶m b¶o, ph©n lo¹i, ®ãng gãi,
nhê lµm thñ tôc xuÊt khÈu. Nhµ xuÊt khÈu cÇn chuÈn bÞ
tèt c¸c kho ®Ó tiÕp nhËn hµng xuÊt khÈu.
C«ng t¸c b¶o qu¶n hµng ho¸ trong kho lµ mét nhiÖm
vô quan träng cña chñ kho hµng. Chñ kho hµng ph¶i cã
tr¸ch nhiÖm kh«ng ®Ó hµng h háng, ®æ vì, mÊt m¸t...
trõ khi nh÷ng sù cè ®ã lµ do bÊt kh¶ kh¸ng g©y ra.
Cuèi cïng lµ c«ng viÖc xuÊt kho hµng xuÊt khÈu.
Trong c«ng ®o¹n nµy cÇn chó ý nhÊt lµ ph¶i cã ®Çy ®ñ
c¸c giÊy tê, ho¸ ®¬n hîp lÖ.
2.3.2 - §µm ph¸m, ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu.
- §µm ph¸n lµ viÖc bµn b¹c trao ®æi víi nhau c¸c
®iÒu kiÖn mua b¸n gi÷a c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp
khÈu ®Ó ®i ®Õn thèng nhÊt ký kÕt hîp ®ång. Cã nhiÒu
h×nh thøc ®µm ph¸m kh¸c nhau:
§µm ph¸m qua th tÝn: §©y lµ h×nh thøc chñ yÕu ®Ó
giao dÞch kinh doanh gi÷a c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu.
22

23. Nh÷ng cuéc tiÕp xóc ban ®Çu thêng lµ qua th tõ, Ngay
c¶ khi hai bªn cã ®iÒu kiÖn gÆp gì trùc tiÕp th× duy
tr× quan hÖ qua th tÝn th¬ng m¹i v©nx lµ cÇn thiÕt.
So víi gÆp gì trùc tiÕp th× giao dÞch qua th tÝn tiÕt
kiÖm ®îc rÊt nhiÒu chi phÝ. Trong cïng mét lóc cã thÓ
giao dÞch ®îc víi nhiÒu kh¸ch hµng ë nhiÒu níc kh¸c
nhau. MÆt kh¸c, ngêi viÕt th tÝn còng cã ®iÒu kiÖn ®Ó
c©n nh¾c suy nghÜ, tranh thñ ý kiÕn cña nhiÒu ngêi vµ
cã thÕ khÐo lÐo dÊu kÝn ®îc ý ®Þnh cña m×nh. Tuy
nhiªn, giao dÞch b»ng th tÝn thêng mÊt rÊt nhiÒu thêi
gian vµ do ®ã cã thÓ bá lì mÊt thêi c¬ mua b¸n. Ngêi
ta cã thÓ sö dông ®iÖn tÝn ®Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm
nµy.
§µm ph¸n b»ng gÆp gì trùc tiÕp: GÆp gì trùc tiÕp
gi÷a hai bªn ®Ó trao ®æi mäi ®iÒu kiÖn bu«n b¸n lµ
mét h×nh thøc ®Æc biÖt quan träng. H×nh thøc nµy ®Èy
nhanh tèc ®é gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò gi÷a hai bªn vµ
nhiÒu khi lµ lèi tho¸t cho nh÷ng ®µm ph¸n b»ng th tÝn
®· kÐo dµi qu¸ l©u mµ kh«ng cã kÕt qu¶. §µm ph¸n b»ng
gÆp gì trùc tiÕp tuy hiÖu qu¶ h¬n h×nh thøc b»ng th
tÝn, ®iÖn tÝn, song ®©y còng lµ h×nh thøc ®µm ph¸n
khã kh¨n nhÊt, ®ßi hái ngêi tiÕn hµnh ®µm ph¸m ph¶i
giái nghiÖp vô, tù tin, ph¶n øng nh¹y bÐn ®ñ tØnh t¸o
vµ b×nh tÜnh do xÐt ý ®å cña ®èi ph¬ng.
- MÆc dï cã sù kh¸c nhau gi÷a c¸c h×nh thøc ®µm
ph¸n song nh×n chung c¸c cuéc ®µm ph¸n ®Òu tËp trung
gi¶i quyÕt nh÷ng néi dung sau:
Chµo gi¸ (ph¸t gi¸): Lµ viÖc nhµ kinh doanh thÓ
hiÖn râ ý ®Þnh b¸n hµng cña m×nh lµ thêi c¬ ®Ò nghÞ
ký kÕt hîp ®ång. Trong chµo hµng, nhµ xuÊt khÈu ph¶i
nªu râ tªn hµng, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè lîng, ®iÒu
kiÖn, c¬ së giao hµng, gi¸ c¶ ...
Hoµn gi¸ (mÆc c¶): Trong trêng hîp ngêi nhËn ®îc
chµo hµng kh«ng chÊp nhËn hoµn toµn chµo hµng ®ã mµ
23

24. muèn ®a ra ®Ò nghÞ míi th× ®Ò nghÞ míi gäi lµ hoµn
gi¸. Mçi lÇn giao dÞch thêng ph¶i tr¶i qua nhiÒu lÇn
hoµn gi¸ míi ®i ®Õn kÕt thóc.
ChÊp nhËn: Lµ sù ®ång ý tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn cña
chµo hµng hoÆc sau khi ®· hoµn gi¸, do c¶ hai phÝa
cïng chÊp nhËn. Khi ®ã hîp ®ång ®îc thµnh lËp.
X¸c nhËn: Sau khi hai bªn mua b¸n ®· thèng nhÊt
tho¶ thuËn víi nhau vÒ c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch, cã
ghi l¹i cÈn thËn c¸c ®iÒu kho¶n ®· tho¶ thuËn råi göi
cho bªn kia. §ã lµ v¨n b¶n x¸c nhËn thêng ®îc lËp
thµnh 2 b¶n, bªn x¸c nhËn ký tríc råi göi cho bªn
kia. Bªn kia ký xong tr¶ l¹i mét b¶n vµ gi÷ l¹i mét
b¶n.
Sau khi hai bªn tiÕn hµnh giao dÞch ®µm ph¸n cã
kÕt qu¶ sÏ tiÕn hµnh ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ - Hîp
®ång th¬ng m¹i Quèc tÕ. Néi dung cña hîp ®ång ph¶i
thÓ hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô vµ quyÒn h¹n cña c¶ hai bªn
tham gia ký kÕt. Hîp ®ång thÓ hiÖn díi h×nh thøc b»ng
v¨n b¶n lµ h×nh thøc b¾t buéc ®èi víi c¸c ®¬n vÞ xuÊt
khÈu ë níc ta .
- Mét hîp ®ång xuÊt khÈu hµng ho¸ th«ng thêng bao
gåm nh÷ng néi dung sau:
+ Sè hîp ®ång.
+ Ngµy, th¸ng, n¨m ký kÕt hîp ®ång.
+ Tªn, ®Þa chØ c¸c bªn ký kÕt.
+ C¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång, trong ®ã cã c¸c
®iÒu kho¶n chñ yÕu lµ:
 §iÒu 1: Tªn hµng, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè lîng,
bao b×, ký m· hiÖu.
 §iÒu 2: Gi¸ c¶ (®¬n gi¸, tæng gi¸ trÞ).
 §iÒu 3: Thêi gian, ®Þa ®iÓm vµ ph¬ng tiÖn giao
hµng.
 §iÒu 4: Gi¸m ®Þnh hµng ho¸.
 §iÒu 5: §iÒu kiÖn xÕp hµng, thëng ph¹t.
24

25.  §iÒu 6: Nh÷ng chøng tõ cÇn thiÕt cho l« hµng.
 §iÒu 7: Thanh to¸n.
 §iÒu 8: Tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn khi vi ph¹m hîp
®ång.
 §iÒu 9: Thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp hîp
®ång.
 §iÒu 10: HiÖu lùc hîp ®ång.
- Nh÷ng chó ý khi ký kÕt hîp ®ång:
+ V¨n b¶n cña hîp ®ång thêng do mét bªn so¹n
th¶o, bªn kia cÇn nghiªn cøu kü lìng vµ cho ý kiÕn.
Ng«n ng÷ trong hîp ®ång ph¶i lµ ng«n ng÷ th«ng dông.
+ Ngêi ký kÕt hîp ®ång ph¶i cã ®ñ thÈm quyÒn chÞu
tr¸ch nhiÖm vÒ néi dung ký kÕt.
+ Hîp ®ång cÇn ph¶i ®îc tr×nh bµy râ rµng, ph¶i
ph¶n ¸nh ®óng néi dung tho¶ thuËn, kh«ng ®Ó t×nh
tr¹ng mËp mê, cã thÓ suy luËn theo nhiÒu c¸ch kh¸c
nhau.
+ C¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång ph¶i tu©n thñ
®óng luËt ph¸p quèc tÕ còng nh luËt ph¸p cña c¸c bªn
ký kÕt.
2.3.3 - Tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu.
Sau khi hîp ®ång ®îc ký kÕt, cÇn x¸c ®Þnh râ
tr¸ch nhiÖm néi dung, tr×nh tù c«ng viÖc lµm, bè trÝ
thêi gian, b¶ng biÓu theo dâi tiÕn ®é c«ng viÖc kh«ng
®Ó sai xo¸t x¶y ra.
- Tr×nh tù thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu bao gåm
c¸c bíc:
S¬ ®å: Tr×nh tù thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu.
25

26. Ký hîp KiÓm Xin ChuÈn
®ång tra giÊy bÞ hµng
xuÊt L/C phÐp ho¸
Giao Lµm thñ KiÓm Uû th¸c
hµng tôc h¶i nghiÖm thuª
lªn tµu quan hµng tµu
ho¸
Mua b¶o Lµm thñ Gi¶i
hiÓm tôc quyÕt
thanh khiÕu
* KiÓm tra L/C:
Sau khi hîp ®ång xuÊt khÈu ®· ®îc hai bªn ký kÕt,
ngêi xuÊt khÈu cÇn ph¶i kiÓm tra l¹i L/C do ngêi nhËp
khÈu më t¹i ng©n hµng cã khíp víi néi dung trong hîp
®ång kh«ng. NÕu cã yªu cÇu söa ®æi th× ph¶i th«ng b¸o
cho ngêi mua söa l¹i L/C t¹i ng©n hµng më L/C. Mäi
néi dung söa ®æi ph¶i cã sù x¸c nhËn cña ng©n hµng më
L/C th× L/C ®ã míi cã hiÖu lùc, v¨n b¶n söa ®æi trë
thµnh mét bé phËn cÊu thµnh kh«ng thÓ t¸ch rêi L/C cò
vµ néi dung cò bÞ huû bá.
* Xin giÊy phÐp xuÊt khÈu hµng ho¸:
ViÖc xin giÊy phÐp xuÊt khÈu tríc ®©y lµ mét c«ng
viÖc b¾t buéc ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam khi muèn xuÊt khÈu hµng ho¸ ra níc ngoµi. Nhng
b¾t ®Çu tõ ngµy 18/03/1998 theo quyÕt ®Þnh sè
55/1998/Q§/TTg ban hµnh ngµy 02/03/1998 cña Thñ tíng
ChÝnh phñ th× tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh
phÇn kinh tÕ ®Òu ®îc quyÒn xuÊt khÈu hµng ho¸ phï hîp
26

27. víi néi dung ®¨ng ký kinh doanh trong níc cña doanh
nghiÖp, kh«ng cÇn ph¶i xin giÊy phÐp kinh doanh xuÊt
nhËp khÈu t¹i Bé Th¬ng m¹i n÷a. Tuy nhiªn quyÕt ®Þnh
nµy kh«ng ¸p dông víi mét sè mÆt hµng ®ang qu¶n lý
theo c¬ chÕ riªng, cô thÓ lµ nh÷ng mÆt hµng g¹o, chÊt
næ, s¸ch b¸o, ngäc trai, ®¸ quý, kim lo¹i quý, t¸c
phÈm nghÖ thuËt, ®å cæ.
§¬n xin giÊy phÐp xuÊt khÈu bao gåm:
- PhiÕu h¹n ng¹ch (nÕu hµng thuéc nhãm hµng Nhµ
níc qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch).
- B¶n sao hîp ®ång xuÊt khÈu.
- L/C.
- Mét sè giÊy tê liªn quan kh¸c.
* ChuÈn bÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu:
Sau khi xin ®îc giÊy phÐp xuÊt khÈu, ngêi xuÊt
khÈu ph¶i tiÕn hµnh chuÈn bÞ hµng ho¸. C«ng viÖc gåm
3 c«ng ®o¹n sau:
- Thu gom tËp trung thµnh l« hµng xuÊt khÈu: ë
®©y, doanh nghiÖp xuÊt khÈu tæ chøc thu gom hµng b»ng
nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau.
- §ãng gãi bao b× hµng xuÊt khÈu: ViÖc ®ãng gãi
bao b× ph¶i c¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký kÕt. Bao b×
ph¶i ®¶m b¶o ®îc phÈm chÊt cña hµng ho¸, dÔ nhËn biÕt
hµng ho¸, g©y Ên tîng cho ngêi mua.
- KÎ ký m· hiÖu hµng xuÊt khÈu: Ký hiÖu b»ng sè
hay ch÷, h×nh vÏ ®îc ghi ë mÆt ngoµi bao b× ®Ó th«ng
b¸o nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc giao nhËn, bçc
dì, b¶o qu¶n hµng ho¸. Khi kÎ ký m· hiÖu hµng hãa
ph¶i ®¶m b¶o néi dung cÇn th«ng b¸o cho ngêi nhËn
hµng, cho viÖc tæ chøc vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n hµng
ho¸, ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu s¸ng sña, râ
rµng, dÔ hiÓu.
27

28. * Thuª tµu:
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu hµng
ho¸, viÖc thuª tµu chë hµng dùa vµo c¸c c¨n cø sau
®©y:
- Hîp ®ång xuÊt khÈu.
- §Æc ®iÓm hµng ho¸ xuÊt khÈu.
- §iÒu kiÖn vËn t¶i.
Ch¼ng h¹n, nÕu ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng trong
hîp ®ång lµ CIF hoÆc CRF th× ngêi xuÊt khÈu cã tr¸ch
nhiÖm ph¶i thuª tµu. NÕu lµ FOB th× tr¸ch nhiÖm thuª
tµu l¹i thuéc vÒ ngêi nhËp khÈu.
NÕu hµng ho¸ xuÊt khÈu cÇn ph¶i b¶o qu¶n t¬i sèng
th× cÇn ph¶i thuª tµu chuyªn dông cã thiÕt bÞ ®«ng
l¹nh. Hay cÇn chë hµng cã khèi lîng nhá lÎ ngêi ta
thêng kh«ng thuª tµu chuyÕn mµ thuª tµu chî.
Nh vËy, trªn thùc tÕ ngêi xuÊt khÈu cã nhiÖm vô
thuª tµu hay kh«ng cßn tuú thuéc vµo ®iÒu kho¶n ®·
tho¶ thuËn trong hîp ®ång ®· ký kÕt.
* KiÓm nghiÖm hµng ho¸.
KiÓm tra l¹i chÊt lîng hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ c«ng
viÖc cÇn thiÕt vµ quan träng v× nhê c«ng t¸c nµy mµ
quyÒn lîi cña kh¸ch hµng ®îc b¶o ®¶m, ng¨n chÆn kÞp
thêi nh÷ng hËu qu¶ xÊu ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm râ rµng
gi÷a c¸c kh©u s¶n xuÊt còng nh t¹o nguån hµng, ®¶m
b¶o uy tÝn cña nhµ xuÊt khÈu còng nh nhµ s¶n xuÊt
trong quan hÖ bu«n b¸n.
C«ng t¸c kiÓm tra hµng xuÊt khÈu ®îc tiÕn hµnh
ngay sau khi hµng chuÈn bÞ ®ãng gãi t¹i c¬ së s¶n
xuÊt, cßn hµng kiÓm tra ë cöa khÈu lµ do kh¸ch hµng
trùc tiÕp kiÓm tra hoÆc c¬ quan cã thÈm quyÒn kiÓm
tra, phô thuéc vµo sù tho¶ thuËn cña 2 bªn.
* Lµm thñ tôc h¶i quan.
28

29. §©y lµ qui ®Þnh b¾t buéc ®èi víi bÊt cø lo¹i hµng
ho¸ nµo, c«ng t¸c nµy ®îc tiÕn hµnh qua 3 bíc:
- Khai b¸o h¶i quan: Chñ hµng cã tr¸ch nhiÖm kª khai
®Çy ®ñ c¸c chi tiÕt vÒ hµng ho¸ mét c¸ch trung thùc
vµ chÝnh x¸c lªn tê khai h¶i quan. Néi dung tê khai
h¶i quan gåm cã: Lo¹i hµng, tªn hµng, sè lîng, gi¸
trÞ hµng ho¸, níc nhËp khÈu. Tê khai h¶i quan ®îc
xuÊt tr×nh cïng víi mét sè giÊy tê kh¸c nh hîp ®ång
xuÊt khÈu, giÊy phÐp, ho¸ ®¬n...
- XuÊt tr×nh hµng ho¸ vµ nép thuÕ: Sau khi khai b¸o
chñ hµng cÇn s¾p xÕp hµng hãa mét c¸ch hîp lý ®Ó
thuËn tiÖn cho viÖc h¶i quan kiÓm tra vµ tÝnh thuÕ.
- Thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña h¶i quan: §©y lµ kh©u
cuèi cïng nh»m hoµn tÊt qu¸ tr×nh lµm thñ tôc h¶i
quan cho hµng ho¸ xuÊt khÈu. §¬n vÞ xuÊt khÈu cã
nghÜa vô thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc c¸c quyÕt
®Þnh cña h¶i quan ®èi víi l« hµng lµ cho phÐp hay
kh«ng cho phÐp xuÊt khÈu...
* Giao hµng lªn tµu:
Trong trêng hîp nhµ xuÊt khÈu chÞu tr¸ch nhiÖm
chuyªn chë th× c«ng viÖc giao hµng lªn tµu tiÕn hµnh
theo tr×nh tù sau:
- C¨n cø vµo chi tiÕt hµng xuÊt khÈu lËp b¶ng ®¨ng ký
hµng chuyªn chë.
- XuÊt tr×nh b¶ng d¨ng ký hµng ho¸ chuyªn chë cho ng-
êi chuyªn chë ®Ó lÊy hå s¬ xÕp hµng.
- Bè trÝ chuyªn chë hµng vµo c¶ng vµ bèc xÕp hµng lªn
tµu.
- LÊy biªn lai thuyÒn phã sau khi xÕp hµng lªn tµu.
§©y lµ x¸c nhËn cña tµu vËn chuyÓn vÒ sè hµng ®·
bèc xÕp lªn tµu, sau ®ã lÊy biªn lai thuyÒn phã ®æi
lÊy vËn ®¬n ®êng biÓn. VËn ®¬n nµy cã gi¸ trÞ vÒ
mÆt ph¸p lý lµm c¬ së gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp cã
29

30. thÓ x¶y ra vÒ hµng ho¸ ®îc chuyªn chë gi÷a ngêi
thuª tµu vµ ngêi vËn t¶i.
* Mua b¶o hiÓm:
ViÖc chuyªn chë hµng xuÊt khÈu thêng ph¶i tr¶i qua
mét lé tr×nh rÊt dµi, chøa ®ùng nhiÒu yÕu tè bÊt th-
êng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Æc biÖt lµ chuyªn chë
b»ng ®êng biÓn, do ®ã thêng gÆp ph¶i rñi ro vµ g©y ra
tæn thÊt. §Ó tr¸nh ®îc nh÷ng thiÖt h¹i kh«ng thÓ lêng
tríc ®ã, hµng ho¸ xuÊt khÈu thêng ®îc mua b¶o hiÓm.
Tuú vµo tho¶ thuËn trong hîp ®ång mµ nhµ xuÊt khÈu
hay nhµ nhËp khÈu cã tr¸ch nhiÖm mua b¶o hiÓm cho
hµng ho¸. Cã hai lo¹i hîp ®ång b¶o hiÓm lµ hîp ®ång
b¶o hiÓm bao vµ hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn (Open Policy
vµ Voyage Policy).
Khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm cÇn ph¶i n¾m v÷ng c¸c
®iÒu kiÖn b¶o hiÓm:
- §iÒu kiÖn b¶o hiÓm A: B¶o hiÓm mäi rñi ro.
- §iÓu kiÖn b¶o hiÓm B: B¶o hiÓm cã båi thêng tæn
thÊt riªng.
- §iÒu kiÖn b¶o hiÓm C: B¶o hiÓm kh«ng båi thêng tæn
thÊt riªng.
* Thanh to¸n hîp ®ång:
§©y lµ kh©u cuèi cïng nhng còng lµ kh©u quan träng
ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. HiÖu qu¶
kinh tÕ cña khu vùc kinh doanh xuÊt khÈu mét phÇn nhê
vµo chÊt lîng cña viÖc thanh to¸n.
Do ®Æc ®iÓm bu«n b¸n víi ngêi níc ngoµi nªn kh©u
thanh to¸n kh¸ phøc t¹p bëi cã nhiÒu ph¬ng thøc thanh
to¸n kh¸c nhau nh thanh to¸n b»ng th tÝn dông, nhê
thu kÌm chøng tõ, chuyÓn tiÒn... Tuú theo mçi giao
dÞch xuÊt khÈu cô thÓ mµ ta cã thÓ lùa chän ph¬ng
thøc nµo cã lîi cho m×nh nh¸at. Nhng nãi chung ®Òu
cÇn ph¶i lu ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau:
30

31. - Tû gi¸ hèi ®o¸i.
- TiÒn tÖ trong thanh to¸n.
- Thêi h¹n thanh to¸n.
- Ph¬ng thøc vµ h×nh thøc thanh to¸n.
- §iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i.
* Gi¶i quyÕt tranh chÊp:
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång cã thÓ x¶y ra
nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng mong muèn lµm ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶
thùc hiÖn hîp ®ång, hai bªn sÏ c¨n cø vµo ®iÒu kho¶n
“gi¶i quyÕt tranh chÊp, khiÕu n¹i (nÕu cã)” trong hîp
®ång ®Ó gi¶i quyÕt. Th«ng thêng hai bªn sÏ ®a vô viÖc
ra gi¶i quyÕt ë c¬ quan träng tµi kinh tÕ vµ mäi ph¸n
quyÕt cña träng tµi lµ chung thÈm vµ cã gi¸ trÞ b¾t
buéc ®èi víi hai bªn.
2.4. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ thùc hiÖn hîp ®ång:
§Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cô thÓ cña mét hîp ®ång xuÊt
khÈu, c¸c nhµ xuÊt khÈu ph¶i tr¶i qua c¸c kh©u ®¸nh
gi¸, nghiÖm thu kÕt qu¶ cña hîp ®ång. Cã thÓ nãi hiÖu
qu¶ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ
vµ lµ mét tiªu chuÈn quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶
ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Tuy r»ng lîi nhuËn lµ môc tiªu
cña doanh nghiÖp xuÊt khÈu nhng bªn c¹nh ®ã tiÕt kiÖm
lao ®éng x· héi hay t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi
l¹i lµ tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña
xuÊt khÈu.
HiÖu qu¶ kinh tÕ cña mét ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®îc
®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c chØ tiªu chñ yÕu nh:
- ChØ tiªu lîi nhuËn.
- ChØ tiªu hiÖu qu¶ kinh tÕ cña xuÊt khÈu.
- ChØ tiªu doanh lîi xuÊt khÈu.
- ChØ tiªu doanh lîi xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn tÝn
dông.
- ChØ tiªu ®iÓm hoµ vèn.
31

32. - ChØ tiªu thêi gian hoµn vèn...
III - C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt
khÈu cña doanh nghiÖp
A - C¸c nh©n tè kh¸ch quan:
Mçi mét chñ thÓ ho¹t ®éng trong x· héi ®Òu chÞu sù
chi phèi nhÊt ®Þnh cña m«i trêng xung quanh. §ã lµ
tæng hîp c¸c yÕu tè cã t¸c ®éng trùc tiÕp hoÆc gi¸n
tiÕp qua l¹i lÉn nhau. ChÝnh nh÷ng nh©n tè nµy sÏ quy
®Þnh xu híng vµ tr¹ng th¸i hµnh ®éng cña chñ thÓ.
Trong kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ ho¹t
®éng dkj, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ph¶i chÞu sù chi
phãi cña c¸c nh©n tè bªn trong lÉn nh©n tè bªn ngoµi
níc. C¸c nh©n tè nµy thêng xuyªn biÕn ®æi lµm cho
ho¹t ®éng xuÊt khÈu cµng trë nªn phøc t¹p h¬n. ChÝnh
v× thÕ, viÖc c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu
ph¶i theo dâi, n¾m b¾t vµ phana tÝch thêng xuyªn ¶nh
hëng cña tõng nh©n tè ®èi víi viÖc kinh doanh cña
m×nh lµ viÖc lµm thiÕt thùc kh«ng thÓ phñ nhËn ®îc.
C¸c yÕu tè thuéc m«i trêng kinh doanh lµ c¸c yÕu
tè kh¸ch quan mµ doanh nghiÖp kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®-
îc. Nghiªn cøu c¸c yÕu tè nµy kh«ng nh»m ®Ó ®iÒu
khiÓn nã theo ý muèn cña doanh nghiÖp mµ nh»m t¹o ra
kh¶ n¨ng thÝch øng mét c¸ch tèt nhÊt víi xu híng vËn
®éng cña nã.
M«i trêng kinh doanh t¸c ®éng liªn tôc ®Õn ho¹t
®éng cña doanh nghiÖp theo nh÷ng xu híng kh¸c nhau,
võa t¹o ra c¬ héi võa h¹n chÕ kh¶ n¨ng thùc hiÖn môc
tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp. ¶nh hëng cña m«i
trêng kinh doanh cã thÓ ë c¸c tÇng (thø bËc) kh¸c
nhau vÜ m«/vi m«i; m¹nh/yÕu; trùc tiÕp/gi¸n tiÕp...
Nhng vÒ mÆt nguyªn t¾c, cÇn ph¶n ¶nh ®îc sù t¸c ®éng
cña nã trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
32

33. §Ó nghiªn cøu vµ ®a ®îc t¸c ®éng cña m«i trêng
kinh doanh vµo chiÕn lîc, cã thÓ ph©n tÝch m«i trêng
kinh doanh bao quanh doanh nghiÖp qua c¸c m«i trêng
thµnh phÇn. Cã thÓ kÓ ®Õn mét sè m«i trêng chñ yÕu
nh:
1. M«i trêng v¨n ho¸ vµ x· héi:
YÕu tè v¨n ho¸ - x· héi lu«n bao quanh doanh
nghiÖp vµ kh¸ch hµng vµ cã ¶nh hëng lín ®Õn sù ho¹t
®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cã thÓ nghiªn cøu
c¸c yÕu tè nµy tõ nh÷ng gi¸c ®é kh¸c nhau tuú theo
môc tiªu nghiªn cøu. Trong trêng hîp nµy, chóng ta
®Æc biÖt quan t©m ®Õn sù ¶nh hëng cña c¸c yÕu tè nµy
trong viÖc h×nh thµnh vµ ®Æc ®iÓm thÞ trêng tiªu thô
cña doanh nghiÖp.
C¸c thÞ trêng lu«n bao gåm con ngêi thùc víi sè
tiÒn mµ hä sö dông trong viÖc tho¶ m·n c¸c nhu cÇu
cña hä. Mét c¸ch ®¬n gi¶n cã thÓ hiÓu: thÞ trêng =
kh¸ch hµng + tói tiÒn cña hä. C¸c th«ng tin vÒ m«i
trêng nµy cho phÐp doanh nghiÖp cã thÓ hiÓu biÕt ë
nh÷ng møc ®é kh¸c nhau (tõ kh¸i qu¸t ®Õn cô thÓ) vÒ
®èi tîng phôc vô cña m×nh. Qua ®ã, cã thÓ ®a ra mét
c¸ch chÝnh x¸c s¶n phÈm vµ c¸ch thøc phôc vô kh¸ch
hµng.
Tiªu thøc thêng ®îc nghiªn cøu khi ph©n tÝch m«i
trêng v¨n ho¸ - x· héi vµ ¶nh hëng cña nã ®Õn kinh
doanh:
1.1. D©n sè: (Quy m« cña nhu cÇu vµ tÝnh ®a d¹ng
cña nhu cÇu)
Sè ngêi hiÖn trªn thÞ trêng. Tiªu thøc nµy ¶nh h-
ëng ®Õn dung lîng thÞ trêng cã thÓ ®¹t ®Õn. Th«ng th-
êng, d©n sè cµng lín th× quy m« thÞ trêng cµng lín,
nhu cÇu vÒ nhãm s¶n phÈm (s¶n phÈm) cµng lín, khèi l-
îng tiªu thô mét sä nµo ®ã cµng lín, kh¶ n¨ng ®¶m b¶o
33

34. hiÖu qu¶ kinh doanh cµng cao, c¬ héi th¬ng m¹i lín...
Tãm l¹i: Cã nhiÒu c¬ héi hÊp dÉn h¬n cho doanh nghiÖp
trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ ngîc l¹i.
1.2. Xu híng vËn ®éng cña d©n sè: (D¹ng cña nhu
cÇu vµ s¶n phÈm ®¸p øng).
Tû lÖ sinh/tö, ®é tuæi trung b×nh vµ c¸c líp ngêi
giµ trÎ. Tiªu thøc nµy ¶nh hëng chñ yÕu ®Õn nhu cÇu
vµ viÖc h×nh thµnh c¸c dßng s¶n phÈm tho¶ m·n nã trªn
thÞ trêng, c¸c yªu cÇu vÒ c¸ch thøc ®¸p øng cña doanh
nghiÖp nh lùa chän s¶n phÈm ®¸p øng, ho¹t ®éng xóc
tiÕn...
1.3. Hé gia ®×nh vµ xu híng vËn ®éng: (ChÊt lîng
vµ quy c¸ch s¶n phÈm khi tho¶ m·m nhu cÇu cña c¶ gia
®×nh)
§é lín cña mét gia ®×nh (bao gåm nhiÒu ngêi trong
gia ®×nh). Cã ¶nh hëng ®Õn sè lîng, quy acchs s¶n
phÈm cô thÓ... khi s¶n phÈm ®ã ®¸p øng cho nhu cÇu
chung cña c¶ gia ®×nh. §Æc biÖt cã ý nghÜa khi ph©n
tÝch trong mèi liªn hÖ víi thu nhËp cña ngêi tiªu
thô.
1.4. Sù dÞch chuyÓn d©n c vµ xu híng vËn ®éng:
Sù h×nh thµnh hay suy gi¶m møc ®é tËp trung d©n c
(ngêi tiªu thô) ë mét khu vùc ®Þa lý hÑp. Cã ¶nh hëng
lín ®Õn sù xuÊt hiÖn c¬ héi míi hoÆc suy tµn c¬ héi
hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp.
1.5. Thu nhËp vµ ph©n bæ thu nhËp cña ngêi tiªu
thô: (Yªu cÇu vÒ sù tho¶ m·u nhu cÇu theo kh¶ n¨ng
tµi chÝnh).
Lîng tiÒn mµ ngêi tiªu thô cã thÓ sö dông ®Ó tho¶
m·n nhu cÇu c¸ nh©n cña hä. Trong ®iÒu kiÖn nguån lùc
cã h¹n, sè lîng tiÒn (thu nhËp) sÏ ®îc trang tr¶i cho
c¸c nhu cÇu theo nh÷ng tû lÖ kh¸c nhau vµ møc ®é u
34

35. tiªn kh¸c nhau. §iÒu nµy ¶nh hëng ®Õn sù lùa chän
lo¹i s¶n phÈm vµ chÊt lîng cÇn ®¸p øng cña s¶n phÈm,
h×nh thµnh nªn kh¸i niÖm vÒ chÊt lîng s¶n phÈm theo
c¸ch ®¸nh gi¸ cña ngêi tiªu thô: S¶n phÈm võa ®ñ.
Doanh nghiÖp cã nhiÒu c¬ héi ®Ó lùa chän s¶n phÈm
tho¶ m·n kh¸c hµng theo møc ®é yªu cÇu kh¸c nhau vÒ
chÊt lîng, chñng lo¹i (thay thÕ) vµ dÞch vô.
1.6. NghÒ nghiÖp, tÇng líp x· héi: (Yªu cÇu vÒ sù
tho¶ m·n nhu cÇu theo ®Þa vÞ x· héi).
VÞ trÝ cña ngêi tiªu thô trong x· héi. Cã ¶nh hëng
lín ®Õn quan ®iÓm vµ c¸ch thøc øng xö trªn thÞ trêng.
C¸c yªu cÇu vÒ s¶n phÈm vµ phôc vô t¬ng øng víi quan
®iÓm tho¶ m·n nhu cÇu ®îc h×nh thµnh theo nhãm.
1.7. D©n téc, chñng téc, s¾c téc, t«n gi¸o, nÒn
v¨n ho¸. (Sù ®a d¹ng cña nhu cÇu vµ c¸ch thøc tho¶
m·n).
B¶n s¾c, ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ - x· héi cña tõng nhãm
kh¸ch hµng (lín) ph¶n ¶nh quan ®iÓm vµ c¸ch thøc sö
dông s¶n phÈm. Võa yªu cÇu ®¸p øng tÝnh riªng biÖt vÒ
nhu cÇu võa t¹o c¬ héi ®a d¹ng ho¸ kh¶ n¨ng ®¸p øng
cña doanh nghiÖp cho nhu cÇu. §ßi hái ph©n ®o¹n thÞ
trêng vµ cã chiÕn lîc marketing t¬ng thÝch ®Ó n©ng
cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh.
§èi víi c¸c kh¸ch hµng lµ c¸c tæ chøc (doanh
nghiÖp, ChÝnh phñ...)
C¸c tiªu thøc trªn còng cã thÓ ®îc øng dông ®Ó
nghiªn cøu:
- Sè lîng c¸c tæ chøc sö dông s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp trªn thÞ trêng vµ xu híng ph¸t triÓn cña nã.
- Quy m« cña c¸c tæ chøc vµ xu híng vËn ®éng.
- Sù h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung vµ xu
híng vËn ®éng.
35

36. - Møc ®é t¨ng trëng vµ kh¶ n¨ng t¸i ®Çu t (tÝch tô t
b¶n) hoÆc kÕt hîp ®Çu t (tËp trung t b¶n) cña c¸c
tæ chøc cïng xu híng vËn ®éng.
- LÜnh vùc ho¹t ®éng vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c tæ
chøc.
- §Æc ®iÓm quèc hiÖu cña mét tæ chøc (níc nµo? khu
vùc nµo, ®· quèc gia...)
2. M«i trêng chÝnh trÞ - luËt ph¸p:
C¸c yÕu tè thuéc lÜnh vùc chÝnh trÞ vµ luËt ph¸p
chi phèi m¹nh mÏ sù h×nh thµnh c¬ héi th¬ng m¹i vµ
kh¶ n¨ng thùc hiÖn môc tiªu cña bÊt kú doanh nghiÖp
nµo. Sù æn ®Þnh cña m«i trêng chÝnh trÞ ®· ®îc x¸c
®Þnh lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò quan träng
cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sù thay
®æi ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ cã thÓ ¶nh hëng cã lîi cho
nhãm doanh nghiÖp nµy, k×m h·m sù ph¸t triÓn cña
doanh nghiÖp kh¸c hoÆc ngîc l¹i. HÖ thèng ph¸p luËt
hoµn thiÖn, kh«ng thiªn vÞ lµ mét trong nh÷ng ®iÒu
kiÖn tiÒn ®Ò ngoµi kinh tÕ cña doanh nghiÖp. Møc ®é
hoµn thiÖn, sù thay ®æi vµ thùc thi ph¸p luËt trong
nÒn kinh tÕ cã ¶nh hëng lín ®Õn viÖc ho¹ch ®Þnh vµ tæ
chøc thùc hiÖn chiÕn lîc kinh doanh cña doanh nghiÖp.
C¸c yÕu tè c¬ b¶n thuéc m«i trêng thµnh phÇn nµy
thêng ®îc lu ý lµ:
- Quan ®iÓm, môc tiªu ®Þnh híng ph¸t triÓn x· héi vµ
nÒn kinh tÕ cña §¶ng cÇm quyÒn.
- Ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch triÓn khai thùc hiÖn c¸c quan
®iÓm, môc tiªu cña ChÝnh phñ vµ kh¶ n¨ng ®iÒu hµnh
cña ChÝnh phñ.
- Møc æn ®Þnh chÝnh trÞ - x· héi.
- Th¸i ®é vµ ph¶n øng cña c¸c tæ chøc x· héi, cña c¸c
nhµ phª b×nh x· héi.
- Th¸i ®é vµ ph¶n øng cña d©n chóng (ngêi tiªu thô).
36

37. - HÖ thèng luËt ph¸p víi møc ®é hoµn thiÖn cña nã vµ
hiÖu lùc thùc hiÖn luËt ph¸p trong ®êi sèng kinh tÕ
- x· héi...
3 - M«i trêng kinh tÕ vµ c«ng nghÖ:
¶nh hëng cña c¸c yÕu tè thuéc m«i trêng kinh tÕ vµ
c«ng nghÖ ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp
lµ rÊt lín. C¸c yÕu tè thuéc m«i trêng nµy quy ®Þnh
c¸ch thøc doanh nghiÖp vµ toµn bé nÒn kinh tÕ trong
viÖc sö dông tiÒm n¨ng cña m×nh vµ qua ®ã còng t¹o ra
c¬ héi kinh doanh cho tõng doanh nghiÖp. Xu híng vËn
®éng vµ bÊt cø thay ®æi nµo cña c¸c yÕu tè thuéc m«i
trêng nµy ®Òu t¹o ra hoÆc thu hÑp c¬ héi kinh doanh
cña doanh nghiÖp ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau vµ thËm
chÝ, dÉn ®Õn yªu cÇu thay ®æi môc tiªu vµ chiÕn lîc
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
C¸c yÕu tè quan träng cña m«i trêng nµy vµ t¸c
®éng cña nã ®Õn c¬ héi kinh doanh cña doanh nghiÖp.
* TiÒm n¨ng cña nÒn kinh tÕ.
YÕu tè tæng qu¸t, ph¶n ¶nh c¸c nguån lùc cã thÓ ®-
îc huy ®éng vµ chÊt lîng cña nã: tµi nguyªn, con
ngêi, vÞ trÝ ®Þa lý, dù tr÷ quocã gia...
Liªn quan ®Õn c¸c ®Þnh híng vµ tÝnh bÒn v÷ng cña
c¬ héi chiÕn lîc cña doanh nghiÖp.
* C¸c thay ®æi vÒ cÊu tróc, c¬ cÊu kinh tÕ cña nÒn
kinh tÕ quèc d©n.
T¸c ®éng ®Õn sù thay ®æi vÞ trÝ, vai trß vµ xu h-
íng ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ cña nÒn kinh
tÕ quèc d©n, kÐo theo sù thay ®æi chiÒu híng ph¸t
triÓn cña doanh nghiÖp.
* Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ ( + / -).
37

38. Xu híng ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ hoÆc tõng
ngµnh. Liªn quan trùc tiÕp/gi¸n tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng
t¨ng trëng/gi¶m thiÕu, më réng/thu hÑp quy m« cña
tõng doanh nghiÖp.
* L¹m ph¸t vµ kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn l¹m ph¸t.
¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ thùc, thu nhËp, tÝch luü,
kÝch thÝch hoÆc k×m h·m t¨ng trëng, xu híng ®Çu t,
xu híng tiªu dïng...
* Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng, xu híng më/®ãng cña nÒn kinh
tÕ.
T¸c ®éng m¹nh ®Õn c¸c c¬ héi ph¸t triÓn cña doanh
nghiÖp, c¸c ®iÒu kiÖn cña c¹nh tranh, kh¶ n¨ng sö
dông u thÕ quèc gia vµ thÕ giíi vÒ c«ng nghÖ nguån
vèn, hµng ho¸, më réng quy m« ho¹t ®éng...
* Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña ®ång
tiÒn quèc gia (néi tÖ)
§é æn ®Þnh cña ®ång tiÒn néi tÖ, xu híng t¨ng gi¶m
gi¸ cña ®ång néi tÖ, viÖc lùa chän ngo¹i tÖ, trong
giao dÞch th¬ng m¹i... ¶nh hëng lín ®Õn kh¶ n¨ng
thµnh c«ng cña mét chiÕn lîc vµ tõng th¬ng vô cô
thÓ.
* HÖ thèng thuÕ, møc ®é hoµn thiÖn vµ thùc thi.
Liªn quan ®Õn sù “c«ng b¨ng” trong c¹nh tranh, thÓ
hiÖn híng u tiªn ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ vµ
cÇn ®îc xem xÐt khi ®¸nh gi¸ c¬ héi kinh doanh.
* Møc ®é toµn dông nh©n c«ng (0% thÊt nghiÖp).
Liªn quan ®Õn nguån lùc lao ®éng, chi phÝ nh©n
c«ng, thu nhËp cña tÇng líp x· héi, ¶nh hëng ®Õn
xu híng tiªu thô cña c¸c tÇng líp d©n c...
* C¬ së h¹ tÇng kü thuËt nÒn kinh tÕ.
38

39. C¸c ®iÒu kiÖn phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh. Mét
mÆt t¹o c¬ së cho kinh doanh thuËn lîi khi khai
th¸c c¬ së h¹ tÇng s½n cã cña nÒn kinh tÕ hoÆc
cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng.
MÆt kh¸c, h¹n chÕ kh¶ n¨ng ®Çu t, ph¸t triÓn kinh
doanh. ¶nh hëng c¶ ®Õn ®iÒu kiÖn lÉn c¬ héi kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
* Tr×nh ®é trang thiÕt bÞ kü thuËt/c«ng nghÖ cña
ngµnh/nÒn kinh tÕ.
Liªn quan ®Õn møc ®é tiªn tiÕn/trung b×nh/l¹c hËu
cña c«ng nghÖ vµ trang bÞ ®ang ®îc sö dông trong
nÒn kinh tÕ/ngµnh kinh tÕ. ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn
yªu cÇu ®æi míi c«ng nghÖ trang thiÕt bÞ; kh¶ n¨ng
s¶n xuÊt s¶n phÈm víi c¸c cÊp chÊt lîng, n¨ng suÊt
lao ®éng, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, lùa chän vµ cung
cÊp c«ng nghÖ, thiÕt bÞ...
* Kh¶ n¨ng nghiªn cøu, øng dông tiÕn bé khoa häc - kü
thuËt trong nÒn kinh tÕ/ngµnh kinh tÕ.
Ph¶n ¶nh tiÒm n¨ng ph¸t triÓn vµ ®æi míi c«ng nghÖ
s¶n xuÊt, c«ng nghÖ qu¶n lý... liªn quan ®Õn ®æi
míi s¶n phÈm, chu kú sèng cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng
c¹nh tranh cã tÝnh tiªn phong.
4 - M«i trêng c¹nh tranh:
C¹nh tranh ®îc x¸c ®Þnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi nguyªn t¾c
ai hoµn thiÖn h¬n, tho¶ m·n nhu cÇu tèt h¬n vµ hiÖu
qu¶ h¬n ngêi ®ã sÏ th¾ng, sÏ tån t¹i vµ ph¸t triÓn.
Duy tr× c¹nh tranh b×nh ®¼ng vµ ®óng luËt lµ nhiÖm vô
cña ChÝnh phñ. Trong ®iÒu kiÖn ®ã võa më ra c¸c c¬
héi ®Ó doanh nghiÖp kiÕn t¹o ho¹t ®éng cña m×nh, võa
39

40. yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n v¬n lªn phÝa tríc
“vît qua ®èi thñ”. §iÒu kiÖn ®Ó c¹nh tranh vµ c¸c
thµnh phÇn tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh
doanh ®Ó “Vît lªn phÝa tríc” t¹o ra m«i trêng c¹nh
tranh trong nÒn kinh tÕ. C¸c doanh nghiÖp cÇn x¸c
®Þnh cho m×nh mét chiÕn lîc c¹nh tranh hoµn h¶o.
ChiÕn lîc c¹nh tranh canµ ph¶n ¸nh ®îc c¸c yÕu tè ¶nh
hëng cña m«i trêng c¹nh tranh bao quanh doanh nghiÖp.
* §iÒu kiÖn chung vÒ c¹nh tranh trªn thÞ trêng.
C¸c quan ®iÓm khuyÕn khÝch hay h¹n chÕ c¹nh tranh,
vai trß vµ kh¶ n¨ng cña ChÝnh phñ trong viÖc ®iÒu
khiÓn c¹nh tranh, c¸c quy ®Þnh vÒ c¹nh tranh vµ
¶nh hëng cña nã trong thùc tiÔn kinh doanh... cã
liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ c¬ héi kinh doanh
vµ lùa chän gi¶i ph¸p c¹nh tranh.
* Sè lîng ®èi thñ.
Bao gåm c¶ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh s¬ cÊp (cïng
tiªu thô c¸c s¶n phÈm ®ång nhÊt) vµ c¸c ®èi thñ
c¹nh tranh thø cÊp (s¶n xuÊt vµ tiªu thô nh÷ng s¶n
phÈm cã kh¶ n¨ng thay thÕ) lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh
møc ®é khèc liÖt cña c¹nh tranh trªn thÞ trêng
th«ng qua ®¸nh gi¸ tr¹ng th¸i c¹nh tranh cña thÞ
trêng mµ doanh nghiÖp sÏ tham gia. Cã 4 tr¹ng th¸i
c¹nh tranh c¬ b¶n cña thÞ trêng:
- Tr¹ng th¸i thÞ trêng c¹nh tranh thuÇn tuý:
RÊt nhiÒu ®èi thñ víi quy m« nhá vµ cã s¶n phÈm
®ång nhÊt (t¬ng tù). Doanh nghiÖp ®Þnh gi¸ theo
thÞ trêng vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng tù ®Æt gi¸.
- Tr¹ng th¸i thÞ trêng c¹nh tranh hçn t¹p:
Cã mét sè ®èi thñ cã quy m« lín cña thÞ trêng ®a
ra b¸n s¶n phÈm ®ång nhÊt c¬ b¶n. Gi¸ ®îc x¸c ®Þnh
40

41. theo thÞ trêng, ®«i khi cã thÓ cã kh¶ n¨ng ®iÒu
chØnh gi¸ cña doanh nghiÖp.
- Tr¹ng th¸i thÞ trêng c¹nh ®éc quyÒn:
Cã mét sè Ýt ®èi thñ cã quy m« lín (nhá) ®a ra b¸n
c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau (kh«ng ®ång nhÊt) díi con
m¾t cña kh¸ch hµng. Doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng ®iÒu
chØnh gi¸ nhng kh«ng hoµn toµn tuú ý m×nh bëi tuý
cè g¾ng kiÓm so¸t ®îc mét thÞ trêng nhá song cã
kh¶ n¨ng th¸y thÕ.
- Tr¹ng th¸i thÞ trêng ®éc quyÒn:
ChØ cã mét doanh nghiÖp ®a s¶n phÈm ra b¸n trªn
thÞ trêng. Kh«ng cã ®èi thñ c¹nh tranh. Hoµn toµn
cã quyÒn ®Þnh gi¸.
Tr¹ng th¸i cña thÞ trêng gîi ý vÒ lùa chän chiÕn
lîc c¹nh tranh khi xem xÐt vÞ thÕ cña doanh
nghiÖp.
* ¦u nhîc ®iÓm cña ®èi thñ:
Liªn quan ®Õn søc m¹nh cô thÓ cña tõng ®èi thñ
trªn thÞ trêng: Quy m« thÞ phÇn kiÓm so¸t, tiÒm lùc
tµi chÝnh, kü thuËt - c«ng nghÖ, tæ chøc - qu¶n lý,
lîi thÕ c¹nh tranh, uy tÝn h×nh ¶nh cña doanh nghiÖp,
møc ®é quen thuéc cña nh·n hiÖu hµng ho¸... Qua ®ã,
x¸c ®Þnh vÞ thÕ cña ®èi thñ vµ doanh nghiÖp tªn thÞ
trêng doanh nghiÖp dÉn ®Çu/doanh nghiÖp th¸ch
thøc/doanh nghiÖp theo sau (nóp bãng/doanh nghiÖp
®ang t×m chç ®øng trªn thÞ trêng) ®Ó x¸c ®Þnh chiÕn
lîc c¹nh tranh thÝch øng.
* ChiÕn lîc c¹nh tranh cña c¸c ®èi thñ:
Liªn quan ®Õn môc tiªu/gi¶i ph¸p vµ c¸ch thøc c¹nh
tranh cña tõng doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. Mçi doanh
nghiÖp cã thÓ lùa chän chiÕn lîc c¹nh tranh kh¸c
nhau. Nhng th«ng thêng, chiÕn lîc c¹nh tranh ®îc x©y
dùng dùa theo vÞ thÕ cña nã trªn thÞ trêng.
41

42. - Doanh nghiÖp dÉn ®Çu: Cã thÓ chän môc tiªu:
+ T¨ng trëng nhanh vµ tËp trung quan t©m ®Õn më
réng quy m« toµn thÞ trêng b»ng c¸ch thu hót thªm
kh¸ch hµng, nghiªn cøu t×m c«ng dông míi cña s¶n
phÈm, t¨ng sè lîng s¶n phÈm trong 1 lÇn sö dông, hoÆc
t¨ng thÞ phÇn trªn thÞ trêng hiÖn t¹i.
+ T¨ng trëng æn ®Þnh vµ tËp trung quan t©m ®Õn yªu
cÇu b¶o vÖ thÞ phÇn hiÖn cã, chèng sù x©m nhËp cña
®èi thñ. Trong trêng hîp nµy, cã thÓ sö dông c¸c
chiÕn lîc:
ChiÕn lîc ®æi míi: Ph¸t triÓn c¸c lo¹i s¶n phÈm
míi, dÞch vô vµ c¸ch thøc ph©n phèi míi ®Ó duy tr× vÞ
trÝ ®øng ®Çu ngµnh chèng l¹i ý ®å t¬ng øng cña ®èi
thñ.
ChiÕn lîc cñng cè: Chñ ®éng b¶o toµn søc m¹nh trªn
thÞ trêng dùa vµo viÖc chó träng gi÷ møc gi¸ hîp lý,
®a ra s¶n phÈm víi quy m«, h×nh thøc, mÉu m· míi.
ChiÕn lîc ®èi ®Çu: §¶m b¶o kh¶ n¨ng ph¶n øng
nhanh, linh ho¹t vµ trùc tiÕp tríc ®èi thñ th¸ch thøc
th«ng qua “chiÕn tranh” gi¸ c¶, khuyÔn m·i hoÆc giµnh
giËt ®¹i lý...
ChiÕn lîc quÊy nhiÔu: Cè ý t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn
ngêi cung øng hoÆc ngêi tiªu thô ®Ó lµm gi¶m uy tÝn
hoÆc h×nh ¶nh cña ®èi thñ c¹nh tranh.
- Doanh nghiÖp th¸ch thøc:
ChiÕm vÞ thÕ thøc 2 trªn thÞ trêng. Thêng lùa chän
môc tiªu t¨ng trëng nhanh ë cÊp C«ng ty, thùc hiÖn
chiÕn lîc t¨ng trëng tËp trung, cã lîi thÕ c¹nh tranh
m¹nh vµ cã kh¶ n¨ng kiªn tr× theo ®uæi môc tiªu, cã
kh¶ n¨ng giµnh thÞ phÇn cña doanh nghiÖp ®øng ®Çu
hoÆc th©u tãm thÞ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp nhá, yÕu
h¬n. Trong trêng hîp kh«ng ®èi ®Çu trùc tiÕp, cã thÓ
dïng chiÕn lîc “bao v©y” (®¸nh chÆn) ®Ó giµnh phÇn.
42

43. C¸ch thøc sö dông trong chiÕn lîc c¹nh tranh thêng ®-
îc nh¾c ®Õn (víi t c¸ch lµ quan träng nhÊt) lµ:
+ Gi÷ gi¸ ë møc thÊp h¬n ®èi thñ c¹nh tranh.
+ §æi míi (c¶i tiÕn) s¶n phÈm, kÝch thÝch nhu cÇu
míi.
+ Hoµn thiÖn dÞch vô: c¸ch thøc giao hµng, b¸n
hµng.
+ Hoµn thiÖn m¹ng líi ph©n phèi, lùc lîng b¸n
hµng.
+ T¨ng cêng xóc tiÕn b¸n hµng, qu¶ng c¸o...
- Doanh nghiÖp theo sau (nóp bãng).
Cã vÞ thÕ trung b×nh yÕu trªn thÞ trêng. Kh«ng
muèn vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng th¸ch thøc (®èi ®Çu trùc
diÖn) víi doanh nghiÖp ®øng ®Çu thÞ trêng. ThÞ phÇn
thêng nhá h¬n doanh nghiÖp ®øng ®Çu. Chó träng ®Õn
viÖc b¶o vÖ thÞ phÇn hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp b»ng
c¸ch gi÷ v÷ng kh¸ch hµng hiÖn t¹i hoÆc më réng thÞ
phÇn qua c¸c kh¸ch hµng tiÒm n¨ng.
- Doanh nghiÖp ®ang t×m chç ®øng trªn thÞ trêng.
Cha x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ ®¶m b¶o yªu cÇu an toµn,
®ang t×m c¸ch khai th¸c c¸c vÞ trÝ nhá, “kÏ hë” c¬n
“sèt” l¹i trªn thÞ trêng mµ c¸c doanh nghiÖp lín bá
qua hoÆc cha khai th¸c tèt ®Ó “l¸ch” vµo thÞ trêng.
TËp trung vµo híng ph¸t triÓn chuyªn doanh theo ®Æc
®iÓm kh¸ch hµng, mÆt hµng, chÊt lîng hµng ho¸, dÞch
vô hoÆc khu vùc ®Þa lý...
5 - M«i trêng ®Þa lý - sinh th¸i:
Tham gia vµo qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh c¬ héi vµ kh¶ n¨ng
khai th¸c c¬ héi kinh doanh cßn c¸c yÕu tè thuéc m«i
trêng ®Þa lý vµ sinh th¸i. C¸c yÕu tè ®Þa lý tõ l©u
®· ®îc nghiªn cøu vµ xem xÐt ®Ó cã kÕt luËn vÒ c¸ch
thøc vµ hiÖu qu¶ kinh doanh. C¸c yÕu tè thuéc vÊn ®Ò
sinh th¸i vµ b¶o vÖ m«i trêng tù nhien ngµy nay rÊt
®îc xem träng vµ ¶nh hëng rÊt lín ®Õn c¸c c¬ héi kinh
43

44. doanh (b¸n hµng) cña doanh nghiÖp. C¸c yÕu tè m«i tr-
êng sinh th¸i kh«ng chØ liªn quan ®Õn vÊn ®Ò ph¸t
triÓn bÒn v÷ng cña mét quèc gia mµ cßn liªn quan lín
®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña tõng doanh
nghiÖp. Nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cÇn quan t©m nghiªn cøu
gåm:
* VÞ trÝ ®Þa lý:
§Þa ®iÓm cã ¶nh hëng ®Õn nhiÒu khÝa c¹nh trong
ho¹t ®éng th¬ng m¹i cña doanh nghiÖp:
- Kho¶ng c¸ch (kh«ng gian) khi liªn hÑ víi c¸c
nhãm kh¸ch hµng mµ doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng chinh
phôc. Liªn quan ®Õn sù thuËn lîi trong vËn chuyÓn vµ
chi phÝ vËn chuyÓn, kh¶ n¨ng c¹nh tranh nhê lîi thÕ
vÒ møc chi phÝ vËn chuyÓn thÊp.
¶nh hëng cña vÞ trÝ ®Þa lý ®Õn chi phÝ vËn chuyÓn.
1
Doanh 2
nghiÖ
3 ThÞ
p
trêng
1. B¸n kÝnh ho¹t ®éng hiÖu qu¶ - chi phÝ vËn
chuyÓn thÊp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao.
2. B¸n kÝnh ho¹t ®éng kinh tÕ.
3. B¸n kÝnh ho¹t ®éng giíi h¹n - nÕu vît qua nã
doanh nghiÖp khã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi ®èi thñ
®ang ho¹t ®éng ë khu vùc thÞ trêng nµy.
Cã thÓ gîi ý vÒ ®é réng (®Þa lý) cña thÞ trêng
doanh nghiÖp vÒ tÇm víi vµ kh¶ n¨ng më réng thÞ tr-
êng.
- Kho¶ng c¸ch (kh«ng gian) víi c¸c nguån cung cÊp
hµng ho¸, lao ®éng, nguyªn liÖu cho doanh nghiÖp.
Liªn quan ®Õn c¸c chi phÝ ®Çu vµo vµ gi¸ thµnh.
44

45. - §Þa ®iÓm thuËn lîi cho viÖc giao dÞch/mua b¸n
cña kh¸ch hµng: n¬i tËp trung d©n c, trung t©m mua
b¸n, trung t©m s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp...
liªn quan ®Õn sù chó ý cña kh¸ch hµng ®Æc biÖt trong
b¸n lÎ...
* KhÝ hËu, thêi tiÕt, tÝnh chÊt mïa vô:
¶nh hëng ®Õn c¸c chu kú s¶n xuÊt, tiªu dïng trong
khu vùc, ®Õn nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm ®îc tiªu
dïng cña kh¸ch hµng, c¸c yªu cÇu vÒ sù phï hîp cña
s¶n phÈm, vÊn ®Ò dù tr÷, b¶o qu¶n hµng ho¸, tÝnh ®a
d¹ng theo híng chuyªn m«n ho¸ hoÆc lîi thÕ so s¸nh
trong bu«n b¸n...
* C¸c vÊn ®Ò c©n b»ng sinh th¸i « nhiÔm m«i trêng:
Liªn quan ®Õn mèi quan t©m cña con ngêi vÒ m«i tr-
êng vµ nh÷ng hiÖn tîng bÊt thêng cña khÝ hËu, thêi
tiÕt ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn yªu cÇu ph¸t triÓn bÒn
v÷ng. Mèi liªn hÖ gi÷a tÝnh tù nhiªn cña x· héi vÒ
b¶o vÖ thiªn nhiªn tù nhiªn bao quanh con ngêi, sù
nhËn thøc vµ quan ®iÓm x· héi vÒ b¶o vÖ thiªn nhiªn
vµ xu híng thay ®æi c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn võa cã kh¶
n¨ng thu hÑp c¬ h«Þ kinh doanh, võa më ra kh¶ n¨ng
ph¸t triÓn kinh doanh cña doanh nghiÖp xoay quanh yªu
cÇu b¶o vÖ m«i trêng tù nhiªn.
- T¨ng chi phÝ s¶n xuÊt /kinh doanh: Yªu cÇu vÒ
trang thiÕt bÞ xö lý chÊt th¶i, chèng « nhiÔm.
- Nghiªn cøu, s¶n xuÊt, kinh doanh c¸c s¶n phÈm cã
kh¶ n¨ng gi¶m thiÕu hÖ sè « nhiÔm thay thÕ c¸c s¶n
phÈm cò.
- Nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vÒ c¸c s¶n phÈm chèng «
nhiÔm.
- H¹n chÕ/gi¶m/cÊm sö dông mét sè s¶n phÈm thuéc
tµi nguyªn thiªn nhiªn (gç, ®éng vËt quý hiÕm...),
s¶n phÈm ho¸ chÊt (CFO, thuèc diÖt cá...)
45

46. B - Nh©n tè chñ quan
1 - TiÒm lùc tµi chÝnh:
Lµ mét yÕu tè tæng hîp ph¶n ¸nh søc m¹nh cña doanh
nghiÖp th«ng quan khèi lîng (nguån) vèn mµ doanh
nghiÖp cã thÓ huy ®éng vµo kinh doanh, kh¶ n¨ng ph©n
phèi (®Çu t) cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn, kh¶ n¨ng qu¶n
lý cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn trong kinh doanh thÓ
hiÖn qua c¸c chØ tiªu:
- Vèn chñ së h÷u (vèn tù cã): §é lín (khèi lîng)
tiÒn cña chñ së h÷u hoÆc cña c¸c cæ ®«ng tham gia gãp
vèn vµo doanh nghiÖp. Lµ yÕu tè chñ chèt quyÕt ®Þnh
®Õn quy m« cña doanh nghiÖp vµ quy m« (tÇm cì) c¬ héi
cã thÓ khai th¸c.
- Vèn huy ®éng: Vèn vay, tr¸i phiÕu doanh
nghiÖp... ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thu hót c¸c nguån ®Çu t
trong nÒn kinh tÕ vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh
nghiÖp. Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp
(do nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng) lµ kh¸c nhau. YÕu tè nµy
tham gia vµo viÖc h×nh thµnh vµ khai th¸c c¬ héi cña
doanh nghiÖp.
- Tû lÖ t¸i ®Çu t vÒ lîi nhuËn: ChØ tiªu ®îc tÝnh
theo % tõ nguån lîi nhuËn thu ®îc giµnh cho bæ sung
nguån vèn tù cã. Ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng t¨ng trëng vèn
tiÒm n¨ng vµ quy m« kinh doanh míi.
- Gi¸ cæ phiÕu cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng:
Thêng biÕn ®éng, thËm chÝ rÊt lín. Ph¶n ¸nh xu thÕ
ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp vµ lµ sù ®¸nh gi¸ cña thÞ
trêng vÒ søc m¹nh (hiÖu qu¶) cña doanh nghiÖp trong
kinh doanh.
- Kh¶ n¨ng tr¶ nî ng¾n h¹n vµ dµi h¹n: Bao gåm c¸c
kh¶ n¨ng tr¶ l·i cho nî dµi h¹n (tõ lîi nhuËn) vµ kh¶
n¨ng tr¶ vèn trong nî dµi h¹n (liªn quan ®Õn c¬ cÊu
vèn dµi h¹n), nguån tiÒn mÆt vµ kh¶ n¨ng nhanh chãng
chuyÓn thµnh tiÒn mÆt ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n
46

47. h¹n (tµi kho¶n v·ng lai) - thêng thÓ hiÖn qua vßng
quay vèn lu ®éng, vßng quay dù tr÷ hµng ho¸, vßng qua
tµi kho¶n thu/chi... ph¶n ¸nh møc ®é “lµnh m¹nh” cña
tµi chÝnh doanh nghiÖp, cã tehÎ liªn quan trùc tiÕp
®Õn ph¸ s¶n hoÆc vì nî.
- C¸c tû lÖ kh¶ n¨ng sinh lêi: Ph¶n ¸nh hiÖu qu¶
®Çu t vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Cã thÎ qua c¸c
chØ tiªu c¬ b¶n: % lîi nhuËn trªn doanh thu (lîng lîi
nhuËn thu ®îc trªn mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ doanh thu), tû
suÊt thu håi ®Çu t (% vÒ sè lîi nhuËn thu ®îc trªn
tæng sè vèn ®Çu t).
2 - TiÒm n¨ng con ngêi:
Trong kinh doanh (®Æc biÖt trong lÜnh vùc th¬ng
m¹i - dÞch vô) con ngêi lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu
®Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng. KENICHI OHMAE ®· ®Æt con ngêi
ë vÞ trÝ sè mét, trªn c¶ vèn vµ tµi s¶n khi ®¸nh gi¸
søc m¹nh cña mét doanh nghiÖp. ChÝnh con ngêi víi
n¨ng lùc thËt cña hä míi lùa chän ®óng ®îc c¬ héi vµ
sö dông c¸c søc m¹nh kh¸c mµ hä ®· vµ sÏ cã: Vèn, tµi
s¶n, kü thuËt, c«ng nghÖ... mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó
khai th¸c vµ vît qua nhiÖm vô u tiªn mang tÝnh chiÕn
lîc trong kinh doanh.
C¸c yÕu tè quan trong nªn quan t©m:
a) Lùc lîng lao ®éng cã n¨ng suÊt, cã kh¶ n¨ng
ph©n tÝch vµ s¸ng t¹o: liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng tËp hîp
vµ ®µo to¹ mét ®éi ngò nh÷ng ngêi lao ®éng cã kh¶
n¨ng ®¸p øng cao yªu cÇu kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§Ó cã kh¶ n¨ng hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô kinh
doanh, mét ngêi ph¶i cã thÓ héi tô ®ñ c¸c yÕu tè: tè
chÊt - kiÕn thøc - kinh nghiÖm. Tè ch¸t lµ yÕu tè bÈm
sinh, kiÕn thøc do häc tËp nghiªn cøu mµ cã, kinh
nghiÖm do qu¸ tr×nh tÝch luü c¸ nh©n lao ®éng mµ cã.
47

48. Sù kh¸c biÖt vÒ yÕu tè trªn h×nh thµnh nªn nh÷ng c¸
nh©n cã kh¶ n¨ng kh¸c nhau.
- Ngêi qu¶n lý (l·nh ®¹o) c¸c cÊp (ra quyÕt ®Þnh).
- Ngêi tham mu (nghiªn cøu ®¸nh gi¸ c¬ héi, x©y
dùng chiÕn lîc/kÕ ho¹ch ...)
- Ngêi s¸ng t¹o (nghiªn cøu, ph¸t triÓn ý ®å míi,
s¶n phÈm míi).
- Ngêi thõa hµnh (thùc hµnh t¸c nghiÖp cô thÓ).
Mét doanh nghiÖp cã søc m¹nh vÒ con ngêi lµ doanh
nghiÖp cã kh¶ n¨ng (vµ thùc hiÖn) lùa chän ®óng vµ ®ñ
sè lîng lao ®éng cho tõng vÞ trÝ c«ng t¸c vµ s¾p xÕp
®óng ngêi trong mét hÖ thèng thèng nhÊt theo nhu cÇu
cña c«ng viÖc.
b) ChiÕn lîc con ngêi vµ ph¸t triÓn nguån nh©n
lùc: Liªn quan ®Õn søc m¹nh tiÒm n¨ng cña doanh
nghiÖp vÒ con ngêi. ChiÕn lîc con ngêi vµ ph¸t triÓn
nguån nh©n lùc cho thÊy kh¶ n¨ng chñ ®éng ph¸t triÓn
søc m¹nh con ngêi cña doanh nghiÖp nh»m ®¸p øng yªu
cÇu t¨ng trëng vµ ®æi míi thêng xuyªn, c¹nh tranh vµ
thÝch nghi cña kinh tÕ thÞ trêng. ChiÕn lîc nµy liªn
quan kh«ng chØ ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ®éi ngò lao ®éng
hiÑn t¹i mµ cßn t¹o kh¶ n¨ng thu hót nguån lao ®éng
x· héi nh»m kiÕn t¹o ®îc cho doanh nghiÖp mét ®éi ngò
lao ®éng:
- Trung thµnh vµ lu«n híng vÒ doanh nghiÖp
- Cã kh¶ n¨ng chuyªn m«n cao, lao ®éng giái, n¨ng
suÊt vµ s¸ng t¹o.
- Cã søc khoÎ, cã kh¶ n¨ng hoµ nhËp vµ ®oµn kÕt
tèt.
3 - TiÒm lùc v« h×nh (tµi s¶n v« h×nh)
TiÒm lùc v« h×nh t¹o nªn søc m¹nh cña doanh nghiÖp
trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i th«ng qua kh¶ n¨ng “b¸n
48

49. hµng” gi¸n tiÕp cña doanh nghiÖp. Søc m¹nh thÓ thiÖn
ë kh¶ n¨ng vµ t¸c ®éng ®Õn sù lùa chän, chÊp nhËn vµ
quyÕt ®Þnh mua hµng cña kh¸ch hµng. V« h×nh bëi ngêi
ta kh«ng lîng ho¸ ®îc mét ¸ch trùc tiÕp mµ ph¶i “®o”
qua c¸c tham sè trung gian.
TiÒm lùc v« h×nh kh«ng tù nhiªn mµ cã. Tuy cã thÓ
®îc h×nh thµnh mét c¸ch tù nhiªn, nhng nh×n chung
tiÒm lùc v« h×nh cÇn ®îc t¹o dùng mét c¸ch cã ý thøc
th«ng qua c¸c môc tiªu vµ chiÕn lîc x©y dùng tiÒm lùc
v« h×nh cho doanh nghiÖp vµ cÇn chó ý ®Õn khÝa c¹nh
nµy trong tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
Cã nhiÒu néi dung kh¸c nhau cã thÓ sö dông khi x¸c
®Þnh vµ ph¸t triÓn tiÒm lùc v« h×nh.
a) H×nh ¶nh vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn th¬ng
trêng :
Mét h×nh ¶nh “tèt” vÒ doanh nghiÖp liªn quan ®Õn
hµng ho¸, dÞch vô, chÊt lîng s¶n phÈm, th¸i ®é ®èi
víi kh¸ch hµng, gi¸ c¶... lµ c¬ së t¹o ra sù quan t©m
cña kh¸ch hµng ®Õn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Sù “c¶m
t×nh”, “tin cËy”, “hiÓu biÕt ®Çy ®ñ” vÒ doanh nghiÖp
(thÓ chÕ) cã thÓ gióp ®ì nhiÒu cho viÖc ra quyÕt ®Þnh
cã tÝnh “u tiªn” khi mua hµng cña kh¸ch hµng. §iÒu
nµy cho phÐp doanh nghiÖp “dÔ” b¸n ®îc s¶n phÈm cña
m×nh h¬n.
b) Møc ®é næi tiÕng cña nh·n hiÖu hµng ho¸:
H×nh ¶nh vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp thêng liªn
quan ®Õn kh¶ n¨ng b¸n c¸c dßng s¶n phÈm kh¸c nhau cña
doanh nghiÖp. Møc ®é næi tiÕng cña nh·n hiÖu hµng ho¸
liªn quan ®Õn mét lo¹i s¶n phÈm víi nh·n hiÖu cô thÓ
cña doanh nghiÖp. Møc ®é ®¹t ®îc vÒ thø bËc trong “5
møc ®é quen thuéc cña nh·n hiÖu hµng ho¸” (1. Nh·n
hiÖu bÞ lo¹i bá, 2. Nh·n hiÖu kh«ng ®îc chÊp nhËn, 3.
ChÊp nhËn nh·n hiÖu, 4. Nh·n hiÖu a thÝch, 5. Nh·n
49

50. hiÖu næi tiÕng) trªn thùc tÕ cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn
qu¸ tr×nh mua s¾m vµ ra quyÕt ®Þnh cña kh¸ch hµng.
Nh·n hiÖu ë thø bËc cµng cao, kh¶ n¨ng b¸n hµng cµng
tèt.
c) Uy tÝn vµ mèi quan hÖ x· héi cña l·nh ®¹o doanh
nghiÖp:
H×nh ¶nh vµ uy tÝn cña l·nh ®¹o doanh nghiÖp cã
¶nh hëng lín ®Õn c¸c giao dÞch th¬ng m¹i, ®Æc biÖt
trong h×nh thøc b¸n hµng ë “cÊp cao nhÊt”, ®Æc biÖt
trong h×nh thøc b¸n hµng ë “cao cÊp nhÊt”, trong c¸c
hîp ®ång lín (doanh nghiÖp lín/ võa) hoÆc trong giao
dÞch b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp nhá. Më réng ra, cßn
liªn quan ®Õn c¸ nh©n ngêi b¸n hµng ë c¸c cÊp. Thùc
chÊt, liªn quan ®Õn c¸i “t×nh” trong b¸n hµng vµ uy
tÝn, quan hÖ c¸ nh©n trong kinh doanh. thÓ hiÖn mèi
quan hÖ x· héi, tÝnh “v¨n ho¸”, “nh©n v¨n” trong quan
hÖ th¬ng nghiÖp hoÆc mét bé phËn, mét c¸ nh©n trong
doanh nghiÖp. C¸c chiÕn lîc vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn
kinh doanh cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho kh¶
n¨ng ph¸t triÓn tiÒm n¨ng nµy.
50

51. 4 - Kh¶ n¨ng kiÓm so¸t / chi phèi / ®é tin cËy
cña nguån cung cÊp hµng ho¸ vµ dù tr÷ hîp lý hµng ho¸
cña doanh nghiÖp.
YÕu tè nµy ¶nh hëng ®Õn “®Çu vµo” cña doanh nghiÖp
vµ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c chiÕn
lîc kinh doanh còng nh ë kh©u cuãi cïng lµ tiªu thô
s¶n phÈm. C¸c kÕ ho¹ch MARKETING nãi chung vµ c¸c
tham sè ®iÒu khiÓn kinh doanh thêng ®îc x©y dùng theo
t×nh huèng thùc t¹i thêi ®iÓm x©y dùng kÕ ho¹ch. Tuy
cã tÝnh ®Õn biÕn ®éng cña thÞ trêng, song kh«ng ®îc
vît qu¸ mét tû lÖ biÕn ®éng nµo ®ã. Sù thay ®æi qu¸
møc cña “®Çu vµo” sÏ ¶nh hëng ®Õn “gi¸ ®Çu vµo”, “chÝ
phÝ”, “thêi ®iÓm giao hµng”, “khèi lîng cung cÊp”...
®· ®îc tÝnh ®Õn trong hîp ®ång ®Çu ra. Kh«ng kiÓm
so¸t/ chi phèi hoÆc kh«ng ®¶m b¶o ®îc sù æn ®Þnh, chñ
®éng vÒ nguån cung cÊp hµng ho¸ cho doanh nghiÖp cã
thÓ ph¸ vì hoÆc lµm háng hoµn toµn ch¬ng tr×nh kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
5 - Tr×nh ®é tæ chøc - qu¶n lý:
Sù hoµn h¶o cña cÊu tróc tæ chøc, tÝnh hiÖu qu¶
cña hÖ thèng qu¶n lý vµ c«ng nghÖ qu¶n lý. Mçi doanh
nghiÖp lµ mét hÖ thèng víi nh÷ng mèi liªn kÕt chÆt
chÏ víi nhau híng tíi môc tiªu. Mét hÖ thèng lµ mét
tËp hîp c¸c phÇn tö (bé phËn, chøc n¨ng, nghiÖp vô)
tho¶ m·n 3 ®iÒu kiÖn:
- Ho¹t ®éng cña mçi phÇn tö trong tËp hîp cã thÓ
¶nh hëng ®Õn hµnh vi cña toµn bé tËp hîp (1).
- C¸ch thøc hµnh ®éng vµ kÕt qu¶ thùc hiÖn cña mçi
phÇn tö trªn thùc tÕ cã ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ toµn bé
hÖ thèng nhng kh«ng chØ m×nh nã mµ lu«n phô thuéc Ýt
nhÊt vµo c¸ch thøc vµ kÕt qu¶ cña mét phÇn tö kh¸c
(2).
51

52. - HÖ thèng lu«n ®îc h×nh thµnh bëi c¸c phÇn tö ®·
®îc tËp hîp thµnh c¸c tËp hîp con. C¸c tËp hîp con
nµy xuÊt hiÖn trong tËp hîp lín víi t c¸ch lµ c¸c
phÇn tö cã tÝnh chÊt (1) vµ (2).
Mét c¸ch kh¸c, mét hÖ thèng lµ mét tæng thÓ mµ nã
kh«ng thÓ chia c¾t ®îc thµnh c¸c bé phËn cã ¶nh hëng
®éc lËp ®ãi víi nã. Vµ nh vËy, kÕt qu¶ thùc hiÖn cña
mét hÖ thèng (doanh nghiÖp) kh«ng chØ lµ tæng cña kÕt
qu¶ thùc hiÖn cña c¸c bé phËn, chøc n¨ng, nghiÖp vô
®îc xem xÐt riªng biÖt, mµ nã lµ hµm sè cña nh÷ng t-
¬ng t¸c gi÷a chóng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ: khi mçi mét
bé phËn, chøc n¨ng, nghiÖp vô cña doanh nghiÖp ®îc
t¸ch riªng ra ®Ó thùc hiÖn, tèt nh nã cã thÓ, th×
toµn bé hÖ thèng sÏ kh«ng thùc hiÖn ®îc tèt nh nã cã
thÓ. Mét doanh nghiÖp muèn ®¹t ®îc môc tiªu cña m×nh
th× ®ång thêi ph¶i ®¹t ®Õn mét tr×nh ®é tæ chøc, qu¶n
lý t¬ng øng. Kh¶ n¨ng tæ chøc, qu¶n lý doanh nghiÖp
dùa trªn quan ®iÓm tæng hîp,bao qu¸t tËp trung vµo
nh÷ng mèi quan hÖ t¬ng t¸c cña tÊt c¶ c¸c bé phËn t¹o
thµnh tæng thÓ t¹o nªn søc m¹nh thËt sù cho doanh
nghiÖp trong doanh nghiÖp.
6 - Tr×nh ®é tiªn tiÕn cña trang thiÕt bÞ, c«ng
nghÖ, bÝ quyÕt c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp:
¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt, chi phÝ, gi¸
thµnh vµ chÊt lîng hµng ho¸ ®îc ®a ra ®¸p øng kh¸ch
hµng. Liªn quan ®Õn møc ®é (chÊt lîng) tho¶ m·n nhu
cÇu, kh¶ n¨ng c¹nh tranh, lùa chän c¬ héi vµ c¸c t¸c
nghiÖp kh¸c cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
7 - VÞ trÝ ®Þa lý, c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña
doanh nghiÖp:
VÞ trÝ ®Þa lý cã thÎ xem xÐt ë khÝa c¹nh réng khi
ph©n tÝch m«i trêng kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã
thÓ ®a vµo søc m¹nh v« h×nh cña doanh nghiÖp. Trong
52

53. trêng hîp nµy, muèn nhÊn m¹nh søc m¹nh thËt sù cÇn
quan tÊm khi ®¸nh gi¸ mét “®Þa ®iÓm cô thÓ” mµ doanh
nghiÖp ®ang së h÷u vµ khai th¸c trong kinh doanh.
§iÒu nµy cã ý nghÜa quan träng víi c¸c doanh nghiÖp
th¬ng m¹i khi ®Æt ®iÓm b¸n hµng. C¬ së vËt chÊt - kü
thuËt ph¶n ¸nh nguån tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp cã
thÓ huy ®éng vµo kinh doanh thiÕt bÞ, nhµ xëng, v¨n
phßng... ph¶n ¸nh tiÒm lùc vËt chÊt vµ liªn quan ®Õn
quy m«, kh¶ n¨ng, lîi thÕ kinh doanh cña doanh
nghiÖp.
53

54. ch¬ng II:
thùc tr¹ng xuÊt khÈu chÌ cña tæng c«ng ty chÌ
viÖt nam tõ 1998 - 2000
I. Kh¸i qu¸t vÒ ngµnh chÌ vµ Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam.
Ngµnh chÌ quèc doanh ViÖt Nam (díi ®©y gäi t¾t lµ
ngµnh chÌ) ®Õn nay ®· cã trªn 40 n¨m h×nh thµnh vµ
ph¸t triÓn, gi¶i quyÕt ®îc mét khèi lîng lín vÒ viÖc
lµm cho ngêi lao ®éng.
1. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh chÌ ViÖt Nam.
Sau ®¹i héi lÇn thø 6 cña §¶ng, c¶ níc ta bíc vµo
mét thêi kú ®æi míi. Sau khi tiÕn hµnh thµnh c«ng
mét thö nghiÖm ë giai ®o¹n tríc nh: Liªn kÕt c«ng
n«ng nghiÖp (n¨m 1979 ra ®êi vµ ho¹t ®éng c¸c xÝ
nghiÖp Liªn hiÖp c«ng n«ng nghiÖp - s¶n xuÊt chÌ ë
trung du miÒn nói nh: Phó Thä, Yªn B¸i) c¶i tiÕn hÖ
thèng s¶n xuÊt vµ tæ chøc qu¶n lý (1983 - 1986), n¨m
1987 ngµnh chÌ b¾t ®Çu bíc vµo mét giai ®o¹n tiÕn
hµnh nh÷ng thö nghiÖm vµ ®æi míi kinh tÕ mét c¸ch c¨n
b¶n vµ hÖ thèng.
ChÌ lµ lo¹i c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy ®îc trång ë
c¸c tØnh trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c vµ L©m §ång.
S¶n xuÊt trong nhiÒu n¨m qua ®· ®¸p øng ®îc nhu cÇu
vÒ chÌ uèng cña nh©n d©n, ®ång thêi xuÊt khÈu ®¹t kim
ng¹ch hµng triÖu USD hµng n¨m. Tuy cã nh÷ng thêi ®iÓm
gi¸ chÌ thÊp lµm cho ®êi sèng ngêi lµm chÌ gÆp nhiÒu
khã kh¨n, nhng nh×n tæng thÓ c©y chÌ vÉn lµ c©y gi÷
vÞ trÝ quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ t¹o
viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, t¨ng thu nhËp cho mét bé
phËn ®¸ng kÓ nh©n d©n ë c¸c vïng trung du, miÒn nói,
vïng cao, vïng xa vµ gãp phÇn b¶o vÖ m«i sinh. V× vËy
54

55. viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt chÌ lµ mét híng quan träng
nh»m thóc ®Èy tèc ®é t¨ng trëng cña n«ng nghiÖp vµ
kinh tÕ n«ng th«n níc ta.
BiÓu 1: Lùc lîng s¶n xuÊt cña ngµnh chÌ ViÖt Nam
trong nh÷ng n¨m 1995- 1999
ChØ tiªu §vÞ 1995 1996 1997 1998 199
tÝnh 9
DiÖn tÝch chÌ Ng.ha 71 75 78 81 82
S¶n lîng chÌ kh« Ng.tÊ 40,2 46,9 52,2 56,6 64,
n 7
ChÕ biÕn Ng.tÊ 32,9 45 52,7 53 -
n
Sè lîng chÌ xuÊt Ng.tÊ 18,8 20,8 32,9 33 36
khÈu n
Nguån: Sè liÖu thèng kª kinh tÕ - kü thuËt ViÖt Nam
1975 - 2000.
Tæng côc thèng kª - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª Hµ Néi
2000.
DiÖn tÝch chÌ cña c¶ níc hiÖn nay chiÕm tû lÖ kh¸
lín, n¨m 1999 lµ 82 ngh×n ha chÌ, íc thùc hiÖn trong
n¨m 2000 sÏ t¨ng lªn lµ 84 ngh×n ha chÌ. Trong ®ã
diÖn tÝch kinh doanh chiÕm 65 ngh×n ha, diÖn tÝch
trång míi lµ 2,2 ngh×n ha, diÖn tÝch kü thuËt c¬ b¶n
lµ 12,6 ngh×n ha. S¶n lîng chÌ kh« xuÊt khÈu lµ 41
ngh×n tÊn, ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 53 triÖu USD. N¨ng
suÊt chÌ bóp t¬i n¨m 1999 lµ 4,46 tÊn/ ha. §ã lµ mét
thµnh tùu ®¸ng kÓ cña nghµnh chÌ ViÖt Nam trong c«ng
cuéc phñ xanh ®Êt trèng, ®åi nói träc, b¶o vÖ m«i tr-
êng sinh th¸i, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng
vµ lµm nghÜa vô quèc tÕ mµ ChÝnh phñ giao phã.
2. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng
ty chÌ ViÖt Nam.
55

56. Liªn hiÖp c¸c xÝ nghiÖp c«ng n«ng nghiÖp chÌ ViÖt
Nam lµ tiÒn th©n cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam. ViÖc
thµnh lËp Tæng c«ng ty ®· tr¶i qua c¸c giai ®o¹n sau:
2.1. Giai ®o¹n 1974-1978:
§îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 95/CP ngµy
19/4/1974 cña Héi ®ång ChÝnh phñ, lÊy tªn lµ Liªn
hiÖp c¸c xÝ nghiÖp chÌ thuéc Bé l¬ng thùc vµ thùc
phÈm qu¶n lý, nhiÖm vô chÝnh lµ thu mua vµ chÕ biÕn
chÌ xuÊt khÈu. Quy m« ho¹t ®éng cña Liªn hiÖp lóc ®ã
chØ lµ c¸c nhµ m¸y c«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn, s¶n xuÊt
ë phÝa B¾c bao gåm:
+ 5 nhµ m¸y s¶n xuÊt chÌ ®en xuÊt khÈu vµ néi
tiªu.
+ 2 nhµ m¸y s¶n xuÊt chÌ xanh xuÊt khÈu vµ néi
tiªu.
+ 2 nhµ m¸y s¶n xuÊt chÒ h¬ng xuÊt khÈu vµ néi
tiªu.
+ 1 nhµ m¸y c¬ khÝ lµm nhiÖm vô s¶n xuÊt phô tïng
thay thÕ, l¾p ®Æt vµ söa ch÷a thiÕt bÞ chÕ biÕn.
+ 1 trêng ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt c¬ khÝ vµ kü
thuËt chÕ biÕn.
2.2. Giai ®o¹n 1978-1986:
N¨m 1979, ®îc Nhµ níc cho phÐp s¸t nhËp Liªn
hiÖp c¸c xÝ nghiÖp chÌ víi c«ng ty chÌ Trung ¬ng
thuéc Bé c«ng nghiÖp thµnh lËp Liªn hiÖp c¸c xÝ
nghiÖp c«ng n«ng nghiÖp chÌ ViÖt Nam theo quyÕt ®Þnh
75/CP ngµy 2/3/1979 cña Héi ®ång chÝnh phñ, ®ång thêi
Nhµ níc cho phÐp s¸t nhËp phÇn lín nh÷ng n«ng trêng
chuyªn trång chÌ cña ®Þa ph¬ng vµo liªn hiÖp.
Lóc nµy, quy m« cña Liªn hiÖp c¸c XN CNN chÌ ViÖt
Nam ®îc më réng víi 39 thµnh viªn bao gåm:
+ 17 n«ng trêng quèc doanh chuyªn trång chÌ.
+ 19 nhµ m¸y chÕ biÕn chÌ.
56

57. + 1 xÝ nghiÖp vËt t -vËn t¶i.
+ 1 viÖn nghiªn cøu chÌ.
+ 1 nhµ m¸y c¬ khÝ.
2.3. Giai ®o¹n 1986-1995:
Sau mét thêi gian ng¾n, c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn víi
c¸c n«ng trêng cung cÊp nguyªn liÖu cã mét sè víng
m¾c, tranh chÊp nhau vÒ gi¸ c¶, phÈm cÊp nguyªn liÖu
g©y khã kh¨n trong s¶n xuÊt. Liªn hiÖp ®· tæ chøc l¹i
s¶n xuÊt, s¸t nhËp c¸c ®¬n vÞ chÕ biÕn víi n«ng trêng
n»m trªn mét ®Þa bµn thµnh xÝ nghiÖp c«ng n«ng nghiÖp
nh»m lo¹i bá c¸c tranh chÊp vÒ gi¸ c¶, phÈm cÊp.
N¨m 1989, Trung t©m KCS ra ®êi nh»m híng dÉn c¸c
®¬n vÞ s¶n xuÊt ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm vµ kiÓm
tra chÊt lîng chÌ tríc khi xuÊt khÈu, chÌ kh«ng ®¶m
b¶o tiªu chuÈn ®Òu ph¶i t¸i chÕ hoÆc tr¶ l¹i.
2.4. Tõ 1995 ®Õn nay:
Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam ®îc thµnh lËp c¨n cø
vµo v¨n b¶n sè 5820/§MDN ngµy 13/10/1995 cña Thñ tíng
chÝnh phñ víi sè vèn ng©n s¸ch cÊp vµ sè vèn tù bæ
sung lµ 10.867.000.000®.
Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam ®îc thµnh lËp trªn c¬
së s¾p xÕp l¹i Liªn hiÖp c¸c xÝ nghiÖp c«ng n«ng
nghiÖp chÌ ViÖt Nam thuéc Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t
triÓn n«ng th«n. Tªn giao dÞch quèc tÕ lµ:
VietNam National tea corporation
(Vinatea corp)
3. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt
Nam
a. Chøc n¨ng
57

58. Tæng c«ng ty chÌ ViÖt nam lµ Tæng c«ng ty nhµ n-
íc, bao gåm c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cã quan hÖ g¾n bã
víi nhau vÒ lîi Ých kinh tÕ, tµi chÝnh, c«ng nghÖ s¶n
xuÊt vµ chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm, nghiªn cøu khoa
häc, th«ng tin, ®µo t¹o, tiÕp thÞ, dÞch vô, xuÊt nhËp
khÈu ho¹t ®éng trong ngµnh chÌ, t¨ng cêng tÝch tô tËp
trung thùc hiÖn ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c
®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng kinh doanh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ
cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ cña toµn Tæng c«ng ty
®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ.
b. NhiÖm vô
Tæng c«ng ty cã nhiÖm vô kinh doanh chÌ bao gåm
x©y dùng vµ thùc hiÖn chiÕn lîc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch
ph¸t triÓn ®Çu t, t¹o nguån vèn ®Çu t, nghiªn cøu c¶i
t¹o gièng chÌ, trång trät, chÕ biÕn, tiªu thô, xuÊt
khÈu s¶n phÈm chÌ, nhËp khÈu vËt t thiÕt bÞ ngµnh
chÌ. TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c theo
ph¸p luËt, cïng víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ch¨m lo
ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë c¸c vïng trång chÌ, ®Æc
biÖt ®èi víi vïng ®ång bµo Ýt ngêi, vïng kinh tÕ míi,
vïng s©u vïng xa cã nhiÒu khã kh¨n, x©y dùng mèi quan
hÖ kinh tÕ vµ hîp t¸c ®Çu t, khuyÕn n«ng, khuyÕn l©m
víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn trång chÌ,
gãp phÇn thùc hiÖn viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, phñ xanh
®Êt trèng ®ßi träc vµ c¶i t¹o m«i sinh, gi¶i quyÕt
viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
4. Bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña Tæng c«ng ty chÌ
ViÖt nam
a. M« h×nh tæ chøc
Víi m« h×nh ®æi míi Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam vÉn
lµ c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn cña c¸c doanh nghiÖp quèc
58

59. doanh s¶n xuÊt chÕ biÕn chÌ, c¸c c«ng ty xuÊt nhËp
khÈu, dÞch vô, s¶n xuÊt chÕ biÕn chÌ, qu¶n lý thèng
nhÊt ngµnh chÌ ViÖt Nam.
+ VÒ quyÒn h¹n tr¸ch nhiÖm: Tæng c«ng ty chÞu
tr¸ch nhiÖm tríc nhµ níc vÒ qui ho¹ch kÕ ho¹ch, dù ¸n
®Çu t ph¸t triÓn chÌ... ®ång thêi chÞu tr¸ch nhiÖm
hoµn toµn vÒ kÕt qu¶ ®Çu t vµ tr¶ nî ®Çu t theo thêi
gian nh luËt ®Þnh. Tæng c«ng qu¶n lý c¸c doanh
nghiÖp, c«ng ty vÒ mÆt ®Þnh híng ph¸t triÓn, tæ chøc
s¶n xuÊt, tæ chøc bé m¸y qu¶n lý, ph©n c«ng tr¸ch
nhiÖm, triÓn khai tiÕn bé kü thuËt vµ c«ng nghÖ tíi
ngêi lao ®éng.
+ Quan hÖ cña Tæng c«ng ty víi c¸c doanh nghiÖp
quèc doanh s¶n xuÊt chÕ biÕn lµ quan hÖ cña qu¶n lý,
®îc rµng buéc b»ng lîi Ých kinh tÕ.
b. M« h×nh qu¶n lý
HÖ thèng qu¶n lý mang tÝnh trùc tuyÕn chøc n¨ng,
c¸c ®¬n vÞ phô thuéc vµ c¸c phßng ban ®Òu chÞu sù chØ
®¹o trùc tiÕp cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ ®¶m b¶o nguyªn
t¾c chung cña ngµnh.
+ Tæng gi¸m ®èc lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp
tríc nhµ níc vµ Bé chñ quan (Bé NN & PTNT) vÒ toµn bé
ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty. Díi Tæng gi¸m ®èc lµ hai
phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kinh doanh vµ s¶n xuÊt.
+ C¸c phßng kinh doanh ®îc quyÒn chñ ®éng trªn c¬
së c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh ®· ®îc Tæng gi¸m ®èc phª
duyÖt, ®ång thêi ®¶m b¶o trang tr¶i c¸c chi phÝ vµ
kinh doanh cã l·i.
+ C«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n cña Tæng c«ng ty ¸p
dông h×nh thøc kÕ to¸n tËp trung.
+ CÊp trëng cña c¸c ®¬n vÞ phô thuéc Tæng c«ng ty,
trëng c¸c phßng ban lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm tríc
59

60. tæng gi¸m ®èc vÒ toµn bé ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ m×nh vµ
trùc tiÕp chÞu tr¸ch nhiÖm tríc nhµ níc vÒ viÖc chÊp
hµnh ph¸p luËt.
Nh vËy so víi m« h×nh tæ chøc qu¶n lý liªn hiÖp
c¸c xÝ nghiÖp n«ng - c«ng nghiÖp chÌ ViÖt nam tríc
®©y, th× m« h×nh tæ chøc qu¶n lý cña Tæng c«ng ty chÌ
ViÖt Nam ®· cã nhiÒu sù thay ®æi c¶ vÒ c¬ cÊu tæ chøc
vµ ph¬ng thøc qu¶n lý.
S¬ ®å: M« h×nh tæ chøc cña Tæng c«ng ty chÌ ViÖt
Nam
60

61. H§QT
TG§
Phã TG§ Phã TG§
ViÖn nghiªn P. KH§T & HTQT V¨n phßng
cøu chÌ
P. Kü thuËt NN Trung t©m KCS
ViÖn ®iÒu d-ìng
§å S¬n
P. Kü thuËt CN P. ThÞ tr-êng
C¸c c«ng ty trùc
P.Tæ chøc L§ - T.
thuéc (12 Cty) P. Kinh doanh 1
tra
P. Tµi chÝnh - KT P. Kinh doanh 2
C¸c c«ng ty cæ
phÇn (6 Cty)
Tr¹m VT Cæ Loa P. Kinh doanh 3
C¸c c«ng ty
liªn doanh
Chi nh¸nh TCT t¹i
P. Kinh doanh 4
H¶i Phßng
C¸c liªn kÕt hîp Chi nh¸nh TCT t¹i
t¸c sx (12 Cty) P. Kinh doanh 5
TP. HCM
61
: Trùc tiÕp qu¶n : Tham gia qu¶n
lý lý