2. Faszyzm Niemiecki
W 1933 roku w Niemczech rządy objęli faszyści, którzy
uważali, że naród niemiecki dominuje nad innymi. Za swoich największych
wrogów postrzegali Żydow i Cyganów, a także Słowian. Przewodniczący partii
faszystowskiej, Adolf Hitler, był najważniejszą osobą w państwie. Przeciwnicy
polityczni faszystów byli zabijani lub posyłano ich do obozów koncentracyjnych.
Niemiecki faszyzm był bardzo agresywny, głosił, że należy siłą podbijać inne
państwa, aby stworzyć przestrzeń życiową dla narodu niemieckiego.
Adolf Hitler
Adolf Hitler był bezwzględnym dyktatorem,
który kazał mordować swoich przeciwników. Hitler
był odpowiedzialny za śmierć milionów Żydów i
ludzi innych narodowości. Agresywna polityka
zagraniczna, którą stosował, doprowadziła do
rozpoczęcia przez Niemcy II wojny światowej.
3. Obozy koncentracyjne i obozy zagłady
Obozy koncentracyjne były to miejsca, w których
trzymano osoby cywilne z państw podbitych i
okupowanych. Otrzymywali oni minimalne porcje
jedzenia i byli wykorzystywani do ciężkiej,
niewolniczej pracy. Obozy koncentracyjne powstały
na całym terenie Niemiec, a później w niektórych
państwach podbitych przez Niemcy. Po jakimś
czasie Niemcy zamienili obozy koncentracyjne na
obozy zagłady. Dokonywali w nich zbrodni
ludobójstwa głównie na Żydach, Cyganach i Słowianach, których uważali za
podludzi; zginęło w nich także wielu przeciwników faszyzmu. Najwięcej obozów
zagłady Niemcy utworzyli na terenach swojego państwa i ziemiach polskich.
Największy obóz - Auschwitz - został założony na terenie okupowanej Polski.
Straciło w nim życie około 1,3 miliona ludzi.
Działania wojenne
Po zajęciu Austrii oraz rozbiorze Czechosłowacji, Hitler zaplanował atak na
Polskę na 1 września 1939 roku. W swoich planach chciał zapanować nad całą
Europą. Rozpoczęła się II wojna światowa, trwająca 6 lat. Od samego początku
wojny samoloty niemieckie bombardowały polskie miasta i wsie, nie
oszczędzając ludności cywilnej. Polska znalazła się pomiędzy dwoma najbardziej
agresywnymi państwami Europy: Niemcami i Związkiem Radzieckim. 1 września
1939 roku silne armie niemieckie wkroczyły do Polski z północy, południa i
zachodu. Niemcy strzelali do wszystkich, których spotkali po drodze. Straty
wśród ludności cywilnej były ogromne.
4. Nastepnie, 17 września 1939 roku Polska
została zaatakowana przez ZSRR. Niemcy i
ZSRR, zgodnie z planem, rozpoczęły podbój
Europy. Pod panowaniem Niemców znalazły się
Dania, Norwegia, Belgia, Holandia, Francja,
Jugosławia i Grecja. Natomiast pod panowaniem
radzieckim znalazły się Litwa, Łotwa i Estonia.
Wielkiej Brytanii i Finlandii udało się odeprzeć
ataki wroga i zachować niepodległość. W 1941
roku Niemcy zaatakowały swojego sojusznika -
ZSRR, a sprzymierzona z Niemcami Japonia zaatakowała USA. W
konsekwencji, państwa wrogie Niemcom utworzyły koalicję antyhitlerowską na
czele z Wielką Brytanią, USA i ZSRR.
II wojna światowa była wojną totalną. Brało w niej udział 61 z 67
istniejących wówczas na świecie państw. Walki zbrojne toczyły się w Europie,
Azji i Afryce; zarówno na lądzie, jak i na morzach, oceanach i w powietrzu. Do
walki stanęło 110 milionów żołnierzy. Działania wojenne spowodowały śmierć 55
milionów ludzi, a 35 milionów zostało rannych.
Okupanci terroryzowali ludność cywilną,
dokonywali egzekucji, masowych mordów i
wysiedleń, organizowali uliczne łapanki oraz
zmuszali ludzi do niewolniczej pracy w obozach
koncentracyjnych. Agresorzy, nie
przestrzegając międzynarodowego prawa,
bombardowali szpitale i inne punkty medyczne
oznaczone symbolem Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, a także
mordowali wziętych do niewoli jeńców wojennych.
5. Ponadto, atakowali obiekty cywilne, przez co w ruinach było wiele miast,
utracono bezpowrotnie dorobek kulturalny wielu narodów i mnóstwo cennych
zabytków.
Po 6 latach wielki światowy konflikt zakończyło zdobycie przez wojska
koalicji stolicy Niemiec - Berlina i podpisanie przez Niemcy aktu bezwarunkowej
kapitulacji dnia 8 maja 1945 roku.
6. Osoby niosące pomoc
W czasie wojny wielu ludzi ratowalo innych, pomimo tego, że sami mogli
stracić własne życie. Niektórzy, pomimo aresztowań i tortur, nie rezygnowali i
nadal znajdowali sposoby, żeby pomóc potrzebującym. Bohaterskie czyny wielu
z nich staly się sławne na calym świecie i nawet uczy się o nich w szkołach. Nie
wolno również zapomnieć, że w tych najtrudniejszych czasach znalazło się wiele
nieznanych, zwkłych osób, które, pomagając innym, poświęcało własne
bezpieczeństwo i ryzykowało życie nie tylko swoje, ale i najbliższej rodziny. Dla
nich wszystkich, szacunek dla każdego ludzkiego życia był największą wartoscią.
Wyzwolenie Auschwitz
7. Irena Sendler
Irena Sendler, z domu Krzyżanowska, urodziła się 15
lutego 1910 w Warszawie, a zmarła 12 maja 2008 w
Warszawie. W trakcie II wojny światowej Irena Sendler,
ryzykując własne zdrowie i życie, pomagała działając
w Radzie Pomocy Żydom (Żegota). Z powodzeniem
ratowała dzieci żydowskie i wywoziła z gett pracując
jako pielęgniarka. Uratowala około 2500 dzieci z
warszawskiego getta. Ich dane osobowe zapisywała na
kartkach, które zakopywała w słoikach w ogrodzie.
Niestety, została złapana przez Gestapo i torturowana, a
ostatecznie skazana na śmierć. Jednak, ludziom z Żegoty
udało się ją uratować przekupując niemieckich strażnikow. Te wydarzenia nie
powstrzymały jej przed dalszą działalnoscią i nadal w ukryciu pomagała
dzieciom.
Po wojnie pani Irena dalej pracowała na rzecz dzieci, tworzyła domy sierot
i powołała Ośrodek Opieki nad Matką i Dzieckiem, czyli organizację pomagającą
bezrobotnym rodzinom. Doświadczyła równie ciężkich
prześladowań zarówno ze strony Gestapo jak i
komunistycznego UB.
W 1965 roku Irena Sendler została odznaczona
medalem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, o jej pracy
powstalo przedstawienie "Life in a Jar", a na podstawie jej
życia został nakręcony film "Dzieci Ireny Sendlerowej".
8. Janusz Korczak
Właściwe imię i nazwisko to
Henryk Goldszmit. Nazywany był
przez dzieci starym doktorem.
Urodził się 22 lipca 1878 lub 1879
roku, a zmarł 16 sierpnia 1942 roku.
Był pierwszym człowiekiem, który
walczył o prawa dzieci.
Jako chłopiec uczył się w
gimnazjum w Warszawie. Była to
szkoła rosyjska, w której stosowano żelazną dyscyplinę. Po samobójczej śmierci
ojca jego rodzina znalazła się w bardzo trudnej sytuacji materialnej. Młody
Henryk, miał wówczas 15 lat i zaczął udzielać korepetycji, aby wspomóc rodzinę.
Od 1898 roku studiował medycynę na i interesował się szkołami, szpitalami
dziecięcymi oraz bezpłatnymi czytelniami dla dzieci i młodzieży.
W 1912 roku został współzałożycilem Domu Sierot dla dzieci żydowskich
w Warszawie. W 1919 założył sierociniec "Nasz Dom" dla dzieci polskich.
Korczak żądał poważnego traktowania spraw dzieci i młodzieży oraz szacunku
dla najmłodszych. Pisał książki dla dzieci np. "król Maciuś I" i "Kajtuś Czarodziej",
oraz poradniki takie jak „Jak kochać dziecko” i „Prawo dziecka do szacunku”.
Redakował gazetkę dla dzieci "Mały Przegląd", był też autorem pogadanek
radiowych gdzie głosił prawa dziecka i obronę tych praw.
9. 6 Sierpnia 1942 roku Hitlerowcy
wyprowadzili z Domu Sierot Korczaka, jego
wspołpracowników i około 200 dzieci. Wszyscy
zostali wywiezieni do obozu zagłady w
Treblince i tam zginęli.
Korczak mógł uratować swoje własne
życie, bo przyjaciele chcieli mu pomóc, ale
odmówił opuszczenia "swoich" dzieci i razem z
nimi poszedł na śmierć. Był wspaniałym i
dobrym człowiekiem, którego postawa i praca
do dziś inspiruje i kieruje wielu rodziców i
pedagogów.
Dom Sierot
10. Maksymilian Maria Kolbe
Rajmund Kolbe urodził się 8 stycznia 1894 roku
w Zduńskiej Woli. Potem razem z rodzicami
przeprowadził się do Łodzi.
Ojciec chłopca był wielkim patriotą i miłość do
ojczyzny przekazał synom. Gdy Rajmund miał 12 lat
ukazała mu się Najświętsza Maryja Panna trzymająca
w rękach dwie korony – białą, oznaczającą czystość i
czerwoną, oznaczającą męczeństwo. Rajmund przyjął obie
korowy. W 1907 roku postanowił wraz ze swoim starszym bratem wstąpić do
Zakonu Franciszkanów. W 1910 roku poprosił o przyjęcie do nowicjatu, a rok
później złożył śluby czasowe. W 1912 roku wyjechał do Krakowa na dalsze
studia, ale ponieważ był niezwykle zdolny w tym samym roku wysłano go do
Rzymu na Uniwersytet Papieski. Ukończył tam studia, otrzymał święcenia
kapłańskie i w 1919 powrócił do Polski.
W 1927 roku założył klasztor w Niepokalanowie. Kiedy wybuchła wojna w
1939 roku, był to największy klasztor na świecie i jeden z największych jakie
znają dzieje Kościoła. 19 września
1939 roku Niemcy przystąpili do
likwidacji Niepokalanowa. Ojciec
Kolbe i inni zakonnicy zostali
zamknięci w obozie, ale 8 grudnia
zostali zwolnieni. Kolbe wrócił do
Niepokalanowa, gdzie przygotował
trzysta miejsc dla Żydów i innych
wysiedlonych oraz organizował
miejsca pracy.
Kościół w Niepokalanowie
11. 17 lutego 1941 roku gestapo zabrało Kolbego do Warszawy, a 25 maja
wywieziono go do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Pod koniec lipca 1941
roku uciekł jeden z więźniów z bloku ojca Kolbego i komendant za karę skazał na
śmierć głodową co dziesiątego więźnia z tego bloku.
Wśród skazanych był Franciszek Gajowniczek, który miał rodzinę i
wówczas ojciec Kolbe wyszedł z szeregu i prosił, aby to jego skazano na śmierć,
a oszczędzono Gajowniczka. Kolbe poszedł wraz z dziewięcioma towarzyszami
do bloku śmierci nr 13. Bunkier ten pod przewodnictwem ojca Maksymiliana stał
się przybytkiem Bożej Chwały, modlono się tam i śpiewano nabożne pieśni.
Kolbe przeżył kilka tygodni bez kropli wody i
kruszyny chleba. Ostatecznie gestapowcy
zabili go wstrzykując mu truciznę. Ojciec
Kolbe miał wtedy 47 lat.
17 października 1971 roku papież
Paweł VI ogłosił ojca Maksymiliana Marię
Kolbego świętym męczennikiem.
12. Halina Gąsior
Halina Gąsior urodziła sie 8 sierpnia 1928 roku
w Oświęcimiu, a zmarła 26 kwietnia 2008 w Bielsku-
Białej. Jej rodzina została przesiedlona z terenu, na
którym rozpoczęto budowę obozu w Oświęcimiu,
wkrótce po tym ojciec Haliny zmarł, a ona musiała iść
do pracy, żeby wspomóc rodzinę. Miała zaledwie 12
lat kiedy włączyła się w akcje niesienia pomocy
więźniom Auschwitz. W umówionych miejscach
podkładała żywnośc i leki, a także przekazywała listy i
informacje (grypsy) dla i od więźniów. Pracowała jako pomoc domowa u rodziny
niemieckiej, z którą została wysłana do Berlina, gdy w obozie wybuchła
emidemia duru. W Berlinie głodowała, gdyż jej pracodawczyni odmawiała
jedzenia, bo przestała dostawać kartki żywnościowe. Z tego powodu Halina
Gąsior uciekła z powrotem do rodziny w Oświęcimiu. Następnie, dostała pracę
jako goniec oraz przepustkę, dzięki której mogła wchodzić na teren obozu. Na
prośby zarówno więźniów jak i ich rodzin zdobywała i przekazywała informacje
na temat tego co się z nimi dzieje.
W listopadzie 1944 roku została aresztowana, ponieważ podejrzewano ją
o pomoc więźniom. Zabrano ją do obozu, gdzie była przesłuchiwana i bita; w tym
czasie pomagali jej inni więźniowie przynosząc jej jedzenie. Po miesiącu została
wypuszczona. Przez cały czas kontynuowała pomoc więźniom w Oświęcimiu, a
także tym, którzy zostali wywiezieni do innych obozów - wysyłała im paczki z
żywnością i odzieżą. Po wyzwoleniu pracowała jako pięlęgniarka w szpitalu dla
byłych więźniów.
Halina Gąsior otrzymała, po wojnie, wiele listów i podziękowań od byłych
więźniów, które przekazała do Muzeum w Oświęcimiu.
