SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 15
бүтээгдэхүүн, эм, биобэлдмэл, го
о сайхны бараа нь байгалийн
гаралтай буюу генетик нөөцөөс
гарган авсан эсвэл түүнээс санаа
аван зохиомлоор бий болгосон
бодисоор хийсэн
бүтээгдэхүүнүүд байдаг. Генетик
нөөц гэдэг нь
амьтан, ургамал, бичил
организмыг хэлж байгаа аж.
Монгол Улс дэлхийн нийт хуурай
газрын нэг хувийг эзэлдэг. Гэтэл
манай улсын нутаг дэвсгэрт ямар
төрлийн, юунд ашиглаж
болох, хэдий хэмжээний генетик
нөөц байгааг өнөөдрийн
байдлаар хангалттай
тогтоогоогүй байгаа аж.
Түүнчлэн, эдгээр генетик
нөөцийн талаар
судалгаа, шинжилгээ
хийгдээгүй, тоо баримт
байхгүй учир түүнийг
хамгаалах, ашиглаж үр
шимийг нь шударга хүртээх
боломж бүрдээгүй байна.
Бичил организм дээр асар их
баялаг босгож болно.

-Генетик нөөц гэж юу вэ.
-Байгальд хүнээс гадна
амьтан, ургамал, бичил организм
гэсэн гурван объект бий. Энэ
объектын нөөцийн талаарх
асуудлыг хөндөж ярилцаж
байна.
байдаггүй.
Тиймээс, БОАЖЯ, Дэлхийн
банк, Нидерландын элчин
сайдын яам хамтран төсөл
хэрэгжүүлж байгаа юм. Үүнд нэг
асуудлыг сайн ойлгох хэрэгтэй
байх.

Бид амьтан, ургамлыг нүдээрээ
харж, мэддэг.
ол асуудал нь амьд организмын
удамшлын мэдээлэл, тэнд агуулж
буй асар их нөөц бололцоог
хэрхэн ашиглах, хуулийн ямар
зохицуулалт хийх вэ гэдэг нь
чухал юм. Гэтэл хуулийн
жагсаалтыг нь үзэхээр бичил
организм гэж нэг ч бичигдээгүй
байсан.
Энэ нь УИХ-ын
гишүүд, хуульчид нүдэнд
харагдаггүй ертөнцийг
ойшоодоггүй. Гэтэл гадаад
оронд үүнийг аль хэдийн
мэдээд, ойлгочихсон.
Хуульдаа энэ талаар
тусгачихсан.
гарах ашиг яриад байна.
Жишээлбэл, Оюутолгойг говьд
байхад хэн ч тоогоогүй. Түүнээс
зэс, нүүрс гаргасан чинь
лицензлээд, өмчлөөд, хуваагаад
идээд янз бүр болчихсон. Тэгвэл
энэ ашигт малтмалаас илүү нөөц
байгаа гэдгийг ойлгохгүй байна.
Зөвхөн эрдэмтэд түүнийг мэдэж
ойлгодог.
байдаг. Яагаад гэвэл, ихдээд
сургуулийн шинжлэх ухааны
хүрээлэнгийн материаллаг бааз
хомс байна. Улс үүнд анхаарч
хөрөнгө оруулалт хийдэггүй.
Бидний хувьд хүнээ тодорхой
хэмжээгээр бэлдчихсэн. Дутагдаж
байгаа зүйл нь багаж, тоног
төхөөрөмж юм.
-Амьтан, ургамлын түвшинд
харьцангуй сайн судлагдсан.
Шинээр шинжлэх ухаанд
бүртгэгдсэн амьтан, ургамлын
зүйлийн тоо нэлээд нэмэгдсэн.
Өөрөөр хэлбэл, төрөл зүйлийн
судалгааг ерөнхийд нь
хийчихсэн. Мэдээж цаашид
шинээр бүртгэгдэх төрөл зүйл
нэмэгдэх байх л даа
организм гэж бий. Энэ талын
судалгаа Монголд бараг
хийгдээгүй гэж хэлж болно.
Зарим нэг хөрс, нуур усны
судалгаа хийгдсэн. Энэ нь
хангалтгүй. Анхан шатны гэж
хэлж болно. Гэтэл бичил
организм дээр асар их баялгийг
босгож болох нөөц манай улсад
бий.
болох уу?
-Нуух юу байх вэ. Өөрсдөө
судалж мэдээгүй зүйлээ яаж
хамгаалах вэ дээ. Гэхдээ манайх
эрс тэс уур амьсгалтай. Тиймээс
өвөрмөц шинж чанартай
организмууд байх магадлал
өндөр байгаа. Эхнээсээ энэ
талын судалгааны дүн гарч
байна.
байдаг. Энэ нь экстрем буюу
өвөрмөц орчинд амьдардаг юм.
Эдгээрээс биологийн идэвхтэй
янз бүрийн нэгдлүүдийг ялгаж
аваад түүнийг нь үйлдвэрт
ашигладаг. Ялангуяа
биотехнологийн үйлдвэрт, бараа
бүтээгдэхүүн боловсруулахад
ашиглах боломжтой байдаг

Más contenido relacionado

Similar a ашигт малтмалаас илүү үнэтэй нөөцөө судлалгүй орхижээ

Global science must
Global science mustGlobal science must
Global science mustnoonii
 
Global food science
Global food scienceGlobal food science
Global food scienceYaBayarkhuu
 
Global science must
Global science mustGlobal science must
Global science mustnoonii
 
Монгол орны хүнс, ХАА-н таримал ургамлын генетик нөөцийн судалгаа
Монгол орны хүнс, ХАА-н таримал ургамлын генетик нөөцийн судалгааМонгол орны хүнс, ХАА-н таримал ургамлын генетик нөөцийн судалгаа
Монгол орны хүнс, ХАА-н таримал ургамлын генетик нөөцийн судалгааAnkhbileg Luvsan
 
М.Уянга Б.Золжаргал Т.Оюун-Эрдэнэ П.Ариунзаяа Г.Сувд-Эрдэнэ - ИНГЭНИЙ ХООРМОГ...
М.Уянга Б.Золжаргал Т.Оюун-Эрдэнэ П.Ариунзаяа Г.Сувд-Эрдэнэ - ИНГЭНИЙ ХООРМОГ...М.Уянга Б.Золжаргал Т.Оюун-Эрдэнэ П.Ариунзаяа Г.Сувд-Эрдэнэ - ИНГЭНИЙ ХООРМОГ...
М.Уянга Б.Золжаргал Т.Оюун-Эрдэнэ П.Ариунзаяа Г.Сувд-Эрдэнэ - ИНГЭНИЙ ХООРМОГ...batnasanb
 
Сүү судлалын өнөөгийн түвшин, хөгжлийн төсөөлөл
Сүү судлалын өнөөгийн түвшин, хөгжлийн төсөөлөлСүү судлалын өнөөгийн түвшин, хөгжлийн төсөөлөл
Сүү судлалын өнөөгийн түвшин, хөгжлийн төсөөлөлub_old
 
Khicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguuKhicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguubhishgee
 
Болормаа Тэрбиш / MD /_" Монгол хөх толбо "_02.04.2014
Болормаа Тэрбиш / MD /_" Монгол хөх толбо "_02.04.2014Болормаа Тэрбиш / MD /_" Монгол хөх толбо "_02.04.2014
Болормаа Тэрбиш / MD /_" Монгол хөх толбо "_02.04.2014Terbish Bolormaa
 
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих ньБайгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих ньAnkhbileg Luvsan
 
Maliin genetik 1
Maliin genetik 1Maliin genetik 1
Maliin genetik 1otgooPhh
 
Хүнс хоолны монгол уламжлал, хэрэглээний шинэ үе
Хүнс хоолны монгол уламжлал, хэрэглээний шинэ үеХүнс хоолны монгол уламжлал, хэрэглээний шинэ үе
Хүнс хоолны монгол уламжлал, хэрэглээний шинэ үеub_old
 
монгол орны экологийн тулгамдсан асуудлууд
монгол орны экологийн тулгамдсан асуудлуудмонгол орны экологийн тулгамдсан асуудлууд
монгол орны экологийн тулгамдсан асуудлуудtuugiituugii
 

Similar a ашигт малтмалаас илүү үнэтэй нөөцөө судлалгүй орхижээ (20)

P.Ochirbat
P.OchirbatP.Ochirbat
P.Ochirbat
 
Global science must
Global science mustGlobal science must
Global science must
 
Global food science
Global food scienceGlobal food science
Global food science
 
Global science must
Global science mustGlobal science must
Global science must
 
MS
MSMS
MS
 
What is bt
What is btWhat is bt
What is bt
 
эсийн молекул биологийн днх
эсийн молекул биологийн днхэсийн молекул биологийн днх
эсийн молекул биологийн днх
 
Монгол орны хүнс, ХАА-н таримал ургамлын генетик нөөцийн судалгаа
Монгол орны хүнс, ХАА-н таримал ургамлын генетик нөөцийн судалгааМонгол орны хүнс, ХАА-н таримал ургамлын генетик нөөцийн судалгаа
Монгол орны хүнс, ХАА-н таримал ургамлын генетик нөөцийн судалгаа
 
М.Уянга Б.Золжаргал Т.Оюун-Эрдэнэ П.Ариунзаяа Г.Сувд-Эрдэнэ - ИНГЭНИЙ ХООРМОГ...
М.Уянга Б.Золжаргал Т.Оюун-Эрдэнэ П.Ариунзаяа Г.Сувд-Эрдэнэ - ИНГЭНИЙ ХООРМОГ...М.Уянга Б.Золжаргал Т.Оюун-Эрдэнэ П.Ариунзаяа Г.Сувд-Эрдэнэ - ИНГЭНИЙ ХООРМОГ...
М.Уянга Б.Золжаргал Т.Оюун-Эрдэнэ П.Ариунзаяа Г.Сувд-Эрдэнэ - ИНГЭНИЙ ХООРМОГ...
 
Сүү судлалын өнөөгийн түвшин, хөгжлийн төсөөлөл
Сүү судлалын өнөөгийн түвшин, хөгжлийн төсөөлөлСүү судлалын өнөөгийн түвшин, хөгжлийн төсөөлөл
Сүү судлалын өнөөгийн түвшин, хөгжлийн төсөөлөл
 
Khicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguuKhicheeliin tuluvluguu
Khicheeliin tuluvluguu
 
Sem2
Sem2Sem2
Sem2
 
лекц 1
лекц 1лекц 1
лекц 1
 
Болормаа Тэрбиш / MD /_" Монгол хөх толбо "_02.04.2014
Болормаа Тэрбиш / MD /_" Монгол хөх толбо "_02.04.2014Болормаа Тэрбиш / MD /_" Монгол хөх толбо "_02.04.2014
Болормаа Тэрбиш / MD /_" Монгол хөх толбо "_02.04.2014
 
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих ньБайгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
Байгалийн нөөц баялгийг зохистой ашиглах замаар тогтвортой хөгжлийг дэмжих нь
 
Maliin genetik 1
Maliin genetik 1Maliin genetik 1
Maliin genetik 1
 
Cem1
Cem1Cem1
Cem1
 
Хүнс хоолны монгол уламжлал, хэрэглээний шинэ үе
Хүнс хоолны монгол уламжлал, хэрэглээний шинэ үеХүнс хоолны монгол уламжлал, хэрэглээний шинэ үе
Хүнс хоолны монгол уламжлал, хэрэглээний шинэ үе
 
Lects1
Lects1Lects1
Lects1
 
монгол орны экологийн тулгамдсан асуудлууд
монгол орны экологийн тулгамдсан асуудлуудмонгол орны экологийн тулгамдсан асуудлууд
монгол орны экологийн тулгамдсан асуудлууд
 

Más de dorjoo_bio

Eshh%20udirdamj[1]
Eshh%20udirdamj[1]Eshh%20udirdamj[1]
Eshh%20udirdamj[1]dorjoo_bio
 
хитозан
хитозанхитозан
хитозанdorjoo_bio
 
Parazit bie daalt
Parazit bie daaltParazit bie daalt
Parazit bie daaltdorjoo_bio
 
Parazit bie daalt
Parazit bie daaltParazit bie daalt
Parazit bie daaltdorjoo_bio
 
хти 2б ангийн оюутнуудын
хти 2б ангийн оюутнуудынхти 2б ангийн оюутнуудын
хти 2б ангийн оюутнуудынdorjoo_bio
 
хти 2б ангийн оюутнуудын
хти 2б ангийн оюутнуудынхти 2б ангийн оюутнуудын
хти 2б ангийн оюутнуудынdorjoo_bio
 
мэдээ мэдээлэл
мэдээ мэдээлэлмэдээ мэдээлэл
мэдээ мэдээлэлdorjoo_bio
 

Más de dorjoo_bio (17)

Hondlon 1
Hondlon 1Hondlon 1
Hondlon 1
 
Eshh%20udirdamj[1]
Eshh%20udirdamj[1]Eshh%20udirdamj[1]
Eshh%20udirdamj[1]
 
хитозан
хитозанхитозан
хитозан
 
Para lects 5.
Para lects 5.Para lects 5.
Para lects 5.
 
Lecture i 2
Lecture i 2Lecture i 2
Lecture i 2
 
Bie daalt
Bie daaltBie daalt
Bie daalt
 
Parazit bie daalt
Parazit bie daaltParazit bie daalt
Parazit bie daalt
 
Parazit bie daalt
Parazit bie daaltParazit bie daalt
Parazit bie daalt
 
хти 2б ангийн оюутнуудын
хти 2б ангийн оюутнуудынхти 2б ангийн оюутнуудын
хти 2б ангийн оюутнуудын
 
Doc1
Doc1Doc1
Doc1
 
Doc1
Doc1Doc1
Doc1
 
хти 2б ангийн оюутнуудын
хти 2б ангийн оюутнуудынхти 2б ангийн оюутнуудын
хти 2б ангийн оюутнуудын
 
мэдээ мэдээлэл
мэдээ мэдээлэлмэдээ мэдээлэл
мэдээ мэдээлэл
 
36суу
36суу36суу
36суу
 
38суу
38суу38суу
38суу
 
44 суу
44 суу44 суу
44 суу
 
40 суу
40 суу40 суу
40 суу
 

ашигт малтмалаас илүү үнэтэй нөөцөө судлалгүй орхижээ

  • 1.
  • 2.
  • 3. бүтээгдэхүүн, эм, биобэлдмэл, го о сайхны бараа нь байгалийн гаралтай буюу генетик нөөцөөс гарган авсан эсвэл түүнээс санаа аван зохиомлоор бий болгосон бодисоор хийсэн бүтээгдэхүүнүүд байдаг. Генетик нөөц гэдэг нь амьтан, ургамал, бичил организмыг хэлж байгаа аж.
  • 4. Монгол Улс дэлхийн нийт хуурай газрын нэг хувийг эзэлдэг. Гэтэл манай улсын нутаг дэвсгэрт ямар төрлийн, юунд ашиглаж болох, хэдий хэмжээний генетик нөөц байгааг өнөөдрийн байдлаар хангалттай тогтоогоогүй байгаа аж.
  • 5. Түүнчлэн, эдгээр генетик нөөцийн талаар судалгаа, шинжилгээ хийгдээгүй, тоо баримт байхгүй учир түүнийг хамгаалах, ашиглаж үр шимийг нь шударга хүртээх боломж бүрдээгүй байна.
  • 6. Бичил организм дээр асар их баялаг босгож болно. -Генетик нөөц гэж юу вэ. -Байгальд хүнээс гадна амьтан, ургамал, бичил организм гэсэн гурван объект бий. Энэ объектын нөөцийн талаарх асуудлыг хөндөж ярилцаж байна.
  • 7. байдаггүй. Тиймээс, БОАЖЯ, Дэлхийн банк, Нидерландын элчин сайдын яам хамтран төсөл хэрэгжүүлж байгаа юм. Үүнд нэг асуудлыг сайн ойлгох хэрэгтэй байх. Бид амьтан, ургамлыг нүдээрээ харж, мэддэг.
  • 8. ол асуудал нь амьд организмын удамшлын мэдээлэл, тэнд агуулж буй асар их нөөц бололцоог хэрхэн ашиглах, хуулийн ямар зохицуулалт хийх вэ гэдэг нь чухал юм. Гэтэл хуулийн жагсаалтыг нь үзэхээр бичил организм гэж нэг ч бичигдээгүй байсан.
  • 9. Энэ нь УИХ-ын гишүүд, хуульчид нүдэнд харагдаггүй ертөнцийг ойшоодоггүй. Гэтэл гадаад оронд үүнийг аль хэдийн мэдээд, ойлгочихсон. Хуульдаа энэ талаар тусгачихсан.
  • 10. гарах ашиг яриад байна. Жишээлбэл, Оюутолгойг говьд байхад хэн ч тоогоогүй. Түүнээс зэс, нүүрс гаргасан чинь лицензлээд, өмчлөөд, хуваагаад идээд янз бүр болчихсон. Тэгвэл энэ ашигт малтмалаас илүү нөөц байгаа гэдгийг ойлгохгүй байна. Зөвхөн эрдэмтэд түүнийг мэдэж ойлгодог.
  • 11. байдаг. Яагаад гэвэл, ихдээд сургуулийн шинжлэх ухааны хүрээлэнгийн материаллаг бааз хомс байна. Улс үүнд анхаарч хөрөнгө оруулалт хийдэггүй. Бидний хувьд хүнээ тодорхой хэмжээгээр бэлдчихсэн. Дутагдаж байгаа зүйл нь багаж, тоног төхөөрөмж юм.
  • 12. -Амьтан, ургамлын түвшинд харьцангуй сайн судлагдсан. Шинээр шинжлэх ухаанд бүртгэгдсэн амьтан, ургамлын зүйлийн тоо нэлээд нэмэгдсэн. Өөрөөр хэлбэл, төрөл зүйлийн судалгааг ерөнхийд нь хийчихсэн. Мэдээж цаашид шинээр бүртгэгдэх төрөл зүйл нэмэгдэх байх л даа
  • 13. организм гэж бий. Энэ талын судалгаа Монголд бараг хийгдээгүй гэж хэлж болно. Зарим нэг хөрс, нуур усны судалгаа хийгдсэн. Энэ нь хангалтгүй. Анхан шатны гэж хэлж болно. Гэтэл бичил организм дээр асар их баялгийг босгож болох нөөц манай улсад бий.
  • 14. болох уу? -Нуух юу байх вэ. Өөрсдөө судалж мэдээгүй зүйлээ яаж хамгаалах вэ дээ. Гэхдээ манайх эрс тэс уур амьсгалтай. Тиймээс өвөрмөц шинж чанартай организмууд байх магадлал өндөр байгаа. Эхнээсээ энэ талын судалгааны дүн гарч байна.
  • 15. байдаг. Энэ нь экстрем буюу өвөрмөц орчинд амьдардаг юм. Эдгээрээс биологийн идэвхтэй янз бүрийн нэгдлүүдийг ялгаж аваад түүнийг нь үйлдвэрт ашигладаг. Ялангуяа биотехнологийн үйлдвэрт, бараа бүтээгдэхүүн боловсруулахад ашиглах боломжтой байдаг