Format e organizimit te bizneseve ne Koso

1. Universiteti “ Haxhi Zeka” –Pejë
Punuar nga:
•Atlantida Mehmetaj
•Duresa Bytyqi
•Edona Berisha
•Egzon Krasniqi
Mentoruar nga:
• MSc. FjollaTrakaniqi
• MCs. Fellanze Pula
PUNIM SEMINARIK
Lënda:(Bazat e Biznesit)
Tema:(Format e organizative të biznesit)
Pejë 2013

2. HYRJA
Në këte punim seminarik jemi munduar te shtjellojm tri format kryesore të pronsis së
ndërrmarjeve.
Cila prej këtyre ndërrmarjeve është më e përhapur në Kosovë dhe cila prej tyre ka
jetëgjatësi me të madhe .
Cili është dallimi mese ketyre tri formave të pronsis ,cilat jan avntazhet
dhe disavantazhet e këtyre tri formave te pronësis së ndërrmarjeve.

3. Themeluesit e ndërrmarjeve dhe format e organizimit të NVM-ve
Pas luftës në Kosovë janë evidentuar 97.7% të ndërrmarjeve të cilat kanë ekzistuar më parë.
Në Kosovë numri më i madhë i ndërrmarjeve janë ndërrmarjet individuale,pra me një
themelues.
Komponent shumë e rëndësishme të zhvillimit të ortakakrisë tek ne
janë:
Besimi reciprok i partnerëve
Potenciali financiar ityre
Aftësia dhe komplementariteti professional
Prestigji dhe atoriteti i partnerit
Përvoja në biznes etj.
Hulumtimet kanë nxjerrë në pah arsyet e lidhjes ndërmjet themeluesit e ato janë:
1) Besimi në partnerin
2) Kapitali i partnerit
3) Aftësia profesionale e partnerit
4) Autoriteti i partnerit

4. Në këto raste ka edhe problem të ndryshme. Problemet më prezente janë ato që lidhen
me :
Burimet e kufizuar të kohës dhe parasë,dhe ato nuk duan t’i ndajnë me të tjerët
Konflikte interesash
Mungesë e përvojave paraprake
Dallimi në mendime
Mungesa e traditës për partneritet.
Zgjidhja e formës së organizimit të ndërrmarjeve të vogla ka një rëndësi të posaqme. Se
qfarë vendimi do të merret ndikojnë factorët e ndryshëm. Ndër factorët të cilët ndikojnë në
zgjidhjen e formës adekuate të organizimit të NMV-ve janë:
Kapitali fillestar dhe planet finacciare- i vogël është numri in dërrmarjeve të vogla të cilat
janë plotësishtë të financuara nga burimet vetanake,një pjesë të burimeve finaciare e
sigurojn prej huasë.
Përfitimet,detyrimet dhe obligimet e pronarëve-menaxherëve-para zgjidhjes së formës
adekuate të organizimit, partenerët duhet të mendojnë për jetën e ardhme të përbashkët.
Menaxheri duhet të mundohet të anticipoj se si faktet individuale të çdo anëtari të grupit
do të ndikojnë dhe do të pasqyrohen në vet grupin.
Tatimet dhe rregullimi i qeveritarë-përgjithsisht ,menaxherë të ndërmarrjeve të vogla,
janë të njohur me reflektimin rregullimit qeviritarë në punën e ndërrmarjes së vogël
Shfrytëzimi i burimeve-njërzit,koha,paratë dhe prodhimet mund të shfrytëzohen dhe të
kombinohen në mënyra të ndryshme,në kushte të ndryshme.
Rritja, ekspansioni, integrimi dhe shitja- të gjitha këto aspekte ndikojnë në ndryshimin e formës së
organizimit.

5. Format kryesore të organizimit sipas pronësisë dhe firmat individuale
Biznes individual quhet një biznes që zakonisht është në pronësi dhe menaxhim të një
personi. Kjo është forma më e shpeshtë e pronësisë së një biznesi. Firmat individuale
përbëjnë 80% të firmave. Firmat individuale mun të jenë :
Shitore me pakicë
Kafene
Servise televizive
Servise riparimi
Shtypshkronja etj.
Këto lloje të bizneseve kryesishtë zhvillohen me numër të vogël të punëtorëve ose me
antarë të familjës.
Sikurse qdo formë tjetër e organizimit të biznesit edhe te kjo formë shfaqen:
•Avntazhet
•Disavantazhet
Ndërmarrësit qysh në fillim ballafaqohen me dilemën se cilën formë të organizimit ta
zgjidhin për ndërrmarjen e tyre. Duke u bazuar në kriterin ligjor të organizimit të
bizneseve dallojmë tri lloje kryesore firmash:
Firmat individuale (inokose)
Ortakitë
Korporatat (shoqërit aksionare)

6. Disavantazhet
Jo gjithkush është i aftë të jetë pronar dhe menaxhues i biznesit. Shpeshherë është e vështirë të
ruhen para për të nisur dhe mirëmbajtur një biznes. Kostot e inventarit, furnizimeve, sigurimit,
reklamimit, qirasë, shërbimeve publike, mund të jenë të papërballueshme nga një individ i
vetëm. Pronësia individuale e biznesit i ka edhe disavantazhe tjera.
 Përgjegjësitë e pakufizuara – rreziku i humbjeve
 Resurset e kufizuara financiare
 Vështirësitë në menaxhim
 Kushtimi i kohës
 Përfitimet e vogla anësore
 Rritje e kufizuar
 Jetëgjatësia e kufizuar
Tim DeMello, themeluesi i kompanisë së suksesshme Wall Street Games Inc. flet në emër
të një numri të madh të afaristëve individualë kur thotë se: “Biznesi individual nuk është
një punë, nuk është një karrierë, por është një mënyrë e jetesës.”
Avntazhet
Lehtësia e hapjes dhe mbylljes së një biznesi
Të qenit shef i vetvetes
Krenaria mbi pronësinë
Mbajtja e profiteve
Pa tatime speciale

7. ORTAKËRITË
Ortakëria është një formë ligjore e biznesit me dy ose më shumë pronarë. Ekzistojnë disa lloje të
ortakërive.
1. Ortakëri e përgjithshme
2. Ortakëri e kufizuar
3. Ortakëri Master e kufizuar
Një ortakëri e përgjithshme është ortakëri në të cilën të gjithë pronarët i ndajnë përgjegjësitë
për operimin e biznesit si dhe përgjegjësitë për borxhet e biznesit.
Një ortakëri e kufizuar është një ortakëri me një ose më shumë ortak të përgjithshëm dhe
një ose më shumë ortakë të kufizuar.
Avntazhet
Ekzistenca e një apo më shumë partnerëve në biznes sjell shumë përparësi. Shpesh është
shumë më e lehtë të zotërohet dhe menaxhohet një biznes me një apo më shumë pronar.
Ortakëritë zakonisht i kanë përparësitë vijuese:
Më shumë resurse financiare
Përgjegjësitë e ndara në menaxhim dhe bashkimi i njohurive
Jetëgjatësia më e madhe

8. Disavantazhet
 Përgjegjësitë e pakufizuara
 Ndarja e profitit
 Mospajtimet në mes të partnerëve
 Vështirësitë për ta mbyllur biznesin

9. KORPORATAT
Një gjë e përbashkët në mes të biznesit individual dhe ortakërisë është frika nga humbja e
çdo gjëje që posedoni në rast se biznesi humb para apo dikush ju padit.
Një korporatë është një entitet ligjor të cilit shteti i jep autoritetin që të veprojë dhe të ketë
përgjegjësi të ndara nga pronarët e saj. Për pronarët e korporatës (aksionarët) kjo do të
thotë se ata nuk janë përgjegjës për borxhet apo problemet e korporatës përtej parave të
cilat i investojnë në kompani.
Avntazhet
Më shumë para për investime
Përgjegjësitë e kufizuara
Madhësia
Jeta e vazhdueshme
Lehtësia e ndryshimit të pronësisë
Lehtësia e tërheqjes së punëtorëve të talentuar
Ndarja e pronësisë nga menaxhmenti

10. Disavantazhet
Fakti se ka aq shumë biznese individuale dhe ortakëri në botë dëshmon se duhet të ekzistojnë
disa disavantazhe të korporatizimit. Në vijim janë disa nga disavantazhet:
 Kostoja fillestare
Dokumentimi
Kthimi i dyfishtë i tatimeve
Madhësia
Vështirësitë e mbylljes së saj
Kthimi i dyfishtë i tatimeve
Madhësia
Vështirësitë e mbylljes së saj

11. PËRFUNDIM
Si përfundim, nga e gjithë kjo që u tha me lartë mund të konkludojmë se:
Cilët janë themeluesit e ndërrmarjeve të vogla dhe të mesme
Cilat janë format kryesore të organizimit sipas pronësisë
Cilat janë Avntazhet dhe Dizavantazhet e këtyre formave kryesore të
organizimit sipas pronësisë