Dutch Power Webinar: Energiecoöperaties een onmisbare schakel voor de Energietransitie? Presentatie: Lokaal eigendom, burgers en nieuwe energie

1. Lokaal eigendom, burgers en nieuwe energie

2. Anne Marieke
Schwencke
Zelfstandig
onderzoeker
AS I-Search

4. De burger
als onmisbare schakel
Klimaat akkoord over participatie:
Iedereen moet mee kunnen doen.
Acceptatie als voorwaarde.
Streven naar 50% lokaal eigendom hernieuwbaar op land.

5. Energiecoöperaties

6. klein én grootschalig

7. Lokale warmtenetten in eigen beheer
En andere activiteiten zoals besparing
handel, energielevering, opslag, mobiliteit,
flexibiliteitsdiensten, mobiliteit.

8. Coöperatieve aanpak
• Iedereen kan meedoen.
• Samen ontwikkelen, investeren, exploiteren.
• De omgeving heeft voordeel, baten lokaal
• Lokaal eigendom
• Zeggenschap democratisch
Collectief voordeel door samenwerking als collectief.

9. Energiecoöperaties
• Burgers (en lokale bedrijven)
• Samen werken aan verduurzaming van woningen én de lokale energievoorziening
• In collectief georganiseerd verband, meestal in de vorm van een ‘coöperatieve vereniging U.A.’
• In samenwerking met andere lokale partijen, zoals de gemeente, woningcorporaties, waterschappen,
onderwijs, private partijen, etc
• Actief op alle terreinen van lokale energie:
• Energiebesparing
• Productie elektriciteit met wind, zon
• Collectieve warmtevoorzieningen
• Energielevering
• Mobiliteit, opslag, flexibiliteitsdiensten
• Actief betrokken bij planvorming in wijken, beleidsprocessen gemeente, regio, provincie en Rijk

11. Deelnemers aan het woord
Hoe kijkt u nou naar die molens?
“Ja trots ! Het is ook gewoon
mooi dat het wat oplevert.
“Je kan wat neerzetten voor een
fatsoenlijk rendement. En je dient
tevens een algemeen belang. Dat
laatste is eigenlijk nog wel de
hoofdzaak.
https://nos.nl/artikel/2284725-koning-opent-door-burgers-gefinancierd-windmolenpark-bij-philipsdam.html
“Juist door erin te investeren,
creëer je ook vooruitgang en
gaat de techniek vooruit. Dit is
ook voor werkgelegenheid een
enorme stimulans!’

12. Begin 2020:
• 582 coöperaties
• Alle provincies, 80% gemeenten
• 85.000 leden (1% of alle huishoudens)

13. Zon: 2% van totaal zonne-energie Nederland met een collectief*
* Collectief: Projecten van coöperaties en crowdfundingprojecten met een duidelijke lokale binding

14. Wind: 5,6% totaal wind op land Nederland is coöperatief eigendom

15. Toekomstperspectief?
Groei zet voorlopig nog door. Denkbaar:
• 1.000 coöperaties
• 500.000- 1,5 miljoen leden = 7-20% huishoudens
• zon, wind: 50% lokaal eigendom
• warmte: groot potentieel collectieve
warmtesystemen (PBL: 50% woningen in 2050).
Ook hier lokaal eigendom.
• Denkbaar …. als we kijken naar:
• Draagvlak voor duurzame energie
• Draagvlak voor collectieve projecten
• Sociale structuur Nederland
• Spaargeld van huishoudens
• Voorbeeld Denemarken met wijk-warmtenetten
Sociale structuur Nederland:
Één coöperatie per ….
380 gemeenten
2.500 woonplaatsen
3.000 wijken
5.900 plaatsen
13.200 buurten
Draagvlak:
• 30% van de bevolking bereid deelname collectief.
• 70% van alle Nederlandse huishoudens heeft een
groen stroomcontract.
Vermogen huishoudens
• 310 miljard euro spaartegoeden (7,5 miljoen hh)
• 350 miljard euro aandelen (1,4 miljoen hh)
Bron: Verkenning toekomstpotentieel burger-energiebeweging 2030 (ASISEARCH, i.o.v EZK, 2019)

16. Verzilveren van potentieel. Dat gaat niet vanzelf
• Randvoorwaarden:
• Rendabele energieprojecten, nationale subsidies en regelingen
• Enthousiaste lokale trekkers en bewoners die meedoen.
• Samenwerking met de gemeente, RES-regio. Heldere kaders, rollen, zeker in participatietrajecten.
• Burger als serieuze partner van markt én overheid. Positie krijgen en (kunnen) waarmaken.
• Professionalisering van de coöperaties: van vrijwilligers naar maatschappelijke onderneming van en voor bewoners
• Beschikbare daken, grond
• Netwerkcapaciteit en toegang tot het net.
• Slimme financieringsconstructies, meer mensen kunnen meedoen, met en zonder geld.
• En nog vele andere praktische issues (afhankelijk van specifieke thema).

17. De coöperaties werken vrolijk door … Lokale Energie Monitor 2020

18. Vragen?
Neem gerust contact op.
Anne Marieke Schwencke, Leiden,
annemschwencke@asisearch.nl
06-23675752