Ο θεσμός των φροντιστηρίων Ελληνικής Γλώσσας στην Αλβανία

1. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
165
Ο θεσμός των φροντιστηρίων Ελληνικής Γλώσσας στην Αλβανία
Βασίλειος Σωτηρούδας
Εκπαιδευτικός - π. Συντονιστής Εκπαίδευσης Αλβανίας
vsotirudas@hotmail.com
Abstract
Greek language tuition centers (frondistiria) are part of the field of non-formal education in Albania, operate
under different bodies and cover an extensive geographical area. They appeared immediately after the fall
of the communist regime. The institution of language tuition centers, despite its problems, undoubtedly
contributes to the strengthening of education in the mother language and the promotion of Greek learning
in general in Albania, as it covers a large gap that exists in the education system of the country. First of all,
it gives the opportunity to learn or improve its Greek to the population outside the minority zones and
therefore without access to a formal education system in the mother language. In addition, learning the
Greek language becomes accessible to people who due to age cannot access minority school education.
Access to frondistiria without national or religious restrictions, contributes to the diffusion of the Greek
language to non-Greeks and people of a different faith, overcoming any type of confines of the past. The
continuation of the operation of Greek language tuition centers today, although limited compared to the
past, proves that their goal remains relevant and finds a response in a significant part of Albanian society.
However, the need for targeted interventions is imperative, as their operation cannot continue to take place
under a vague regime, and be left to the discretion of any interested party inside or outside Albania.
Keywords: Language tuition centers, Greek language, Albania.
Περίληψη
Τα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας εντάσσονται στο πεδίο της μη τυπικής εκπαίδευσης στην Αλβανία,
λειτουργούν υπό διαφορετικούς φορείς και καλύπτουν εκτεταμένη γεωγραφική περιοχή. Έκαναν την
εμφάνισή τους αμέσως μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος. Ο θεσμός των φροντιστηρίων,
παρά τα όσα προβλήματά του, συντελεί αναμφισβήτητα στην ενίσχυση της εκπαίδευσης στη μητρική
γλώσσα αλλά και την προώθηση της ελληνομάθειας γενικότερα στην Αλβανία, καθώς καλύπτει ένα μεγάλο
κενό που υπάρχει στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Καταρχήν δίνει την ευκαιρία να μάθει ή να
βελτιώσει τα ελληνικά του πληθυσμός που βρίσκεται εκτός των μειονοτικών ζωνών και επομένως χωρίς
πρόσβαση σε τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα στη μητρική γλώσσα. Επιπλέον, η εκμάθηση της ελληνικής
γλώσσας γίνεται προσιτή σε άτομα που λόγω ηλικίας δε μπορούν να έχουν πρόσβαση στη μειονοτικά
σχολική εκπαίδευση. Η πρόσβαση στα φροντιστήρια χωρίς εθνικούς ή θρησκευτικούς περιορισμούς,
συντελεί στη διάχυση της ελληνικής γλώσσας σε αλλογενείς και αλλόθρησκους, ξεπερνώντας
οποιουδήποτε τύπου αγκυλώσεις του παρελθόντος. Η συνέχιση της λειτουργίας των φροντιστηρίων
ελληνικής γλώσσας τη σημερινή εποχή, μολονότι περιορισμένη σε σχέση με το παρελθόν, αποδεικνύει ότι
η στοχοθεσία τους εξακολουθεί να παραμένει επίκαιρη και βρίσκει ανταπόκριση σε ένα σημαντικό μέρος
της αλβανικής κοινωνίας. Ωστόσο, η ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις κρίνεται επιβεβλημένη, καθώς
η λειτουργία τους δε μπορεί συνεχίσει να γίνεται μέσα σ’ ένα ασαφές καθεστώς, και να επαφίεται στη
διάθεση ενασχόλησης του κάθε ενδιαφερομένου εντός ή εκτός Αλβανίας.

2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
166
Λέξεις-κλειδιά: Φροντιστήρια, ελληνική γλώσσα, Αλβανία.
1. Εισαγωγή
Τα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας στην Αλβανία λειτουργούν υπό διαφορετικούς
φορείς και καλύπτουν εκτεταμένη γεωγραφική περιοχή. Από το σύνολο των
λειτουργούντων φροντιστηρίων στην Αλβανία, άδεια λειτουργίας ως εκπαιδευτικού
ιδρύματος, διαθέτει μόνο ο «Αριστοτέλης» στην Κορυτσά.
Τα μαθήματα σε όλα τα φροντιστήρια προσφέρονται δωρεάν και λαμβάνουν χώρα είτε
τις καθημερινές τα απογεύματα, είτε τα Σαββατοκύριακα. Το πρόγραμμα διδασκαλίας
περιλαμβάνει τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας για ένα δίωρο σε κάθε τμήμα την
εβδομάδα. Η προμήθεια των βιβλίων που χρησιμοποιούνται γίνεται στη συντριπτική
πλειοψηφία των περιπτώσεων από το ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» και η διανομή τους γίνεται
δωρεάν. Ωστόσο, τα βιβλία αυτά δεν ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες του μαθητικού
πληθυσμού των φροντιστηρίων, ενώ δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών
που να ακολουθείται και το οποίο να οδηγεί σε πιστοποίηση κάποιου επιπέδου της
ελληνομάθειας. Το μαθητικό δυναμικό των φροντιστηρίων, μολονότι δε μπορεί να
συγκριθεί με τα αντίστοιχο κατά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του θεσμού, εντούτοις δεν
παύει να αποτελεί ένα δυναμικό κομμάτι του συνολικού πληθυσμού της ελληνόγλωσσης
εκπαίδευσης στην Αλβανία.
Η εξεύρεση καταρτισμένου εκπαιδευτικού προσωπικού και κατάλληλων χώρων
διδασκαλίας, αποτελούν τα σημαντικότερα προβλήματα των φροντιστηρίων ελληνικής
γλώσσας στην Αλβανία σήμερα. Η δυσκολία συνύπαρξης των ανωτέρω δύο βασικών
παραγόντων, έχει ως αποτέλεσμα τα μαθήματα να γίνονται σε πολλές περιπτώσεις κάτω
από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Ωστόσο, το γεγονός ότι τα μαθήματα εξακολουθούν
να πραγματοποιούνται, περιποιεί τιμή για όλους τους συμμετέχοντες σ’ αυτά. Το κόστος
της μισθοδοσίας του εκπαιδευτικού προσωπικού και των λειτουργικών αναγκών των
φροντιστηρίων βαρύνει το φορέα λειτουργίας τους. Η εξασφάλιση των αναγκαίων
χρηματικών ποσών δεν είναι πάντοτε εύκολη υπόθεση και απαιτεί συνεχή προσπάθεια
και αγώνα.
Η εποπτεία της λειτουργίας των φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας είναι ευθύνη του
φορέα λειτουργίας τους. Ωστόσο, ο ρόλος του ΣΕ στην Αλβανία στο σημείο αυτό είναι
κομβικός, μολονότι τυπικά δεν έχει καμία αρμοδιότητα. Παρά τις προσπάθειες που

3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
167
καταβάλλονται από τους φορείς λειτουργίας των φροντιστηρίων και το ΣΕ για εποπτεία
και έλεγχο της λειτουργίας, το αποτέλεσμα δεν κρίνεται ικανοποιητικό.
2. Ιστορική Αναδρομή
Αμέσως μετά την πτώση του κομουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία το 1991-1992 με
την πρωτοβουλία Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) και ντόπιων Κορυτσαίων
ιδρύθηκαν τα πρώτα Φροντιστήρια Ελληνικής Γλώσσας στην Κορυτσά. Αρχικά τα
φροντιστήρια λειτουργούσαν ως «κρυφά σχολειά», στο υπόγειο του καθηγητή (και
μετέπειτα Προέδρου της Ομόνοιας και Βουλευτή) Γρηγόρη Καραμέλου και μετέπειτα
στα γραφεία του τοπικού παραρτήματος της οργάνωσης ΟΜΟΝΟΙΑ (Καρακίτσιος,
2010). Στα φροντιστήρια γίνονταν δεκτοί ομογενείς και αλλογενείς, ομόδοξοι και
αλλόδοξοι, ανήλικοι και ενήλικες, που επιθυμούσαν να μάθουν την ελληνική γλώσσα. Οι
συνθήκες λειτουργίας τα πρώτα χρόνια ήταν εξαιρετικά δύσκολες, λόγω των ανεπαρκών
κτηριακών υποδομών, της έλλειψης διδακτικών εγχειριδίων και της ανυπαρξίας
καταρτισμένου διδακτικού προσωπικού. Επιπλέον, για τη λειτουργία των φροντιστηρίων
δεν υπήρχε κανενός είδους θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας. Αργότερα, με το Ν.23/30-09-
1998 για τις προδιαγραφές ίδρυσης συλλόγων στην Αλβανία, θα έμπαιναν οι βάσεις για
τη νομική κατοχύρωση της λειτουργίας των φροντιστηρίων.
Το 2002-2003 με τη συνεργασία των ΠΑΣΥΒΑ, ΣΦΕΒΑ, του Γενικού Προξένου της
Ελλάδας στην Κορυτσά και τη θετική ανταπόκριση του Υπουργείου Παιδείας της
Ελλάδας, αποσπάστηκαν τέσσερις εκπαιδευτικοί προκειμένου να διδάξουν στα
φροντιστήρια της Κορυτσάς. Την επόμενη σχολική χρονιά οι εκπαιδευτικοί
διπλασιάζονται και τη σχολική χρονιά 2004-2005 γίνονται 14. Κάθε τμήμα του
φροντιστηρίου έκανε συνολικά 10 ώρες ελληνικά την εβδομάδα (δύο φορές την
εβδομάδα επί δίωρο) και οι μαθητές εντάσσονταν σε διαφορετικά επίπεδα (αρχάριοι,
μέτρια γνώση, καλή γνώση) ανάλογα με τη γνώση της ελληνικής γλώσσας που κατείχαν
(Καγιά, 2006).
Με την Απόφαση 137/10-05-2004 του Υπουργείου Παιδείας και Επιστημών της
Αλβανίας εγκρίθηκε η λειτουργία του ιδιωτικού εκπαιδευτικού ιδρύματος
«Αριστοτέλης» στην Κορυτσά από τον Πολιτιστικό και Αθλητικό Σύλλογο
«Αδελφότητα». Σύμφωνα με την άδεια λειτουργίας, στο εκπαιδευτικό ίδρυμα
«Αριστοτέλης» θα λειτουργούσαν φροντιστήρια για τη διδασκαλία της ελληνικής και
αγγλικής γλώσσας καθώς και γνώσης Η/Υ, σύμφωνα με το πρόγραμμα που είχε

4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
168
υποβληθεί. Κατ’ αυτόν τον τρόπο νομιμοποιήθηκε η λειτουργία φροντιστηρίου στην
πόλη της Κορυτσάς. Το φροντιστήριο ελληνικής γλώσσας «Αριστοτέλης» στην Κορυτσά
έως το σχολικό έτος 2019-2020 λειτουργούσε ως ένα μη αναγνωρισμένο Τμήμα
Ελληνικής Γλώσσας (Τ.Ε.Γ.), όπως δεκάδες άλλα ανά τον κόσμο. Με την Α.Π.
160991/H2/24-11-2020 (ΑΔΑ 6ΟΘΕ46ΜΤΛΗ-ΝΟΚ) απόφαση της ΔΙ.Π.Ο.Δ.Ε.Ε.Μ.Σ.
και αφού είχαν προηγηθεί οι σχετικές ενέργειες, το φροντιστήριο ελληνικής γλώσσας
«Αριστοτέλης» στην Κορυτσά αναγνωρίστηκε επίσημα ως Τ.Ε.Γ.
Την περίοδο 2000-2003 ο συνολικός αριθμός των φροντιστηρίων στην ευρύτερη περιοχή
της Κορυτσάς ανέρχονταν σε 22 (Βούρη & Καψάλης, 2003· Καγιά, 2006· Χουλιάρας,
2014). Τη σχολική χρονιά 2004-2005 και κατόπιν συνεννόησης με το Γενικό Προξενείο
Κορυτσάς ο μη κερδοσκοπικός σύλλογος «Οι Φίλοι του Πολιτισμού» με έδρα της
Θεσσαλονίκη, ανέλαβε τη λειτουργία των φροντιστηρίων στην περιφέρεια της Κορυτσάς
και πιο συγκεκριμένα στις περιοχές Χότσιστα, Πρόγρη, Πόγιανη, Τσιφλίκι, Μοσχόπολη,
Ποροντίνα, Μπομποστίτσα, Βυθκούκι και Μπορόβα (Καρακίτσιος, 2010). Το σχολικό
έτος 2005-2006 ο αριθμός των μαθητών στα φροντιστήρια της Κορυτσάς και της
περιφέρειάς της ανήλθε στους 920, ενώ άνοιξαν και νέα φροντιστήρια στο Πόγραδετς
και την Ερσέκα που συγκέντρωσαν μαθητές από τα χωριά Πρώντανη, Βύσσιανη, Γκιόντι,
Τάτση και Λίν, Σταρόβα, και Τούσεμιστ αντίστοιχα (Καρακίτσιος, 2010). Το σχολικό
έτος 2008-2009 στην ευρύτερη περιοχή της Κορυτσάς λειτουργούσαν 15 φροντιστήρια
με 1000 περίπου μαθητές, εκ των οποίων οι μισοί, ήτοι 500, φοιτούσαν στο φροντιστήριο
«Αριστοτέλης» (Μπαλτσιώτης και συν., 2010). Για τη ραγδαία αύξηση του αριθμού των
μαθητών των φροντιστηρίων δε θα πρέπει να παραγνωριστεί το γεγονός ότι η εκμάθηση
της ελληνικής, αποτελούσε ένα σημαντικό «εφόδιο» για την εξασφάλιση της βίζας
εισόδου στην Ελλάδα ή την πολιτογράφηση και την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας
Σχετικά ανάλογη ήταν και η πορεία που διέγραψαν τα Φροντιστήρια Ελληνικής Γλώσσας
στις μειονοτικές περιοχές και στις όμορες περιοχές αυτών. Το 1993 καταγράφεται η
λειτουργία 32 φροντιστηρίων με 860 μαθητές (Βούρη & Καψάλης, 2003· Κόντης &
Μαντά, 1995). Φροντιστήρια λειτουργούσαν στο Αργυρόκαστρο, την Πρεμετή, το
Τεπελένι, τους Αγ. Σαράντα και αλλού. Όπως και τα φροντιστήρια της Κορυτσάς, έτσι
και σ’ αυτήν την περίπτωση, η λειτουργία των φροντιστηρίων λάμβανε χώρα σε ένα θολό
τοπίο, χωρίς νομικό καθεστώς λειτουργίας, με μεγάλα προβλήματα υλικοτεχνικής
υποδομής, έλλειψη καταρτισμένου διδακτικού προσωπικού και ελλιπή εκπαιδευτικά
εγχειρίδια. Ενδεικτικό είναι ότι στο Αργυρόκαστρο χρειάστηκε η παρέμβαση του

5. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
169
επιθεωρητή εκπαίδευσης, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες αίθουσες σε
σχολεία της πόλης, ώστε να μπορούν να γίνονται τα μαθήματα των φροντιστηρίων το
απόγευμα (Χουλιάρας, 2014). Ωστόσο, η σταδιακή ενσωμάτωση μεγάλου αριθμού
μαθητών των φροντιστηρίων αρχικά στα μειονοτικά σχολεία και στη συνέχεια και στα
ιδιωτικά που άνοιξαν στην περιοχή, είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του αριθμού των
φροντιστηρίων και του μαθητικού πληθυσμού τα αμέσως επόμενα χρόνια. Στη
λειτουργία των φροντιστηρίων συμμετείχε και το ελληνικό κράτος, μέσω της
επιχορήγησης που προσέφερε στους δασκάλους, την παροχή υποτροφιών στους
σπουδαστές, τη χορήγηση εκπαιδευτικών εγχειριδίων και την ενίσχυση της
υλικοτεχνικής τους υποδομής. Ωστόσο, η λειτουργία των φροντιστηρίων γίνονταν εκτός
νομικού πλαισίου, χωρίς να υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός και χωρίς να υπάρχει έλεγχος
του περιεχομένου διδασκαλίας και γενικότερα του παρεχόμενου επιπέδου εκπαίδευσης
που προσέφεραν.
Η ενσωμάτωση μεγάλου αριθμού μαθητών των φροντιστηρίων στα μειονοτικά και
ιδιωτικά σχολεία της περιοχής και η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, που περιόρισε την
ανάγκη για την εκμάθηση της ελληνικής προκειμένου να αναζητηθεί εργασία στην
Ελλάδα, είναι οι σημαντικότεροι λόγοι για τους οποίους μειώθηκε σταδιακά ο αριθμός
των φροντιστηρίων στην ευρύτερη περιοχή της μειονότητας. Ωστόσο, ορισμένα εξ αυτών
συνέχισαν τη λειτουργία τους στην περιοχή του Αργυροκάστρου, των Αγ. Σαράντα και
της Χιμάρας, περισσότερο όμως, σύμφωνα με τους ίδιους τους ομογενείς (Instituti i
Studimeve Pedagogjike, 2004), για την εξασφάλιση χορηγιών και την εξυπηρέτηση
ιδιωτικών συμφερόντων (Καγιά, 2006), παρουσιάζοντας σοβαρά προβλήματα στη
λειτουργία τους (Βούρη & Καψάλης, 2003).
3. Τα Φροντιστήρια Ελληνικής Γλώσσας στην Αλβανία σήμερα
Το καθεστώς λειτουργίας των φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας στην Αλβανία
εξακολουθεί και σήμερα να είναι ασαφές. Εκτός από τον «Αριστοτέλη» στην Κορυτσά,
που όπως αναφέρθηκε διαθέτει άδεια λειτουργίας, όλα τα υπόλοιπα φροντιστήρια
ανεξαρτήτως του φορέα λειτουργίας τους λειτουργούν στην ουσία χωρίς κάποια άδεια.
Ωστόσο, το γεγονός ότι τα μαθήματα προσφέρονται δωρεάν και η συμμετοχή σε αυτά
είναι εθελοντική, συντελούν στο να μη δημιουργείται κάποιο πρόβλημα από τις
αλβανικές αρχές. Οι φορείς που λειτουργούν φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας στην
Αλβανία είναι ο μη κερδοσκοπικός Πολιτιστικός και Αθλητικός Σύλλογος

6. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
170
«Αδελφότητα» με έδρα την Κορυτσά, ο μη κερδοσκοπικός Πολιτιστικός Σύλλογος «Οι
Φίλοι του Πολιτισμού» με έδρα τη Θεσσαλονίκη, οι ελληνικές Διπλωματικές και
Προξενικές Αρχές, η οργάνωση ΣΦΕΒΑ και η Αρχιεπισκοπή Αλβανίας.
3.1. Μαθητικό Δυναμικό
Το συνολικό μαθητικό δυναμικό των φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας που
λειτουργούν στην Αλβανία κατά την τριετία 2017-2020, παρουσιάζεται στον κατωτέρω
πίνακα (Πίνακας 1). Επιπλέον, το γεγονός ότι αναφέροντα στοιχεία μόνο για την
τελευταία τριετία, οφείλεται στο γεγονός ότι πριν το σχολικό έτος 2017-2018 δε
λειτουργούσαν φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας με φορέα τις ελληνικές διπλωματικές
και προξενικές αρχές. Για το φροντιστήριο ελληνικής γλώσσας της Αρχιεπισκοπής
Αλβανίας στους Αγίους Σαράντα, δεν υπάρχουν διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία για τα
προηγούμενα έτη.
Πίνακας 1. Μαθητικό Δυναμικό Φροντιστηρίων Ελληνικής Γλώσσας
κατά την Περίοδο 2017-2020
Μαθητικό Δυναμικό Φροντιστηρίων Ελληνικής Γλώσσας ανά Φορέα την Περίοδο 2017-2020
Φορέας 2017-2018 2018-2019 2019-2020
Πλήθος Μαθητές Πλήθος Μαθητές Πλήθος Μαθητές
Αρχιεπισκοπή Αλβανίας 1 55
Ελληνικές Διπλωματικές και
Προξενικές Αρχές
5 176 5 98 6 160
Πολιτιστικός Σύλλογος
"Αδελφότητα"
1 183 1 164 1 169
Πολιτιστικός Σύλλογος "Οι
Φίλοι του Πολιτισμού"
4 88 5 129 5 161
ΣΦΕΒΑ 1 12 1 10 1 6
Σύνολο 11 459 12 401 13 551
Από τα ανωτέρω στοιχεία προκύπτει ότι οι τρεις σημαντικότεροι φορείς λειτουργίας
φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας στην Αλβανία είναι οι Σύλλογοι «Αδελφότητα» και
«Οι Φίλοι του Πολιτισμού» και οι ελληνικές διπλωματικές και προξενικές αρχές.
Επιπλέον, επισημαίνεται μία σταδιακή αύξηση του συνολικού αριθμού των
φροντιστηρίων κατά ένα κάθε χρονιά, μολονότι η αύξηση αυτή δε συμβαδίζει πάντα με
ανάλογη αύξηση στο συνολικό μαθητικό δυναμικό. Την τελευταία σχολική χρονιά 2019-
2020, ο Σύλλογος «Οι Φίλοι του Πολιτισμού» έχει την ευθύνη για τη λειτουργία 5

7. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
171
φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας με 161 μαθητές ήτοι το 29% του συνόλου των 551
μαθητών, οι ελληνικές διπλωματικές και προξενικές αρχές 6 φροντιστηρίων με 160
μαθητές ήτοι το 29% του συνόλου και η «Αδελφότητα» ενός με 169 μαθητές ή το 31%
του συνόλου. Η Αρχιεπισκοπή Αλβανίας και η ΣΦΕΒΑ λειτουργούν από ένα
φροντιστήριο με 55 και 6 μαθητές αντίστοιχα, που αντιστοιχούν στο 10% και 1% του
συνόλου αντίστοιχα.
Το πλήθος των φροντιστηρίων που λειτουργούν με φορέα το Σύλλογο «Οι Φίλοι του
Πολιτισμού», οι περιοχές λειτουργίας των και το μαθητικό δυναμικό τους κατά την
περίοδο 2015-2020, παρουσιάζονται στον κατωτέρω πίνακα (Πίνακας 2):
Πίνακας 2. Μαθητικό Δυναμικό Φροντιστηρίων του Πολιτιστικού Συλλόγου
"Οι Φίλοι του Πολιτισμού"
Μαθητικό Δυναμικό Φροντιστηρίων του Πολιτιστικού Συλλόγου "Οι Φίλοι του Πολιτισμού"
Α/Α Περιοχή
Μαθητές
2015-2016
Μαθητές
2016-2017
Μαθητές
2017-2018
Μαθητές
2018-2019
Μαθητές
2019-2020
1 Βυθκούκι 5
2 Ερσέκα 29 25
3 Λεσκοβίκι 26 20 20 23 34
4 Μπιλίστ 16 28 25 30
5 Πενταβίνι 16 13 20
6 Πόγραδετς 17 20 11 17
7 Ρεμπέτσι 23
8 Σβιρίνα 41 55
9 Τσιφλίκι 13
Σύνολο 83 66 88 129 161
Επεξηγήσεις:
Ανεστάλη η λειτουργία
Από τα ανωτέρω στοιχεία προκύπτει ότι κατά την τελευταία πενταετία, λειτούργησαν
συνολικά 9 φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας με φορέα το Σύλλογο «Οι Φίλοι του
Πολιτισμού», σε διάφορες περιοχές της ευρύτερης περιοχής της Κορυτσάς. Σήμερα
λειτουργούν 5 φροντιστήρια, με δύο από αυτά, στην Ερσέκα και τη Σβιρίνα, να έχουν
ξεκινήσει τη λειτουργία τους την τελευταία διετία. Στην Ερσέκα λειτουργούσε
παλαιότερα φροντιστήριο ελληνικής γλώσσας, το οποίο ωστόσο ανέστειλε για αρκετά
χρόνια τη λειτουργία του. Μολονότι δε σημειώνεται αύξηση στον αριθμό των
φροντιστηρίων, εντούτοις ο συνολικός αριθμός του μαθητικού δυναμικού βαίνει συνεχώς

8. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
172
αυξανόμενος με αποτέλεσμα το σχολικό έτος 2019-2020 να καταγράφεται σχεδόν
διπλάσιος αριθμός μαθητών σε σχέση με το σχολικό έτος 2015-2016, ήτοι 161 μαθητές
έναντι 83. Οι αριθμοί αυτοί μπορεί να μην προσεγγίζουν το μαθητικό δυναμικό των
φροντιστηρίων της δεκαετίας του 1990, αλλά δεδομένων των εξελίξεων, υποδηλώνουν
ότι τα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας στην ευρύτερη περιοχή της Κορυτσάς,
εξακολουθούν να αποτελούν ένα δυναμικό κομμάτι της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης
στην περιοχή.
Ο αριθμός των φροντιστηρίων που λειτουργούν με φορέα τις ελληνικές διπλωματικές και
προξενικές αρχές, οι περιοχές λειτουργίας των και το μαθητικό δυναμικό τους κατά την
περίοδο 2017-2020, παρουσιάζονται στον κατωτέρω πίνακα (Πίνακας 3).
Πίνακας 3. Μαθητικό Δυναμικό Φροντιστηρίων με Φορέα Λειτουργίας
τις Διπλωματικές και Προξενικές Αρχές
Μαθητικό Δυναμικό Φροντιστηρίων με Φορέα Λειτουργίας τις Διπλωματικές και Προξενικές Αρχές
Α/Α Περιοχή Φορέας
Μαθητές
2017-2018
Μαθητές
2018-2019
Μαθητές 2019-
2020
1 Αυλώνας Διπλωματικές Αρχές 52 13
2 Δέλβινο Προξενικές Αρχές 45
3 Λούκοβο Διπλωματικές Αρχές 40 25 16
4 Μουρσί Προξενικές Αρχές 57 25 50
5 Νίβιτσα Διπλωματικές Αρχές 15 25 24
6 Νάρτα Διπλωματικές Αρχές 12 10 10
7 Πρεμετή Προξενικές Αρχές 15
Σύνολο 176 98 160
Από τα ανωτέρω στοιχεία προκύπτει ότι από το σύνολο των 7 φροντιστηρίων ελληνικής
γλώσσας που λειτουργούσαν την τριετία 2017-2020 με φορέα τις ελληνικές διπλωματικές
και προξενικές αρχές, την τελευταία σχολική χρονιά (2019-2020) μία ανέστειλε τη
λειτουργία της (στον Αυλώνα) και δύο νέες ξεκίνησαν τη λειτουργία τους (στο Δέλβινο
και την Πρεμετή). Το σύνολο του μαθητικού δυναμικού παρουσιάζει διακυμάνσεις,
παρουσιάζοντας σημαντική μείωση κατά 78 μαθητές ή 45% τη σχολική χρονιά 2018-
2019, για να ανακάμψει την επόμενη ακριβώς χρονιά παρουσιάζοντας αύξηση κατά 62
μαθητές ή 63% φτάνοντας τους 160 μαθητές. Η έναρξη λειτουργίας του φροντιστηρίου
ελληνικής γλώσσας στο Δέλβινο, συμπίπτει χρονικά με την αναστολή λειτουργίας των
μειονοτικών τάξεων στο αλβανικό σχολείο της πόλης λόγω έλλειψης μαθητών.

9. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
173
3.2. Κατανομή Μαθητικού Δυναμικού
Τα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας στην Αλβανία, ανεξαρτήτως του φορέα λειτουργίας
τους, είναι ανοικτά σε όποιον επιθυμεί να παρακολουθήσει μαθήματα ελληνικής
γλώσσας. Επομένως, το μαθητικό δυναμικό τους αποτελείται από ομογενείς/αλλογενείς,
ομόδοξους/αλλόδοξους, ενήλικες/ανήλικους. Αναλόγως της σύνθεσης του μαθητικού
δυναμικού και των δυνατοτήτων που υπάρχουν, δύναται να υπάρχει χωρισμός τμημάτων
με βάση το επίπεδο γνώσης της ελληνικής γλώσσας ή/και την ηλικία.
3.3. Διδακτικά Εγχειρίδια – Πρόγραμμα Διδασκαλίας
Το σύνολο των ωρών διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας είναι ως επί το πλείστο ένα
δίωρο την εβδομάδα για κάθε τμήμα των φροντιστηρίων. Το σύνολο των σχεδόν των
φροντιστηρίων με εξαίρεση μόνο αυτό στο Μπιλίστ, λειτουργούν και τα
Σαββατοκύριακα, ενώ κάποια εξ αυτών αποκλειστικά μόνο τα Σαββατοκύριακα
(Λεσκοβίκι, Μουρσί, Μπολένα, Πρεμετή).
Τα διδακτικά εγχειρίδια που χρησιμοποιούνται είναι στη συντριπτική πλειοψηφία των
περιπτώσεων οι σειρές των βιβλίων «Μαργαρίτα» και «Μαθαίνω Ελληνικά» για την
εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Στο φροντιστήριο στη Σβιρίνα χρησιμοποιείται η
σειρά των βιβλίων «Μαθαίνω Ελληνικά» με συγγραφέα τον Κώστα Γιάννη, πρώην
Πρόεδρο της «ΟΜΟΝΟΙΑΣ» στην Κορυτσά και πρώην Πρόεδρο του Πολιτιστικού
Συλλόγου «Αδελφότητα», από τις εκδόσεις Αιγαίο. Η παραγγελία και η διανομή των
βιβλίων στα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας σε όλη την Αλβανία, γίνεται κεντρικά από
το φροντιστήριο ελληνικής γλώσσας «Αριστοτέλης» που βρίσκεται στην Κορυτσά μέσω
του Υ.Τ.Υ.Ε. «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ». Το φροντιστήριο της Αρχιεπισκοπής Αλβανίας στους
Αγίους Σαράντα δεν ακολουθεί την ανωτέρω διαδικασία, αλλά χρησιμοποιεί βιβλία που
προμηθεύεται από την Αρχιεπισκοπή.
Στα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας δεν ακολουθείται κάποιο συγκεκριμένο
πρόγραμμα σπουδών για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Η διδασκαλία
στηρίζεται αποκλειστικά στις γνώσεις του κάθε εκπαιδευτικού που αναλαμβάνει ως
διδάσκον και τη μεθοδολογία που εφαρμόζει. Ωστόσο, οι διδάσκοντες στα φροντιστήρια
ελληνικής γλώσσας (πλην του φροντιστηρίου της Αρχιεπισκοπής στους Αγίους
Σαράντα), βρίσκονται σε τακτική επικοινωνία με τον αποσπασμένο εκπαιδευτικό στο

10. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
174
φροντιστήριο «Αριστοτέλης» στην Κορυτσά, προκειμένου να επιλύουν τυχόν απορίες
που έχουν ή για να λάβουν οδηγίες διδασκαλίας όποτε αισθανθούν ότι έχουν την ανάγκη.
Η διάρκεια σπουδών στα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας (πλην του Αριστοτέλη στην
Κορυτσά) δεν έχουν συγκεκριμένη διάρκεια. Η διάρκεια των σπουδών και κατ’ επέκταση
η εμβάθυνση στην ελληνική γλώσσα, εξαρτάται κυρίως από το επίπεδο ελληνομάθειας
που έχει ο δάσκαλος στο φροντιστήριο.
3.4. Οι εκπαιδευτικοί των Φροντιστηρίων
Όλοι οι δάσκαλοι στα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας στην Αλβανία (πλην του
«Αριστοτέλη» στην Κορυτσά, όπου είναι αποσπασμένος εκπαιδευτικός από την Ελλάδα)
είναι επιτόπιοι δίγλωσσοι και αμείβονται από το φορέα λειτουργίας του φροντιστηρίου.
Η εξεύρεση των κατάλληλων δασκάλων στα φροντιστήρια αποτελεί ένα από τα
σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα φροντιστήρια στη λειτουργία τους.
Βασικό κριτήριο για την επιλογή ενός δασκάλου στα φροντιστήρια είναι η καλή γνώση
της ελληνικής γλώσσας. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι πάντοτε εύκολο. Σε κάποιες
περιπτώσεις, οι δάσκαλοι έχουν αποκτήσει επάρκεια της ελληνικής γλώσσας από
ελληνικά ΑΕΙ. Υπάρχουν επίσης περιπτώσεις όπου οι δάσκαλοι που διδάσκουν στα
φροντιστήρια είναι και εκπαιδευτικοί στα αλβανικά σχολεία της περιοχής, που αν μη τι
άλλο σημαίνει ότι κατέχουν τη διδακτική μεθοδολογία. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις
όπου οι δάσκαλοι που διδάσκουν στα φροντιστήρια δεν έχουν καμία σχέση με την
εκπαίδευση. Πολύ περισσότερο, υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι δάσκαλοι έχουν μάθει
την ελληνική γλώσσα από μόνοι τους με ότι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για το επίπεδο
κατοχής της γλώσσας αλλά και τη δυνατότητα διδασκαλίας της.
3.5. Κτηριακές Εγκαταστάσεις
Οι κτηριακές υποδομές αποτελούν το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα που
αντιμετωπίζουν τα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας στην Αλβανία. Σε γενικές γραμμές,
τα φροντιστήρια που λειτουργούν με φορέα το Σύλλογο «Οι Φίλοι του Πολιτισμού»
στεγάζονται σε πολύ πιο ακατάλληλους χώρους από ότι τα φροντιστήρια που
λειτουργούν με φορέα τις διπλωματικές και προξενικές αρχές. Τα φροντιστήριο της
Αρχιεπισκοπής Αλβανίας στους Αγίους Σαράντα στεγάζεται σε αίθουσα του Ιερού Ναού
του Αγίου Χαραλάμπους.

11. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
175
Προκειμένου να εξασφαλιστεί ένας χώρος για να στεγαστεί ένα φροντιστήριο ελληνικής
γλώσσας, θα πρέπει καταρχήν ο ιδιοκτήτης του χώρου να έχει τη διάθεση να ενοικιάσει
το χώρο για να στεγαστεί το φροντιστήριο ελληνικής γλώσσας, γεγονός που δεν είναι
ούτε αυτονόητο, ούτε πάντα εύκολο στην Αλβανία. Επιπλέον, θα πρέπει το μηνιαίο
ενοίκιο να είναι τέτοιο, που να μπορεί να καλυφθεί από το φορέα.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι αίθουσες διδασκαλίας απέχουν κατά πολύ από τα να
χαρακτηριστούν ως στοιχειωδώς επαρκείς. Για παράδειγμα, στο Δέλβινο, τα μαθήματα
γίνονται σε χώρο που λειτουργούσε πριν ως καφενείο. Στην Ερσέκα, τα μαθήματα
γίνονται σε κοντέινερ και στο Λεσκοβίκι στις αίθουσες του παλιού εγκαταλελειμμένου
σχολείου. Σε κανένα από τα φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας (πλην του «Αριστοτέλη»
στην Κορυτσά) δεν υπάρχει κεντρική θέρμανση και εξ αυτού του λόγου
χρησιμοποιούνται είτε σόμπες ξύλου, είτε ηλεκτρικά θερμαντικά σώματα.
Οι συνθήκες λειτουργίας των φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας όπως περιγράφονται,
αναμφίβολα οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι δάσκαλοι που προσφέρουν τις υπηρεσίες
τους είναι αν μη τι άλλο αξιέπαινοι και οφείλουν να τύχουν της αναγνώρισης που τους
αρμόζει. Πρόκειται για άτομα, που η διάθεσή τους για προσφορά υπερκαλύπτει όλες τις
αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν. Αναμφίβολα όμως, θα πρέπει να αναγνωριστεί και το
μεράκι και η διάθεση που έχουν οι μαθητές των φροντιστηρίων να παρακολουθούν
μαθήματα ελληνικής γλώσσας υπό αυτές τις συνθήκες. Η αναγνώριση αυτή δεν είναι
δεδομένη.
3.6. Εποπτεία Φροντιστηρίων και ο Ρόλος του Συντονιστή Εκπαίδευσης
Η εποπτεία των φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας τυπικά ασκείται από τον εντεταλμένο
γι’ αυτό το λόγο εκπρόσωπο του κάθε φορέα. Ωστόσο, η γεωγραφική διασπορά των
φροντιστηρίων σε συνδυασμό με το προβληματικό οδικό δίκτυο, καθιστά τη συχνή
εποπτεία της λειτουργίας των φροντιστηρίων δυσχερή. Ο Συντονιστής Εκπαίδευσης στην
Αλβανία τυπικά και θεσμικά δεν έχει καμία αρμοδιότητα για τα φροντιστήρια ελληνικής
γλώσσας. Ωστόσο, με δεδομένο ότι είναι ο περισσότερο ειδικός επί των εκπαιδευτικών
θεμάτων και στο πλαίσιο της συνεργασίας που είναι απαραίτητο να υπάρχει τόσο με τις
διπλωματικές και προξενικές αρχές, όσο και με τους υπόλοιπους φορείς που λειτουργούν
φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας στην Αλβανία, καλείται πολλές φορές να λειτουργήσει
είτε ως σύμβουλος, είτε ως συντονιστής της λειτουργίας τους.

12. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
176
4. Συμπεράσματα
Η ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις κρίνεται επιβεβλημένη, καθώς η λειτουργία των
φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και δε μπορεί να
επαφίεται στη διάθεση ενασχόλησης του κάθε ενδιαφερομένου, ή αποσπασματικά στην
εμπλοκή των διπλωματικών και προξενικών αρχών της Ελλάδας στην Αλβανία. Προς
αυτήν την κατεύθυνση, η δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου που θα καθορίζει το
καθεστώς λειτουργίας των φροντιστηρίων εκτιμάται ως επιβεβλημένη. Οι προβλέψεις
της ελληνικής νομοθεσίας για τα Τμήματα Ελληνικής Γλώσσας δεν κρίνονται επαρκείς
για τις ιδιαιτερότητες που έχει ο θεσμός των φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας στην
Αλβανία. Στον καθορισμό του νέου θεσμικού πλαισίου, αναμφισβήτητα θα πρέπει να
υπάρξει και η συμμετοχή των αλβανικών αρχών προκειμένου να ξεπεραστούν τα
οποιαδήποτε προβλήματα έχουν να κάνουν με την άδεια λειτουργίας των φροντιστηρίων
και το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών τους. Η χρηματοδότηση για τη
λειτουργία των φροντιστηρίων θα πρέπει να είναι ενιαία, για να μην εξαρτάται από τις
δυνατότητες που έχει ο κάθε φορέας. Κατά συνέπεια, όλοι οι φορείς που λειτουργούν
φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας στην Αλβανία θα πρέπει να ενοποιηθούν υπό την
εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας, με συμμετοχή και του Υπουργείου Εξωτερικών στον
εποπτικό μηχανισμό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα καταστεί εφικτό να επιλέγονται με
συγκεκριμένα κριτήρια οι δάσκαλοι των φροντιστηρίων, ενώ θα μπορέσει να αναπτυχθεί
ένα συγκεκριμένο κοινό πρόγραμμα σπουδών, που θα οδηγεί σε πιστοποίηση της
ελληνομάθειας. Επιπλέον, θα εξασφαλιστούν κατάλληλες κτηριακές εγκαταστάσεις για
να στεγαστούν τα φροντιστήρια, προκειμένου να εξασφαλιστούν αξιοπρεπείς συνθήκες
για μαθητές και διδάσκοντες.
Στο νέο καθεστώς λειτουργίας των φροντιστηρίων ελληνικής γλώσσας, ο Συντονιστής
εκπαίδευσης στην Αλβανία μπορεί να αποτελέσει κομβικό πρόσωπο. Ωστόσο, η
συμμετοχή ενός φορέα στην Αλβανία κρίνεται αναγκαία, δεδομένου ότι η οργάνωση και
η εποπτεία των φροντιστηρίων δε μπορεί να διεκπεραιωθεί αποκλειστικά από το
Συντονιστή εκπαίδευσης. Ένας τέτοιος φορέας θα μπορούσε να είναι πρωτίστως το
Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας, Λογοτεχνίας και Ελληνικού Πολιτισμού του Πανεπιστημίου
του Αργυροκάστρου ή ενδεχομένως η Εστία του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού
εφόσον επαναλειτουργήσει στα Τίρανα.

13. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
_________________________________________________
_____________________________________________________________________________________
ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ Β’
ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ ΣΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ  ΠΕΚ ΤΗΜΕΝΟΣ  ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
177
Βιβλιογραφία
Α.Π. 160991/H2/24-11-2020 (ΑΔΑ 6ΟΘΕ46ΜΤΛΗ-ΝΟΚ). Αναγνώριση του Τμήματος
Ελληνικής Γλώσσας (Τ.Ε.Γ.). Φροντιστήρια Ελληνικής Γλώσσας - ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ.
Απόφαση αναγνώρισης του Φροντιστηρίου «Αριστοτέλης» ως Τ.Ε.Γ. από τη
ΔΙ.Π.Ο.Δ.Ε.Ε.Μ.Σ.
Απόφαση Υπουργείου Παιδείας και Επιστημών (αλβανική) 137/10-05-2004. Για τη
λειτουργία του ιδιωτικού εκπαιδευτικού ιδρύματος «Αριστοτέλης».
Βούρη, Σ., & Καψάλης, Γ. (2003). Ελληνόγλωσση Εκπαίδευση στην Αλβανία (Σειρά 5η:
Ελληνόγλωσση Εκπαίδευση στη Διασπορά). Σχολή Επιστημών Αγωγής. Παιδαγωγικό
Τμήμα. Εργαστήριο Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών Μελετών. Κρήτη:
Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Instituti i Studimeve Pedagogjike. (2004). Fushat Kurrikulare, qëllimet dhe objectivat e
tyre të përgjithshme, Pedagogjike, 1, 55-60. Tirana: ISP.
Καγιά, Ε. (2006). Το ζήτημα της εκπαίδευσης στην ελληνική μειονότητα και οι δίγλωσσοι
μετανάστες μαθητές στα ελληνικά ιδιωτικά σχολεία στην Αλβανία. Διπλωματική
Εργασία. Επιστήμες της Αγωγής. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης.
Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.
Καρακίτσιος, Ε. (2010). Ο Ελληνισμός στη Μητροπολιτική Περιφέρεια της Κορυτσάς.
Διδακτορική Διατριβή. Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας.
Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.
Κόντης, Β., & Μαντά, Ε. (1995). Η Ελλάδα και η Αλβανία. Στο Χασιώτης, Ι. (Επιμ.), Η
Ελλάδα και οι γείτονές της (σσ.19-34). Θεσσαλονίκη: ΙΜΧΑ.
Μπαλτσιώτης, Λ., Τσιτσελίκης, Κ., Τσιούκας, Γ., Χριστόπουλος, Δ., & Παύλου, Μ.
(2010). Η Ελληνική Μειονότητα της Αλβανίας. Εκπαίδευση και Δημογραφική
Κινητικότητα στην Ελλάδα και στην Αλβανία. Στο: https://www.kemo.gr/index.php
?sec=show&item=182 (08/12/2019).
Ν.23/30-09-1998. Νόμος (αλβανικός) για τις προδιαγραφές ίδρυσης Συλλόγων.
Χουλιάρας, Α. (2014). Το πλαίσιο της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στη σύγχρονη Αλβανία.
Αδημοσίευτη διπλωματική Εργασία Σπουδές στις Γλώσσες και τον Πολιτισμό των
χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Σχολή Οικονομικών και Περιφερειακών
Σπουδών. Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών. Θεσσαλονίκη:
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.