Ένα μικρό αφιέρωμα στους αφανείς ήρωες.

1. Απελευθέρωση
Ιωαννίνων
Θα ‘ναι τα Γιάννενα, ψιθύρισα,
στο χιόνι και στον άγριο καιρό
γυάλινα και μαλαματένια.
Μ. Γκανάς (γυάλινα Γιάννενα)

2. Απελευθέρωση
Ιωαννίνων
΢υνήθως η ιστορία
γράφεται από τους
ειδικούς, με τους αριθμούς
και τις πράξεις τις
ληξιαρχικές. Μπορούν οι
στατιστικές όμως και τα
γεγονότα τα ξερά ν’
αγγίξουν την ψυχή;
Κι αν ιστορία είναι η ίδια η
ζωή, οι άνθρωποι ετούτου
του τόπου την έγραψαν .
Με πόνο και με αίμα.
΢ε αυτούς τους ανθρώπους
είναι αφιερωμένη αυτή η
μικρή γιορτή μας
Ε. Μαϊδατςη ΠΕ 02

3. Σο 1430 μπαίνει στα Γιάννινα ο ΢ινάν πασάς με τα
οθωμανικά στρατεύματα και γίνονται οι
κυρίαρχοι της πόλης. Σετρακόσια ογδόντα τρία
χρόνια αργότερα, έμπαινε στην πόλη των
ασημουργών, των θρύλων και των παραδόσεων, ο
διάδοχος του θρόνου της Ελλάδας, αρχιστράτηγος
Κωνσταντίνος ως απελευθερωτής.
Σουρκικός στρατός στο φρουραρχείο
Σο ημερολόγιο έγραφε
21 Υεβρουαρίου 1913.
Σα Γιάννινα ήταν ελληνικά…
Είσοδος του ελληνικού στρατού στην πόλη
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

4. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

5. Μετά το ΢υνέδριο του Βερολίνου το 1878, όπου τα σύνορα της Ελλάδος καθορίσθηκαν στον Άραχθο, η Σουρκική Κυβέρνηση
και ο τουρκικός πληθυσμός της Ηπείρου αντιλαμβανόμενοι αυξημένο τον κίνδυνο της απώλειας της Ηπείρου έλαβαν πιεστικά
μέτρα κατά των Ηπειρωτών. Αυξήθηκε ο στρατός, η Φωροφυλακή και οι έλεγχοι, ενώ η φορολογία έφτασε στα ύψη.
Αποτέλεσμα αυτών ήταν να σημειωθεί τεράστιο μεταναστευτικό ρεύμα .
Οι πληροφορίες για τη μορφή της γιαννιώτικης αγοράς είναι αποκαρδιωτικές : σκοτεινή, με ένα μακρύ κεντρικό δρόμο και
σπίτια φτωχικά και σκοτεινά κατασκευασμένα με άθλια υλικά. Ο πληθυσμός ήταν περίπου 25000 χιλιάδες (18500 γιαννιώτες,
4000 Σούρκοι και 2500 Ισραηλίτες). Παράλληλα στην Ήπειρο είχε εισβάλει η Ρουμανική, Αλβανική και Ιταλική προπαγάνδα που
ήταν σε πλήρη συνεργασία με τους Σούρκους. Μεγάλη η διάρκεια, ποικιλώνυμοι οι δυνάστες, ανυπέρβλητες εναντιώσεις…:
πώς να κρατηθείς αυτός που ήσουν… και πώς να γίνεις αυτός που ήθελες… ΢κληρά λόγια όπως και σκληρή η ζωή τους…
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

6. Μαρτυρίες από τη ζωή στην πόλη
τους τελευταίους μήνες ως την απελευθέρωση
Η κατάσταση του πληθυσμού στην πόλη των Ιωαννίνων, λόγω της πολύμηνης πολιορκίας, ήταν εξαιρετικά
κρίσιμη, ενώ η διακοπή συγκοινωνίας και επισιτισμού δυσχέραιναν την ήδη ταραγμένη ατμόσφαιρα. ΢τις 15
Υεβρουαρίου δεν υπήρχε στην πόλη ζάχαρη, βαμβάκι, ενώ οι κάτοικοι διαπληκτίζονταν για λίγο άρτο, καθώς
υπήρχε μεγάλη έλλειψη, όπως και σε αλεύρι. Επίσης, το πετρέλαιο είχε εξαντληθεί, με αποτέλεσμα να βυθιστεί
η πόλη στο σκοτάδι, ενώ απαγορεύθηκε η κίνηση στις οδούς της κατά τις απογευματινές και βραδινές ώρες
Σύπος( μετά την απελευθέρωση)
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

7. « Μαύρες, κατάμαυρες περάσαμε τις τελευταίες μέρες και ώρες της σκλαβιάς. Και μεις, μέσα στα Γιάννενα,
κι’ οι άλλοι, έξω στα χωριά. Αποκλεισμός! Δρόμοι κλεισμένοι, τρόφιμα από πουθενά δεν έφταναν στην πόλη
μας και στα χωριά. Ο Σουρκικός στρατός τά’χε ρημάξει όλα . Η πείνα δεν θέριζε μονάχα εμάς τους Έλληνες.
Θέριζε και τους ίδιους τους Σουρκογιαννιώτες. Οι κρεμάλες στα Γιάννενα δούλευαν αράδα. Οι νικητές, σαν
μπήκαν στην πόλη, είδαν κι’ αυτοί όλη τη «σοδειά» των ημερών του τρόμου. Είδαν αμέτρητες τις
μαυροφορεμένες μανάδες, κόρες κι αδελφές, να περπατούν στους δρόμους. Είδαν σπίτια έρημα μέσα στην
πόλη κι’ έξω στα χωριά». Αθ. Σσεκούρας, Γιάννενα
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

8. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

9. Σα Γιάννενα του 1913 μέσα από το φακό
του Υρεντ Μπουασονά (Frederic
Boissonnas)
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

10. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

11. Ας κάνουμε μια σύντομη αναδρομή
στον Α και Β βαλκανικό πόλεμο που
ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 1912 ο
πρώτος και τον Ιούνιο του 1913 ο
δεύτερος:
΢υγκρίνοντας τα σύνορα μπορούμε να
δούμε την αλλαγή των εδαφών των
βαλκανικών κρατών
Μετά την επικράτηση των
Νεότουρκων στην Οθωμανική
αυτοκρατορία η Πύλη προβαίνει σε
διώξεις αλλοεθνών πληθυσμών με
σκοπό τον εκτουρκισμό του
οθωμανικού κράτους.
Η πολιτική αυτή είχε ως
αποτέλεσμα την αναζωπύρωση των
εθνικών αισθημάτων των
βαλκανικών λαών και την κήρυξη
του πολέμου απ’ όλους στην
Τουρκία.
Οι πόλεμοι λήγουν οριστικά το 1913.
Ο πληθυσμός της Ελλάδας μετά τους
πολέμους διπλασιάστηκε καθώς
τώρα προστέθηκαν η Ήπειρος, η
Μακεδονία και τα νησιά του
Αιγαίου.
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

12. Η Ελλάδα κηρύσσει τον πόλεμο εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στις 5 Οκτωβρίου του 1912. Από τις 12 Οκτωβρίου
ξεκινούν οι νίκες των Ελλήνων: Πρέβεζα, Φιλιππιάδα, Πέντε Πηγάδια, Μέτσοβο, Χιμάρα, Κορυτσά. Στο Μπιζάνι οι Τούρκοι έχουν
κάνει, βάσει γερμανικών σχεδίων, οχυρωματικά έργα: ισχυρά πολυβολεία, τσιμεντένια χαρακώματα, καθιστώντας αδύνατη την
προέλαση του ελληνικού στρατού με τις περιορισμένες δυνάμεις που διαθέτει στην περιοχή. Όταν τελικά το μέτωπο στη Μακεδονία
σταθεροποιείται και μεταφέρονται ενισχύσεις, μετά από σκληρές μάχες ο ελληνικός στρατός υποχρεώνει τον Εσάτ Πασά να
παραδώσει τα Ιωάννινα: 21 Φεβρουαρίου του 1913.
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

13. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

14. Επιστολές από το μέτωπο
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι επιστολές των στρατιωτών από το
μέτωπο. Μέσα απ’ τα κιτρινισμένα γράμματα και το ξεθωριασμένο μελάνι
αρχίζει άξαφνα να αναδύεται η λευτεριά μας με την πραγματική της μορφή και
με τ’ αληθινά της χρώματα.
1. Εμίν Αγά Παρασκευή 18/1/13
Μένω όπου μένουν και οι άνδρες μου, διαιτώμαι όπως αυτοί. Ηδυνάμην να έχω
πϊειοτέραν ευμάρειαν εν τη σκηνή μου, δεν το πράττω όμως. Σο παράδειγμά μου
αυτό τι αποτέλεσμα έχει; ουδεμία λιποταξία ή απουσία, διαρκώς οι άνδρες
δρουν, ουδεμία δειλία. Υονεύονται εις έν πυροβόλον και αμέσως τρέχουν
προθύμως άλλοι να αντικαταστήσονν τους πληγωμένους, τας οβίδας ούτε τας
σκέπτονται.
2. Φωρίον Λαγάτουρα, 4 Ιανουαρίου 1913
Αδελφέ
….. οι δυστυχείς οι στρατιώται μας εφ’ όλης της νυκτός άυπνοι, ευρίσκονται
πέριξ πυρών παρασκευαζομένων αφ΄εσπέρας δια κορμών δένδρων, διότι τα
αντίσκηνα δεν παρέχουσιν ασφάλειαν δια το ψύχος. Με όλην την κακομοιριάν
μας δεν παρέλειψαν να ψάλουσιν, στρατιώται τινες καλλιτέχναι τα κάλανδρα
μεταβάντες σχεδόν εις άπαντας τους Αξιωματικούς του ΢υντάγματος, και
εισπράξαντες ουκ ολίγα….
΢ας ασπάζομαι
Κωστής

3. Αγαπητοί μου γονείς
Εξακολουθεί η ίδια κατάστασις. Τα πράγματα όμως είναι πολύ καλύτερα
τώρα... Από όλους τους αιχμαλώτους πληροφορούμεθα ότι το ηθικόν του
Τουρκικού Στρατού είναι αισχρόν. Ο Εσσάτ Πασάς Αρχιστράτηγος του
Στρατού Ιωαννίνων ηναγκάσθη να κρεμάση 40 Τουρκαλβανούς και τους
λοιπούς ετοποθέτησε εις τα Μεταγωγικά. Ο πανικόβλητος αυτός στρατός
λυμόττει φοβερά. Οι στρατιώται αναφανδόν ζητούν την παράδοσιν των
Ιωαννίνων……. Η ημέρα περνά εν μεγίστη μονοτονία….καθώς και ύπνος
υπό αντισκήνου εν μέσω διαφόρων κοριών και δεσποινίδων ψειρών...
Το παιδί σας, Ανδρέας Ζυγομαλάς
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

15. ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ
Με την κήρυξη του πολέμου παρουσιάζεται ένα νέο ρεύμα εθελοντισμού, πολύ πιο
έντονο αυτού του Μακεδονικού αγώνος, τόσο από το εσωτερικό της ελεύθερης και
υπόδουλης Ελλάδας όσο και από το εξωτερικό.
«Ἡ μισὴ Αἴγυπτος ἦταν σκορπισμένη στὴν Ἤπειρο», ἀναφέρει ἡ ζωγράφοςλογία Φλωρά-Καραβία.
Αυτά τα εθελοντικά σώματα ήταν στρατιωτικά τμήματα, άλλα εκπαιδευμένα και άλλα
όχι, με αρχηγό και αξιωματικούς, οπλισμό, οργάνωση και αποστολή και σε πλήρη
συνεργασία με το Στρατό.
Τα εθελοντικά σώματα που έδρασαν στην περιοχή της Ηπείρου ήταν:
Το μικτό απόσπασμα Ηπείρου του υπολοχαγού Δημητρίου Μπότσαρη και δύναμη 500
Σουλιωτών και τα Σώματα Κρητών Οπλαρχηγών που έδρασαν στην περιοχή του
Σουλίου.
Ανεξάρτητο Σύνταγμα Κρητών του Συνανιώτη. Οι μισοί
σκοτώθηκαν στην Αετοράχη
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

16. Το απόσπασμα του Σπυρομίλιου στη Χειμάρα.
Τα σώματα του Συνταγματάρχη Κόρακα και η Φάλαγγα Μετσόβου στη πλευρά του
Μετσόβου και Ζυγού.
Το σώμα των Ελλήνων Ερυθροχιτώνων γνωστών ως Γαριβαλδινών που ήλθε από
την Ιταλία. Σ’ αυτό κατατάσσεται με 70 Κερκυραίους εθελοντές και ο Κερκυραίος
βουλευτής και ποιητής Λορέντζος Μαβίλης.
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

17. Λορέντζος Μαβίλης
Ο Κερκυραίος ποιητής Λορέντζος Μαβίλης,
στον Βαλκανικό πόλεμο του1912 παρά τα 53
του χρόνια, κατατάχτηκε εθελοντής λοχαγός
των Γαριβαλδινών ερυθροχιτώνων.
Στις 28 Νοεμβρίου 1912 στη μάχη του Δρίσκου
ο Μαβίλης τραυματίστηκε θανάσιμα και
ξεψύχησε στο πεζούλι
της Αγίας Παρασκευής.
Σύμφωνα με το συμπολεμιστή του Νίκο Καρβούνη,
με γεμάτο το στόμα του από αίμα, θα πει,
«...Περίμενα πολλές τιμές, από τούτον τον
πόλεμο, αλλά όχι και την τιμή να θυσιάσω τη
ζωή μου για την Ελλάδα μου»
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

18. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

19. Οι Χάρυ και Νιούβολδ ήταν Άγγλοι φιλζλληνεσ που ζπεςαν
ςτα πεδία των μαχών για την απελευθζρωςη τησ Ηπείρου.
Ο Χρήςτοσ Μακρήσ (κρητικόσ) υφηγητήσ ςτη Θεολογική Σχολή του
Πανεπιςτημίου Αθηνών ζπεςε, ηρωικά μαχόμενοσ ςτο Δρίςκο ςτισ 28
Νοεμβρίου 1912
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

20. Στο άκουσμα του πολέμου, 225 παλικάρια που
ήταν εγκατεστημένα στην Αμερική συγκρότησαν
τον Ιερό Λόχο Φιλαδέλφειας,
γνωστό σαν Λόχο των Αμερικάνων.
Από το προσκλητήριο δεν απουσίασε η Κύπρος. Σχεδόν 2.000 Κύπριοι εθελοντές προσήλθαν
και πολέμησαν στα διάφορα μέτωπα της Μακεδονίας και της Ηπείρου το 1912. Ανάμεσα
στους Κύπριους αγωνιστές περιλαμβάνονται και πολλά σημαίνοντα πρόσωπα της Κυπριακής
κοινωνίας, όπως ο τότε αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο μητροπολίτης Μελέτιος και ο
δήμαρχος Λεμεσού Χριστόδουλος Σώζος, ο οποίος σκοτώθηκε στον Προφήτη Ηλία
Μανωλιάσας τον Δεκέμβριο 1912.
.
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

21. Η συμμετοχή των γυναικών στον αγώνα για την
απελευθέρωση
Ηχηρό παρόν έδωσαν οι Ηπειρώτισσες κατά τον Απελευθερωτικό Α΄ Βαλκανικό
Πόλεμο (1912-13).
Γυναίκες από τα Σσερίτσανα, ανέβασαν πυροβόλα-ορειβατικά και βλήματα στα «Δυο
βουνά της Ολύτσικας».
Ακόμη και στις Μυστικές Τπηρεσίες των Ιωαννίνων Γιαννιώτισσες και άλλες,
προσέφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες, με άντληση και μεταφορά πληροφοριών από τον
εχθρό στον Ελληνικό ΢τρατό.
Η μνημόνευση μερικών μόνο περιστατικών συμμετοχής τους στον αγώνα είναι αρκετή
για να μας πείσει για τη συνολική προσφορά τους.
Η Αντιγόνη Σζαβέλα, είχε ως έργο της την κρυπτογράφηση και αποκρυπτογράφηση
των μηνυμάτων για το Ελληνικό στρατηγείο .
Η Λαμπρινή - Θέμις Λούλη η Δικαία περιέθαλπε και βοηθούσε με κάθε τρόπο τα
ελληνικά ανταρτικά σώματα Ηπείρου.
Η Ασπασία Μαυρομιχάλη – Ράλλη ακολούθησε το σώμα των Γαριβαλδινών στην αρχή
ως νοσοκόμα, αργότερα όμως εντάχθηκε στο σώμα ως μάχιμη και πολέμησε ηρωικά
στη μάχη του Δρίσκου
Η διακεκριμένη ζωγράφος Θάλεια Υλωρά απ’ όπου κι αν περνούσε σημείωνε με λόγια
και με εικόνες τις εντυπώσεις της .
Πολλές δασκάλες στέλνονταν να διδάξουν εκεί που όριζε η ηγεσία της Ηπειρωτικής
Εταιρίας .
Οι ηπειρώτισσες της Λάκκας ΢ουλίου εντάχθηκαν στις ανταρτικές ομάδες.
Αυτές και άλλες πολύ περισσότερες με την αυτοθυσία τους, μας έδειξαν ότι η
Ηπειρώτισσα, ανάμεσα σε όλες τις Ελληνίδες γυναίκες και μητέρες, κατέχει
σημαντική θέση, όχι γιατί η ίδια επιζήτησε κάτι τέτοιο, αλλά επειδή οι συνθήκες της
ζωής της επέβαλλαν ένα συνεχή αγώνα για επιβίωση .
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

22. Θάλεια Φλωρά. Στο μέτωπο Εμίν Αγά, κατά τισ
μάχεσ απελευθέρωςησ των Ιωαννίνων, το 1912

23. Η απελευθέρωση των Ιωαννίνων όπως αποτυπώθηκε στον τύπο της εποχής.
Σο πρώτο φύλλο της εφημερίδας «Ήπειρος» των Ιωαννίνων μετά την απελευθέρωση δεσπόζει η αναγγελία:
«Ελληνικός στρατός εις Ιωάννινα: Η Ήπειρος ελευθερωμένη: Εχαμογέλασες!!...». εκδόθηκε την 3η Μαρτίου
1913, μετά την αποφυλάκιση του εκδότη της, Γεωργίου Φατζή «Πελλερέν», που είχε καταδικαστεί σε θάνατο
για την εθνική του δράση από τις οθωμανικές αρχές, μετά την κήρυξη του βαλκανικού πολέμου.
Εφημερίδες και περιοδικά από την Αθήνα, την Πάτρα, τη Θεσσαλονίκη, την Κόρινθο, την Κεφαλονιά, τη
Φαλκίδα, εφημερίδες των ομογενών στη ΢μύρνη, τη Νέα Τόρκη, την Αλεξάντρια…κάνουν για μέρες διεξοδική
αναφορά στις πολεμικές επιχειρήσεις .
Επίσης, πολλά ήταν τα αφιερώματα για το Μπιζάνι και τη θρυλική οχύρωσή του, ενώ δεν έλειπαν συνεντεύξεις
με στρατιώτες, εθελοντές και εθελοντικά σώματα (Γαριβαλδινοί, Ιερολοχίτες Lowell της Αμερικής).
Οι στρατιώτες του οθωμανικού στρατού παρουσιάζονταν ως «αξιοδάκρυτοι» και δυστυχισμένοι, εξαντλημένοι
από την πείνα και τις κακουχίες.
Ο ξένος τύπος της περιόδου στην οποία αναφερόμαστε κατακλύζεται, στο σύνολό του, από διθυραμβικά
σχόλια. Πιο συγκεκριμένα, ο αγγλικός τύπος εξέφρασε με μακρά άρθρα τον θαυμασμό του. Ο αυστριακός
τύπος αναγνώρισε τη μεγάλη νίκη του ελληνικού στρατού, χωρίς να αποκρύπτει τη συμπάθειά του προς τον
Εσσάτ πασά. Ο γερμανικός τύπος - στο σύνολό του- δημοσίευσε μακροσκελέστατες περιγραφές των πολεμικών
επιχειρήσεων.
Η ιταλική «Σριμπούνα» σχολίασε τη νίκη των Ιωαννίνων επαινώντας τη στρατηγική αξία του Διαδόχου και την
πολιτική του Ε. Βενιζέλου. ΢τη Γαλλία επίσης, η κατάληψη των Ιωαννίνων αντιμετωπίστηκε ως μεγάλη νίκη. Ο
Ρωσικός τύπος εξήρε τη μέγιστη σημασία της πτώσεως των Ιωαννίνων. Μέσω της εφημερίδας των ομογενών
της Αλεξάνδρειας «Σαχυδρόμος - Ομόνοια», η πλειονότητα του ξενόγλωσσου, και ιδίως γαλλόφωνου, τύπου
στην Αίγυπτο αναγνώρισε την απαράμιλλη νίκη του ελληνικού στρατού. Σο οθωμανικό πρακτορείο στις 25
Υεβρουαρίου αναμεταδίδει, με επιφύλαξη, την πτώση των Ιωαννίνων, καθώς δεν υπήρχε επίσημη
πληροφόρηση από την Κωνσταντινούπολη

24. ΣΗΛΕΓΡΑΥΗΜΑΣΑ ΚΑΙ
ΕΥΗΜΕΡΙΔΕ΢ ΓΙΑ ΣΑ
ΓΕΓΟΝΟΣΑ ΕΚΕΙΝΩΝ ΣΩΝ
ΗΜΕΡΩΝ...
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

25. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

26. Μοναδικζσ οι ςτιγμζσ , κατά τθν ίδια, που ζηθςε θ πόλθ με τθν απελευκζρωςθ : 21θ Φεβρουαρίου 1913. «...Αυγι νζα...
αυγι ιςτορικι!.. θ πόλισ που εκοιμικθ Τουρκικι και Οκωμανικι εξφπνθςεν Ελλθνικι και Χριςτιανικι!... Είδα τθν πράτων
χαράν του λαοφ των Ιωαννίνων... Τθν είδα εισ τον δρόμον... Η ςτιγμι αυτι υπιρξε μοναδικι, όλοι ζκλαιγαν και
γελοφςαν …... Όλοι ζκλαιαν, εγελοφςαν, ενθγκαλίηοντο αλλιλουσ... Τα ηιτω αναμιγνφονταν με τουσ ιχουσ των κωδώνων
των Εκκλθςιών … το ζδαφοσ εκαλφφκθ από ερυκρά κουρζλια από τα ςχιςμζνα φζςια….πυροβολιςμοί και τουφεκιςμοί
ζδιναν τθν εντφπωςθ μάχθσ …. Η ελλθνικι ςθμαία κυμάτιηε εισ το κονάκιον …. Κατά τασ 10 διεςχίςαμεν τθν πόλιν εφ’
αμάξθσ…όλαι αι οικίαι ιςαν ιδθ ςτολιςμζναι με τα εκνικά ελλθνικά χρώματα…με λυγμοφσ εισ τθν φωνιν, με μανίαν ι
με ζκςταςιν εφώναηαν: «Ζιτω θ Ελλάσ, Ζιτω ο Ελλθνικόσ ςτρατόσ, Ζιτω ο Διάδοχοσ Κωνςταντίνοσ».
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

27. Ο Γεώργιος Φατζής, από την εφημερίδα «Ήπειρος», περιέγραφε ως εξής: «….. τα σπίτια των συνοικιών
ηρημώθησαν και μια ασφυκτική κοσμοπλήμμυρα, ανδρών και γυναικών, γερόντων, γραιών, παιδίων, ως και
των αρρώστων, σηκωθέντων από τα κρεβάτια των κατέκλυσε την Πλατείαν του Διοικητηρίου και όλας τας
οδούς. Οι εξώσται των οικιών ελύγιζον, υπό το βάρος, και τα πολύχρωμα καπελίνα των γυναικών, έδιδον εις
αυτούς την όψιν πελώριων κλάδων, φορτωμένων και λυγιζόντων, από εξωτερικούς μεγάλους καρπούς».
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

28. Διοικητά μου
Μπιζάνι
Ο ανώτερος Διοικητής του Υρουρίου των
Ιωαννίνων με διέταξε να παρα­δώσω το
Μπιζάνι. Ως τώρα δεν μου δόθηκε η
ευκαιρία να σκοτωθώ εν μέ­σω των
στρατευμάτων μου, δεν μου απομένει παρά
να παραδώσω το ξί­φος μου στα χέρια της
εξοχότητάς σας και υπολογίζοντας πολύ
στην κα­λή πειθαρχία του Ελληνικού
΢τρατού παρακαλώ την εξοχότητά σας η
παράδοση των όπλων να γίνει με
αξιοπρέπεια ακριβώς σύμφωνα με τις
στρατιωτικές συνήθειες.
Ελπίζοντας να λάβω μια ευνοϊκή απάντηση
παρακαλώ την εξοχότητά σας να δεχθεί
την διακεκριμένη έκφραση σεβασμού.
Ο Διοικητής της 23ης Μεραρχίας Πεζικού
Σαγματάρχης Υουάτ
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

29. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

30. Στις 21 Φλεβάρη του 1913, περίπου 30.000 Τούρκοι στρατιώτες, 1.000
αξιωματικοί, μαζί με 120 πυροβόλα, καθώς και ικανό αριθμό πολυβόλων,
ντουφεκιών και πυρομαχικών, παραδόθηκαν.
Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

31. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

32. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02

33. Ε. Μαϊδατση ΠΕ 02