2. OBJEKTIVA
Të di se ç’është Kushtetuta.
Të mësoj për historikun e kushtetutave dhe
kushtetutës shqiptare.
Të di se kur dhe si u hartua Kushtetuta e sotme
shqiptare.
3. Ç’ ËSHTË KUSHTETUTA?
Kushtetuta është ligji apo akti juridik kryesor i një vendi apo organizate. Ligjet dhe
rregulloret tjera të shtetit dhe organizatës duhet të jenë në përputhje me dispozitat e
kushtetutës. Në disa vende, kushtetuta njihet edhe si ligj themeltar apo statut themeltar.Islam
Krasniqi.Kushtetuta zakonisht përkufizon shtetin ose organizatën, qartëson detyrat e shtetit dhe
organet udhëheqëse të tij dhe shërben si ombrellë për ligjet e tjera të shtetit. Në shumicën e
vendeve demokratike, mirëpo edhe ato autoritariane, kushtetuta përfshin edhe një kartë të të
dretave dhe lirive të njeriut, të cilat nuk guxojnë të shkelen nga organet e vendit ose ligjet e
tjera që i nxjerr organi ligjvënës i atij.Kushtetuta më e vjetër e shkruar në një dokument është
Kushtetuta e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, miratuar në vitin 1787.Kushtetuta e Britanisë
së Madhe përfshin një sërë ligjesh të shkruara dhe rregulla kuvenduese të pashkruara. Në teori,
kjo i jep mundësi parlamentit të Anglisë të ndryshojë me lehtësi kushtetutën, por tradita e
ndërtuar gjatë shekujve e bën këtë hap të pamundshëm në realitet.
5. KUSHTETUTA E SHQIPËRISË
Kushtetuta e Shqipërisë u adoptua më 12 shtator 1998 përmes referendumit
mbarëpopullor. Kjo kushtetutë përkufizon Shqipërinë si republikë parlamentare,
shtet unitar e të pandashëm, si dhe me qeverisje të bazuar "në një sistem zgjedhjesh
të lira, të barabarta, të përgjithshme e periodike".Sipas kushtetutës, organi ligjvënës
përbëhet nga një dhomë - Kuvendi - dhe ka 140 anëtarë, të cilët zgjedhin kreun e
shtetit, Presidentin e Republikës, si dhe Këshillin e Ministrave e ngarkuar me
pushtetin ekzekutiv. Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë përbëhet nga Preambula,
ku paraqiten motivet e nxjerrjes së kushtetutës dhe aspiratat e kombit shqiptar për të
ardhmen, si dhe tetëmbëdhjetë pjesë që mbulojnë parimet themelore, kartën e të
drejtave, degët e qeverisë, institucionet e pavarura, forcat e armatosura, si dhe
dispozitat kalimtare.
7. HISTORIKU I KUSHTETUTAVE SHQIPTARE
Më e vjetra kushtetutë në trojet shqiptare mund të konsiderohet Kanuni, ku prej më
të njohurve janë Kanuni i Lekë Dukagjinit dhe Kanuni i Skënderbeut. Këto kode që
rregullojnë një rrafsh të gjerë të marrëdhënieve shoqërore dhe qeverisjen autonome
të malësorëve shqiptarë janë pjesë e trashëgimisë indo-evropiane e më pas ilire të
kombit shqiptar. Gjatë periudhës së Perandorisë Osmane, ato u përshtatën për të
siguruar vetëqeverisjen e shqiptarëve.Gjatë kohës së Lidhjes së Prizrenit, shqiptarët
bënë përpjekjen e parë për hartimin e një kushtetute shtetërore. Dokumente të
përkohshme si Kanuni i Ri shërbyen si program i Lidhjes e më pas kushtetutë e
qeverisë së përkohshme. Me shpalljen e pavarësisë së Shqipërisë më 1912, u paraqit
edhe nevoja për nxjerrjen e kushtetutës së vendit. Megjithatë, u hartuan vetëm
dokumente të përkohshme. Më 1913, kur Shqipëria u njoh nga fuqitë evropiane si
principatë me në krye një prijës të huaj, gjashtë fuqitë e mëdha i dhuruan Shqipërisë
kushtetutën e saj të parë, të quajtur Statuti Organik. Ky ligj ishte në fuqi për pak
muaj gjatë 1914-ës.Qeverisja në vitet vijuese u bazua në një numër ligjesh dhe
kushtetuta të përkohshme të pakodifikuara. Më 1925, u nxor Statuti Themeltar i
Republikës Shqiptare, kushtetutë e plotë në një dokument të vetëm. Më 1928, u
miratua Kushtetuta e Mbretërisë. Termi kushtetutë u përdor vetëm pas Luftës së
Dytë Botërore, me miratimin e Kushtetutës së Republikës Popullore të Shqipërisë
më 1946.
9. HARTIMI DHE MIRATIMI I KUSHTETUTËS SË
SOTME SHQIPTARE
Pas dorëheqjes së Sali Berishës nga detyra e kreut të shtetit më 1997 dhe saknsionimit të
regjimit republikan në referendumit e këtij viti, filluan punimet për nxjerrjen e kushtetutës së
përhershme të Republikës së Shqipërisë. Me gjithë kundërshtimin e Partisë Demokratike të
udhëhequr nga Berisha, propozimi për kushtetutë i mbështetur nga Presidenti Rexhep Meidani
fitoi shumicën e votave në pëlqim mbarëpopullor.Gjatë hartimit të kushtetutës u shqyrtuan
sistemet presidenciale dhe parlamentare si dhe elemente të tjera të rendit kushtetues. Refuzimi
i sistemit presidencial gjatë udhëheqjes së Sali Berishës shtyu hartuesit e kushtetutës të
zgjidhnin sistemin parlamentar. Me ndryshime të vogla gjatë ecurisë së përpilimit, propozimi
për kushtetutë u miratua nga Kuvendi i Shqipërisë më 21 tetor 1998 dhe u vendos më
referendum mbarëpopullor. Qytetarët e Shqipërisë u pajtuan me propozimin dhe bënë të
mundshëm fuqizimin e Kushtetutës po atë vit.Ekspertë ndërkombëtare e kanë vlerësuar
Kushtetuën e Republikës së Shqipërisë si në përputhje me rregullat e standardet evropiane.
