Yönetim ve Organizasyon Teorileri

YYÖÖNNEETTİİMM vvee
OORRGGAANNİİZZAASSYYOONN
TTEEOORRİİLLEERRİİ
1 - 30
TT..CC..
AANNAADDOOLLUU ÜÜNNİİVVEERRSSİİTTEESSİİ
SSOOSSYYAALL BBİİLLİİMMLLEERR EENNSSTTİİTTÜÜSSÜÜ
PPrrooff..DDrr..DDeenniizz TTAAŞŞCCII
EEmmrree AAYYDDIINN
4433775500114466331144
22001144 –– EEsskkiişşeehhiirr

11 –– KKLLAASSİİKK YYÖÖNNEETTİİMM AANNLLAAYYIIŞŞII
- BBiilliimmsseell YYöönneettiimm YYaakkllaaşşıımmıı ::
FFrreeddeerriicckk WWiinnssllooww TTaayylloorr (11885566--11991155))
- YYöönneettiimm SSüürreeccii YYaakkllaaşşıımmıı ::
HHeennrryy FFaayyooll (11884411--11992255))
-BBüürrookkrraassii YYaakkllaaşşıımmıı ::
KKaarrll EE..MMaaxxiimmiilliiaann WWeebbeerr (11886644--11992200))
3 - 30

1 – KLASİK YYÖÖNNEETTİİMM AANNLLAAYYIIŞŞII
AA –– BBİİLLİİMMSSEELL YYÖÖNNEETTİİMM YYAAKKLLAAŞŞIIMMII
•1900’lü yılların başlarında Amerikalı Frederick Winslow
Taylor’un öncülüğünü yaptığı bu yaklaşım, yönetim ve
organizasyon alanında genel kabul görmüş ve işletmelerde
verimliliği artırma reçetesi olarak görülmüştür.
•Kısaca Taylorizm olarak adlandırılan bilimsel yönetim
bakış açısının ana ilkeleri şu şekilde özetlenebilir.
4 - 30

• Gelişigüzel, herkesin kendi bildiğine değil, bilimsel olarak
tanımlanmış bir çalışma düzeni,
• Çalışanların kendilerine kalmış iş yapma ve davranış tarzı
değil, her yönü sistematize edilmiş, ölçülmüş ve
tanımlanmış iş görme davranışları,
• Başıbozuk ve birbirinden kopuk çalışma düzeni değil, tarif
edilmiş ahenk ve koordinasyon,
• Bireysellik değil, yardımlaşma,
5 - 30
(DDeevvaammıı))

• Düşük verim değil, maksimum çıktı,
• Her işe en uygun işgörenin seçimi için gerekli tanımların
ve sistemin kurulması,
• Her çalışanın mümkün olan en yüksek verimlilik düzeyine
çıkarılabilmesi için eğitilmesi,
• Standartları belirlenmiş üretimi gerçekleştirenlerin ek ücret
ödemeleri ile teşvik edilmesi
6 - 30
(DDeevvaammıı))

BB –– YYÖÖNNEETTİİMM SSÜÜRREECCİİ YYAAKKLLAAŞŞIIMMII
•Temsilcisi, İstanbul doğumlu,Fransız Maden Mühendisi
Henry Fayol’dur.
•Yönetim süreci yaklaşımı da işletmelerde etkinlik ve
rasyonellik fikrini esas almıştır. Dolayısıyla bu yaklaşım
bilimsel yönetim yaklaşımının bir tamamlayıcısı sayılabilir.
•Fayol, Taylor’dan farklı olarak organizasyonun tamamını
ele alarak daha iyi bir organizasyon dizaynı ve yönetiminin
ilkelerini araştırmıştır.
7 - 30

Fayol’a göre bir işletmedeki ffaaaalliiyyeettlleerr bbaaşşllııccaa
aallttıı ggrruuppttaa ttooppllaannaabbiilliirr..
1. Teknik faaliyetler (üretim faaliyetleri)
2. Ticari faaliyetler (alım, satım vb.)
3. Finansal faaliyetler (para bulma ve kullanma)
4. Muhasebe faaliyetleri (gelir ve giderlerin yasal usullere
göre tutulması)
5. Güvenlik faaliyetleri (işyeri ve işgörenlerin korunması)
6. Yönetim faaliyetleri
8 - 30
(DDeevvaammıı))

((DDeevvaammıı))
Yönetim FFaaaalliiyyeettlleerrii ((SSüürreeççlleerrii))
9 - 30
•Planlama,
•Organizasyon,
•Emir-komuta (yürütme)
•Koordinasyon
•Kontrol

•• FFaayyooll,, yyuukkaarrııddaa bbeelliirrttiilleenn yyöönneettiimm ffaaaalliiyyeettlleerriinnee iilliişşkkiinn
oollaarraakk 1144 iillkkee iilleerrii ssüürrmmüüşşttüürr..
1.İş bölümü
2.Yetki
3.Disiplin
4.Emir komuta birliği
5.Amaç birliği
6.Genel çıkarların bireysel çıkardan üstün tutulması
7.Ücretleme
10 - 30
((DDeevvaammıı))

•• FFaayyooll,, yyuukkaarrııddaa bbeelliirrttiilleenn yyöönneettiimm ffaaaalliiyyeettlleerriinnee iilliişşkkiinn
oollaarraakk 1144 iillkkee iilleerrii ssüürrmmüüşşttüürr..
8.Merkeziyet
9.Hiyerarşik yapı
10.Düzen
11.Hakkaniyet
12.İş güvenliğinde denge
13.İnisiyatif
14.Moral güç
11 - 30
((DDeevvaammıı))

CC –– BBÜÜRROOKKRRAASSİİ YYAAKKLLAAŞŞIIMMII
•Temsilcisi Alman sosyolog Max Weber’dir.
•Weber’in sosyolojik çalışmaları içinde geçen ve
organizasyonların bürokratik bir yapıda olmaları halinde
etkinlik ve verimliliklerinin daha fazla olacağı yönündeki
görüşleri nedeniyle “bürokrasi savunucusu” gibi algılanıp
klasik teorinin bir parçası haline getirilmiştir.
12 - 30

((DDeevvaammıı))
•Sosyal Ve Ekonomik Organizasyonun Teorisi başlıklı
kitabında Weber, toplumda insanları etkilemekte kullanılan
otoritenin kaynağını ve şekillerini incelemiş ve genellikle üç
tür otorite (yetki) üzerinde durmuştur.
•Karizmatik yetki
•Geleneksel yetki
13 - 30
•Bürokratik yetki

•Karizmatik yetki; toplum içinde bazı kişilerin, liderlerin
karizmatik özellikleri nedeniyle başkalarını belli
davranışlara yönlendirebilmesi halinde söz konusudur.
•Geleneksel yetki; toplumsal geleneklere dayanarak veya
aileden gelen nedenlerle bazı kişilerin diğerlerini belli
davranışlara sevk edebilmesi halinde söz konusudur.
•Bürokratik yetki; yasal temeli olan, tanımlanmış ve belli
kurallara bağlanmış bir şekilde başkalarının davranışlarını
etkileyebilme durumun ifade eder.
14 - 30
((DDeevvaammıı))

Bürokratik Yetki
•Bu yetki tarzı, mal ve hizmet üreten birimler için en etkin
yetki türüdür. Çünkü bu tarzda meşrulaştırılmış her şey net,
açıktır. Belirsizlik yoktur, kimin ne yapacağı bellidir, ilişkiler
iş bazındadır ve işin yapılması kişiye göre değişmez. Yani
gayri şahsilik esastır. Dolayısıyla bu şekilde kurulan bir
organizasyon, bir anlamda tam ayarlı bir makine gibi
çalışacaktır.
15 - 30
((DDeevvaammıı))

Bürokratik bir örgüt yapısının başlıca özellikleri;
•Fonksiyonel uzmanlaşmaya dayanan bir iş bölümü
•Açık ve seçik bir şekilde belirlenmiş hiyerarşik bir yapı;
böylece her kademe bir üst kademe tarafından kontrol
edilebilecektir,
•İlke ve yöntemler; her kademede işlerin nasıl yapılacağı ile
ilgili olarak ayrıntılı ve somut ilkeler ve yönetmeler
geliştirilecektir.
16 - 30
((DDeevvaammıı))

22 –– NNEEOO--KKLLAASSİİKK YYÖÖNNEETTİİMM
YYAAKKLLAAŞŞIIMMLLAARRII
• Bu yaklaşımın en önemli yönü, klasik yönetim yaklaşımın
eksik bıraktığı, insan unsurunu inceleme konusu
yapmasıdır.
• Bu konuda ileri sürülen görüşler de yine, ilkelere uyma, en
iyi organizasyon yapısını belirleme, verimlilik gibi klasik
teorinin temel anlayışını esas aldığı için bu yaklaşım klasik
yönetim yaklaşımının bir tamamlayıcısı olarak da kabul
edilmektedir.
17 - 30

2 – NEO-KLASİK YÖNETİM YYAAKKLLAAŞŞIIMMLLAARRII
• Organizasyon içinde çalışan insan unsurunu anlamak,
• İnsan yeteneklerinden azami ölçüde yararlanabilmek,
• Organizasyon yapısı (iş tanımlar, yetki ilişkileri vs) ile
insanların (çalışanların) davranışları arasındaki ilişkileri
incelemek,
• Organizasyon içinde insanların bir araya gelmeleri ile
oluşturdukları informel ilişkileri ve sosyal grupları anlamak,
• Grupların özellikleri ve organizasyon üzerindeki etkilerini
araştırmak,
18 - 30
((DDeevvaammıı))

• İletişim, algı, liderlik, motovasyon, değişim, anlaşmazlık ve
çatışmalar, ihtiyaç ve yetkilerin değişmesi ile davranışların
değişmesi arasındaki ilişkileri anlamak,
• Klasik teorinin rasyonellik anlayışı çerçevesinde yeni bir
boyut olarak insanın tatmin olması, bunu etkileyen faktörler
ve tatmin ile verimlilik arasındaki ilişkileri anlamak.
19 - 30
((DDeevvaammıı))

Hawthorne Araştırmaları
• Harvard Üniversitesi’ne mensup bilim adamlarınca
(F.Roethlisberger ve Elton Mayo) Western Elektrik
Şirketi’nin, Chicago’nun banliyösü olan Cicero’daki
Hawthorne fabrikasında yaptıkları araştırmalar yönetim ve
organizasyon konusunda davranışsal yaklaşımın başlangıç
aşamasını oluşturmuştur.
• Araştırmalar 1924 yılında başlamış, araştırma sonuçları
ise 1930’larda alınmıştır.
20 - 30
((DDeevvaammıı))

• Araştırmacılar, “İşyerinin fiziksel koşullarının (ışıklandırma,
ısıtma, dinlenme zamanları, fiziksel iyileştirmenin derecesi)
çalışanların verimi üzerinde olumlu etki yaratacağı”
hipotezini test etmek istemişlerdir.
• Ancak yapılan deneyler bu hipotezi doğrulamamıştır.
21 - 30
((DDeevvaammıı))

Davranışsal Yaklaşımla İlgili Diğer
Modeller
• Dougles McGregor: X ve Y Teorisi
• Rensis Likekrt’in Sistem 1- Sistem 4 Modeli
• Chris Argis’in Olgun ve Olgun Olmayan Kişi Modeli
22 - 30
((DDeevvaammıı))

33 –– MMOODDEERRNN YYÖÖNNEETTİİMM YYAAKKLLAAŞŞIIMMLLAARRII
Modern Yönetim Yaklaşımları, iki temel ayrıma tabi
tutulabilir. Bunlar;
–Sistem Yaklaşımı ile
–Durumsallık Yaklaşımlarıdır.
23 - 30

3 – MODERN YÖNETİM YYAAKKLLAAŞŞIIMMLLAARRII
SİSTEM YAKLAŞIMI
• Biyolog, Ludwing von Bertalanffy tarafından 1920’lerde
gündeme getirilen genel sistem teorisine dayanmaktadır.
• Bertalanffy’e göre, her olayı belirli bir çevre içinde başka
olaylarla ilişkili olarak incelemenin olayları anlama, tahmin
ve kontrol etme açısından daha etkin olduğu ileri
sürülmüştür.
• Genel sistem teorisi, tüm sistemlere uygulanabilen genel
ilke ve prensipleri içeren disiplinler arası bir çalışma
alanıdır.
24 - 30
((DDeevvaammıı))

•Sistem, belirli parçalardan oluşan, bu parçalar arasında
belirli ilişkiler olan, bu parçaların aynı zamanda dış çevreyle
ilişkisi olan, birleşik bir yapı, olay veya faaliyet olarak
tanımlanabilir.
•Modern organizasyon teorisi büyük ölçüde genel sistem
teorisinin etkisinde kalmıştır.
•Her ikisinde de sistemi oluşturan parçalar, bu parçaların
sistem içi ve dışındaki hareketleri, içinde bulunduğu
çevreyle etkileşimleri, kendi aralarındaki etkileşimleri, ve
genel büyüme ve istikrar sağlama problemleri üzerinde
odaklanmıştır.
•Modern işletmeler açık sistemlerdir. (Girdi alırlar ve bunu
çıktıya dönüştürürler)
25 - 30
((DDeevvaammıı))

Modern Teoriye Göre Organizasyonun, Ana
kısımları, bağlantı ve ana amaçları
• Sistemi Oluşturan Ana Kısımlar
–Bireyler
–Formel Yapı
–İnformel Organizasyon
–Statü ve rol kalıpları
–Fiziksel iş ortamı
26 - 30
((DDeevvaammıı))

((DDeevvaammıı))
Modern Teoriye Göre Organizasyonun, Ana
kısımları, bağlantı ve ana amaçları
• Kısımları Bağlayan Prosesler
–İletişim mekanizması
–Sistemin parçaları arasındaki dengeleyici
27 - 30
mekanizma
–Karar alma mekanizması
•Sistemin Ulaşmaya Çalıştığı Ana Amaçlar
–Büyüme
–İstikrar
–Karşılıklı Etkileşim

DURUMSALLIK YAKLAŞIMI
• Durumsallık yaklaşımı 1960’lı yıllarda ortaya atılan ancak
1980’li yıllarda geliştirilen ve genel kabul gören bir modern
yönetim tekniğidir.
• Temel düşüncesi, her yerde ve her koşulda geçerli bir
yönetim biçiminin bulunamayacağıdır.
• Yönetim biçimini belirleyen etkenleri dışsal ve içsel
etkenler şeklinde iki kategoride ele alan, durumsallık
yaklaşımının teorisyenleri; dışsal etkenler arasında, örgütün
sunduğu hizmetlerden yararlananlar, Pazar koşulları,
rekabet ve devlet müdahalesi şeklinde ele alırken; içsel
etkenler arasında yapılacak iş, personelin niteliği, kullanılan
teknoloji ve örgütün amaçlarını saymaktadırlar.
28 - 30
((DDeevvaammıı))

• Bu temel varsayıma göre yöneticilerin önceden
benimseyebilecekleri hiçbir evrensel yönetim ilkesinin veya
yönetim tekniğinin bulunmayacağı kabul edilmektedir.
• Durumsallık yaklaşımına göre değişik durumlar ve koşullar
yönetimde başarılı olmak için değişik kavram, teknik ve
davranışları gerektirir.
• Bu nedenle her yer ve koşullarda geçerli tek bir en iyi
organizasyon yapısı yoktur
29 - 30
((DDeevvaammıı))

• Durumsallık yaklaşımının özellikle üzerinde durduğu ve
yöneticilerin yönetim biçimlerini doğrudan etkilediği kabul
edilen üç önemli faktör vardır. Bu faktörler;
* Çevre,
* Teknoloji ve
* Örgütün benimsediği stratejiler olarak belirtilmektedir.
• Çevre faktörü örgütün işleyişini doğrudan etkilerken, diğer
faktörler örgüt yapısını dolaylı olarak etkilemektedir.
30 - 30
((DDeevvaammıı))

Yönetim ve Organizasyon Teorileri

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Similar a Yönetim ve Organizasyon Teorileri

Similar a Yönetim ve Organizasyon Teorileri (8)

Más de Emre Aydın

Más de Emre Aydın (8)

Yönetim ve Organizasyon Teorileri