1. 10-р анги
мэдээлэл бүлэг сэдэв
боловсруулсан багш: Х.
Энхсаран

2. Мэдээлэл
Мэдээлэл гэдэг үгийг тайлбар толиос
харвал “ямар нэгэн юмны тухай мэдээ”
гэж бичсэн байна
Мэдээг илгээж байгаа талыг илгээгч
Хүлээн авч байгаа талыг хүлээн авагч
гэдэг

3. Мэдээ ба шуугиан
Мэдээ нь хүлээн авагчид ач
холбогдолтой байвал мэдээлэл
болох ба хамааралгүй эсвэл ач
холбогдолгүй зүйл байвал тэр нь
мэдээлэл биш зүгээр л шуугиан
болно.

4. Өгөгдөл -мэдээлэл- мэдлэг
Өгөгдөл нь үсэг, тоо, тэмдэгтүүдийн цуглуулга бөгөөд тэдгээрийг
тодорхой зорилгоор бүлэглэснийг мэдээлэл, мэдээллээс цааш
хэрэгтэйгээ шүүж ерөнхийлсөн хэсгийг мэдлэг гэж тодорхойлдог.
Ерөнхий болгох Бага хэмжээ
Мэдлэг
Мэдээлэл
Бодит Өгөгдөл
болгох Их хэмжээ

5. Мэдлэг
Ерөнхийдөө зохион байгуулалтад
орсон мэдээллийг бүхэлд нь
мэдлэг гэнэ.
Тухайн салбартай холбоотой
үндсэн ойлголт, мэргэжлийн
хүний туршлага зэрэг нь мэдлэгт
хамаарна.

6. Хүний ой ухаанд бүх төрлийн
өгөгдөл болон мэдээллийг
хадгалахад хэмжээ нь
багадах учир зөвхөн
тэдгээрээс ерөнхийлсөн
мэдлэгийг хадгалдаг.
Иймээс өгөгдөл болон
мэдээллийг эргэж санахад
хугацаа шаардахаас гадна
сэргэх нарийвчлал нь бага
байна.
Хүний ой ухаан

7. Мэдээллийн үнэ цэнэ
Бид өдөр тутмынхаа амьдралд үйл
ажиллагаа явуулахын тулд янз бүрийн
шийдвэрийг гаргадаг
Энэ үед шийдвэр гаргахад дөхөм болдог
зүйл нь мэдээлэл юм.
Өнөө үед телевиз радио сонин сэтгүүл
зэрэг мэдээлэлийг хэрэглэсээр их
хэмжээний мэдээлэл урсаж байна.
Эдгээр нь хамгийн шинэ хэрэгцээтэй
мэдээллийг хүлээн авагчид хүргэдэг.

8. Интернетийг ашиглан
мэдээллийн үйлчилгээг
явуулдаг бизнес хөгжиж
байна.
Хувийн мэдээлэл электрон
арилжаатай холбоотой
мэдээлэл ч бас бараа
бүтээгдэхүүн шиг үнэ
цэнэтэй болсон.
Мэдээллийн үнэ цэнэ

9. мэдээлэл мөнгө эд бараатай адил үнэ цэнэтэй
.
Жишээлбэл ,шинэ бүтээгдэхүүн худалдаанд гаргахаас
хэдэн сарын өмнөөс түүний тухай мэдээлэл сонин
сэтгүүл дээр гардаг. Ингэснээр чанартай сайн
бүтээгдэхүүн гэсэн ойлголтыг хүмүүст төрүүлж
худалдаанд гарч эхлээгүй байхад л тухайн
бүтээгдэхүүнийг худалдан авах хүсэл төрүүлдэг.
Жинхэнэ бараа бүтээгдэхүүн нь байхгүй ч гэсэн зөвхөн
мэдээлэлд тулгуурлаж ,худалдааны захиалга хийгдэж
байгаа нь мэдээллийг мөнгө эд бараатай адил үнэ
цэнэтэйг харуулж байна

10. Хүлээн авагчид ашигтай
мэдээлэл нь маш үнэ цэнэтэй
байдаг үүнийг “Мэдээлэл бол
хүчтэй “,” Мэдээллийн дайн
“,”Мэдээллийн эрин
“,”Мэдээлэлжсэн нийгэм” гэх
мэт үг хэллэгээс ойлгож болно.
Орчин үед хүмүүс мэдээлэл
хэмээх биегүй зүйлд мөнгө
төлж эхэлж байна.
“Мэдээлэл бол хүчтэй

11. Мэдээллийн эмх цэгц
18 ширхэг шүдэнзийг ширээн дээр асгавал
эхний зураг дээрх шиг эмх замбараагүй унана.
Тохиолдлоор SOS байрлалаар унах магадлал
нь туйлын бага байна. Харин ийм байрлалыг
хүн гараараа өрж байрлуулж болно.
Дээрх 2 зургийн ялгааг авч үзье. Эхний зүраг
дээр шүдэнз эмх замбараагүй байгаа бол
дараагийн Зураг дээр эмх цэгцэнд орж 1
шүдэнз хөдөлгөөд гаргах бодлогыг илэрхийлж

12. Мэдээллийн боловсруулалт
 Асуудлыг шийдэхэд эхлээд
зорилгодоо хамааралтай
– мэдээллийг цуглуулж
– түүнээс хэрэгтэйгээ сонгож
– өөр мэдээлэлтэй харьцуулан
– тохируулах тооцоолох замаар
– шинэ мэдээллийг үүсгэдэг.

13. Мэдээлэл боловсруулах

14. Шийдвэр гаргах
 Гаргаж авсан шинэ
мэдээлэлдээ үндэслэн
дараагийн үйлдлийг
тодорхойлж шийдвэрээ
гаргана.

15. Жишээ
 Сурагч Ц амралтын өдөр
найзтайгаа А дүүргийн
нутаг дэвсгэрээр аялах
төлөвлөгөө хийх үйлийн
схемийг харуулав;

16. Үйл ажиллагааны төлөвлөгөө
 Хамт явах найзынхаа санаа бодлыг асууна.
Номын сангаас аяллын гарын авлага,А
дүүргийн чухал газрууд,түүхийн дурсгалт
газрууд,А дүүрэг рүү явах тээврийн хэрэгсэл
,тээврийн хөлс зэргийг ирж мэднэ.
Интернетээс А дүүргээр аялах газруудаа
шалгаж үзнэ.
Телевиз,сонин,интернэтээс тухайн өдрийн цаг
агаарын мэдээг олж авна.
Цуглуулсан мэдээлэл дээрээ үндэслэн А
дүүргээр аялах төлөвлөгөөг зохионо.

17. Мэдээллийн боловсруулалт
 Ийм маягаар мэдээлэлийг
цуглуулж,тооцоолон харьцуулж илүү үнэ
өртөгтэй шинэ мэдээлэлийг бүтээх
зорилготой дараалсан ажлыг мэдээлэлийн
боловсруулалт гэнэ.

18. МЭДЭЭЛЭЛ ЗҮЙ
СОРИЛ

19. Асуулт №1
 ЦЭГИЙН ОРОНД ТОХИРОХ ҮГ ХЭЛЛЭГИЙГ НӨХӨЖ
БИЧНЭ ҮҮ.
 ӨГӨГДӨЛ НЬ ҮСЭГ,ТОО,ТЭМДЭГТҮҮДИЙН
ЦУГЛУУЛГА БӨГӨӨД ТЭДГЭЭРИЙГ ТОДОРХОЙ
ЗОРИЛГООР БҮЛЭГЛЭСНИЙГ … .. .. . ..
, МЭДЭЭЛЛЭЭС ЦААШ ХЭРЭГТЭЙГЭЭ ШҮҮЖ
ЕРӨНХИЙЛСӨН ХЭСГИЙГ … . ... . .. ГЭЖ
ТОДОРХОЙЛДОГ.

20. Асуулт № 2
 ӨГЛӨӨ БОСООД ГАДАГШАА
“СУРГУУЛЬ,АЖИЛ ГЭХ МЭТ” ЯВААД,ГЭРТЭЭ ЭРГЭН
ИРЭХ ӨДӨР ТУТМЫН АМЬДРАЛД “ЯМАР МЭДЭЭЛЭЛ
ЯАЖ ТУС БОЛДОГ”
 ХЭРЭВ МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИ БОЛОН
КОМПЬЮТЕРИЙН СҮЛЖЭЭ СҮЛЖЭЭ БАЙХГҮЙ
БАЙСАН БОЛ БИДНИЙ ӨДӨР ТУТМЫН ЯМАР БАЙХ
БАЙСАН ТАЛААР ХАРЬЦУУЛЖ ЯРИЛЦАНА УУ.

21. “Мэдээллийн үнэ цэнэ”
сэдэвт илтгэл бичнэ үү.