1. Prof. Dr. Enis Alpin Güneri MD MSc
Mide asit ve enzim içeriğinin geğirme veya kusma olmadan yutak ve gırtlak yapılarına ulaşması
Larengofarengeal Reflü (LFR) olarak adlandırılır. LFR oluşmasını engelleyen fizyolojik bariyer
sistemleri şunlardır:
1. Yemek borusu alt kapak mekanizması (YBAKM)
2. Yemek borusunun asit temizleme özelliği
3. Yemek borusu örtüsünün direnci
4. Yemek borusu üst kapak mekanizması
5. Tükrük salgısı
6. Mide-barsak sistemi fonksiyonlarının etkisi
2. 1- YBAKM yutma sırasında gevşeyerek gıdaların yemek borusundan mide ye girişine izin verir. Bunu
dışında kasılıdır ve mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasını önler. YBAKM uyku sırasında
gevşer. Yemek borusunun karın içi parçasının karın içindeki pozitif basıncın etkisi ile kapalı durumda
olması reflüyü önler. Yemek borusunun mideye giriş açısının dar olmasının yarattığı vana etkisi de
mide içeriğinin yemek borusuna kaçışını engeller. Diaframın sağ bölümünün oluşturduğu askı ve bazı
karın içi bağlar da YBAKM’ in kapalı durumda kalmasına destek olurlar.
2- Gıda alımı sonrası oluşan yemek borusunun ritmik hareketleri yemeklerden sonra yemek borusuna
kaçabilen az miktardaki mide içeriğinin hızla mideye geri gönderilmesini sağlar. Yemek borusunda
hareket bozukluğu yaratan hastalıklarda asit temizleme etkin bir biçimde y apılamaz.
3- Yemek borusu örtüsünün tabakalı doku yapısı dinamik bir bariyer oluşturarak asit hasarını önler.
Mukus en yüzeyel direnç faktörü olup midenin sindirici enzimi olan pepsin gibi büyük molekülleri
yüzeyde bloke eder. Daha alt katmanda yer alan bi karbonattan zengin su tabakası hücre yüzeyinde
alkalen bir ortam yaratarak asidi tamponlar. Ayrıca hücre zarı ve hücreler arası köprüler de asit ve
pepsine karşı ayrı bir engel yüzeyi oluştururlar. Örtücü hücreler altı kan akımı lokal toksik ürünlerin
uzaklaştırılması ve yapı taşlarının taşınması ile doku asit -baz dengesinin yeniden oluşturulmasını
sağlar.
4- Yemek borusu üst kapak mekanizması istirahatte kasılıdır, nefes alma sırasında hava yutulmasını
ve mide içeriğinin üst ve alt solunum yollarına kaçma sını engeller. YBÜKM basıncı da uyku sırasında
belirgin olarak azalır.
5- Tükrük içerdiği yüksek bikarbonat nedeniyle mide asidini tamponlayıcı etki gösterir; temizleyici
hareketler sonrasında yemek borusu içindekalan asiti nötralize eder. Tükrük salgısı nın azaldığı
durumlarda yemek borusuna geri kaçan asitin tamponlanması yetersizdir.
6- Mide ve barsak hareketlerini ve boşalmasını geciktirici durumlarda reflü oluşması kolaylaşır.
3. LFR yakınma ve klinik bulguları yemek borusu içine geri kaçan mide içeri ğinin oluşturduğu direkt doku
hasarına, bazı reflekslere ya da her ikisine bağlı olarak ortaya çıkar. Olayın başlaması yemek
borusunun hareket bozukluğu, ağız kuruluğu veya mide boşalmasında gecikme gibi bir nedene bağlı
olabilir ancak genellikle bir çok etkenin birlikteliği söz konusudur. Örneğin, alkol ve sigaranın her ikisi
de YBAKM basıncını düşürür, yemek borusu örtüsünün direnci azaltır, mide boşalmasını geciktirir ve
mide salgısını artırır. Bir çok fizyolojik bariyerin aynı anda olumsuz etkilenmesi h er ikisinin birlikte
kullanılmasında daha da artar.
Tedavi genel önlemler, ilaç tedavisi ve cerrahi tedavi olmak üzere üç grupta ele alınır. Genel önlemler
arasında yaşam tarzını değiştirmeye yönelik tedbirler vardır. İlaç tedavisinde en sıklıkla mide as it
salgısı azaltan H2 reseptör blokerleri ve proton pompası inhibitörleri kullanılır. Uygun süre ve dozda
ilaç tedavisine rağmen yakınmaları ve muayene bulguları düzelmeyen ya da tedaviyi tolere edemeyen
olgularda cerrahi tedavi gereklidir. Cerrahide en sı klıkla endoskopik Nissen fundoplikasyon yöntemi
uygulanır.
4. LFR NEDENLERİ
YBAKM basıncının azalması
Mide fıtıkları
Diet (yağ, çikolata, nane)
Sigara, Alkol
Kafein (çay, kahve)
İlaçlar
Yemek borusunda hareket bozukluğu
Sinir ve kas hastalıkları
Sigara, Alkol
Yemek borusu örtüsünün direncinin bozulması
Ağız kuruluğu
Radyoterapi
Sigara, Alkol
Çok sıcak ve soğuk içecekler
İlaçlar
Mide boşalmasının gecikmesi
Mide çıkışında tıkanıklık
Fazla gıda alımı
Sigara, Alkol
5. Karın içi basıncın artması
Sıkı giysiler (korse, kemer)
Diet (fazla yemek, kola gibi gazlı içecekler)
Obezite
Gebelik
Mideden aşırı asit veya pepsin salgılanması
Stres (Trauma veya cerrahi sonrası, yaşam biçimi)
Sigara, Alkol
İlaçlar
6. LFR TEDAVİSİNDE ALINACAK GENEL ÖNLEMLER
Sigaranın bırakılması
Alkol kullanımının bırakılması
Fazla kiloların verilmesi
Dar giysilerden kaçınılması
Yatak başının 30 derece yükseltilmesi
Daha küçük öğünler halinde yemek yenmesi
Yatmadan 3 saat öncesine kadar midenin boş ol ması
YBAKM basıncını azaltan ilaçların kullanılmaması
Teofilin
Alfa adrenerjik blokerler
Beta adrenerjik agonistler
Kalsiyum kanal blokerleri
Nitratlar
Diazepam
Aşağıdaki yiyeceklerden kaçınılması
Yağlı gıdalar (süt, peynir, tereyağı, yoğurt, kay mak)
Acı, ekşi ve baharatlı gıdalar
Turşu, salça
Kuruyemiş
Sucuk, salam, sosis
