Lesson

1. Төрөлтийн III үеийн
физиологи

2. Тодорхойлолт:
• Хүүхэд нярайлснаас (IIүе) хойш хойтхи төрөх замаар
гадагшлах үеийг хойтхийн үе буюу төрөлтийн III үе
гэнэ.
• Хойтхи:
1. Ихэс (placenta)
2. Хүй(umbilical cord)
3. Ургийн бүрхүүл
хальсыг хамтад нь.

3. Төрөлтийн үе шат

4. 1. Ихэс
• 15-25 см диаметртай
(дундаж 22см)
• Ойролцоогоор 2–
2.5 см зузаан
• 500-600г жинтэй
• Ураг нярайлаад 30
минут болсоны дараа(IIIүе)
ихэс умайн хананаас
салдаг.
• Кортиледин 15-20хэсэгтэй.
• Децидуаль бүрхүүлээр
хучигдана

6. Ихэс салсаны дараагаар түүний эхийн
хэсгийг харах боломжтой

7. 2. Хүй
• Баруун, зүүн артери–
Ургаас O²-өө алдсан
цусыг ихэст
• Зүүн вен- Ихэсээс O²-
өөр баяжсанг урагт тус
тус зөөрөвлөнө.
• Салстын холбогч эд
гэсэн үндсэн хэсгээс
бүтнэ.
– Ихэвчлэн 50см урт,
2см диаметртай.
– Гал тогооны гар утас

8. • Улаан- O² баялаг цус
• Цэнхэр- O²-өө алдсан цус
• Ягаан- холимог

9. 3. Ургийн бүрхүүл хальс(placental
membrane)
• Амнион, хорион ба децидуаль нимгэн бүрхүүлээс
тогтоно.
• Амнион, хорионы бүрхүүлийг хамтад нь ургийн усны
уут гэнэ.
• Децидуаль нимгэн бүрхүүл:
– Энэ нь ургийн устай харицаж буй ихэсийн хэсгийн
нимгэн ялтаст давхарга юм. Үүний дор ихэсийн
котиледин агуулагдана.

10. • Ургийн бүрхүүл
хальсийг:
– Эхийн цусны
холестерин,
триглецерид,
фосфолипид
– Уурган бүтэцтэй
гормон(инсулин)
– Ig A, D, E, M
– Ихэнх бактер

11. Төрөлтийн III үеийн физиологи
• Хамгийн богино, харуцлагатай үе.
• 5-10 минут үргэлжлэнэ(30 -урааширсан)
• Энэ үед биеийн жингийн 0,5%(105-250мл) хүртэл цус
гарахыг физиологийн гэж үзнэ. (500 -эмгэг)

12. Үе шат:
1. Ихэс умайн хананаас салах
– Төвийн (Щульцийн аргаар ихсийн арын цус
хуралт үүсэх)
– Захын (Дунканы, цус гадагшаа гарна, захаараа
төрнө) гэсэн 2хэлбэртэй.
2. Умайгаас гадагшлах

13. 1. Ихэс умайн хананаас салах
• Хүүхэд нярайлсанаас 5-10 хором(ихдээ 30)-ын дотор
умайн агшилтын дүнд ихэс хөөгдөн гарна.
• Үүний тулд ихэс хэвийн байрлах ёстой.
• Механизм:
– Умай хүчний нөлөө(агшилт, нарийсал, торгоох) нь ихэс
болон ургийн бүрхүүлийг ухраах үйлдэлд үруулдаг
– Умайн багтаамж буурдаг(diminished)
– Дараа нь ихэс багтах багтаамжгүй болтолоо умайн
эзэлхүүн буурна
– Умайн урд, хойд хана дарагдана
– Мөн жижиг хэмжээтэй атираанууд үүсдэг

14. Ерөнхий механизм: (Щульцугийн арга)

15. Щульцугийн арга

16. Дунканы аргатай харьцуулахад

18. Төрөлтийн III үеийг удирдах
• Баримтлах зарчим
– Хойтохын үеийг анхааралтай, тэвчээртэй хүлээж
явуулна.
– Хүүхэд төрөнгүүт шээсийг бургуйгаар авна.
– Эхийн биеийн ерөнхий байдал,
– Үтрээнээс гарах цусны хэмжээ,
– Ихэс умайн хананаас салсан эсэхийг хянах зарчим
батална.

19. Ихэс умайн хананаас салсан
шинжүүд:
1. Ихэс салсны дараа умайн ёроол нь хатуурч, баруун
дээшээ хавирганы нум хүрдэг (Шредерийн шинж)
2. Хүйн гогцоо уртсаж, гадна бэлэг эрхтэнд тулгаж
тавьсан хавчуур 10-12 см-ээр доошилдог
(Альфельд)
3. Умдагны дээд талд гарын алганы ирмэгээр дарахад
хүйн гогцоо дээш татагдахгүй (Кюстнер-Чукалов)
• Практикт Шредер, Альфельд, Кюстнер Чукаловын
аргуудыг өргөн хэрэглэдэг.

20. Альфельдийн шинж

21. Кюстнер-Чукалов

22. Ихэс умайн хананаас салсан
шинжүүд(үргэлжлэл):
4. Эхийг хүчтэй дүлүүлэхэд хүйн гогцоонд өөрчлөлт
илрэхгүй (Клейн) салаагүй бол хүй цусаар дүүрч
чинэрдэг.
5. Умайн ёроолд доргиоход ихэс салаагүй бол доргилт
цусаар дүүрсэн хүйн венд дамжиж мэдэгдэнэ. Мөн энэ
долгионыг хуруугаараа тэмтрэхэд мэдрэгдэнэ
(Штассман)
6. Төрж буй эхийг гүнзгий амьсгал авхуулахад ихэс умайн
хананаас салсан бол хүй татагдахгүй (Довченко)
7. Ихэс салсны дараа ихэс үтрээгээр доошилж эхэд
дүлүүлмээр санагдана. (Микулич-Радецик)
8. Умай агшихад ихэс салаагүй тохиолдолд хүйн вен
цусаар дүүрснээс унжсан хүй мушиграх хөдөлгөөн
хийдэг (Гогенбихлер)

23. Салсан ихэсийг гаргах арга:
 Хэвлийн шулуун булчинг 2 гараараа нийлүүлэн
бариад эхээр дүлүүлэх.
 Зангидсан 2 гараараа умайн ёроолын 2 хажуугаас
шахаж доош нь чиглэлтэй дарах, эх дүлж болохгүй.
 Анхааруулга:
– Ихсийн үеийг хурдасгах зорилгоор умайд иллэг хийх юмуу хүйнээс
нь татах зэрэг үйлдэл хэрхэвч хийж болохгүй учир нь ихэс умайн
хананаас салах физиологийн явцыг гажуудуулдаг юм.

24. Салсан ихэсийг гаргах арга(үргэлжлэл):
Дээрх аргуудаар умайн хананаас салсан ихэс гарахгүй
бол Креде-Лазервичийн арга хэрэглэнэ.
 Давсаг суллана, баруун тийшээ хазайсан умайг
голлуулна
 Умайг агшаахын тулд умайн ёроолоос тойруулан
иллэг хийнэ. Гэхдээ умайн ёроолд хүчтэй дарж
шахаж болохгүй учир нь умай урвах аюултай
 Гарын эрхий хуруу умайн урд хананд, алга умайн
ёроолд, 4 хуруу ар хананд байрлуулна
 Гарын хуруунууд урдаас ар тийш алгаараа дээрээс
доош чиглэлд ихэс төрж гарах хүртэл дарна.

25. Хойтохыг шалгах:
 Хойтох төрсний дараа, ихсийг алган дээрээ дэлгэн
эхийн талын дэлбэн бүтэн эсэхийг шалгана.
 Хүйнээс нь өргөн хальсны бүтэн эсэхийг шалгана.
 Ихсийн ерөнхий байдал
 Ихсийн ургийн тал амион бүрхүүл, хүй түүний
судасны байдал
 Ихсийн эхийн тал, том ба бага дэлбэнгүүдийг сайтай
шалгана.
• Шаардлагагүй гэж үзвэл нэмэлт хэмжилтүүд,
сорилууд хийдэг.

26. Төрлөгийн 3-р үеийг идэвхтэй
аргаар удирдах:
• Зорилго
– Òºðºõ ¿åèéí öóñ àëäàëòûã áàãàñãàõûí òóëä õ¿¿õýä òºðìºãö
áîãèíî õóãàöààíä õîéòîõûã óìàéí õàíàíààñ ñàëãàõ, ñàëñàí
õîéòîõûã ãàðãàõ ¿éëäëèéã òºðëºãèéí III ¿åèéã èäýâõòýé
àðãààð óäèðäàõ ãýíý.

27. Төрлөгийн 3-р үеийг идэвхтэй аргаар
удирдах(үргэлжлэл):
1) Өвөр талын мөр гармагц булчинд окситоцин 10
нэгжийг эсвэл синтометрин тарина. Хүүхэд гармагц
тарианы үйлчилгээгээр умай хүчтэй агшина.
2) Хүүхэд төрмөгц эхийн шээсийг катетраар авч
суллана.
3) Хүүхэд нярайлсаны дараа зүүн гараа умай дээр
байрлуулж, умайн базлалтыг тодорхойлно. Нэгэн
зэрэг бэлгийн замаас цусархаг ялгарал гарч буй
эсэхийг хянана. Хүүхэд гарсны дараа хүйн 2 хэсэгт
хавчаараар хавчина. Хүйн гадна талын таслагдсан
хэсэг доошилж буйг хянах үүднээс бэлгийн уруулд
тулгаж хүйн судлыг хавчаараар хавчина.
Синтометринийг артерийн даралт ихтэй байхад хэрэглэхгүй.

28. Төрлөгийн 3-р үеийг идэвхтэй аргаар
удирдах(үргэлжлэл):
4) Базлаж буйг мэдмэгц зүүн гарыг умдагны дээд
хэсэгт шилжүүлэн гарынхаа алга талыг нярайлсан
эх рүү харуулан байрлуулж умайн ёроолыг дээш
түлхэнэ. Энэ мөчид баруун гараар хүйн судлаас
барьж болгоомжтой татна. Ихэс сална түүнийг
болгоомжтой гадагшлуулна. Ихсийн хамт ургийн
бүрхүүл хальсыг гаргахын тулд ихсийг 2 гараар
бариад нэг зүгт аажим эргүүлнэ.

29. Төрлөгийн 3-р үеийг идэвхтэй аргаар
удирдах(үргэлжлэл):
• Хэрвээ үр дүнгүй байвал умайд ихэс “баригдаж
байгаа” учраас ерөнхий эсвэл хэсгийн
мэдээгүйжүүлгийн дор мэс заслын бэлтгэл хангаад
ихсийг гараар салгаж гаргаад, дараа нь 2 гарын
хавсарсан иллэг хийнэ.

30. Хүндрэл:
• Õ¿é òàñðàõ
– Õýò íàðèéí õ¿éòýé, õýâëèéä àìüã¿é áîëîîä óäñàí õ¿¿õýä òºð¿¿ëñýí,
òºðëºã óäààí ¿ðãýëæèëæ õîðèîíàìíèîíèò ¿¿ññýíээс èõýñ óìàéí
õàíàíààñ ñàëààã¿é тîõèîëäîëä õ¿éíýýñ õ¿÷èëæ òàòñàíààñ õ¿é
òàñàðíà. Õ¿é òàñàðñàí òîõèîëäîëä èõñèéã ãàðäàæ àâíà.
• Èõñèéí õýñýã ¿ëäýõ
– Èõýñ óìàéí õàíàíä ýìãýãýýð áýõëýãäñýí, èõýñ óìàéí õàíàíààñ á¿ðýí
ñàëààã¿é òîõèîëäîëä õ¿éíýýñ õ¿÷èëæ òàòñàíààñ èõñèéí õýñýã
¿ëäýíý. Èõýñ ¿ëäñýí òîõèîëäîëä õîéòîõûã ãàðäàæ àâíà.
• Óìàé óðâàæ ãàðàõ
– Óìàé óðâàæ ãàðàõ íü ýõèéí àìü íàñàíä àþóë (ºâäºëò, öóñ àëäàëòûí
äàéðëàãà, ¿æèë õàëäâàð) ó÷ðóóëæ áîëîõ õ¿íäðýë þì. Öóñ àëäàõ
õàíäëàãàòàé òîõèîëäîëä ÿàðàëòàé õýâëèéí õºíäèéã íýýæ óìàéã òàéðàõ
ìýñ çàñàë õèéíý.

31. Эх барих(төрөх)-ийн
гэмтэл болон цус алдалт
1. Үтрээний хана, хярзангийн урагдал
2. Умайн хүзүүний урагдал
3. Умайн урагдал
4. Аарцаг ясны гэмтэл

32. 1. Үтрээний хана, хярзангийн
урагдал
Эх барих(төрөх)-ийн гэмтэл

33. Тодорхойлолт:
• Төрлөгийн II үед үтрээ,
хярзангийн булчин,
уруулийн цагираг сунаж,
тэлэгдсэнээс эдгээр
эрхтний бүрэн бүтэн
байдал алдагдахыг хэлнэ.
Ангилал:
1. Аяндаа урагдал
2. Хүчилсэн урагдал
Эмнэлзүйн явцаар:
1. Тулгарсан, 2. Эхэлсэн,
3. Бүрэн урагдал гэж хуваана.

34. Үргэлжлэл:
Шалтгаан
• Үтрээний хана, хярзангийн
сунах хурдаас толгойны
давших хурд илүү
• Булчингийн хөгжил сайтай
эмэгтэйчүүд
• Ахимаг насны тулгар
төрөгч
• Үрэвслийн нөлөөгөөр үтрээ
уйтарсан эсвэл үрэвссэн
• Өндөр хярзантай
эмэгтэйчүүд г.м
Эмнэлзүй
• Бүрэн бүтэн байдал
алдагдах
• Цус алдалт
• Цус хуралт
• Тулгарсан- хярзан цайрч
тэлэгдэнэ
• Эхэлсэн- сунаж язрана

35. Үргэлжлэл:
• Хярзанг урагдлын
зэргээр:
1. 1-р буюу хярзангийн
арьс, арьсан доорх
өөхлөг эд гэмтэнэ.
2. 2-р буюу хярзангийн
булчин урагдана.
3. 3-р буюу m.sphincter,
ani externi, хошногоны
салст давхарга
урагдана

36. • Тулгарсан урагдлын үед
хярзанг сэтлэнэ

37. Эмчилгээ:
• Оёдол тавих мэс
ажилбар
• Өвчин намдаах, тайвш-
руулах эмчилгээг мэдээ-
гүйжүүлэхтэй хавсарна.
• Дээд захаас эхлэн оёно.
• Зангилаат оёдолоор
• Дараа нь маш сайн
арчилна(антибиотик)
• 3-р зэрэгт
анхааралтай!!!

38. Оёх дарааллыг харуулав

40. Хярзангийн урагдал оёх зарчим
1. Хэсгийн ба ерөнхий мэдээ алдуулалт хийж оёно.
2. Оёхын өмнө үхэжсэн няцарсан салбарч урагдсан
эдийг хайчилж авна.
3. 1-р зэргийн урагдалд 2 зангилаат оёдол тавина.
4. Хярзангийн 2-р зэргийн урагдалтай байхад арьсны
дотуур тасралтгүй косметик оёдол тавах хэрэгтэй
5. Хярзангийн 3-р зэргийн урагдлыг оёхдоо шархны
ирмэгийг Кохерын хавчуураар хавчиж хооронд нь
нийлүүлнэ.

41. Үргэлжлэл:
6. Хошногоны урагдлын дээд захаас эхлэн оёно.
7. Хошногоны салстыг нэвт хатгахгүйгээр
зангилаат оёдлоор оёж зангидна.
8. Бүрэн бүтэн байдлыг сэргээсний эцэст
амсрын хуниасны цагираг булчинг нийлүүлж
оёно.
9. дараа хярзангийн булчин ба арьсанд оёдол
тавина.
10. 10-12 цагийн дараа төрсөн эхийг босгон
явуулна.

42. Урьдчилан сэргийлэлт
• Бэлгийн уруулын цагирагаар ургийн толгойг аажим
чөлөөлнө.
• Ургийн толгойг хамгийн бага хэмжээгээр нь гаргана
• Бэлгийн уруулын цагирагны эдийг аажим, жигд тэлж
сунгана.
• Мөрийг зөв чөлөөлнө.
• Пуденьтал мэдээгүйжүүлэг хийнэ.

43. 2. Умайн хүзүүний урагдал
Эх барих(төрөх)-ийн гэмтэл

44. Тодорхойлолт:
• Төрлөгийн үед умайн
хүзүүний бүрэн бүтэн
байдал алдагдахыг
умайн хүзүүний урагдал
гэнэ.
Ангилал
• Аяндаа
• Хүчилсэн
• Урагдлын хэмжээгээр:
– 1-р зэрэг(2эсвэл
1талдаа 2см хүртэл)
– 2-р зэрэг(2см-с их
гэхдээ хүнхрээ
хүрээгүй)
– 3-р зэрэг(хүнхрээ
хүртэл)

45. Шалтгаан:
1. Умайн хүзүүний нээгдэх хурдаас ургийн толгойн
давших хөдөлгөөн илүү хурдтай байсан
2. Ураг хэт том байх
3. Ургийн толгойн зөв биш тавилт, түрүүлэлт
4. Ургийн мөр өргөн байх
5. Уйтан аарцаг
6. Ураг орчмын шингэн цагасаа урьтаж гарах зэрэг
маш олон шалтгааны улмаас үүснэ.

46. Эмнэлзүй Эмчилгээ
• Умайн агшилт сайн
байхад цус алдах үндсэн
шинжээр илэрнэ.
• Цус улаан өнгөтэй,
бүлэгнэлт сайн.
• Толь тавьж аборцингаар
оношилно.
• Дээд талын төгсгөл хэс-
гээс урагдлын ирмэгийг
нийлүүлэх кеткур ут-
саар 1см-н зайтай оёно.
• Антибиотик эмчилгээ
• 6-7хоногийн дараа толь
тавьж шалгана.

48. Урьдчилан сэргийлэх эмчилгээ
Төрөлтийн явцад умайн хүзүү урагдаж болохуйц нэн
эмзэг төрөгчдөд төрлөгийн үйл ажиллагаа эхэлсэн
мөчөөс эхлэн умайн хүзүүний агчилыг болиулж,
зөөлрүүлэх үйлчилгээтэй эм хэрэглэнэ.
– 1,5%-ийн ганглероны уусмал
– 2% 2мл но-шпа арьсан дор юмуу булчинд
– 2% 2мл папаверины гидрохлоридын уусмалыг
арьсан дор тарина.
– Промедол 2% 1мл арьсан дор
Зөвхөн мэргэшсэн эмч эмчилгээг сонгоно!!!

49. 3. Умайн урагдал
Эх барих(төрөх)-ийн гэмтэл

50. Тодорхойлолт:
• Эх барихын гэмтэл дот-роос эх-урагт нэн аюултай
хүндрэл үүсдэг, эхийн эндэгдлийн голлох шалтгаа-ны
нэг юм.

51. Ангилал:
Эмгэг жамаар:
1. Аяндаа
– Умайн булчинт давхар-гад
үүссэн морфологийн
өөрчлөлтөөс
– Төрөх замын мех/саатал
– Дээрх 2хослосон
2. Хүчилсэн
– Гадны гэмтлээс, үтрээ-гээр
хийх мэс заслын үйлдлээс
– Төрөх замын саатал,
морфо/өөрчлөлт, хүч
үйлчлэх 3-н хослол
Эмнэлзүйн явцаар:
1. Умай урагдахад нөлөөлөх
өртөмтгий х.з
2. Умайн тулгарсан урагдал
3. Умайн бүрэн урагдал
Гэмтлийн шинж чанар:
1. Умайн бүрэн биш урагдал
2. Умайн бүрэн урагдал
Урагдлын байршлаар:
1. Умайн доод таславчийн
урагдал
2. Умайн их биеийн урагдал

52. Шалтгаан:
1. Жирэмслэхээс өмнө үүссэн эмгэг нөлөөлөл
2. Төрөлт эхлэхээс өмнө үүссэн эмгэг нөлөөлөл
3. Төрөлтийн явцад үүссэн эмгэг нөлөөлөл
4. Хүчилсэн зүйлсийн нөлөөлөл
Эдгээрийн нөлөөгөөр зөвхөн умай урагдвал умайн дан
урагдал, ойр орчим нь гэмтвэл хавсарсан урагдал гэнэ.

53. Эмнэлзүй:
• Эх барихын анамнез
• Бэлэг эрхтнүүдийн эмгэгүүд ба
эмэгтэйчүүдийн ужиг асуумж
• Жирэмсний явцын хүндрэл
• Төрөлтийн явцын хүндрэлийн талаар эхлэн
асууж үзлэг хийнэ.

54. Эмнэлзүй:
• Төрөлтийн үйл ажиллагаа хэт хүчтэй, өвдөлтэй
байна.
• Базлалтын хооронд умайн агшилт сулрахгүй буюу
завсарлагагүй базлана.
• Төрөгч эх айж сандарсан, базлалт нэн өвдөлттэй
байна.
• Төрөлт удааширна.
• Ураг орчмын шингэн цагаас өмнө гарна.
• Төрөх хүчний сулрал үүснэ.
• Ургийн толгойн давших хөдөлгөөн удааширна.

55. Хүндэрсэн төрөлтийн үед
• Умайн доод таславчаар тэмтрэхэд өвдөлттэй.
• Төрөлтийн хүч суларч, базлалтын хэм алдагдана.
• Ургийн толгойн зохилдоо хангалтүй.
• Умайн хүзүү бүрэн нээгдсэн үед ургийн толгой бага
аарцгийн хөндийд бүрэн суугаагүй байна.
• Ургийн давших хөдөлгөөн удааширна.
• Ургийн толгойн буруу түрүүлэлт ба тавигдалт илэрнэ.
• Ураг орчмын шингэн цагаас урьдаж эсвэл эрт гарч,
төрөлт хуурайшсан байх.

56. Хүндэрсэн төрөлтийн үеийн эмчилгээ
• Ìýñ çàñëûí ºìíº öóñíû ýçýëõ¿¿íèéã õàäãàëàõûí òóëä ñóäñààð
øèíãýí (ôèçèîëîãèéí óóñìàë áóþó Ðèíãåð-èéí óóñìàë) ñýëáýíý.
• Ìýñ çàñàë ÿàðàëòàé õèéæ êåñàð õàãàëãààãààð òºð¿¿ë-íý.
• Óìàéí óðàãäëûí èðìýãò ¿õæèë ¿¿ñýýã¿é áîë óìàéã àâàõã¿é
¿ëäýýõ íü öóñ àëäàëò áàãàòàé, õóãàöàà áàãà.
• Óìàéã ¿ëäýýõ áîëîìæã¿é íºõöºëä óìàéã òàéðíà.
• Õýðâýý óìàéí õ¿ç¿¿ áà ¿òðýýíèé õàíà ðóó ãýìòñýí áîë óìàéã
á¿ðýí àâàõ ìýñ çàñàë õèéíý.

60. Умайн бүрэн урагдал
• Аюулхай орчим тэсэхийн аргагүй хүчтэй өвдөнө,
огиулж бөөлжинө, ухаан алдана.
• Умайн хэвийн хэлбэр өөрчлөгдөн умай хавирганы нум
тийш дээшилнэ.
• Умай сорвиор урагдсан үед тэр хэсгээр цүлхийж
овойн нимгэрсэн байна.
• Умайн салст, булчинт давхарга урагдаж холбоосны
хуудас хооронд цусан бундуй үүссэн байхад умай
хажуу тийш үргэлжилсэн нэн хөндүүр үүсгэвэр
тэмтрэгдэнэ.

61. Умайн бүрэн урагдал
• Төрөх хүчний үйл ажиллагаа арилна.
• УЗЦ бүдгэрнэ, аажмаар сонсогдохгүй болж,
• Хэвлийн хөндийд цус их хэмжээгээр алдахаас гадна
гадагшаа цус гарна.
• Цус алдалтын дайрлаганд орж хэвлийн гялтангийн
түгээмэл үрэвслийн шинж илэрнэ.
• АД огцом буурч, судасны лугшилт түргэсэн, дүүрэлт
султай, жигд биш хэмтэй болно.

62. Умайн бүрэн урагдлын эмчилгээ
• Яаралтай мэс засал эмчилгээ
• Үүнээс гадна өвдөлтийн ба цус алдалын дайрлагаас
сэргийлэх эмчилгээг цаг алдалгүй хийнэ.
• Өвчтөний биеийн хүнд хөнгөн байдлаас хамаарч
алдсан цусыг нөхөх, сэлбэн-юүлэх эмчилгээ хийнэ.
• Цусны бүлэгнэлтийн өөрчлөлтийг зохицуулна.
• Эхэд учрах аюул нь цус алдалтын дайрлага байх болно.

63. 4. Аарцаг ясны гэмтэл
Эх барих(төрөх)-ийн гэмтэл

64. Тодорхойлолт:
• Ховор хэдий ч нэн хүнд
• Төрөлтийн явцад аарцаг яс олдмолоор гэмтэл авах
ба хамгийн элбэг тохиолддог хүндрэл нь аарцаг ясны
холбоосуудын задрал юм.
• Аарцаг ясны хугарах гэмтэх нь ховор.

65. Аарцаг ясны холбоосуудын задрал
1. Жирэмсэн үеийн
• Даавар аарцаг ясны
холбоос зөөлөвч
өргөснө, үеүдийн
хөд/нэмэг-дэнэ.
• Умдаг ясны хоорондын
зай өргөснө.
• Гонадотропин
• Эмнэлзүйн ямар нэгэн
шинж илэрдэггүй, умдаг
ба ууц-сүүжний холбоос-
ны физиологийн
өөрчлөлт
2. Төрсний дараах үеийн
• Төрөлттэй холбоотой-
гоор үеүдийн хэвийн
байдал алдагдан салалт
үүснэ.
• Умдагны холбоос
гэмтэхэд төрснөөс хойш
12-24 цагийн дараа эхийн
хэвтрийн байдлыг
өөрчлөхөд эсвэл босгоход
өвдөнө.
• Умдагны холбоос
задрахад өвчтөн бүрэн
хэвтрийн байдалд орно.

66. Аарцаг ясны гэмтэл рентгенд:
1. Умдагны үеийн зайн
өргөсөлт(3зэрэг)
1) 0,5-0,9см
2) 1-2см
3) 2см дээш
2. Умдаг ясны холбоос
задрах

67. Эмчилгээ:
• 3-4 долоо хоног хөдөлгөөнгүй хэвтэнэ.
• Үений хөдөлгөөнийг гамакаар бэхэлж 4-6 сар
корсеттай байлгана.
• Холбоосуудад цус хурсан бол шимэгдүүлэх эмчилгээ
• Халдвар авсан бол үрэвслийн эсрэг эмчилгээ
• Эмэн эмчилгээнд үр дүнгүй бол мэс засал эмчилгээ

68. Урьдчилан сэргийлэх
• Уйтан аарцаг
• Илүү тээлттэй
• Том ураг, аарцаг
• Ясны үрэвсэл
• Стеомиелит
• Сүрьеэ
• Сульдаа өвчнөөр өвчилж байсан эсэхийг тодруулж
хяналтанд авна.
 Витамин, фосфор, кальцигаар баялаг хоолоор хооллох
 Д витаминыг 5000 нэгжээр өдөрт 3 удаа жирэмсний 37 долоо
хоногтойгоос уулгана.

69. Хөхөөр хооллох

70. Давуу тал
• Хөхний сүү нь хүүхдэд шаардлагатай бүх тэжээлийн
бодисыг нярайн хоол боловсруулах системийн
онцлогт тохирсон найрлагатайгаар агуулж байдаг.
• Эхийн сүү нь нярайн эхний хагас жилд, түүний дотор
эхний гурваас дөрвөн сард нэн чухал үүрэгтэй.

71. Ангир уураг
• Ангир уураг маш чухал.
• Төрсний дараахь эхний цаг, өдрүүдэд ялгардаг ангир
уураг нь амин дэм, фермент, эрдэс бодисуудаар
баялаг болохоор хүүхдийн гэдсэнд ашигтай
биобактериудын зөв тогтолцоо бий болоход зайлшгүй
шаардлагатай юм.
• Харин энэ нь гэдэсний хэвийн бичил орчин алдагдах
болон түүнээс үүдэлтэй эмгэгүүдээс хүүхдийг
сэргийлж байдаг.

72. Хэзээнээс хөхөөр хооллож эхлэх вэ?
• Хүүхэд төрсөнөөс хойш аль болох эрт оруулах
хэрэгтэй
• Нярай хүүхэд эхний өдөр маш бага хэдхэн дусал сүү
хөхнө. Энэ үед жинхэнэ сүү бий болоогүй байдаг тул
уураг гарна
• 2 дох өдөр хүүхэд хоногт 50-100мл сүү хөхнө.
1удаадаа 15-20г буюу нярайн ходоодны хэмжээтэй =.
• 3 дахь өдөр арай илүү болж хоногт 100-150г
• 4 дэх өдөр хөхсөн сүү нь биеийн жингийнх нь 1/10-тэй
тэнцэнэ(ж/нь: хүүхэд 3кг жинтэй байвал 250-300г,
1удаа 45-50г сүү хөхнө)

73. Хэзээ хооллох вэ?
• Хүүхдийг өлссөх тоолонд нь хөхүүлж байхыг хамгийн
зохистой.
• Хөхүүлэх зай хол байхад хэт ховдоглон агаар залгин,
хэт их сүү ууснаар хоол боловсруулахад бэрхшээл
үүснэ.
• Хиймэл тэжээлээр хооллох нь хөхүүл хүүхдийн
гэдсэнд хэвийн бичил орчнин бүрэлдэхэд саад
болдог
• эрт амлуулах нь нярайд шарлалт үүсгэдэг
билирубины хортой үйлдлийн магадлалыг бууруулна.
• хєхний сvv бага байвал эхний 5-6 сард ердийн сvvний
холимгуудыг нєхєн єгч болно

74. Ээж?
• Эмэгтэй хvн дунджаар єдєрт 1-2 литр сvv єгч чадах юм
• Эмэгтэй хvний 1 л сvv нь 700 илчлэгийг агуулна
• Хөхөөр хоолож байх үед хориотой хоол:
– Цэвэр сүү, консервлосон бүтээгдэхүүн
– Шарсан мах, шоколад, кофе
– Согтууруулах ундаа, чихэр, мөөг
– Хиймэл амт, будаг орсон
бүтээгдэхүүн идэж үл болно.

76. Ашигласан материал:
1. http://www.e-
reading.org.ua/bookreader.php/73638/Akusherstvo_v_vopro
sah_i_otvetah.html
2. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2308706/?pag
e=2
3. http://khosbagana.mn
4. http://www.eruuludam.mn
5. http://birthofanewearth.blogspot.com/2011_10_01_archive.ht
ml
6. http://www.mama.mn/archives/4784
7. http://www.imedinfo.org/2010/11/blog-post_24.html
8. http://www.stf.mn/?option=com_k2&view=item&id=18726:89
39&lang=mn

77. 9. www.103.mn
10. amarjikh3.ubhealth.mn
11. heart.ucoz.org
12. The British medical journal 1998
13. Langman – Medical embryology 9th
14. High yeild – embryology 2nd
15. Эх барих.УБ 2007.Б.Шижирбаатар
16. Эх барихын тулгамдсан эмгэг. УБ2012.
Т.Эрхэмбаатар
17. Эх Барих, Эмэгтэйчүүдийн практикт өргөн
хэрэглэгдэх гардан үйлдлийн эмхэтгэл. УБ2010
18. Оюутны хөтөч Блок XV