1. Νζα Μζςα, Σεχνολογία και
Κοινωνία
Πολιτικι και Νζα Μζςα: 1
Παραδοςιακι Πολιτικι και
Θλεκτρονικι Διαδκυβζρνθςθ

2. Περίλθψθ
• Δθμοκρατία και Μζςα Επικοινωνίασ
• Οι υποςχζςεισ των νζων μζςων
• Θ πραγματικότθτα
• Θ θλεκτρονικι διακυβζρνθςθ
• ΢υμπεράςματα

3. Δθμοκρατία και Μζςα Επικοινωνίασ
• Θ Θεωρία τθσ Δθμόςιασ ΢φαίρασ (Habermas,
1962/1989)
– H δθμόςια ςφαίρα ωσ ο μθχανιςμόσ τθσ ςυνεχοφσ
νομιμοποίθςθσ (legitimation) πολιτικϊν αποφάςεων
και άρα ωσ μζςο διαςφάλιςθσ τθσ δθμοκρατίασ.
– ΢τθ δθμόςια ςφαίρα διαμορφϊνεται μια
ενθμερωμζνθ κοινι γνϊμθ, που βαςίηεται:
• ΢τθν ελεφκερθ διακίνθςθ ιδεϊν, επιχειρθμάτων αλλά και
πλθροφοριϊν
• ΢τθ δυνατότθτα των πολιτϊν να ςυμμετάςχουν ωσ ιςότιμα
μζλθ
• ΢ε ζναν ελεφκερο, δθμόςιο χϊρο όπου οι πολίτεσ μποροφν
να βρίςκονται και να ςυηθτοφν

4. Δθμοκρατία και Μζςα
• Θ κεωρία εξελίχκθκε ςε μια πιο πολφπλοκθ
πολιτικι κεωρία, αυτι τθσ Διαβουλευτικισ
Δθμοκρατίασ (deliberative/discursive democracy,
Habermas, 1996; Gutman, 2007; Fishkin, 1996):
– Εναλλακτικι ςτα μοντζλα τθσ φιλελεφκερθσ και
ρεπουμπλικανικισ δθμοκρατίασ
– Βαςίηεται ςτο κεςμό μιασ κεςμοκετθμζνθσ ςφαίρασ
διαβοφλευςθσ όπου οι πολίτεσ κα ςυηθτοφν μζχρι να
προκφψει ςυναίνεςθ (βαςιςμζνθ ςτθ λογικι και ςτο
καλφτερο επιχείρθμα)

5. Αλλά…
• Θ δθμόςια ςφαίρα υπζςτθ μια ςειρά δομικϊν
αλλαγϊν που οδιγθςαν ςτθν επανα-
φεουδοποίθςι (refeudalisation) τθσ αλλά και
ςτθν αποίκιςι τθσ από ίδια ςυμφζροντα
• Αναλυτικότερα:
Θ άνοδοσ τθσ διαφιμιςθσ και των δθμοςίων ςχζςεων +
Θ εντατικοποίθςθ τθσ εμπορευματοποίθςθσ τθσ
δθμοςιογραφίασ και των μζςων =>
Ζμφαςθ ςτο κζαμα (φεουδοποίθςθ) και ςτθν χρθςτικι
(instrumental) επικοινωνία/προπαγάνδα

6. Tϊρα;

7. Promises-promises…
• Οι δθμοκρατικζσ υποςχζςεισ του διαδικτφου:
1. Περιςςότερεσ δυνατότθτεσ για ςυμμετοχι
2. Δυνατότθτεσ για ςυηιτθςθ και διαβοφλευςθ (το
διαδίκτυο ωσ δθμόςια ςφαίρα, Dahlberg, 2001).
3. Εκδθμοκρατιςμοφ τθσ πλθροφορίασ τόςο ςτο
επίπεδο τθσ παραγωγισ όςο και ςτο επίπεδο
τθσ διανομισ.

8. Όμωσ…
• Προκφπτουν ςοβαρά ερωτιματα που
αφοροφν:
– Ηθτιματα πρόςβαςθσ
– Ποιότθτα τθσ ςυηιτθςθσ-διαβοφλευςθσ
(Dahlberg, 2001; Papacharissi, 2002)
– Κατακερματιςμόσ και ςυχνά πόλωςθ (Sunstein,
2001)
– Αξιοπιςτία των πλθροφοριϊν

9. Επίςθσ…
• Οι αλλαγζσ του Web 2.0 (Chadwick and Howard, 2009)
1. To διαδίκτυο ωσ πολιτικι πλατφόρμα
2. Θ ςυλλογικι νοθμοςφνθ που προκφπτει από τισ
πολιτικζσ χριςεισ του ιςτοφ
3. Θ προτεραιότθτα τθσ πλθροφορίασ και των δεδομζνων
(αντί για ςυγκεκριμζνεσ εφαρμογζσ/προγράμματα)
4. Μόνιμθ φάςθ beta (διαρκισ και δθμόςιοσ
πειραματιςμόσ)
5. Δθμιουργία μικρϊν πρότηεκτ πολιτικισ ςυμμετοχισ με
βάςθ/παράδειγμα τθν κατανάλωςθ
6. Θ διάχυςθ πολιτικϊν μθνυμάτων ςε όλεσ τισ
διαδικτυακζσ πλατφόρμεσ
7. Πλοφςιεσ εμπειρίεσ για τουσ χριςτεσ ςε πολιτικά ςάιτσ.

10. Παραδοςιακι Πολιτικι
• Θ κεωρία τθσ κανονικοποίθςθσ ( ‘normalization
thesis’, Resnick, 1998)
– ‘Politics as usual’: το διαδίκτυο κυριαρχείται από τα ίδια
ςυμφζροντα όπωσ ο ‘ζξω’ κόςμοσ.
– Σα πολιτικά κόμματα και οι κυβερνιςεισ χρθςιμοποιοφν τα νζα
μζςα ωσ πλατφόρμεσ για τισ δικζσ τουσ επικοινωνιακζσ
πρακτικζσ και δθμόςιεσ ςχζςεισ.
– Σο διαδίκτυο γίνεται ακόμα ζνασ τόποσ για κομματικι
αντιπαράκεςθ και προπαγάνδα
– Κυρίωσ χρθςιμοποιείται για τθν αποδοτικότθτ’α του και για τθν
παράκαμψθ των ΜΕ παρά για λογοδοςία
(accountability), διαφάνεια και διευρυμζνθ ςυμμετοχι

11. Πολιτικά Κόμματα
• Οι Gibson & Ward (2003) κεωροφν ότι τα κόμματα
χρθςιμοποιοφν το Κντερνετ για:
– Διαχείριςθ: παρζχουν και διαχειρίηονται πλθροφορίεσ για τον
εαυτό τουσ, τισ κζςεισ τουσ, τουσ πολιτικοφσ τουσ ςτόχουσ κλπ.
– Εςωτερικι οργάνωςθ: για να δουν τισ απόψεισ των μελϊν και
ψθφοφόρων τουσ, για να ςυςπειρϊςουν τουσ υποςτθρικτζσ τουσ,
για να ςυηθτιςουν πολιτικά ηθτιματαI, αλλά και για δωρεζσ κλπ.
• Θ Pippa Norris (2003) βρικε ότι τα sites πολιτικϊν
κομμάτων:
– Λειτουργοφν ωσ αν πλουραλιςτικό πολιτικό φόρουμ (pluralistic
civic forum ) διευκολφνοντασ τθν ζκφραςθ αντιπολιτευτικϊν
απόψεων και αυξάνοντασ τθν ορατότθτα μικρότερων και πιο
περικωριακϊν κομμάτων. Ζτςι οι ενδιαφερόμενοι πολίτεσ
μποροφν να πάρουν περιςςότερεσ πλθροφορίεσ.
– Λειτουργοφν ωσ κανάλια πολιτικισ ςυμμετοχισ (channels for
political participation ) διευκολφνοντασ τθν διαδραςτικι
επικοινωνία μεταξφ πολιτϊν και πολιτικϊν κομμάτων.

12. Βζβαια…
• Δεν είναι όλα τα κόμματα το ίδιο…
– ΛΑΟ΢
– ΠΑ΢ΟΚ
– ΚΚΕ
– ΝΔ
– ΢ΤΡΙΗΑ
– GOP
– Democrats

13. Παραδοςιακι Πολιτικι και Web 2.0
• Chadwick & Howard (2009):
– Αλλαγζσ ςτισ προεκλογικζσ εκςτρατείεσ που διεξάγονται
ςε μια πλθκϊρα μζςων με διάφορουσ τρόπουσ που
ςυνδζονται ςε χαλαρά δίκτυα (Κντερνετ ωσ πολιτικι
πλατφόρμα)
– Αλλαγζσ ςτθ κεματολογία με βάςθ trending topics ςτα
social media (ςυλλογικι νοθμοςφνθ)
– ΢υλλογι και εκμετάλλευςθ πλθροφοριϊν που αφοροφν
τουσ χριςτεσ – targeted campaigning/messaging (
προτεραιότθτα τθσ πλθροφορίασ)
– Φάςθ beta: ςυνεχείσ αλλαγζσ ςτα ςάιτσ
– Πλοφςιεσ μιντιακζσ εμπειρίεσ μζςω πολυμζςων όπωσ
YouTube videos

14. Πολιτικοί και Social Media
• Επίςθσ ςε ατομικό επίπεδο πολιτικοί κάνουν χριςθ
κυρίωσ των κοινωνικϊν μζςων, π.χ. Twitter, Facebook ,
ι μπλογκσ.
• Θ κφρια χριςθ τουσ από τουσ πολιτικοφσ είναι για
λόγουσ μάρκετινγκ και προςωπικισ προβολισ
• Από τθν άλλθ αποτελοφν ζναν τρόπο άμεςθσ
επικοινωνίασ με τουσ πολίτεσ
• Γενικά πάντωσ, ςπάνια προάγουν ςυηιτθςθ ι
διαβοφλευςθ…
• Χριςτοσ Παπουτςισ - @Ch_Papoutsis
• Άννα Διαμαντοποφλου - @adiamantopoulou

15. Αξιολόγθςθ
• Θ πολιτικι επικοινωνία ζχει γίνει πιο άμεςθ ι
αδιαμεςολάβθτθ (disintermediated, Hall, 2001).
• Θ πολιτικι ατηζντα ζχει διευρυνκεί κακϊσ δεν ελζγχεται
πια αποκλειςτικά από τα ΜΜΕ και τουσ πολιτικοφσ.
• Πιο εφκολθ πρόςβαςθ ςε δεδομζνα και πολιτικζσ κζςεισ.
• Αλλά οι επικοινωνιακζσ αρχζσ τθσ πεικοφσ, αυτό-
προβολισ, πολιτικοφ μάρκετινγκ και PR εξακολουκοφν να
κυριαρχοφν.
• Αρχζσ όπωσ διαβοφλευςθ, αντανακλαςτικι ςκζψθ,
κατανόθςθ ακόμα μακριά…
• Από τθν άλλθ, τα νζα μζςα ζχουν ειςάγει ζνα νζο μοντζλο
διεξαγωγισ πολιτικισ που ενδζχεται να εκδθμοκρατίςει τθ
δθμόςια διοίκθςθ – τθν θλεκτρονικι διακυβζρνθςθ

16. Ηλεκτρονική
Διακυβζρνηςη

17. Ηλεκτρονική Δημοκρατία Ηλεκτρονική Διακυβζρνηςη Ηλεκτρονική Κυβζρνηςη
(e-democracy) (e-governance) (e-government)
Χρήςη ICTs για τη διεφρυνςη τησ Σι εννοοφμε
Χρήςη ICTs για τη βελτίωςη τησ Χρήςη ICTs για τη βελτίωςη τησ
ςυμμετοχήσ των πολιτών, τη παροχήσ υπηρεςιών ςτουσ επικοινωνίασ μεταξφ των
ςτήριξη των δημοκρατικών πολίτεσ πολιτών και τησ κυβζρνηςησ
διεργαςιών και την ενίςχυςη
τησ αντιπροςωπευόμενησ
δημοκρατίασ (McIntosh, 2006)
Ζμφαςη ςτη ςυμμετοχή και Ζμφαςη ςτην Ζμφαςη ςτην
ςτην άμεςη επικοινωνία των αποτελεςματικότητα, αποτελεςματικότητα,
δημοκρατικών φορζων διαφάνεια, λογοδοςία διαφάνεια, λογοδοςία
(κυβζρνηςησ, εκλεγμζνων
πολιτικών, μζςα επικοινωνίασ,
πολιτικζσ οργανώςεισ και
πολίτεσ) (Clift, 2004)
Εφαρμογή και ςτη δημόςια Εφαρμογή ςε όλα τα επίπεδα Εφαρμογή ςτισ επικοινωνίεσ
διοίκηςη αλλά και ςτισ τησ δημόςιασ διοίκηςησ μεταξφ κυβερνητικών ςχημάτων
επικοινωνίεσ – η ευρφτερη ηλ. και πολιτικών με τουσ πολίτεσ
δημόςια ςφαίρα μζροσ αλλά
και όργανο τησ ηλ.
δημοκρατίασ.
Παράδειγμα, πολιτικά μπλογκσ Παράδειγμα, to open.gov Παράδειγμα, τα sites των
και fora υπουργείων

18. Σχζςη μεταξφ των εννοιών – nested concepts
E-democracy
E-governance
E-
government

19. Θλεκτρονικι Διακυβζρνθςθ
(e-governance)
• E-governance is the use of ICT by different actors of
the society with the aim to improve their access to
information and to build their capacities. (Unesco
definition).
• Όταν χρθςιμοποιείται από κυβερνιςεισ (e-
government) θ θλεκτρονικι διακυβζρνθςθ ςτοχεφει
ςτθν ςυμμετοχι και εναςχόλθςθ των πολιτϊν με
πολιτικζσ αποφάςεισ.
• ΢τόχοσ; Μεγαλφτερθ διαφάνεια και λογοδοςία
(accountability)
• Παράδειγμα:
– Ανοιχτι διακυβζρνθςθ

20. Θλεκτρονικι Διακυβζρνθςθ
(e-governance)
• Μικτά αποτελζςματα:
– Π.χ. θ διαβοφλευςθ για το νόμο τθσ εκνικότθτασ
– Δθμθτρακοποφλου (2010) ανάλυςθ ςχολίων:
 Βομβαπδιζμόρ από εθνικιζηικά ςβπιζηικά ζσόλια
 Όηαν κάποια απομακπύνθηκαν, εθνικιζηικά μπλογκρ έκαναν λόγο για λογοκπιζία
και ‘θαζιζηικέρ ππακηικέρ’
 Η ππόζβαζη οπγανυμένυν εξηπεμιζηικών ζηοισείυν δίνει μια λανθαζμένη
εικόνα για ηην κοινή λογική και κοινή γνώμη
 Σηα ζσόλια και παπεμβολέρ γενικά ςπήπσε έλλειτη πληποθοπιών ζσεηικά με ηη
πποηεινόμενη νομοθεζία και αναπαπαγυγή θοβικών ζσημάηυν για ηιρ
‘ζςνέπειερ’ ηηρ
• Γενικότερο ςυμπζραςμα: (τουλάχιςτον) ςε αμφιλεγόμενα
και επίμαχα ηθτιματα μπαίνουν ςυμφζροντα και
ιδεολογίεσ – δεν είναι απλϊσ ότι ‘τα καλφτερα
επιχειριματα νικοφν’ οφτε ότι προβαίνουν ςε
ςυμβιβαςμοφσ
• Αλλά πρόβλθμα τθσ διαβοφλευςθσ ι των μζςων;

21. Θλεκτρονικι Διακυβζρνθςθ
• Προβλιματα με τθν e-διακυβζρνθςθ (Margetts, 2009):
– Ενιςχφει και δεν αλλάηει τισ ιςχφουςεσ δομζσ εξουςίασ
– Θ χριςθ/εφαρμογι νζων τεχνολογιϊν δεν μπορεί να γίνει
εργαλείο για διοικθτικζσ μεταρρυκμίςεισ (κάτι τζτοιο κα
ιταν τεχνολογικόσ ντετερμινιςμόσ).
• ΢τθν ελλθνικι πραγματικότθτα λίγα ςτοιχεία για τθν
αποτελεςματικότθτα τθσ θλεκτρονικισ διαβοφλευςθσ
• Από τθν άλλθ, οι νζεσ τεχνολογίεσ δθμιουργοφν ζνα
πλαίςιο αυξθμζνων προςδοκιϊν για διαφάνεια και
ςυμμετοχι πιζηοντασ ζμμεςα για μεταρρυκμίςεισ.

22. Αξιολόγθςθ
• ΢ε ποιο βακμό θ θλεκτρονικι διακυβζρνθςθ
πραγματϊνει τθ δθμοκρατικι υπόςχεςθ των
νζων μζςων;
– Θ ςφντομθ απάντθςθ: όχι
• Γιατί; Πολφ γραφειοκρατικζσ εφαρμογζσ, ζλλειψθ
αντιπροςωπευτικισ ςυμμετοχισ των πολιτϊν,
αποςπαςματικι εφαρμογι, too much information,
ελιτίςτικθ προςζγγιςθ, top down
design/implementation κ.α.

23. Καλζσ πρακτικζσ
• Ο Steven Clift προτείνει δζκα βιματα για πιο δθμοκρατικι
θλ. διακυβζρνθςθ:
1. Επίκαιρθ, εξατομικευμζνθ πρόςβαςθ ςε ςθμαντικζσ
πλθροφορίεσ
2. Διαμόρφωςθ πρακτικϊν για τθν αποτελεςματικι
διαχείριςθ των email και ςχολίων των πολιτϊν
3. Αφιζρωςθ τουλάχιςτον του 10% όλων των πολιτικϊν e-
government ςτθ δθμοκρατικι διαχείριςθ.
4. Δθμόςιεσ ανακοινϊςεισ κυβερνθτικϊν ςυναντιςεων με
τον ίδιο τρόπο κάκε φορά, ζτςι ϊςτε να μποροφν να
ςυμμετάςχουν/παρεμβαίνουν οι πολίτεσ.
5. Δθμοςίευςθ ενόσ διαδραςτικοφ καταλόγου με τα ονόματα,
χαρτοφυλάκια και ιδιότθτεσ όλων των εκλεγμζνων και
διοριςμζνων ςτελεχϊν τθσ κυβζρνθςθσ.

24. Καλζσ Πρακτικζσ
6. ΢υχνζσ θλεκτρονικζσ διαβουλεφςεισ με προοπτικι ςτα
επόμενα χρόνια να γίνονται διαβουλεφςεισ για όλα τα
κζματα.
7. Δθμιουργία ενόσ νομικοφ πλαιςίου που να κεςμοκετεί
πρακτικζσ θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ ζτςι ϊςτε να
προςφζρονται ςε όλουσ τουσ τομείσ.
8. Προαγωγι τθσ διάδοςθσ των δεδομζνων μζςω πρόςβαςθσ
ςτα αρχεία των κυβερνθτικϊν οργάνων.
9. Τποςτιριξθ τακτικϊν open source ςε όλεσ τισ πρακτικζσ τθσ
θλ. διακυβζρνθςθσ.
10. Ζμφαςθ ςτο τοπικό – ςτρατθγικζσ για τθν ανάπτυξθ
θλεκτρονικισ δθμοκρατίασ ςτο τοπικό επίπεδο – ξεκινϊντασ
από τοπικζσ κοινότθτεσ διευρφνονται οι καλζσ πρακτικζσ και
ενιςχφεται θ ςυμμετοχι.

25. ΢υμπεράςματα
• Μεγάλθ απόςταςθ μεταξφ του ιδεϊδουσ τθσ
δθμόςιασ ςφαίρασ και των πρακτικϊν τθσ
παραδοςιακισ πολιτικισ αλλά και τθσ
θλεκτρονικισ διακυβζρνθςθσ.
• Μιπωσ κα πρζπει να ξαναςκεφτοφμε το
δθμοκρατικό μοντζλο από τθν αρχι;
– Δθλ αντί για ενίςχυςθ τθσ αντιπροςωπευόμενθσ
δθμοκρατίασ προσ μια εφαρμογι του μοντζλου
τθσ διαβουλευτικισ δθμοκρατίασ;