Tijdens de studiedag 'Niet al goud wat blinkt' gingen de deelnemers in een viertal werksessies naar keuze dieper in op een aantal bestaande instrumenten en methodieken voor waardering en selectie. Daaronder ook een sessie over waarderen en herbestemmen van roerend religieus erfgoed. Meer info: http://www.faronet.be/node/50476

1. Waarderen en herbestemmen van
roerend religieus erfgoed :
een traject
Niet al goud wat blinkt?
FARO, 28/09/2015

2. het project
het ontwikkelen van een
duidelijk en goed onderbouwd stappenplan voor
de waardering, selectie en herbestemming
van
roerend religieus erfgoed van parochiekerken in
Vlaanderen

3. de aanleiding
• de hertekening van het parochielandschap
• (nieuwe) visie op het gebruik van
parochiekerken
-> belangrijke invloed op het beheer van het
roerend religieus erfgoed

4. doel
een concrete en uniforme procedure voor
waardering, selectie en herbestemmen van
roerend religieus patrimonium :
• rekening houdend met kerkelijke richtlijnen en
wettelijk kader
• rekening houdend met sociale context
• verantwoorde en onderbouwde keuzen
(waarderingskader)
• duidelijk, transparant, controleerbaar: beperken
willekeur, verantwoording in de toekomst
• bij voorkeur breed gedragen

5. hoe ?
1. Digitale publicatie van een concreet stappenplan voor
waardering, selectie en herbestemming van roerend
religieus erfgoed
2. Toetsing van het stappenplan bij aantal concrete cases in
de provincie Oost-Vlaanderen en provincie Antwerpen
3. Permanente aanvullingen website
WORK IN PROGRESS
september 2015: consultatiesessies

6. Het stappenplan online

7. voor wie ?
• kerkbesturen van parochiekerken in
Vlaanderen
• toezichthoudende overheden (bisdom,
gemeente, provincie)
• ondersteunende instanties (erfgoedcellen,
erfgoeddiensten provincie of gemeente, ev.
andere erfgoedinstellingen)

8. inspiratiebron
Handreiking Roerend
Religieus Erfgoed.
Praktisch hulpmiddel bij
het waarderen en
herbestemmen van
religieuze voorwerpen,
Utrecht 2011

9. Het stappenplan
STAP 1:
voorbereiding
1.1 vorm een
projectteam
1.2 baken het project
af
1.3 verzamel alle
informatie
1.4 documenteer elke
stap
1.5 focus op
communicatie
STAP 2:
inventaris
2.1 controleer de
inventaris
2.2 actualiseer /
vervolledig de
inventaris
2.3 statuut van de
objecten
STAP 3:
waarderen
3.1 inleiding
3.2 kies de methode
A.
standaard
waardering
B.
uitgebreide
waardering
C.
Spoed-
categorisering
STAP 4: selectie
en bestemming
4.1 selecteren
4.2 herbestemmings-
opties
4.3 uitwerken
bestemmingsplan
4.4 bestemmingsplan
laten goedkeuren
STAP 5: uitvoeren
bestemmingplan
STAP 6: afronden
6.1 stel een eindverslag
op
6.2 informeer
betrokken partijen
6.3 werk de inventaris
bij

10. Stap 1: voorbereiding
1. Vorm een projectteam: het projectteam is verantwoordelijk voor
de hele operatie. Belangrijk is een klein en efficiënt team met een
duidelijk mandaat.
2. Baken het project af: iedereen die meewerkt moet goed op de
hoogte zijn van de context waarin het project plaatsvindt, van
meet af aan: de aanleiding, het doel, de methode...
3. Verzamel alle informatie: het is belangrijk vooraf zoveel mogelijk
te weten over objecten, bijvoorbeeld of ze een bijzonder kerkelijk
statuut hebben, wat het wettelijk kader zegt, wie eigenaar is enz.
4. Documenteer elke stap: documenteer alles: beslissingen,
problemen, handelingen, documenten. Doe dat waar het nuttig is
met foto’s.
5. Focus op communicatie: gezien de gevoeligheid van het thema is
een open en consistente communicatie aangewezen.

11. Stap 2: inventaris
1. Controleer de
inventaris
2. Actualiseer en/of
vervolledig de
inventaris
3. Onderzoek en ken het
statuut toe (beschermd,
cultusobject …)

12. Stap 3: waarderen
Waarderen is ook interessant als er geen
herbestemming nodig is!
Drie varianten :
• standaardwaardering in 5 stappen
• uitgebreide waardering in 7 stappen
• spoedcategorisering
 diverse bijlagen en invulformulieren
 sturende vragen
 waarderingscriteria

13. Stap 4:
selectie en bestemmingsplan
1. Selecteren (=categoriseren)
2. Herbestemmingsopties :
a. bewaren in situ
b. naar de fusiekerk
c. herbestemmen :
° kerkelijke herbestemming in regio
° kerkelijke herbestemming in België
° niet-kerkelijke herbestemming naar musea e.d.
° kerkelijke herbestemming in buitenland
d. afstoten :
° verkoop aan particulieren
° vernietigen
3. Uitwerken bestemmingsplan
4. Bestemmingsplan laten goedkeuren door bevoegde instanties

14. Stap 5: uitvoeren bestemmingsplan
Beheer wordt formeel overgedragen
- stel nodige documenten op (bruikleen,
schenking …)
- draag gegevens over
- pas inventaris aan
- organiseer transport (let op toestand van
objecten, belang van nummering, verpakking,
verzekering)

15. Stap 6: afronden
• opmaak eindverslag
• informeer betrokken partijen
• werk inventaris bij (ontvangende partijen)