1. Kolegji “FAMA” Prizren
Punim Seminarik:
Integrimet Ekonomike Evropiane
Studenti: Ferit SadullahiMentor: Nazim Gagica
2. Hyrje
-Procesi i integrimeve ekonomike ndërkombëtare eshte
një ndër fenomenet më të rëndësishme të ekonomisë
bashkëkohore botërore.
Tendenca e integrimit ekonomik ndërkombëtar dhe
rindërtimi i vendeve të shkatërruara nga lufta është
domosdoshmëri në zhvillimin e ekonomisë botërore
bashkëkohore.
Nje pjese te kesaj detyre e kryejne organizatat
ekonomike ndërkombëtare me karakter universal dhe
rajonal, dhe qellimi i tyre kryesor eshte shtimi i
bashkëpunimit ekonomik.
3. Përmbajtja
• 1.1Rëndësia dhe roli i integrimeve
• 1.2Integrimi ekonomik dhe politik
• 1.3Integrimi i tregut dhe format e tjera
• 1.4Fazat e Integrimi Ekonomik
• 1.5Kontributi i Bizneseve Kosovare në
Integrimet Ekonomike Evropiane
• 1.6Klasifikimi I NVM në sistemin e integrimeve
• 1.7Përmbledhje
4. 1.1 Rendesia dhe roli I integrimeve
Integrimi ekonomik definohet si eliminim i barrierave
(pengesave, kufijve) ekonomike ndërmjet dy ose më
shumë vendeve.
Barrierat ekonomike janë çfarëdo demarkacioni përmes
së cilave zvogëlohet mobiliteti aktual dhe potencial i të
mirave, shërbimeve dhe faktorëve të prodhimit, si dhe
rrjedhat e komunikacionit.
Në të dy anët e barrierës ekonomike, përcaktimi i çmimit
dhe cilësisë së të mirave, shërbimeve dhe faktorëve
influencohet vetëm margjinalisht nga rrjedhat përtej
kufirit.
5. 1.1 Rendesia dhe roli I integrimeve
Barrierat ekonomike nuk janë njësoj sikurse barrierat
territoriale.
Rëndësia fundamentale e integrimit është se ndikon në
rritjen e konkurrencës aktuale dhe potenciale:
– Rritet sasia e kërkuar në tregun e integruar
– Zvogëlohet niveli i çmimeve
– Rritet mirëqenia për shoqërinë
Në parim procesi i integrimit nxitet nga motivet
ekonomike, por nuk mund të përjashtohen edhe ato
politike në raste të caktuara.
6. 1.2 Integrimi ekonomik dhe politik
-Marrëdhënia ndërmjet integrimit politik dhe ekonomik nuk është
çdoherë e njëjtë; ajo ndryshon prej rastit në rast.
– Sun-Belt pas Luftës Civile (1861-65)
– Mezzogornio në Itali
-Procesi i Integrimit Ekonomik dhe Politik në EU ka qenë i lidhur
që prej fillimit të themelimit të saj
– ESCS – European Steel and Coal Community (1951)
– Traktati i Komunitetit Ekonomik Europian EEC (1957)
-Ndikimi politik mund ta shpjegojë strukturën e tanishme të
situatës ekonomike.
7. 1.3 Integrimi i tregut dhe format
e tjera
Integrimi ekonomik përfshin integrimin e tregut
dhe të politikave ekonomike.
Integrimi i tregut është dhe mbetet esenca e
integrimit, siç është e qartë prej definicionit të
kësaj të fundit.
Politikat ekonomike ndërlidhen direkt me
funksionimin e tregut, ose srtukturën,
performancën dhe rezultatet distributive të tregut.
8. 1.3 Integrimi i tregut dhe format
e tjera
Integrimi i tregut:
Është një nocion që tregon se aktivitetet e pjesëmarrëve të tregut në
regjionet e ndryshme të vendeve anëtare janë të shtjelluara ndaj
kushteve të kërkesës dhe ofertës në tërë unionin (ose hapësirën tjetër
relevante).
Zakonisht, kjo gjithashtu do të tregohet nëpërmes lëvizjes signifikante
ndër-kufitare të produkteve, shërbimeve dhe faktorëve.
Madje edhe rrjedhat potenciale mund të jenë të rëndësishme në
kufizimin e çmimeve të ofertuesve ose në sjelljen e konsumatorëve.
Në një treg me produkte ose shërbime tërësisht homogjene ose një lloj
të tregut financiar, integrimi i tregut mund të matet me nivelin e
konvergjencës së çmimeve.
9. 1.4 Fazat e Integrimit Ekonomik
Qasja më origjinale e ndarjes së fazave të procesit të integrimit daton
nga Balassa (1961):
– FTA – Hapësirë e Tregtisë së Lirë (Free Trade Area)
– CU – Union Doganor (Customs Union)
– CM – Tregu i Përbashkët (Common Market)
– Unioni Ekonomik (Economic Union)
– Integrimi Ekonomik Total (Total Economic Integration)
10. 1.5 Kontributi i Bizneseve Kosovare në
Integrimet Ekonomike Evropiane
Nisur nga fakti se Kosova veçanërisht në dhjetëvjeçarin e
fundit u përball me sfida serioze në planin ekonomik, politik
dhe social, dhe me sfidën e integrimit nga fakti se në
zhvillimin e gjithëmbarshëm ekonomik të saj rol të
rëndësishëm zënë ndërmarrjet e vogla dhe të mesme, ishte i
nevojshëm të bëhet një vështrim studimor për tëshpalosur
realitetin e përgjithshëm ekonomik dhe rolin e ndërmarrjeve
të vogla dhe të mesme (NVM) në zhvillimin ekonomik.
Prandaj ky punim është një përpjekje për të përshkruar,
trajtuar dhe analizuar gjendjen reale të NVM-ve, dhe kushtet
për integrim në sistemet ekonomike të Bashkimit Evropian.
11. 1.6 Klasifikimi I NVM në sistemin e
integrimeve
Kriter themelor për zgjedhjen e ndërmarrjeve për anketim ka qenë përqendrimi në ndërmarrjet me
status të NVM-ve.
Ndërmarrjet e vogla dhe të mesme janë klasifikuar në tri grupe sipas kritereve që zbaton Unioni
Evropian (UE) për NVM-të, dhe atë:
a) Mikro-ndërmarrje, ndërmarrjet që punësojnë deri në 9 punëtorë;
b) Ndërmarrje të vogla, ndërmarrjet që punësojnë nga 10-49 punëtorë; dhe
c) Ndërmarrje të mesme, ndërmarrjet që punësojnë 50-249 punëtorë.
60% nga ndërmarrjet e vogla dhe të mesme kanë njohuri për integrimet evropiane, ndërsa pjesa
tjetër prej 40% e NVM-ve nuk kanë informata të mjaftueshme mbi integrimet evropiane.
Në planin strategjik 57% e ndërmarrjeve të anketuara reflektohet integrimi në mekanizma
ekonomik evropian, ndërsa te 43% e tyre nuk ka ndonjë ndërlidhje mes planit strategjik dhe
integrimeve evropiane. 87% e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme presin përfitime nga procesi i
integrimit evropian. Kurse 13% e tyre janë skeptikë dhe nuk presin ndonjë përfitim.
87% nga ata që presin përfitime nga procesi i integrimeve evropiane llogarisin në këto aspekte:
-Eksport;
-Import;
-Pajisje me makineri, dhe
-Teknologji të re.
12. 1.7 Permbledhje
Integrimi Ekonomik është eliminimi i brarrierave ekonomike ndërmjet
dy ose më shumë ekonomive. Rëndësia fundamentale e integrimit
ekonomik është rritja e konkurrencës aktuale dhe potenciale, dhe
beniftet që rrjedhin nga to.
Integrimi ekonomik në Europë duhet të kuptohet kundrejt prapavijës
së historisë të kohëve të fundit, qëllimeve politike dhe aspekteve
institucionale, posaçërisht ‘metodës së Komunitetit’.
Pra duke u bazuar në ato që u thanë më lart shohim se intregrimet ekonomike
evropiane janë të domosdoshme për realizimin e qëllimeve të ndryshme
qofshin ato ekonomike apo politike.
Kur kemi të bëjmë me qëllime ekonomike nënkuptojmë nje treg të
përbashkët të fuqishëm ekonomikisht me inovacione dhe me partneritet ndaj
kontinenteve apo fuqive të tjera ekonomike ndërkombëtare.