SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 34
Descargar para leer sin conexión
Hai moitas maneiras posíbeis de falar
de cinema e educación, aínda que só
sexa pola frecuente presenza das
institucións educativas e formativas (a
escola, a universidade) nas películas.
O valor transformador da educación
é, por exemplo, esencial á “triloxía de
Apu” do mestre indio Satyajit Ray.
Mais nesta sesión o que imos revisar é
especificamente o traballo educativo,
divulgativo ou didáctico feito por
grandes cineastas.
Aparajito (Satyajit Ray, 1956)
Max Fleischer
(1883-1972)
Dave Fleischer
(1894-1979)
Max Fleischer tivo unha formación
artística e traballou nun xornal como
fotógrafo e debuxante até que,
arredor de 1910, se converte no
director de arte dunha revista de
divulgación, Popular Science.
Fascinado polos filmes de animación
que empezan a producirse, Max
Fleischer inventa o rotoscopio,
aparello que permite debuxar sobre
unha imaxe proxectada e facilita así
un debuxo máis natural e realista. En
1921 funda co seu irmán Dave a
produtora Out of the Inkwell e a
frescura das súas pezas animadas
ponos no camiño do éxito.
Debuxo orixinal da patente do
rotoscopio. Dominio público.
A comprobación experimental durante
a eclipse total de 1919 dun dos
postulados da teoría de relatividade
xeral, a curvatura da traxectoria da luz
polo efecto da gravidade, empezou a
facer de Einstein unha celebridade
mundial. Fascinado polo asunto, Max
produciu unha curta documental para
divulgar a teoría a públicos xerais,
Einstein’s Theory of Relativity (1923), que
contou coa colaboración do astrónomo
e daquela popular divulgador científico
(e escritor de ciencia ficción) Garrett
Putnam Serviss.
Einstein’s Theory of Relativity (1923)
O éxito da curta anímaos a repetir o
formato divulgativo coa mediometraxe
Evolution, que recicla imaxes dun filme
anterior de Charles Urban para explicar
a evolución de Darwin. A película dos
Fleischer ten ademais unha inequívoca
vontade de intervención social, pois se
estrea nun momento de intenso
debate público a causa da prohibición,
vixente nalgúns estados, de que se
explique nas escolas unha orixe do ser
humano que non sexa a da Biblia.
Evolution (1925)
John Ford
(1894-1973)
Durante a Segunda Guerra Mundial, John
Ford presta servizo como documentalista
para o exército americano. Dese traballo
xorden documentais canónicos como The
Battle of Midway (1942), mais tamén obras
de uso interno como Sex Hygiene (1941),
filme de formación para os soldados sobre
as enfermidades venéreas.
Sex Hygiene (1941)
Frank Capra
(1897-1991)
Nos anos 50, Frank Capra produciu,
escribiu e dirixiu catro especiais de
televisión para a compañía de
comunicacións AT&T Corporation, os
primeiros da serie The Bell System
Science Series. Da man de Capra
naceron Our Mr Sun (1956), Hemo the
Magnificent (1957), The Strange Case of
the Cosmic Rays (1957) e The Unchained
Goddess (1958), este último dirixido por
Richard Carlson.
O profesor (de literatura) e divulgador Frank Baxter e
o actor Eddie Albert en Our Mr Sun (1956).
Stan Brakhage
(1933-2003)
Fotografía de Friedl Kubelka, c. 1976.
Dominio público. Fonte: Wikipedia.
Window Water Baby Moving (1959) Dog Star Man (1961-1964)
The Act of Seeing with One's Own Eyes (1971) The Text of Light (1974)
The Dante Quartet (1987)
Chinese Series (2003)
Figura capital do cinema experimental,
Stan Brakhage foi amigo de Igor
Gamow, fillo do lendario científico
George Gamow. Como divulgador
George creou a serie do personaxe Mr
Tompkins, un empregado de banca
apaixonado pola ciencia que asiste a
conferencias, queda durmido e nos
seus soños imaxina universos
imaxinarios nos que, por exemplo, os
efectos relativistas se fan máis
explícitos. Un deses libros, Mr Tompkins
Learns the Facts of Life (1953), foi posto
en imaxes por Brakhage en 1960 co
título Mr Tompkins Inside Himself.
Neste caso, no seu soño o señor
Tompkins percorre o interior do seu
corpo guiado por un doutor. A maior
parte da metraxe transcorre, pois, cos
dous personaxes masculinos navegando
polos vasos sanguíneos sobre
microfotografías reais de células e
capilares feitas nalgúns casos por
equipos médicos da Universidade de
Colorado mais tamén polo mesmo Stan
Brakhage en colaboración con Igor
Gamow, acreditado coma consultor
técnico. Imaxes deste tipo volverá a
utilizalas no seu celebrado Dog Star Man
(1961-1964) e, por suposto, na “versión
despregada”, The Art of Vision (1965).
Charles (1907-1978) e
Ray (1912-1988) Eames
Imaxe:
Eames
Office
Deseñaron mobles, crearon exposicións
e tamén fixeron películas, incluídos
audaces proxectos multipantalla como
Glimpses of the USA (1959), filme de 13
minutos que lles encargaron para o
primeiro intercambio cultural EEUU-
URSS. Deseñado para sete pantallas de
6x9 m, instaladas nunha cúpula de 76
metros de diámetro deseñada por
Buckminster Fuller no Parque Sokolniki
de Moscú, a curta trataba de amosar un
día na vida dos Estados Unidos.
Imaxe: Eames Office
Boa parte da obra cinematográfica dos
Eames ten clara vocación didáctica (e
nalgúns casos foi producida como
complemento das exposicións que
deseñaron). O máis coñecido dos seus
filmes é Powers of Ten (1977), inspirado
polo libro de Kees Boeke Cosmic view:
the Universe in Forty Jump (1957) e do
que fixeron unha primeira versión en
1968, A Rough Sketch for a Proposed
Film Dealing with the Powers of Ten
and the Relative Size of Things in the
Universe.
Imaxe: Eames Office
Imaxe:‫جردی‬‫رو‬ ‫ب‬ ‫اد‬ ‫ز‬
‫ر‬‫مه‬ (Wikipedia). CC BY 4.0
Abbas
Kiarostami
(1940-2016)
Kiarostami estudou Belas Artes na
Universidade de Teherán e despois
traballou en publicidade como pintor,
ilustrador e deseñador gráfico. Para a
televisión iraniana fixo máis de 150
anuncios.
Ao abeiro da chegada dunha nova
vaga de cineastas no seu país, Abbas
Kiarostami axudou á formación dun
equipo de cinema no Kanoon, Centro
para o Desenvolvemento Intelectual
da Infancia e a Mocidade, en Teherán.
Logo da Kanoon
No período da Kanoon crea curtas memorábeis como Dúas solucións para un
problema (1975) mais tamén obras máis longas que asentan os seus métodos de
traballo -coa participación case sempre de intérpretes non profesionais- e anticipan
trazos de estilo.

Más contenido relacionado

Más de filmotecaforum

DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70filmotecaforum
 
DirectorAs: Dorothy Arzner
DirectorAs: Dorothy ArznerDirectorAs: Dorothy Arzner
DirectorAs: Dorothy Arznerfilmotecaforum
 
DirectorAs: Ida Lupino
DirectorAs: Ida LupinoDirectorAs: Ida Lupino
DirectorAs: Ida Lupinofilmotecaforum
 
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidadeA Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidadefilmotecaforum
 
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difícilesA Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difícilesfilmotecaforum
 
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anosA Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anosfilmotecaforum
 
A preservación do cinema
A preservación do cinemaA preservación do cinema
A preservación do cinemafilmotecaforum
 
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en PortugalO Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugalfilmotecaforum
 
O cinema do 25 de abril
O cinema do 25 de abrilO cinema do 25 de abril
O cinema do 25 de abrilfilmotecaforum
 
Rosalía nas pantallas
Rosalía nas pantallasRosalía nas pantallas
Rosalía nas pantallasfilmotecaforum
 
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60filmotecaforum
 
Centenario de Ousmane Sembène
Centenario de Ousmane SembèneCentenario de Ousmane Sembène
Centenario de Ousmane Sembènefilmotecaforum
 
Cinema portugués dos 80
Cinema portugués dos 80Cinema portugués dos 80
Cinema portugués dos 80filmotecaforum
 
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidasA SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidasfilmotecaforum
 
Cinemas dos pobos orixinarios
Cinemas dos pobos orixinariosCinemas dos pobos orixinarios
Cinemas dos pobos orixinariosfilmotecaforum
 
Países africanos de fala portuguesa
Países africanos de fala portuguesaPaíses africanos de fala portuguesa
Países africanos de fala portuguesafilmotecaforum
 

Más de filmotecaforum (20)

DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
DirectorAs - Cineastas americanas nos anos 70
 
DirectorAs: Dorothy Arzner
DirectorAs: Dorothy ArznerDirectorAs: Dorothy Arzner
DirectorAs: Dorothy Arzner
 
DirectorAs: Ida Lupino
DirectorAs: Ida LupinoDirectorAs: Ida Lupino
DirectorAs: Ida Lupino
 
Cinema palestino
Cinema palestinoCinema palestino
Cinema palestino
 
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidadeA Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
A Coruña e o cinema 4 - Sinais de serenidade
 
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difícilesA Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
A Coruña e o cinema 3 - Tempos difíciles
 
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anosA Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
A Coruña e o cinema, 1 - Os verdes anos
 
A preservación do cinema
A preservación do cinemaA preservación do cinema
A preservación do cinema
 
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en PortugalO Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
O Curtas Vila do Conde e a curtametraxe en Portugal
 
Mulleres no western
Mulleres no westernMulleres no western
Mulleres no western
 
O cinema do 25 de abril
O cinema do 25 de abrilO cinema do 25 de abril
O cinema do 25 de abril
 
Rosalía nas pantallas
Rosalía nas pantallasRosalía nas pantallas
Rosalía nas pantallas
 
Kinuyo Tanaka
Kinuyo TanakaKinuyo Tanaka
Kinuyo Tanaka
 
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
Actores e actrices afroamericanos no Hollywood dos 50 e 60
 
Centenario de Ousmane Sembène
Centenario de Ousmane SembèneCentenario de Ousmane Sembène
Centenario de Ousmane Sembène
 
Cinema portugués dos 80
Cinema portugués dos 80Cinema portugués dos 80
Cinema portugués dos 80
 
Hollywood ❤️ URSS
Hollywood ❤️ URSSHollywood ❤️ URSS
Hollywood ❤️ URSS
 
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidasA SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
A SIDA, a outra pandemia das nosas vidas
 
Cinemas dos pobos orixinarios
Cinemas dos pobos orixinariosCinemas dos pobos orixinarios
Cinemas dos pobos orixinarios
 
Países africanos de fala portuguesa
Países africanos de fala portuguesaPaíses africanos de fala portuguesa
Países africanos de fala portuguesa
 

Cinema e educación

  • 1.
  • 2. Hai moitas maneiras posíbeis de falar de cinema e educación, aínda que só sexa pola frecuente presenza das institucións educativas e formativas (a escola, a universidade) nas películas. O valor transformador da educación é, por exemplo, esencial á “triloxía de Apu” do mestre indio Satyajit Ray. Mais nesta sesión o que imos revisar é especificamente o traballo educativo, divulgativo ou didáctico feito por grandes cineastas. Aparajito (Satyajit Ray, 1956)
  • 4.
  • 5. Max Fleischer tivo unha formación artística e traballou nun xornal como fotógrafo e debuxante até que, arredor de 1910, se converte no director de arte dunha revista de divulgación, Popular Science. Fascinado polos filmes de animación que empezan a producirse, Max Fleischer inventa o rotoscopio, aparello que permite debuxar sobre unha imaxe proxectada e facilita así un debuxo máis natural e realista. En 1921 funda co seu irmán Dave a produtora Out of the Inkwell e a frescura das súas pezas animadas ponos no camiño do éxito. Debuxo orixinal da patente do rotoscopio. Dominio público.
  • 6. A comprobación experimental durante a eclipse total de 1919 dun dos postulados da teoría de relatividade xeral, a curvatura da traxectoria da luz polo efecto da gravidade, empezou a facer de Einstein unha celebridade mundial. Fascinado polo asunto, Max produciu unha curta documental para divulgar a teoría a públicos xerais, Einstein’s Theory of Relativity (1923), que contou coa colaboración do astrónomo e daquela popular divulgador científico (e escritor de ciencia ficción) Garrett Putnam Serviss. Einstein’s Theory of Relativity (1923)
  • 7. O éxito da curta anímaos a repetir o formato divulgativo coa mediometraxe Evolution, que recicla imaxes dun filme anterior de Charles Urban para explicar a evolución de Darwin. A película dos Fleischer ten ademais unha inequívoca vontade de intervención social, pois se estrea nun momento de intenso debate público a causa da prohibición, vixente nalgúns estados, de que se explique nas escolas unha orixe do ser humano que non sexa a da Biblia. Evolution (1925)
  • 9.
  • 10.
  • 11.
  • 12.
  • 13. Durante a Segunda Guerra Mundial, John Ford presta servizo como documentalista para o exército americano. Dese traballo xorden documentais canónicos como The Battle of Midway (1942), mais tamén obras de uso interno como Sex Hygiene (1941), filme de formación para os soldados sobre as enfermidades venéreas. Sex Hygiene (1941)
  • 15.
  • 16.
  • 17.
  • 18.
  • 19. Nos anos 50, Frank Capra produciu, escribiu e dirixiu catro especiais de televisión para a compañía de comunicacións AT&T Corporation, os primeiros da serie The Bell System Science Series. Da man de Capra naceron Our Mr Sun (1956), Hemo the Magnificent (1957), The Strange Case of the Cosmic Rays (1957) e The Unchained Goddess (1958), este último dirixido por Richard Carlson. O profesor (de literatura) e divulgador Frank Baxter e o actor Eddie Albert en Our Mr Sun (1956).
  • 20. Stan Brakhage (1933-2003) Fotografía de Friedl Kubelka, c. 1976. Dominio público. Fonte: Wikipedia.
  • 21. Window Water Baby Moving (1959) Dog Star Man (1961-1964)
  • 22. The Act of Seeing with One's Own Eyes (1971) The Text of Light (1974)
  • 23. The Dante Quartet (1987) Chinese Series (2003)
  • 24. Figura capital do cinema experimental, Stan Brakhage foi amigo de Igor Gamow, fillo do lendario científico George Gamow. Como divulgador George creou a serie do personaxe Mr Tompkins, un empregado de banca apaixonado pola ciencia que asiste a conferencias, queda durmido e nos seus soños imaxina universos imaxinarios nos que, por exemplo, os efectos relativistas se fan máis explícitos. Un deses libros, Mr Tompkins Learns the Facts of Life (1953), foi posto en imaxes por Brakhage en 1960 co título Mr Tompkins Inside Himself.
  • 25. Neste caso, no seu soño o señor Tompkins percorre o interior do seu corpo guiado por un doutor. A maior parte da metraxe transcorre, pois, cos dous personaxes masculinos navegando polos vasos sanguíneos sobre microfotografías reais de células e capilares feitas nalgúns casos por equipos médicos da Universidade de Colorado mais tamén polo mesmo Stan Brakhage en colaboración con Igor Gamow, acreditado coma consultor técnico. Imaxes deste tipo volverá a utilizalas no seu celebrado Dog Star Man (1961-1964) e, por suposto, na “versión despregada”, The Art of Vision (1965).
  • 26. Charles (1907-1978) e Ray (1912-1988) Eames Imaxe: Eames Office
  • 27. Deseñaron mobles, crearon exposicións e tamén fixeron películas, incluídos audaces proxectos multipantalla como Glimpses of the USA (1959), filme de 13 minutos que lles encargaron para o primeiro intercambio cultural EEUU- URSS. Deseñado para sete pantallas de 6x9 m, instaladas nunha cúpula de 76 metros de diámetro deseñada por Buckminster Fuller no Parque Sokolniki de Moscú, a curta trataba de amosar un día na vida dos Estados Unidos. Imaxe: Eames Office
  • 28. Boa parte da obra cinematográfica dos Eames ten clara vocación didáctica (e nalgúns casos foi producida como complemento das exposicións que deseñaron). O máis coñecido dos seus filmes é Powers of Ten (1977), inspirado polo libro de Kees Boeke Cosmic view: the Universe in Forty Jump (1957) e do que fixeron unha primeira versión en 1968, A Rough Sketch for a Proposed Film Dealing with the Powers of Ten and the Relative Size of Things in the Universe. Imaxe: Eames Office
  • 29. Imaxe:‫جردی‬‫رو‬ ‫ب‬ ‫اد‬ ‫ز‬ ‫ر‬‫مه‬ (Wikipedia). CC BY 4.0 Abbas Kiarostami (1940-2016)
  • 30.
  • 31.
  • 32.
  • 33. Kiarostami estudou Belas Artes na Universidade de Teherán e despois traballou en publicidade como pintor, ilustrador e deseñador gráfico. Para a televisión iraniana fixo máis de 150 anuncios. Ao abeiro da chegada dunha nova vaga de cineastas no seu país, Abbas Kiarostami axudou á formación dun equipo de cinema no Kanoon, Centro para o Desenvolvemento Intelectual da Infancia e a Mocidade, en Teherán. Logo da Kanoon
  • 34. No período da Kanoon crea curtas memorábeis como Dúas solucións para un problema (1975) mais tamén obras máis longas que asentan os seus métodos de traballo -coa participación case sempre de intérpretes non profesionais- e anticipan trazos de estilo.