1. Τρόποσ ςυλλογισ δαςικϊν
ςπόρων ωσ βαςικι
προχπόκεςθ πετυχθμζνων
αναδαςϊςεων
Όλγα Μαςλαρινοφ,
Δ/νςθ Αναδαςϊςεων Κεντρικισ Μακεδονίασ

2. Το ϋϋπρόβλθμαϋϋτων αναδαςϊςεων
Φυςική αναγζννηςη Τεχνητή ίδρυςη ςυςτάδων
Αρχικό υλικό άφκονο (~ Αρχικό υλικό
500.000 φυτά ςτο περιοριςμζνο (2.500-
εκτάριο) 10.000 φυτά ςτο
Καλλιζργεια, επιλογι εκτάριο)
Καλλιζργεια,
Ποιοτικϊσ περιοριςμζνθ
άριςτα άτομα (400- δυνατότθτα επιλογισ
500 φυτά ςτο
Ποιοτικϊσ
εκτάριο) μζτρια άτομα

3. Φυςικι αναγζννθςθ
Πζντε χρόνια μετά τθν πυρκαγιά ςτθν Καςςάνδρα Χαλκιδικισ ζχει αναδαςωκεί
φυςικά περίπου το 70% των καμζνων

4. Σπορά ςε πινάκια
Αποτυχία των ςπορϊν ςε πινάκια. Διερευνοφνται τα αίτια. Πικανολογείται
ακαταλλθλότθτα του ςπόρου

5. Η επιτυχία τθσ αναδάςωςθσ
κρίνεται από:
1) Γενετικζσ προδιαγραφζσ του φυτευτικοφ υλικοφ

6. Η επιτυχία τθσ αναδάςωςθσ
κρίνεται από:
2) Ποιότθτα φυταρίων, ςυνκικεσ και τεχνικζσ
φφτευςθσ, φροντίδεσ που κα ακολουκιςουν

7. Προετοιμαςία ςυλλογισ ςπόρων
 Προςδιοριςμόσ των ειδϊν, για τα οποία κα
ςυλλζξουμε ςπόρουσ, καρποφσ ι κϊνουσ
 Υπολογιςμόσ των ποςοτιτων που χρειαηόμαςτε να
ςυλλζξουμε.
 Συγκζντρωςθ πλθροφοριϊν για τθν εποχι
ωρίμανςθσ κάκε είδουσ
 Προετοιμαςία εξοπλιςμοφ: κουβάδεσ, ςακιά,
πανιά, κλαδευτιρια, πριόνια, ράβδοι, γάντια κ.λπ.
 Ζρευνα και επιλογι των φυτϊν - γονζων

8. Επιλογι των φυτϊν - γονζων
 Φαινοτυπικι υπεροχι ςε ζνα ι περιςςότερα
γνωρίςματα από το μζςο όρο
 Υγιι άτομα
 Να είναι άτομα μζςθσ θλικίασ
 Να βρίςκονται ςε αυτόχκονεσ ςυςτάδεσ, που
προιλκαν από φυςικι αναγζννθςθ,
 Να φφονται ςε οικολογικό περιβάλλον όμοιο ι
παρεμφερζσ με τθν περιοχι που κζλουμε να
αναδαςϊςουμε

9. Φαινοτυπικι υπεροχι
Υπεροχι
-
ςτθν αφξθςθ
Κατακόρυφα
-
Πλθρόμορφο
κορμό
Όχι
ςτρεψόινα
Ικανοποιθτικι
παραγωγι
καρποφ
Υγιι

10. Αυτόχκονεσ, φυςικζσ ςυςτάδεσ

11. Τι ςυμβαίνει όταν χρθςιμοποιοφμε
ςπόρο άλλθσ προζλευςθσ
 Μθ τοπικοί γενότυποι ενδζχεται να μθν είναι
προςαρμοςμζνοι ςτισ τοπικζσ ςυνκικεσ και δίνουν
άτομα καχεκτικά ι αποτυχία των φυτεφςεων.
 Γενετικι μόλυνςθ, μζςω του υβριδιςμοφ των
τοπικϊν γενοτφπων με τουσ ειςαγόμενουσ, που
γίνεται ορατι μετά από αρκετζσ γενιζσ
 Περιςταςιακά οι ειςαγόμενοι γενότυποι είναι
ιςχυρότεροι των τοπικϊν και εξελίςςονται ςε
ειςβολείσ
 Η ειςαγωγι γονιδιακοφ υλικοφ μπορεί να ζχει
επιπτϊςεισ και ςε ςχετιηόμενα είδθ φυτϊν ι ηϊων

13. Πόςοσ ςπόροσ μασ χρειάηεται
 Προχπολογίηουμε τον αρικμό των φυτϊν που
κζλουμε να παράγουμε
 Με βάςθ τον αρικμό ςπόρων ανά κιλό
υπολογίηουμε το βάροσ του ςπόρου που
χρειαηόμαςτε
 Προςαυξάνουμε ανάλογα με το ποςοςτό
κακαρότθτασ, φυτρωτικότθτασ, επιβίωςθσ ςτο
φυτϊριο
 Λαμβάνοντασ υπόψθ τθν αναλογία καρποφ ςπόρου
υπολογίηουμε το βάροσ των καρπϊν προσ ςυλλογι

14. Πόςοσ ςπόροσ μασ χρειάηεται
Δαςοπονικό είδοσ Αριθμόσ Αριθμόσ φυτϊν Βάροσ ςπόρου Προςαφξηςη προςαφξηςη Επιβίωςη ςτο βάροσ ςπόρων βάροσ ςπόρων Αναλογία Βάροσ καρπϊν
ςπόρων/Κg που πρζπει να (γρ.) που καθαρότητασ φυτρωτικότητασ φυτϊριο δείγματοσ για προσ ςυλλογή καρποφ ςπόρου προσ ςυλλογή
παραχθοφν αντιςτοιχεί ςτον ανάλυςη (γρ.) (γρ.) (γρ.)
αριθμό φυτϊν
Cercis siliquastrum 41.000 1.100 27 28 42 63 150 213 30% 711
Quercus ilex 375 200 533 544 653 849 1.500 2.349 98% 2.396
Quercus pubescens 314 1.600 5.096 5.197 6.757 8.784 1.600 10.384 98% 10.595
Quercus frainetto 300 400 1.333 1.360 1.768 2.298 1.700 3.998 98% 4.080
Myrtus communis 122.500 900 7 8 10 15 100 115 90% 127
Phillyrea latifolia 41.000 900 22 23 39 67 150 217 20% 1.083
Rosa canina 60.500 900 15 16 27 45 50 95 16% 594
Erica arborea 333.636 900 3 5 9 17 50 67 5% 1.332
Buxus sempervirens 100.000 200 2 2 4 5 50 55 50% 110
Pyrus pyraster 33.000 250 8 8 12 18 180 198 10% 1.978
Prunus spinosa 17.000 550 32 34 51 76 1.000 1.076 9% 11.960
Prunus avium 5.700 400 70 74 96 125 900 1.025 15% 6.830
Cornus mas 4.500 900 200 210 378 680 1.000 1.680 50% 3.360
Cornus sanguinea 25.000 600 24 25 30 33 300 333 50% 666
Tilia tomentosa 12.000 800 67 70 126 227 200 427 50% 853
Acer pseudoplatanus 10.500 400 38 42 63 94 600 694 50% 1.388
Fraxinus ornus 52.000 450 9 10 13 19 400 419 50% 837
Celtis australis 5.000 1.350 270 284 397 556 1.000 1.556 35% 4.444
Pinus brutia 21.000 600 29 30 38 45 100 145 3% 4.833
Pinus nigra 65.000 600 9 10 13 15 100 115 3% 3.837
Pinus halepensis 52.000 600 12 12 16 19 100 119 3% 3.963
Pinus pinea 1.500 400 267 280 336 403 1.000 1.403 20% 7.016
Cupressus 140.000 1.000 7 8 12 20 40 60 8% 755
sempervirens
Arbutus unedo 400.000 600 2 3 4 7 50 57 1% 5.736
Arbutus adrachne 400.000 600 2 3 4 7 50 57 1% 5.736
Platanus orientalis 300.000 800 3 3 5 9 25 34 6% 564

15. Πϊσ ςυλλζγουμε δαςικοφσ ςπόρουσ
Συλλογι μετά τθν πτϊςθ ςτο ζδαφοσ (δρυσ, οξιά, καςτανιά, καρυδιά)

16. Πϊσ ςυλλζγουμε δαςικοφσ ςπόρουσ
Συλλογι Γλυςτροκουμαριάσ με κλάδεμα των καρποφόρων κλαδιϊν πάνω ςτο
δζντρο

17. Πϊσ ςυλλζγουμε δαςικοφσ ςπόρουσ
Συλλογι καρποφ Αγριοτριανταφυλλιάσ κατευκείαν από το φυτό ι με κόψιμο των
καρποφόρων κλαδιϊν

18. Τοποκετοφμε ξεχωριςτά το ςπόρο από
διαφορετικά φυτά - γονείσ
Επιςθμαίνουμε τθ κζςθ κάκε φυτοφ γονζα με τθ λιψθ των ςυντεταγμζνων του

19. Περιοχή ςυλλογήσ περιοχή Ξυλοφπολησ δήμοσ Λαχανά νομόσ Θεςςαλονίκησ
Συλλζκτησ Χρήςτοσ Πάτλησ, επιςτάςησ φυτωρίου Ξυλοφπολησ τηλ 6942440960
17/8/2010
Ημερομηνία ςυλλογήσ
Σημείο
Υψόμετρο ςυλλογήσ
Είδοσ Ποςότητα καρποφ Θζςη φυτοφ (GPS) (μ.) Ευρόσ κόμησ (μ.) Υψοσ δζνδρου (μ.) καρπϊν
Cornus mas
Κράνα 5,5 429737, 4530020 (ΕΓΣΑ) 529 2,00 1,50 Όλθ τθν κόμθ
Cornus mas
Κράνα 4,5 429743, 4530022 530 2,50 2,00 Όλθ τθν κόμθ
Cornus mas 5
Κράνα 429705, 4530036 529 2,50 2,00 Όλθ τθν κόμθ
ΣΦΝΟΛΑ 15 κιλά
Συμπλθρϊνουμε τα ςχετικά πρωτόκολλα
ςυλλογισ
Καταγράφουμε θμερομθνία ςυλλογισ, τοποκεςία, ποςότθτεσ, χαρακτθριςτικά
φυτϊν – γονζων

20. Από ποφ ςυλλζγουμε
 Τοπικά - Όςο το δυνατό πλθςιζςτερα ςτθν περιοχι
που κζλουμε να αναδαςϊςουμε
 Αλλιϊσ περιοχζσ με παρόμοιεσ οικολογικζσ
ςυνκικεσ – τφπουσ ενδιαιτθμάτων
 Αποφεφγουμε μεμονωμζνα άτομα και
απομονωμζνουσ μικροφσ πλθκυςμοφσ
 Ο αρικμόσ των φυτϊν γονζων προτείνεται να είναι
10-50 ανάλογα με τθ γενετικι ποικιλότθτα που
επικυμοφμε

21. Πότε ςυλλζγουμε;
Κατά κανόνα μετά τθν πλιρθ ωρίμανςθ, εκτιμϊντασ:
- Το χρϊμα καρπϊν και κϊνων
- Τθ ςκλθρότθτα ςτουσ ςαρκϊδεισ καρποφσ
- Το βάροσ καρπϊν και κϊνων και τθν
περιεχόμενθ υγραςία
- Τθ μείωςθ των περιεχόμενων ςακχάρων
- Τθ μεταβολι κλιματικϊν δεικτϊν

22. Δε ςυλλζγουμε πριν τθν ωρίμανςθ
 Γιατί ο ςπόροσ ζχει μικρότερθ φυτρωτικι
ικανότθτα
 Γιατί θ φυτρωτικι ικανότθτα μειϊνεται πιο
γριγορα από ότι αν οι ςπόροι ςυλλζγονταν ϊριμοι
 Γιατί δίνει φυτάρια με μειωμζνθ ευρωςτία και
ευαιςκθςία ςτισ αςκζνειεσ

23. Πότε ςυλλζγουμε;
Σε μερικά είδθ απαιτείται ςυλλογι πριν τθν πλιρθ
ωρίμανςθ, διαφορετικά ο λικαργοσ διαρκεί ζνα ι
περιςςότερα χρόνια
Κρανιζσ Γαφροσ
Κουτςουπιά Βιβοφρνο
Μανόλια Άρκευκοσ

24. Ζρευνα ςε βάςεισ δεδομζνων και ςτθ ςχετικι
βιβλιογραφία για τθν εποχι ωρίμανςθσ
Table 1. Species
Evergreen Reculcitrant (R) /
N Scientific name Greek common name English common name (E)/Decidious(D) Tree (T)/ Shrub (S) Orthodox (O) Seed collection Photo
φκινόπωρο (Σεπτζμβριο -
Οκτϊβριο)
1 Acer pseudoplatanus L. Σφενδάμι ψευδοπλάτανοσ Sycamore D T R
Άρβουτοσ θ αδράχνθ,
2 Arbutus andrachne L. γλιςτροκουμαριά Grecian Strawberry Tree E T O Σεπτζμβριο ζωσ Οκτϊβριο
3 Arbutus unedo L. Άρβουτοσ θ κοινι, κουμαριά Strawberry Tree E T O Οκτϊβριο ζωσ Δεκζμβριο
4 Buxus sempervirens L. Πυξόσ ο αεικαλισ, πυξάρι Box E S O Σεπτζμβριο
Οκτϊβριο-Νοζμβριο
5 Celtis australis L. Κελτίσ Nettle Tree D T O
Κερκίσ θ κερατοειδισ, Ο (περιβλθμα + Σεπτζμβριο-Οκτϊβριο ζωσ αργά
6 Cercis siliquastrum L. κουτςουπιά Judas Tree D T εμβρυο) το χειμϊνα
Ο (εμβρυο + ςκλθρο Αφγουςτο-Σεπτζμβριο (πριν τθν
7 Cornus mas L. Κρανιά, Κρανιά θ αρςενικι Cornelian Cherry D S περίβλθμα) πλιρθ ωρίμανςθ)
Κρανιά θ αιματϊδθσ, Ο (εμβρυο + ςκλθρο
8 Cornus sanguinea L. αγριοκρανιά Dogwood D S περίβλθμα) Ιοφνιο-Ιοφλιο
Κυπάριςςοσ θ αεικαλισ, Αργά το χειμϊνα-νωρίσ τθν
9 Cupressus sempervirens L. κυπαρίςςι Italian Cypress E T O άνοιξθ

25. Προςοχι ςτθ λεπτομζρεια

26. Μεταφορά
 Σε ςακιά από φφαςμα, λινάτςα ι πλαςτικό
ανάλογα με το μζγεκοσ και το είδοσ του ςπόρου
 Τοποκζτθςθ ςε κάκε ςάκο από 10-20 κιλά
 Τοποκζτθςθ ετικετϊν μζςα και ζξω από το ςάκο
με πλθροφορίεσ για το είδοσ, περιοχι,
θμερομθνία, φυτό-γονζα.

27. Ευχαριςτϊ για τθν προςοχι ςασ