Xoa doi giam ngheo

C¬ chÕ hiÖn t¹i vÒ qu¶n lý rñi ro vµ b¶o trî x· héi ë ViÖt Nam

ch¬ng tr×nh X§GN quèc gia lµm h¹n chÕ gi¸ trÞ gÇn ®©y ®· cam kÕt tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ çc ch¬ng
cña çc ch¬ng tr×nh thµnh phÇn ®èi víi ngêi tr×nh nµy 39.
nghÌo vµ dÔ bÞ tæn th¬ng (xem phÇn díi)37. §Æc
Ch¬ng tr×nh tµi chÝnh vi m«
biÖt, cÇn ph¶i lµm cho ch¬ng tr×nh X§GN quèc
gia cã qui m« thùc sù réng lín: hiÖn t¹i, mÆc dï cã
Ch¬ng tr×nh tµi chÝnh vi m« kh«ng nhÊt thiÕt lµ
nhiÒu ch¬ng tr×nh thµnh phÇn, nhng phÇn lín çc
mét c«ng cô cña b¶o trî x· héi: theo th«ng lÖ, khi
quü X§GN ®îc dïng ®Ó cÊp tÝn dông vµ ph¸t triÓn
vay tiÒn ®Ó ®Çu t s¶n xuÊt ®îc chó träng vµ ®¹i
c¬ së h¹ tÇng. Kh«ng may thay, cã rÊt Ýt ph©n tÝch
®a sè ngêi hëng lîi lµ ngêi nghÌo cÊp trung chø
vÒ hiÖu qu¶ cña çc ch¬ng tr×nh X§GN ®Ó tõ ®ã
kh«ng ph¶i qu¸ nghÌo th× vai trß cña nã sÏ lµ khuyÕn
®a ra çc kÕt luËn x¸c ®Þnh yÕu tè nµo thµnh c«ng
khÝch (®Þnh híng ph¸t triÓn) chø kh«ng ph¶i lµ
cÇn ph¶i më réng vµ t¸i t¹o vµ yÕu tè nµo kh«ng
b¶o trî. NÕu ®îc thiÕt kÕ vµ qu¶n lý kÐm, hoÆc
thµnh c«ng, cÇn ®iÒu chØnh mét çch bÒn v÷ng. Mét
nÕu ®Êt níc ®ã gÆp ph¶i biÕn ®éng vÒ kinh tÕ, th×
trêng hîp minh häa cho luËn ®iÓm nµy lµ Qòy
ch¬ng tr×nh tµi chÝnh vi m« b¶n th©n nã cã thÓ trë
Xóc tiÕn ViÖc lµm Quèc gia (QXTVL). C¬ së cña
thµnh mét d¹ng dÔ bÞ tæn th¬ng. Tuy nhiªn, tµi
çc ý kiÕn ®ãng gãp thêng xuyªn vÒ sù thµnh c«ng
chÝnh vi m« cã thÓ ®îc ®a ra xem xÐt ®Ó phôc vô
cña ch¬ng tr×nh nµy - gi¶ ®Þnh mçi kho¶n vay t¹o
cho c«ng t¸c b¶o trî x· héi. Cã c¶ mét nguån tµi
ra mét viÖc lµm - lµ qu¸ ®¬n gi¶n. Mét kho¶n ng©n
chÝnh vi m« t¬ng ®èi lín ë ViÖt Nam, vµ sè lîng
s¸ch ®¸ng kÓ ®· ®îc chi cho ch¬ng tr×nh nµy
ngêi vay ®· t¨ng lªn nhanh chãng trong çc n¨m
(1.165 tû ®ång trong çc n¨m 1992-1999) do vËy,
90 khi Ng©n hµng Ph¸t triÓn N«ng th«n (NHPTNT)
rÊt cÇn thiÕt ph¶i ®¸nh gi¸ ®Þnh kú ®Ó kiÓm tra hiÖu
vµ çc ch¬ng tr×nh kh¸c cña chÝnh phñ cÊp vèn
qu¶ chi phÝ cña çc thµnh tùu ®¹t ®îc38. ChÝnh phñ
vay víi møc l·i suÊt trî cÊp40. Trong khi ch¬ng
tr×nh nµy cã t¸c ®éng tèt, th× çc khÝa c¹nh vÒ c¬
cÊu vµ qu¶n lý cña khu vùc nµy l¹i cã vÊn ®Ò. Khi
Khung 6: Çc ch¬ng tr×nh thµnh phÇn cña
yªu cÇu cho vay víi l·i suÊt thÊp vît qu¸ kh¶ n¨ng
Ch¬ng tr×nh X§GN quèc gia
cung cÊp, th× tÝn dông l¹i bÞ h¹n chÕ, vµ nh vËy sÏ
rÊt hiÕm tiÒn cho ngêi nghÌo vay vµ hä sÏ vÉn ph¶i
• §Þnh canh ®Þnh c, t¸i ®Þnh c vµ çc khu kinh
®i vay víi l·i suÊt cao trong khu vùc phi chÝnh thøc.
tÕ míi (Bé NNPTNT)
Quan träng nhÊt lµ, thiÕu h¼n mét c«ng cô tiÕt kiÖm
• Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng ë çc x· nghÌo vµ t¸i
tiÒn mÆt, lµ c«ng cô cã thÓ thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o
®Þnh c (UBDTMN)
trî x· héi quan träng. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do
• KhuyÕn khÝch s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ phi
møc l·i suÊt trî cÊp cho çc kho¶n vay lµm cho ng©n
n«ng nghiÖp (Bé NNPTNT)
hµng khã ®a ra mét møc l·i suÊt hÊp dÉn cho tiÒn
• DÞch vô khuyÕn n«ng, l©m ng nghiÖp (Bé
göi. Mét sè cam kÕt gÇn ®©y cña ChÝnh phñ cho
NNPTNT) vµ t¹o thu nhËp (Bé L§TBXH)
thÊy m«i trêng tµi chÝnh vi m« cã thÓ ®îc c¶i
• §µo t¹o çn bé cho ch¬ng tr×nh X§GN (Bé
thiÖn trong trung h¹n41.
L§TBXH vµ UBDTMN)
• Hç trî cho hé gia ®×nh d©n téc thiÓu sè cã Phßng chèng, gi¶m bít vµ ®èi phã víi tai häa
hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n (UBDTMN)
• TÝn dông vµ tiÕt kiÖm cho ngêi nghÌo (Ng©n §Æc biÖt ë mét sè vïng nh duyªn h¶i miÒn trung
hµng phôc vô ngêi nghÌo) vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long, n¬i thiªn tai thêng
• Gi¸o dôc cho ngêi nghÌo (Bé GD§T) Y tÕ xuyªn x¶y ra, th× çc biÖn ph¸p phßng chèng vµ ®èi
phã víi tai häa (ë cÊp ®Þa ph¬ng vµ ë møc tù hç trî
cho ngêi nghÌo (Bé Y tÕ)
tËp thÓ cña çc céng ®ång chÞu ¶nh hëng cña lò

37
VÝ dô NguyÔn vµ NguyÔn 1999; NCTN§, tr. 120-124; van de Walle 1998, tr. 18-22.
38
Kh«ng râ t¸c gi¶ 1999
39
ChÝnh phñ ViÖt Nam 2002 t. 136
40
VÒ ®¸nh gi¸ chi tiÕt tµi chÝnh vi m« ë ViÖt Nam, ®Ò nghÞ xem Mc Carty 2001
41
ChÝnh phñ ViÖt Nam 2002 t. 72

Nhãm hµnh ®éng chèng ®ãi nghÌo: Gi¶m nguy c¬ bÞ tæn th¬ng vµ thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o trî x· héi 23


lôt vµ sù hç trî cña çc céng ®ång l©n cËn) ®îc sÏ cÇn ph¶i ch¾c ch¾n r»ng t¨ng trëng c«ng nghiÖp
triÓn khai t¬ng ®èi tèt. Trong trêng hîp nµy, lµ cÇn nhiÒu lao ®éng h¬n hiÖn nay (vµ do vËy nghÌo
thêng th× viÖc gi¶m bít rñi ro (b»ng c¬ së h¹ tÇng ®ãi – vµ c¶ t×nh tr¹ng dÔ bÞ tæn th¬ng – sÏ gi¶m
®iÒu chØnh lò) vµ ®èi phã víi rñi ro (qua viÖc huy bít). §iÒu tiÕt thÞ trêng lao ®éng cÇn ®¹t ®îc sù
®éng çc tæ chøc nhµ níc vµ ®oµn thÓ quÇn chóng c©n b»ng gi÷a mét bªn lµ b¶o ®¶m cho ngêi lao
hç trî nh÷ng ngêi bÞ rñi ro) t¬ng ®èi hiÖu qu¶. ®éng kh«ng ph¶i chÞu møc l¬ng thÊp vµ chÞu çc
ViÖc gi¶m nhÑ rñi ro (çc biÖn ph¸p thùc hiÖn tríc rñi ro t¹i n¬i lµm viÖc, vµ bªn kia lµ kh«ng lµm cho
®Ó gi¶m bít ¶nh hëng cña çc tai häa kh«ng thÓ gi¸ t¨ng lªn ®Õn møc kh«ng cßn c¹nh tr¹nh vµ vÉn
tr¸nh ®îc) vÉn cßn cha ®îc triÓn khai. Tuy nhiªn gi¶m bít ®îc thÊt nghiÖp. Sù ®iÒu tiÕt nµy cã ba
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y còng cã nhiÒu thµnh tùu vÊn ®Ò ®Æc biÖt ®¸ng chó ý: møc tiÒn c«ng tèi thiÓu,
h¬n trong lÜnh vùc nµy (vÝ dô nh viÖc x©y dùng båi thêng phi tiÒn l¬ng cña b¶o hiÓm x· héi (nh
çc ng«i nhµ chÞu ®îc b·o lò). ®· nªu ë trªn), vµ chÊm døt hîp ®ång lao ®éng vµ
gi¶i quyÕt tranh chÊp. Søc kháe nghÒ nghiÖp, sù an
B¶o hiÓm vô mïa toµn vµ qu¶n lý lao ®éng trÎ em còng lµ nh÷ng khÝa
c¹nh quan träng cña b¶o trî x· héi. H¬n hÕt, chÕ
B¶o hiÓm vô mïa do C«ng ty B¶o hiÓm ViÖt Nam ®é b¶o ®¶m quyÒn lao ®éng cña ViÖt Nam trªn lý
(B¶o ViÖt) ®a ra tõ n¨m 1993 lµ mét lÜnh vùc cã thuyÕt ®îc ®¸nh gi¸ lµ tèt, vµ cho dï thùc hiÖn
tiÒm n¨ng râ rµng. Cã ba çch ®Ó thu phÝ b¶o hiÓm, cha tèt nhng vÉn tèt h¬n chÕ ®é lao ®éng ë Trung
mçi çch ®Òu cã thuËn lîi vµ khã kh¨n cña nã. Nép Quèc 43 .
phÝ b¶o hiÓm theo ph¬ng thøc tù nguyÖn th«ng
qua hÖ thèng thuÕ cã lîi thÕ lµ côc thuÕ ®· cã çc Møc tiÒn c«ng tèi thiÓu rÊt kh¸c nhau gi÷a çc khu
th«ng tin vÒ diÖn tÝch vµ viÖc sö dông ®Êt; nhng v× vùc (mét mÆt lµ gi÷a çc c«ng ty nhµ níc vµ çc
lµ c«ng viÖc thªm vµo c«ng viÖc chÝnh cña hä nªn c«ng ty kh¸c trong níc vµ mÆt kh¸c lµ víi çc
çn bé thu thuÕ ph¶i lµm viÖc qu¸ søc, vµ thu gép c«ng ty cã vèn ®Çu t níc ngoµi) vµ, trong khu
phÝ b¶o hiÓm víi thuÕ lµm cho ngêi n«ng d©n vùc ®Çu t níc ngoµi møc tiÒn c«ng tèi thiÓu còng
kh«ng muèn nép. Nép phÝ b¶o hiÓm th«ng qua rÊt kh¸c nhau gi÷a çc vïng. Møc tiÒn c«ng tèi thiÓu
ng©n hµng t¬ng ®èi dÔ dµng, nhng l¹i rÊt h¹n ë khu vùc néi ®Þa rÊt thÊp, vµ cã thÓ ¶nh hëng ®«i
chÕ ®èi víi nh÷ng vïng (®Æc biÖt lµ ®ång b»ng s«ng chót ®Õn ®Õn møc tiÒn l¬ng trung b×nh vèn cao
Cöu Long) n¬i mµ ®¹i ®a sè n«ng d©n ®Òu vay tiÒn h¬n nhiÒu so víi møc l¬ng tèi thiÓu ®îc ¸p dông
cña ng©n hµng. Nép phÝ b¶o hiÓm trùc tiÕp cho çc cho c«ng nh©n cã tay nghÒ thÊp. Møc l¬ng ë çc
®¹i lý cña c«ng ty b¶o hiÓm l¹i ph¶i chÞu chi phÝ cao c«ng ty níc ngoµi cao h¬n nhiÒu, kho¶ng tõ 78%
(do chi phÝ ®i l¹i) vµ hiÖu qu¶ thÊp, vµ B¶o ViÖt vÉn ®Õn 89% møc l¬ng trung b×nh ë khu vùc t nh©n.
cha cã ®ñ nh©n viªn cã tr×nh ®é ®Ó l·nh tr¸ch ViÖc b¾t buéc ¸p dông møc tiÒn c«ng tèi thiÒu còng
nhiÖm phôc vô phøc t¹p nµy. Çc céng ®ång th¶o kh«ng chÆt chÏ, nhng hÇu hÕt çc c«ng ty cã vèn
luËn vÒ qu¶n lý rñi ro trong bèi c¶nh cuéc sèng ë ®Çu t níc ngoµi ®îc ®iÒu tra ®Òu cã vÎ tu©n theo
n«ng th«n tha thiÕt muèn cã çc c«ng cô b¶o hiÓm qui t¾c lao ®éng. VÒ lý thuyÕt, nh÷ng yªu cÇu nµy
cã thÓ gióp hä ®èi phã víi vô mïa thÊt b¸t tèt h¬n. cã thÓ ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn lîi thÕ c¹nh tranh vµ
Sù thu hót còng bÞ h¹n chÕ: n¨m 2000, cã 315.200 viÖc lµm cña ViÖt Nam. Trong thùc tÕ, mét nghiªn
hé gia ®×nh n«ng d©n vµ 206.000 hÐcta (3,4%) trong cøu n¨m 2000 ®· kÕt luËn r»ng “Tuy nhiªn, cã mét
sè 6 triÖu hÐcta ®îc canh t¸c ë ViÖt Nam ®îc sè Ýt nhµ ®Çu t tá ra cã phµn nµn vÒ chi phÝ lao
mua b¶o hiÓm. Sù ®¸nh gi¸ kh«ng chÝnh x¸c vµ sù ®éng ... [mµ] chi phÝ lao ®éng chØ lµ mét phÇn cña
hîp t¸c máng manh gi÷a B¶o ViÖt vµ chÝnh quyÒn çi x¸c ®Þnh tÝnh c¹nh tranh. Cã vÎ nh cã nhiÒu
®Þa ph¬ng dÉn ®Õn sù kh«ng hiÖu qu¶42. kh¶ n¨ng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c¶i çch tiÕt kiÖm chi
phÝ h¬n lµ nh÷ng c¶i çch dÉn ®Õn gi¶m søc mua
Çc ®iÒu tiÕt thÞ trêng lao ®éng (kÓ c¶ lao ®éng trÎ em) cña c«ng nh©n ... tiÒn c«ng lao ®éng ë ViÖt Nam
vÉn rÊt thÊp vµ hÊp dÉn so víi çc tiªu chuÈn quèc
ViÖt Nam ®· ®Ò ra çc môc tiªu kú väng vÒ t¨ng tÕ”44. Çc qui t¾c lao ®éng ë khu vùc ®Çu t níc
trëng c«ng nghiÖp. §Ó theo ®uæi çc môc tiªu nµy, ngoµi do ®ã dêng nh t¹o ra mét møc sµn hiÖu qu¶
42
Trong 5 n¨m qua, chi phÝ cho b¶o hiÓm vô mïa (14,4 tû ®ång) vît qu¸ møc thu (13,05 tû ®ång): Silver 2001
43
Manyin vµ nh÷ng ngêi kh¸c 2001.
44
Belser 2000, tr. 18-22

Nhãm hµnh ®éng chèng ®ãi nghÌo: Gi¶m nguy c¬ bÞ tæn th¬ng vµ thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o trî x· héi
24


cho møc tiÒn c«ng thùc tÕ (cho dï vÉn cã mét sè vi quyÕt ®Þnh lao ®éng lµ çc quyÕt ®Þnh ®èi víi c«ng
ph¹m), mµ kh«ng lµm háng triÓn väng viÖc lµm. ty níc ngoµi tham gia liªn doanh víi doanh nghiÖp
nhµ níc: ë ®©y, viÖc hiÓu râ luËt Lao ®éng vÉn cßn
§· cã çc ®Ò nghÞ t¨ng møc tiÒn c«ng tèi thiÓu hiÖn rÊt h¹n chÕ vµ m¬ hå, rÊt cã thÓ c¶n trë mét sè ®Çu
hµnh, chñ yÕu ®èi víi khu vùc c«ng vµ còng cã thÓ t níc ngoµi vµo liªn doanh45.
(víi mét lîng nhá h¬n) cho khu vùc t nh©n trong
níc. NÕu møc tiÒn c«ng cho khu vùc kinh doanh Trong t¬ng lai, ®iÒu kiÖn lµm viÖc cã thÓ sÏ lµ mét
t nh©n trong níc ®îc t¨ng lªn b»ng møc dù ®Þnh vÊn ®Ò cña ph¸p chÕ b¶o trî lao ®éng. Çc yªu cÇu
cho khu vùc nhµ níc (cã thÓ lµ gÊp ®«i møc hiÖn ph¸p lý ®îc h×nh thµnh nhng ë møc nghiªn cøu
t¹i) th× nã cã thÓ sÏ ¶nh hëng ®Õn tiÒn l¬ng vµ nhá cho thÊy lµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc ë çc doanh
t×nh tr¹ng viÖc lµm. SÏ cÇn ph¶i tiÕn hµnh çc ph©n nghiÖp t nh©n thêng kh«ng ®¸p øng ®îc çc
tÝch kinh tÕ cÈn thËn ®Ó ®¸nh gi¸ xem liÖu tæn thÊt yªu cÇu nµy. Tuy nhiªn, viÖc cìng chÕ thi hµnh cã
®ã (khi viÖc lµm gi¶m) cã bÞ nÆng nÒ qu¸ so víi çc hiÖu qu¶ h¬n ®ßi hái ph¶i t¨ng sè lîng nh©n viªn
lîi Ých hëng lîi (khi ngêi lao ®éng cã thu nhËp thanh tra vµ çc biÖn ph¸p cho phÐp ngêi lao ®éng
cßn l¹i cao h¬n) khi møc tiÒn c«ng tèi thiÓu ë khu cã thÓ kiªn quyÕt ®ßi thùc hiÖn quyÒn lîi cña hä
vùc t nh©n t¨ng lªn nhiÒu. trong c«ng viÖc trong ®ã cã çc biÖn ph¸p ®Ó truyÒn
b¸ th«ng tin tèt h¬n vµ réng r·i h¬n vÒ çc quy ®Þnh
Çc qui ®Þnh rÊt nghiªm ngÆt vÒ chÊm døt hîp ®ång lao ®éng vµ vai trß m¹nh mÏ h¬n cña çc tæ chøc
lao ®éng lµm gi¶m tÝnh linh ho¹t cña çc c«ng ty c«ng ®oµn.
trong viÖc ®iÒu chØnh qui m« vµ c¬ cÊu lao ®éng
cña hä nh»m ®¸p øng nh÷ng thay ®æi cña ®iÒu kiÖn ViÖt Nam lµ níc ký rÊt sím vµo HiÕn ch¬ng vÒ
thÞ trêng; thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy thùc tÕ cã thÓ lµm QuyÒn trÎ em, vµ ph¸p chÕ quèc gia nãi chung ph¶n
t¨ng t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp do kh«ng khuyÕn khÝch ¸nh sù c©n b»ng nh¹y c¶m gi÷a b¶o trî trÎ em vµ
ngêi sö dông lao ®éng tuyÓn thªm lao ®éng míi. nhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña lao ®éng trÎ em
Çc vÊn ®Ò chuyÓn ®æi lao ®éng ®Æc biÖt quan träng ®èi víi t×nh tr¹ng møc sèng cña çc hé nghÌo (chñ
trong qu¸ tr×nh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ níc, yÕu ë ph¹m vi trong níc vµ c¶ mét sè trêng hîp
vµ cßn ¶nh hëng ®Õn thiÖn ý cña çc nhµ ®Çu t vÒ lao ®éng tiÒn c«ng). Lao ®éng trÎ em ®· gi¶m
khi ®Çu t vµo çc liªn doanh víi doanh nghiÖp nhµ nhanh cïng víi kÕt qu¶ gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam
níc. LuËt Lao ®éng n¨m 1995 cho phÐp chÊm døt trong çc n¨m 90. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò nµy vÉn cha
hîp ®ång lao ®éng b»ng viÖc thanh to¸n cho ngêi kÕt thóc: trÎ em g¸i, trÎ em d©n téc thiÓu sè vµ con
lao ®éng mét th¸ng l¬ng cho mçi n¨m lµm viÖc çi cña nh÷ng ngêi di c tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ
cho çc trêng hîp “c¬ cÊu l¹i kinh doanh” hoÆc hÇu nh ph¶i lµm viÖc, hoÆc ë trong hoÆc ngoµi gia
“thay ®æi c«ng nghÖ”; vµ mét nöa th¸ng l¬ng cho ®×nh, nhiÒu giê h¬n thêi gian giµnh cho çc nhu
mçi n¨m lµm viÖc cho çc trêng hîp bÞ “thiªn tai” cÇu phóc lîi vµ ph¸t triÓn46.
hoÆc ngõng kinh doanh. Tuy nhiªn, viÖc gi·n thî
B¶o vÖ sù tiÕp cËn dÞch vô y tÕ: B¶o hiÓm y tÕ vµ
hµng lo¹t cÇn ph¶i ®îc th¶o luËn vµ ®îc c«ng
miÔn phÝ cho ngêi sö dông
®oµn chÊp thuËn. Çc tranh chÊp vÒ chÊm døt hîp
®ång lao ®éng gi÷a c«ng ®oµn vµ chñ lao ®éng cÇn
V× søc kháe kÐm lµ mét trong çc rñi ro cã ®Æc tÝnh
mét qui tr×nh ph©n xö phøc t¹p; qui tr×nh hiÖn t¹i ®Ó
phæ biÕn nhÊt mµ ngêi ViÖt Nam ph¶i ®èi phã (xem
gi¶i quyÕt çc tranh chÊp gi÷a ç nh©n ngêi lao
phÇn trªn), nªn çc c¬ chÕ ®Ó ®¸p øng chi phÝ ch¨m
®éng vµ chñ lao ®éng ®¬n gi¶n h¬n rÊt nhiÒu. Trong
sãc y tÕ lµ mét trong sè çc ph¬ng tiÖn b¶o trî x·
thùc tÕ, hÇu hÕt çc c«ng ty ë khu vùc t nh©n ®Òu
héi quan träng nhÊt. HiÖn cã hai ph¬ng híng
tr¸nh çc c¶n trë ®èi víi sù linh ho¹t ®iÒu chØnh lao
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy: miÔn phÝ sö dông vµ b¶o
®éng b»ng çch ký hÇu hÕt çc hîp ®ång lao ®éng
hiÓm y tÕ. Mét sè nhãm (ngêi tµn tËt, trÎ må c«i,
ng¾n h¹n (tõ 6 th¸ng ®Õn mét n¨m). Do ®ã trêng
nh÷ng ngêi bÞ bÖnh lao vµ bÖnh phong, vµ ngêi
hîp duy nhÊt cã vÎ nh luËt lao ®éng c¶n trë çc

45
Belser 2000, tr. 23-26
46
Edmond vµ Turk 2002; Quü Nhi ®ång Anh 1997.



nghÌo) ph¶i ®îc miÔn phÝ y tÕ theo quy ®Þnh ®a thÊy nªn tõ n¨m 2000, mét ph¬ng ¸n míi ®· ®îc
ra ®Çu nh÷ng n¨m 1990. Nhng kh«ng râ lµ ngêi ¸p dông thùc hiÖn th«ng qua hÖ thèng B¶o hiÓm y
nghÌo cã thùc sù ®îc miÔn phÝ y tÕ hay kh«ng, tÕ ViÖt Nam (xem Khung 7). ViÖc cÊp thÎ y tÕ miÔn
®Æc biÖt lµ tiÒn thuèc, vµ tû lÖ miÔn rÊt kh¸c nhau phÝ cho ngêi nghÌo ¸p dông tõ n¨m 2000 cã triÓn
gi÷a çc c¬ së y tÕ. Cã thÓ, vÊn ®Ò ®ã ®· ®îc nhËn väng lµ çch thøc tèt ®Ó c¶i thiÖn kh¶ n¨ng tiÕp cËn
dÞch vô y tÕ. Tuy nhiªn, vÉn cã nh÷ng vÊn ®Ò nhÊt
®Þnh. ChØ cã 4 triÖu ngêi nhËn ®îc thÎ y tÕ miÔn
phÝ (trong khi ®ã, Tæng côc thèng kª/Ng©n hµng
Khung 7: B¶o hiÓm Y tÕ ViÖt Nam: diÖn hëng
thÕ giíi íc tÝnh cã 28 triÖu ngêi nghÌo trong ®ã
lîi vµ ®ãng gãp
11 triÖu ngêi lµ cïng cùc). Nh÷ng ngêi muèn
Ph¹m vi b¶o hiÓm y tÕ ®· më réng rÊt nhanh yªu cÇu dÞch vô y tÕ sö dông thÎ y tÕ miÔn phÝ
trong 5 n¨m ®Çu tiªn khi C¬ quan B¶o hiÓm Y tÕ thêng ®îc ®iÒu trÞ sau nh÷ng ngêi tr¶ b»ng tiÒn
ViÖt Nam (BHYT) ®îc thµnh lËp n¨m 1993, mÆt ®Æc biÖt ë nh÷ng vïng khã kh¨n. Vµ thËm chÝ,
nhng tõ ®ã tíi nay th× kh«ng hÒ më réng. hä cßn ph¶i tr¶ mét sè phÝ (chÝnh thøc hoÆc kh«ng
Ch¬ng tr×nh BHYT gåm hai thµnh phÇn: i) chÝnh thøc) khi sö dông dÞch vô.
ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm y tÕ b¾t buéc tríc tiªn
nh»m b¶o hiÓm cho ngêi lao ®éng khu vùc Nhu cÇu khÈn thiÕt lµ ph¶i ®¸nh gi¸ l¹i ph¬ng thøc
c«ng ®ang lµm viÖc vµ ®· vÒ h; vµ ii) ch¬ng lµm sao ®Ó ®¶m b¶o cho ngêi nghÌo ®îc tiÕp cËn
tr×nh tù nguyÖn cho çc ®èi tîng cßn l¹i. dÞch vô y tÕ mµ hä cÇn. Khã kh¨n vÒ tµi chÝnh h¹n
Ch¬ng tr×nh tù nguyÖn ®a ra hai h×nh thøc: chÕ kh¶ n¨ng ChÝnh phñ cung cÊp thÎ y tÕ miÔn phÝ
h×nh thøc b¶o hiÓm thÊp thanh to¸n chi phÝ ®iÒu cho tÊt c¶ ngêi nghÌo vµ do kh«ng cã çc nguån
trÞ néi tró vµ h×nh thøc b¶o hiÓm cao thanh to¸n tµi chÝnh kh¸c, çc tr¹m y tÕ x· (n¬i mµ phÇn lín
cho çc chi phÝ ®iÒu trÞ ngo¹i tró vµ çc chi phÝ ngêi nghÌo ®Õn kh¸m ch÷a bÖnh) sÏ tiÕp tôc vi
thuèc men kh¸c. N¨m 1998 ch¬ng tr×nh b¶o ph¹m çc quyÒn ®îc miÔn phÝ vµ ch÷a bÖnh c«ng
hiÓm b¾t buéc cã 77% d©n sè tham gia trong b»ng cña nh÷ng ngêi cã thÎ y tÕ miÔn phÝ. Mét
khi ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm tù nguyÖn chØ cã 5%. phÇn cña vÊn ®Ò nµy lµ çc lý do hµnh chÝnh. HÖ
H¬n 90% sè ngêi ®¨ng ký vµo ch¬ng tr×nh thèng b¶o hiÓm y tÕ chØ lµm viÖc víi çc tuyÕn cao
b¶o hiÓm tù nguyÖn lµ häc sinh v× çc trêng bÞ h¬n tuyÕn y tÕ x· nªn kh«ng thanh to¸n çc dÞch vô
chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng yªu cÇu ®¨ng ký mua y tÕ cÊp x·. CÇn ph¶i ®iÒu chØnh çc s¾p xÕp vÒ tµi
b¶o hiÓm cho häc sinh cña trêng. Ch¬ng tr×nh chÝnh trong y tÕ ®Ó cã thÓ thanh to¸n çc dÞch vô y
nµy cho ®Õn nay míi chØ ®¹t ®îc ë møc h¹n tÕ cung cÊp cho ngêi nghÌo cña çc tr¹m y tÕ x·:
chÕ trong viÖc çc nhãm kh¸c, ®Æc biÖt lµ çc bëi lÏ cã thÓ rÊt phøc t¹p vÒ hµnh chÝnh ®Ó thùc
nhãm ë n«ng th«n ®¨ng ký b¶o hiÓm: n¨m 1998, hiÖn ®iÒu nµy trªn c¬ së phÝ dÞch vô nªn cã lÏ tèt
diÖn b¶o hiÓm trong nhãm giµu nhÊt ®¹t 28,7% nhÊt ChÝnh phñ ViÖt Nam nªn cÊp mét phÇn tiÒn
cßn nhãm nghÌo nhÊt chØ lµ 5,8%. DiÖn b¶o hiÓm b¶o hiÓm cho çc tr¹m y tÕ x· theo ®Çu ngêi 47.
rÊt kh¸c nhau gi÷a çc tØnh (tõ 3,7% ®Õn 38%).
Møc ®ãng gãp cho ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm b¾t
KhuyÕn n«ng
buéc lµ 3% møc l¬ng c¬ b¶n (1% do ngêi lao
®éng ®ãng, vµ 2% do chñ lao ®éng ®ãng). Çc
KhuyÕn n«ng cã tiÒm n¨ng lín ®Ó gi¶m bít rñi ro
thµnh viªn cña ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm tù nguyÖn
vÒ s¶n xuÊt mµ çc nhãm lao ®éng n«ng th«n ph¶i
nép tiÒn b¶o hiÓm hµng n¨m ë çc møc rÊt kh¸c
®èi phã. Cã lÏ quan träng nhÊt lµ viÖc tiªm v¾c xin
nhau tõ 10.000 ®Õn 50.000 ®ång mét n¨m. Çc
hiÖu qu¶ vµ ®Çy ®ñ vµ ®iÒu trÞ bÖnh cña vËt nu«i cã
c¬ së y tÕ cë cÊp liªn x· hoÆc tuyÕn cao h¬n
thÓ gi¶m ®¸ng kÓ rñi ro mµ ngêi n«ng d©n ph¶i
®îc C¬ quan BHYT thanh to¸n trªn c¬ së phÝ
chÞu khi x¶y ra tæn thÊt vÒ vËt nu«i vèn võa lµ c«ng
dÞch vô: møc phÝ chung cho phßng n»m ®iÒu trÞ
cô s¶n xuÊt (®éng vËt kÐo) võa lµ nguån tiÕt kiÖm
vµ møc phÝ xÐt nghiÖm vµ ch÷a trÞ bÖnh.
cña hä. Çc dÞch vô khuyÕn n«ng thiÕu nguån kinh

47
Tµi liÖu nguån cho phÇn nµy gåm ADB vµ WHO (2001). Quèc gia ho¸ çc môc tiªu ph¸t triÓn quèc tÕ vÒ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ViÖt Nam:
C¶i thiÖn t×nh tr¹ng søc khoÎ vµ gi¶m nh÷ng bÊt b×nh ®¼ng vÒ y tÕ. ChiÕn lîc thùc hiÖn çc môc tiªu ph¸t triÓn cña ViÖt Nam. Dù th¶o tham
vÊn, ®Æc biÖt ë trang 36; vµ Ng©n hµng thÕ giíi vµ çc tæ chøc kh¸c 2001, ®Æc biÖt tr. 154-160

26


phÝ vµ kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña ®¹i ®a sè vÒ dù th¶o ChiÕn lîc CPRGS ®· cã ý kiÕn r»ng sù
ngêi d©n n«ng th«n (l¹i cµng kh«ng ®¸p øng ®îc khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ph¸t triÓn mét sè vô mïa
nhu cÇu cña ngêi nghÌo ë n«ng th«n), kh«ng ®îc ®Ó t¨ng thu nhËp ®îc cho lµ phï hîp víi vïng cña
phèi hîp víi çc dÞch vô kh¸c (nh tÝn dông vi m«) hä th«ng qua çc dÞch vô khuyÕn n«ng (vµ çc môc
vµ kh«ng hoµn thµnh ®îc vai trß nµy (xem Khung tiªu s¶n lîng ®· x¸c ®Þnh mét çch tËp chung) ®·
8). Çc nhãm d©n c ë n«ng th«n ®îc hái ý kiÕn lµm cho ngêi n«ng d©n ph¶i chÞu sù sôt gi¶m gi¸
c¶ tiªu dïng trong thêi gian dµi. §· cã nh÷ng thµnh
c«ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, khi dÞch vô khuyÕn
Khung 8: Çc biÖn ph¸p khuyÕn n«ng kh«ng n«ng ë mét sè tØnh tiÕn hµnh çc ph¬ng thøc cã sù
®Õn víi ngêi nghÌo: nh÷ng kÕt qu¶ tham gia nhiÒu h¬n cña ngêi d©n vµ theo yªu cÇu.
nghiªn cøu cña b¸o ço ®¸nh gi¸ Çc buæi häc vÒ nh÷ng ®iÓn h×nh thµnh c«ng ®·
nghÌo ®ãi cã sù tham gia cña ngêi ®îc nh©n réng mét çch hÖ thèng trªn toµn ®Êt
d©n ë tØnh Trµ Vinh níc.
MÆc dï nu«i t«m lµ ho¹t ®éng chÝnh t¹o ra thu
Ai lµ ngêi ®îc hëng lîi tõ ch¬ng tr×nh
nhËp cña hé gia ®×nh ë Duyªn H¶i, nhng ngêi
b¶o trî x· héi cña nhµ níc?
n«ng d©n nghÌo nãi r»ng hiÕm khi hä ®îc mêi
tham gia çc khãa häc cã liªn quan do trung
Kh«ng thÓ ®a ra mét ph©n tÝch toµn diÖn vÒ viÖc
t©m dÞch vô khuyÕn n«ng cña huyÖn tæ chøc.
ph©n bæ nguån hç trî cña b¶o trî x· héi vµ gi¶m
MÆc dï vÉn thÊy çc çn bé khuyÕn n«ng cã
nghÌo ®îc cÊp cho ngêi lao ®éng. Tuy nhiªn, cã
mÆt ë lµng vµo ®Çu mïa t«m. Nhng dêng nh
thÓ ®a ra çc ph©n tÝch tõng phÇn, dùa trªn sè liÖu
vèn vay cña ch¬ng tr×nh X§GN kh«ng ®îc
§TMSDC n¨m 1998 cho phÐp x¸c ®Þnh ph¹m vi ph©n
kÕt hîp víi kÕ ho¹ch mïa vô, hoÆc çn bé
bæ hç trî cña çc ch¬ng tr×nh x· héi ®îc chän sö
khuyÕn n«ng chØ cã mÆt ®Ó tiÕp nh÷ng ngêi
dông cña ChÝnh phñ vµ çc tæ chøc phi chÝnh phñ
®îc nhËn nh÷ng kho¶n vay nµy. ChØ cã 7 hé ë
(xem b¶ng 5). Tãm l¹i, trong sè çc ch¬ng tr×nh
Duyªn H¶i ®îc vay tiÒn ®Ó ®Çu t nu«i t«m
cã çc d÷ liÖu nhËn trî cÊp th× nguån thu nhËp x·
khi ®îc hái ®· nãi r»ng hä ®îc mêi tham dù
héi ®¸ng kÓ nhÊt lµ tõ çc quü b¶o hiÓm x· héi,
çc líp häc do trung t©m khuyÕn n«ng tæ chøc
kh«ng cã g× lµ ng¹c nhiªn khi quü ®· chi tr¶ nhiÒu
vÒ ®Ò tµi nµy vµ chØ cã hai trong sè b¶y hé ®ã lµ
h¬n møc ë møc trung b×nh vµ tri ch¶ cho mét tû lÖ
hé nghÌo. Nh÷ng ngêi ®îc mêi tham dù ®µo
lín hé gia ®×nh ë nhãm tiªu dïng cao trong n¨m
t¹o khuyÕn n«ng thÊy çc líp häc nu«i t«m do
nhãm tiªu dïng, vµ sè lîng ngêi hëng lîi vµ
trung t©m khuyÕn n«ng thñy s¶n cña huyÖn tæ
møc hç trî cho mçi hé gia ®×nh gi¶m mét çch ®¸ng
chøc nãi chung ®Ó phôc vô nu«i trång kinh
kÓ ®èi víi çc nhãm tiªu dïng cßn l¹i. Phô cÊp x·
doanh vµ kh«ng phôc vô cho çc hé n«ng d©n
héi – hay trî cÊp x· héi cña tÊt c¶ çc lo¹i (th«ng
qui m« nhá cã tr×nh ®é vµ ®Êt ®ai h¹n chÕ. Tµi
thêng, khÈn cÊp vµ cøu ®ãi) h¬i cã xu híng thôt
liÖu híng dÉn th× phøc t¹p, ®Çy çc biÖt ng÷
lïi, Ýt chªnh lÖch h¬n gi÷a n¨m nhãm d©n c vÒ
khoa häc khã hiÓu, vµ ®ßi hái ngêi ®äc ph¶i
møc trî cÊp vµ møc trî cÊp lín nhÊt l¹i lµ cho nhãm
biÕt tiÕng Kinh (ViÖt). ThiÕu tiÕp cËn víi dÞch
gi÷a, cßn nhãm nghÌo nhÊt l¹i nhËn ®îc møc trî
vô khuyÕn n«ng ®Çy ®ñ còng ¶nh hëng ®Õn
cÊp b×nh qu©n theo ®Çu ngêi thÊp nhÊt. Trî cÊp
t×nh tr¹ng møc sèng trong ch¨n nu«i gia sóc gia
cña ch¬ng tr×nh xãa nghÌo vµ sù hç trî cña çc tæ
cÇm nh lîn, gµ, vÞt – ¶nh hëng ®Õn viÖc
chøc phi chÝnh phñ th× ngîc l¹i, ®îc dµnh cho
trång c©y ¨n qu¶. Mét n«ng d©n nghÌo tham
nhãm nghÌo nhÊt – nhng cßn qu¸ nhá so víi sè
gia khãa häc khuyÕn n«ng phµn nµn r»ng “hä
lîng qu¸ lín cña nhãm nµy48. Nãi chung cã thÓ ®i
kh«ng d¹y cho chóng t«i mét chót nµo vÒ c«ng
®Õn kÕt luËn lµ hÖ thèng b¶o trî x· héi h¹t nh©n chÝnh
nghÖ: chóng t«i ph¶i tù t×m lÊy tõ ®µi b¸o, tõ
thøc ë ViÖt Nam – ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm x· héi vµ
b¹n bÌ hoÆc b»ng çch häc tËp nh÷ng ngêi ®·
trî cÊp x· héi – kh«ng thùc hiÖn ®îc b¶o trî x· héi
thµnh c«ng”. ThiÕu khuyÕn n«ng cã thÓ ¶nh
mét çch hiÖu qu¶ cho ®¹i ®a sè ngêi nghÌo.
hëng nghiªm träng ®Õn çc hé gia ®×nh sèng
çch biÖt víi x· héi. YÕu tè ®Þa lý còng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù
kh¸c nhau cña møc trî cÊp theo ®Çu ngêi khi ph©n
48
Nhãm lµm viÖc vÒ vÊn ®Ò nghÌo 1999; van de Walle 2001.


B¶ng 5: Møc trî cÊp tiªu dïng cña b¶o trî x· héi / çc ch−¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, tÝnh theo n¨m nhãm tiªu dïng
Nhãm tiªu B¶o hiÓm x· héi Trî cÊp x· héi CÊp häc bæng Çc ch−¬ng tr×nh gi¶m Hç trî cña çc tæ chøc
dïng nghÌo phi chÝnh phñ
PhÇn tr¨m Møc ®é PhÇn tr¨m Møc ®é PhÇn tr¨m Møc ®é PhÇn tr¨m Møc ®é PhÇn tr¨m Møc ®é
h−ëng lîi h−ëng lîi h−ëng lîi h−ëng lîi h−ëng lîi
trung b×nh trung b×nh trung b×nh trung b×nh trung b×nh

5 Giµu 13,9% 7,3% 5,6% 0,2% 327.000 0,1% 443.000
nhÊt 1.010.353 251.192 141.286
4 12,1% 10,0% 2.7% 0,9% 92.111 0,2% 143.000
903.628 175.030 103.926
3 11,6% 9,6% 1,9% 1,3% 46.692 0,3% 112.667
849.509 182.875 97.684
2 9,1% 9,4% 0,8% 2,1% 76.190 1,2% 42.333
745.967 181.074 96.500
1 NghÌo 9,5% 11,6% 1,1% 6,4% 41.438 0,5% 206.000
nhÊt 731.642 196.422 105.273
B×nh qu©n tÊt 11,2% 9,6% 2,4% 2,2% 0,5%
c¶ çc nhãm 867.366 194.156 120.875 57.636 104.200
Chó ý:
1. Nh»m xem xÐt môc tiªu cña çc hç trî c«ng, ng−êi ta ®∙ tiÕn hµnh tr−íc tiªn ph©n lo¹i çc hé gia ®×nh sau ®ã lµ çc ç nh©n vÒ tiªu dïng cña hä khi kh«ng cã hç trî cña x∙
héi. Tµi liÖu cña Van de Walle n¨m 2001 tÝnh “tiªu dïng thùc cña hé gia ®×nh theo ®Çu ng−êi” lµ tæng tiªu dïng cña hé gia ®×nh theo ®Çu ng−êi thu ®−îc qua §iÒu tra møc
sèng d©n c− 1998, trõ ®i mét nöa tæng gi¸ trÞ hç trî x∙ héi mµ hä nhËn ®−îc. §iÒu ®ã cho thÊy khi kh«ng nhËn ®−îc hç trî cña x∙ héi, ç nh©n vµ hé gia ®×nh ph¶i tr«ng
cËy phÇn nµo vµo tiÕt kiÖm, t¨ng lao ®éng, hç trî trong néi bé gia ®×nh... Khi ®ã cã thÓ tÝnh ®−îc kÕt cÊu cña hç trî x∙ héi theo ®Çu ng−êi trong mét n¨m theo çc nhãm
20% trong bËc thang giµu nghÌo vÒ tiªu dïng b»ng çch s¾p xÕp çc ç nh©n theo gi¸ trÞ tiªu dïng theo ®Çu ng−êi cña hé gia ®×nh míi tÝnh ®−îc. Do vËy, cÊu thµnh cña
çc nhãm 20% trong bËc thang giµu nghÌo vÒ tiªu dïng vµ çch tÝnh møc ®é vµ sù ph©n bæ lîi Ých trªn c¬ së çc nhãm 20% trong bËc thang giµu nghÌo vÒ tiªu dïng nµy
kh¸c víi kÕt qu¶ trong PWG 2000 tr. 125, v× kÕt qu¶ nµy ph©n lo¹i çc ç nh©n vµo çc nhãm 20% trong bËc thang giµu nghÌo trªn c¬ së tæng tiªu dïng (tøc lµ tÝnh c¶ çc
phóc lîi c«ng céng).
2. “Sù ph©n bæ” lµ phÇn tr¨m cña çc ç nh©n trong tõng nhãm 20% trong bËc thang giµu nghÌo nãi lµ cã nhËn ®−îc hç trî x∙ héi khi ®−îc hái.
3. “Møc phóc lîi trung b×nh” lµ møc trung b×nh kho¶n nhËn ®−îc tÝnh theo ®Çu ng−êi nhËn (VND theo ®Çu ng−êi mét n¨m ). Do vËy, çc sè liÖu nµy kh¸c nhiÒu (lín h¬n) çc
sè liÖu trong b¶ng 1 cña van de Walle 2001, v× b¶ng nµy tÝnh gi¸ trÞ trung b×nh theo ®Çu ng−êi trong çc nhãm 20% trong bËc thang giµu nghÌo cña c¶ nh÷ng ng−êi ®−îc
nhËn phóc lîi vµ nh÷ng ng−êi kh«ng ®−îc nhËn phóc lîi.
4. Trî gióp x∙ héi nãi ®Õn l−¬ng h−u vµ hç trî khi mÊt kh¶ n¨ng. Çc hç trî x∙ héi gåm hç trî x∙ héi cho gia ®×nh liÖt sü, th−¬ng binh, vµ qua çc tæ chøc x∙ héi vµ c¬ së s¶n
xuÊt. Çc nguån hç trî tõ Quü b¶o trî x∙ héi cho th−¬ng binh vµ cùu chiÕn binh vµ Quü b¶o trî x∙ héi cho trî cÊp x∙ héi th−êng xuyªn. Thu nhËp xo¸ nghÌo lµ tÊt c¶ çc
thu nhËp nhËn ®−îc tõ çc ch−¬ng tr×nh g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch xãa ®ãi gi¶m nghÌo cña ChÝnh phñ ViÖt Nam. Thu nhËp tõ çc tæ chøc phi chÝnh phñ lµ sù hç trî tõ çc tæ
chøc phi chÝnh phñ trong vµ ngoµi n−íc.


Çc ch¬ng tr×nh cña ChÝnh phñ ViÖt Nam cã
bæ çc nguån hç trî ®Ó gi¶m nghÌo vµ t×nh tr¹ng dÔ
bÞ tæn th¬ng. §©y lµ mét kÕt qu¶ cña hÖ thèng hiÖu qu¶ trong viÖc gi¶m t×nh tr¹ng dÔ bÞ tæn
hµnh chÝnh ph©n cÊp cña ViÖt Nam. MÆc dï trung th¬ng vµ sù nghÌo khæ hay kh«ng?
¬ng cã tr¸ch nhiÖm ®a ra çc híng dÉn ®Ó x¸c
®Þnh môc tiªu vµ møc trî cÊp, nhng çc TØnh vµ c¬ Nh ®· nªu ë trªn, çc biÖn ph¸p b¶o trî x· héi cã
quan díi tØnh cã quyÒn tù quyÕt ®¸ng kÓ ®Ó ®iÒu thÓ ®îc ph©n thµnh çc lo¹i mµ môc tiªu tríc m¾t
chØnh møc tiªu dïng cho phï hîp víi toµn bé nguån cña nã lµ ®¶m b¶o cho møc sèng cña çc ç nh©n
tµi chÝnh. KÕt qu¶ tæng quan rÊt phøc t¹p. ViÖc vµ hé gia ®×nh kh«ng bÞ xuèng qu¸ thÊp (b¶o trî)
ph©n bæ çc quü trung ¬ng cho çc ch¬ng tr×nh vµ çc lo¹i biÖn ph¸p mµ môc ®Ých tríc m¾t cña
chèng nghÌo ®ãi ®· cã tiÕn bé trong viÖc u tiªn nã lµ vùc dËy çc ç nh©n vµ hé gia ®×nh bÞ r¬i vµo
çc tØnh nghÌo. Tuy nhiªn, çch thøc mµ tæ chøc t×nh tr¹ng cã møc sèng thÊp h¬n møc ®îc x· héi
hµnh chÝnh tØnh ph©n bæ çc quü nµy cho çc huyÖn, chÊp nhËn. Thùc tÕ, nhiÒu biÖn ph¸p cã thÓ gi¶i
vµ çc huyÖn ph©n bæ cho çc x·, kh«ng nh»m môc quyÕt c¶ hai vai trß, tïy thuéc vµo vÞ trÝ cña çc hé
®Ých cã lîi cho ngêi nghÌo. H¬n n÷a, çc quü gia ®×nh cã vÊn ®Ò. Tuy nhiªn, sù ph©n biÖt c¬ b¶n
trung ¬ng thêng chØ cã vai trß thø yÕu so víi çc gi÷a khuyÕn khÝch vµ b¶o trî cã thÓ cung cÊp c¬ së
quü ®îc çc tØnh vµ çc cÊp díi tØnh lËp ra. Çc cho mét khu«n khæ h÷u Ých ®Ó ph©n tÝch çc ch¬ng
tØnh giµu cã thêng lËp ra nhiÒu quü h¬n çc tØnh tr×nh b¶o trî x· héi.
nghÌo, vµ çc huyÖn giµu còng lËp ra nhiÒu quü
Van de Walle ®· kiÓm tra gi¶ thuyÕt lµ kho¶n trî
h¬n çc huyÖn nghÌo. KÕt qu¶ thùc lµ lµm ngêi
cÊp x· héi theo ®Çu ngêi mµ hé nhËn ®îc ph¶n
nghÌo ë huyÖn giµu vÉn tèt h¬n lµm ngêi nghÌo ë
¸nh kh«ng chØ møc ®é nghÌo mµ c¶ viÖc x¶y ra çc
huyÖn nghÌo 49.
®ét biÕn, ®iÒu ngô ý r»ng kh«ng nªn phª ph¸n çc
YÕu tè quan träng thø ba trong bÊt cø ®Ò cËp nµo vÒ ch¬ng tr×nh b¶o trî x· héi v× ®· nh»m nhãm môc
viÖc ai lµ ngêi ®îc hëng lîi tõ çc ch¬ng tr×nh tiªu kh«ng tèt nÕu chØ ®¬n thuÇn dùa trªn thùc tÕ lµ
cña nhµ níc cã liªn quan ®Õn ®Þa vÞ cña ngêi di nh÷ng ngêi ®îc hëng lîi chÝnh l¹i lµ nhòng
c. Nh÷ng ngêi di c tù nguyÖn ®Õn thµnh phè ngêi kh«ng nghÌo, v× hä cã thÓ ®· ph¶n øng mét
thÊy rÊt khã xin ®îc ®¨ng ký hé khÈu, mµ kh«ng çch hiÖu qu¶ víi çc ®ét biÕn vµ ®iÒu nµy ®· ng¨n
cã ®¨ng ký nµy hä bÞ coi lµ kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn çc hé kh«ng nghÌo khái r¬i vµo t×nh tr¹ng nghÌo.
®Ó hëng çc dÞch vô x· héi t¹i ®Þa ph¬ng ®ã (nh Tuy nhiªn, c¨n cø vµo d÷ liÖu cã s½n ®ã, Van de
trÎ con ®i häc kh«ng mÊt tiÒn, ch¨m sãc søc kháe, Walle kÕt luËn r»ng” kh«ng cã ngêi nghÌo nµo,
vv.). N¨m 1996 íc tÝnh cã kho¶ng mét triÖu ngêi mµ còng kh«ng cã ngêi nµo chÞu t¸c ®éng cña çc
kh«ng ®¨ng ký hé khÈu sèng ë thµnh phè Hå ChÝ ®ét biÕn xÊu tá ra ®· t×m kiÕm sù hç trî tõ çc ch¬ng
Minh50. Ngoµi viÖc t¹o ra mét nhãm kh«ng thuéc b¶o tr×nh phóc lîi x· héi”. Xem xÐt vÊn ®Ò nµy tõ khÝa
trî x· héi víi t×nh tr¹ng møc sèng ®Æc biÖt kh«ng c¹nh kh¸c (khi nªu c©u hái r»ng phÇn nµo cña
æn ®Þnh, c¬ chÕ nµy cã thÓ t¹o ra nh÷ng çi bÉy ch¬ng tr×nh gi¶m nghÌo ®Çy Ên tîng tõ n¨m 1993
nghÌo ®ãi vÒ mÆt ®Þa lý gièng nh chiÕc phanh ®èi ®Õn 1998 cã thÓ ®îc coi lµ do t¸c ®éng cña trî cÊp
víi ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia, nÕu sù thiÕu hôt çc x· héi), Van de Walle thÊy r»ng “trî cÊp cã ¶nh
phóc lîi cña m¹ng líi b¶o trî cña céng ®ång vµ hëng kh«ng ®¸ng kÓ ®Õn nghÌo”: nh÷ng kho¶n
nhµ níc ng¨n c¶n tÊt c¶ mäi ngêi trõ çc hé giµu trî cÊp nµy chØ gióp cho kho¶ng 1% d©n sè tho¸t
di chuyÓn ®Ó theo ®uæi çc c¬ héi kinh tÕ míi. Trong khái nghÌo ®ãi vµ chØ b¶o trî cho kho¶ng 1% d©n
chiÕn lîc CPRGS, ChÝnh phñ ®· cam kÕt ®¸nh gi¸ sè khái r¬i vµo t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi. VÒ mÆt thèng
hÖ thèng ®¨ng ký hé khÈu hiÖn t¹i. §iÒu nµy cã thÓ kª mµ nãi, ¶nh hëng ë cÊp nµy kh«ng kh¸c mÊy
cho phÐp nhãm d©n c nµy tiÕp cËn tèt h¬n çc dÞch víi con sè 051.
vô x· héi c¬ b¶n.

49
Van de Walle 1998
50
Van de Walle 1998, tr.26
51
Nh÷ng thanh to¸n nµy gióp ®îc kho¶ng 1% d©n sè tho¸t nghÌo, vµ gióp 1% d©n sè kh«ng l©m vµo c¶nh nghÌo: Van de Walle 2001, tr. 23-5



Tãm t¾t : c¬ chÕ qu¶n lý rñi ro vµ b¶o trî x· phßng chèng, gi¶m nhÑ vµ ®èi phã víi çc rñi ro.
Danh s¸ch çc çch tiÕp cËn nµy ®îc lËp víi ý ®å
héi
bao trïm hÕt çc kh¶ n¨ng : nã bao gåm c¶ çc
chiÕn lîc vµ biÖn ph¸p tiÒm n¨ng cha ®îc tiÕn
B¶ng 6 tãm t¾t çc nguyªn nh©n trùc tiÕp chung
hµnh thö ë ViÖt Nam, nhng rÊt ®¸ng xem xÐt. §©y
nhÊt cña rñi ro vµ çc nhãm tiªu dïng ph¶i chÞu ¶nh
lµ c¬ së ®Ó th¶o luËn tiÕp vÒ nh÷ng yªu cÇu cÇn
hëng, vµ ®a ra mét danh s¸ch çc çch tiÕp cËn
thiÕt ®Ó ®¹t ®îc çc môc tiªu nh»m gi¶m t×nh tr¹ng
cã tiÒm n¨ng (cho hé gia ®×nh, céng ®ång, thÞ
dÔ bÞ tæn th¬ng vµ réng h¬n lµ gi¶m nghÌo.
trêng vµ nhµ níc ë çc cÊp ®é kh¸c nhau) ®Ó

30

B¶ng 6: Kh¸i qu¸t çc chiÕn l−îc qu¶n lý rñi ro vµ rñi ro tiÒm n¨ng ë ViÖt Nam
Rñi ro §èi t−îng chÞu ¶nh Çc biÖn ph¸p phßng chèng/ng¨n ngõa Çc biÖn ph¸p gi¶m nhÑ Çc biÖn ph¸p ®èi phã
h−ëng
MÊt mïa do h¹n h¸n, N«ng d©n, ®Æc biÖt ë KiÓm so¸t lò/ c¬ së h¹ tÇng thñy lîi X©y dùng nh÷ng ng«i nhµ ch¾c ch¾n h¬n (chèng Sö dông nhiÒu lo¹i gièng t¨ng
lò lôt vµ s©u bä duyªn h¶i miÒn Trung chÞu ®−îc lò lôt): chÝnh phñ cÊp kinh phÝ cho çc gia tr−ëng nhanh
Sö dông ph©n bãn vµ thuèc trõ s©u
(b∙o lò), §ång b»ng ®×nh nghÌo, h−íng dÉn vµ cho çc hé kh¸c vay Hç trî: cung cÊp l−¬ng thùc vµ çc
Çc dÞch vô khuyÕn n«ng chÊt l−îng
s«ng Cöu Long (lò lôt) X©y dùng c¬ së céng ®ång v÷ng m¹nh h¬n (tr−êng vËt dông cÇn thiÕt
Trång rõng / trång c©y ë hé gia ®×nh / qu¶n
vµ miÒn nói (lò t¹i ®Þa häc, phßng kh¸m) ë nh÷ng vïng hay bÞ thiªn tai Çc kho¶n vay (tiªu dïng, c¬ cÊu l¹i
lý rõng
ph−¬ng, ®Êt lë) Gi¸o dôc phßng chèng tai häa ë çc tr−êng häc s¶n xuÊt)
Qui ho¹ch vµ qu¶n lý vïng ®ång b»ng cöa
N©ng cÊp çc hÖ thèng dù b¸o tai häa sím Çc hç trî t− nh©n
s«ng do n−íc lò t¹o nªn (khoanh vïng, c¬ së
h¹ tÇng giao th«ng) Çc ch−¬ng tr×nh b¶o hiÓm tai häa
Trång tre däc hai bê s«ng §a d¹ng hãa: n«ng nghiÖp (s−ên ®åi còng nh− ®Êt
trång lóa) vµ phi n«ng nghiÖp
VËt nu«i bÞ bÖnh vµ bÞ Çc hé gia ®×nh n«ng Çc dÞch vô khuyÕn n«ng chÊt l−îng (thÓ Çc dÞch vô thó y chÊt l−îng (çch ®iÒu trÞ) Çc kho¶n vay
chÕt th«n, ®Æc biÖt lµ çc chÊt vËt nu«i) Gi¶m bít tiªu dïng
hé lÊy c«ng viÖc Çc dÞch vô thó ý chÊt l−îng (phßng Çc hç trî t− nh©n
nu«i gia sóc lµm chèng)
nghÒ chÝnh ®Ó sinh
sèng
Søc kháe yÕu do bÞ TÊt c¶ çc hé Çc dÞch vô phßng bÖnh vµ gi¸o dôc y tÕ Çc dÞch vô cøu ch÷a bÖnh chÊt l−îng cao Vay m−în tiÒn vµ l−¬ng thùc cña hä
bÖnh tËt, tai n¹n hoÆc hµng, nh÷ng ng−êi cho vay l∙i hoÆc
VÖ sinh vµ cung cÊp n−íc s¹ch B¶o hiÓm y tÕ
b¹o lùc ®Æc biÖt lµ ®èi ng©n hµng
Çc chiÕn dÞch y tÕ c«ng céng vµ an toµn MiÔn phÝ kh¸m ch÷a bÖnh cho ng−êi nghÌo
víi thµnh viªn lµm ra Kh«ng cho trÎ em ®i häc, chuyÓn
(vÝ dô nh− an toµn giao th«ng, kh«ng hót
nhiÒu thu nhËp cho hé sang ®i lµm ®Ó cã thu nhËp
thuèc)
gia ®×nh. Gi¶m tiªu dïng
Phßng tr¸nh b¹o lùc gia ®×nh
Çc hç trî t− nh©n
An toµn nghÒ nghiÖp (®Æc biÖt trong
ngµnh má)
Duy tr× luËt ph¸p vµ trËt tù trÞ an
Thµnh viªn lµm ra TÊt c¶ çc hé gia Çc dÞch vô phßng chèng bÖnh tËt vµ gi¸o Trî cÊp cho ng−êi sèng sãt Vay m−în tiÒn hoÆc l−¬ng thùc cña
nhiÒu thu nhËp cho hé ®×nh lµm kinh tÕ dôc y tÕ hä hµng, ng−êi cho vay l∙i hoÆc
B¶o hiÓm nh©n thä
gia ®×nh bÞ chÕt (tæn ng©n hµng
VÖ sinh vµ cung cÊp n−íc s¹ch TiÕt kiÖm
thÊt vÒ thu nhËp / lao Kh«ng cho trÎ em ®i häc, chuyÓn
Çc chiÕn dÞch vÒ an toµn (vÝ dô: an toµn B¶o hiÓm ma chay
®éng céng víi chi phÝ sang lao ®éng ®Ó cã thu nhËp
giao th«ng)
mai t¸ng Gi¶m tiªu dïng
Duy tr× luËt ph¸p vµ trËt tù trÞ an
MÊt cña do háa ho¹n, TÊt c¶ çc hé gia KiÓm so¸t lò / c¬ së h¹ tÇng thñy lîi B¶o hiÓm Vay m−în tiÒn vµ l−¬ng thùc cña hä
kÎ trém hoÆc thiªn tai ®×nh ë møc ®é nµo hµng, ng−êi cho vay l∙i hoÆc ng©n
Çc chiÕn dÞch phßng chèng tai n¹n TiÕt kiÖm
(lò, h¹n, ®Êt lë) ®ã, nh−ng ®Æc biÖt lµ hµng
Duy tr× luËt ph¸p vµ trËt tù trÞ an §a d¹ng hãa çc nguån thu nhËp
®èi víi çc hé ë çc Kh«ng cho trÎ em ®i häc, chuyÓn
vïng th−êng x¶y ra sang lao ®éng ®Ó cã thu nhËp
lò lôt Gi¶m tiªu dïng

B¶ng 6 : Kh¸i qu¸t çc chiÕn l−îc qu¶n lý rñi ro vµ rñi ro tiÒm n¨ng ë ViÖt Nam (tiÕp)
Kinh doanh thÊt b¹i TÊt c¶ çc hé lµm kinh tÕ TiÕp cËn th«ng tin thÞ tr−êng TiÕt kiÖm Vay m−în tiÒn b¹c vµ l−¬ng thùc
(dµi h¹n, kÓ c¶ gi¸o dôc vµ cña hä hµng, ng−êi cho vay l∙ihoÆc
B¶o hiÓm
xãa mï ch÷ cho d©n téc ng©n hµng
§a d¹ng hãa çc nguån thu nhËp
thiÓu sè ë ViÖt Nam) Kh«ng cho trÎ em ®i häc, chuyÓn
Cè vÊn vÒ qu¶n lý kinh sang lao ®éng ®Ó cã thu nhËp
doanh Gi¶m tiªu dïng
Gi¸ c¶ ®Çu vµo vµ s¶n TÊt c¶ çc hé tham gia s¶n xuÊt Phæ biÕn th«ng tin thÞ tr−êng §a d¹ng hãa çch kiÕm sèng Vay m−în tiÒn b¹c vµ l−¬ng thùc
phÈm thay ®æi (nh− cµ hoÆc cung cÊp dÞch vô cho thÞ chÝnh x¸c vµ ®Ých thùc (hiÖn cña hä hµng, ng−êi cho vay l∙ihoÆc
TiÕt kiÖm
phª, ®−êng) tr−êng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng−êi t¹i vµ dù b¸o) ng©n hµng
B¶o hiÓm
kh«ng cã lùa chän çch kiÕm Kh«ng cho trÎ em ®i häc, chuyÓn
Çc chÝnh s¸ch æn ®Þnh gi¸ c¶?
sèng nµo kh¸c (nh− nh÷ng ng−êi sang lao ®éng ®Ó cã thu nhËp
kh«ng canh t¸c mïa vô) vµ nh−ng Gi¶m tiªu dïng
ng−êi s¶n xuÊt cung cÊp cho thÞ Çc hç trî t− nh©n
tr−êng quèc tÕ
Çc sù kiÖn chu kú TÊt c¶ çc hé gia ®×nh cã trªn mét Kh«ng ¸p dông TiÕt kiÖm Vay m−în tiÒn b¹c vµ l−¬ng thùc
cuéc sèng: chi phÝ ma ng−êi cña hä hµng, ng−êi cho vay l∙ihoÆc
B¶o hiÓm ma chay
chay, c−íi hái ng©n hµng
Thµnh viªn trong hé TÊt c¶ çc hé gia ®×nh, ®Æc biÖt lµ Gi¸o dôc vµ thóc ®Èy hiÓu Çc dÞch vô ch÷a trÞ /phôc håi Vay m−în tiÒn b¹c vµ l−¬ng thùc
gia ®×nh nghiÖn r−îu, çc hé ë thµnh phè lín (vµ çc biÕt vÒ quyÒn cña phô n÷ cña hä hµng, ng−êi cho vay l∙ihoÆc
nghiÖn ma tóy hoÆc cê vïng trång thuèc phiÖn tr−íc ng©n hµng
B¾t buéc thùc thi luËt ®∙
b¹c (®Æc biÖt nÕu lµ ®©y?) Kh«ng cho trÎ em ®i häc, chuyÓn
®−îc c¶i thiÖn vµ râ rµng
thµnh viªn lµm ra sang lao ®éng ®Ó cã thu nhËp
Gi¸o dôc y tÕ
nhiÒu thu nhËp cho hé Gi¶m tiªu dïng
KiÓm so¸t ma tóy
gia ®×nh) Çc hç trî t− nh©n
ThÊt nghiÖp Khu vùc thµnh thÞ (nh− ng−êi lao Duy tr× sù æn ®Þnh cña kinh ThÞ tr−êng lao ®éng linh ho¹t (nh− yªu cÇu gi¶m bít Vay m−în tiÒn b¹c vµ l−¬ng thùc
®éng trong çc DNNN) tÕ vÜ m« çc h¹n chÕ vÒ viÖc c− tró) cña hä hµng, ng−êi cho vay l∙ihoÆc
ng©n hµng
Qu¶n lý hiÖu qu¶ viÖc cæ Trî cÊp thÊt nghiÖp
phÇn hãa DNNN Kh«ng cho trÎ em ®i häc, chuyÓn
TiÕt kiÖm
sang lao ®éng ®Ó cã thu nhËp
Gi¸o dôc vµ d¹y nghÒ
Gi¶m tiªu dïng
Çc kho¶n vay dµnh cho çc doanh nghiÖp nhá míi
/t¨ng c−êng (nh− CQLDN)
Tuæi giµ TÊt c¶ mäi ng−êi Kh«ng ¸p dông TiÕt kiÖm Hç trî cña anh em ruét hoÆc hµng
xãm
L−¬ng h−u
Hç trî t− nhËn
Vay m−în tiÒn b¹c vµ l−¬ng thùc
cña hµng xãm, ng−êi cho vay l∙i
hoÆc ng©n hµng
Gi¶m tiªu dïng

PhÇn IV: §¹t çc môc tiªu

Çc ®Ò xuÊt ®èi víi çc chÝnh s¸ch cña ChÝnh kh«ng cã ®Èy ®ñ th«ng tin. Tuy nhiªn, nh÷ng nghiªn
cøu ®· ®îc tiÕn hµnh tríc ®©y (nh B¸o ço tiªu
phñ ViÖt Nam nh»m gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng dÔ
dïng c«ng cña ChÝnh phñ vµ çc nhµ tµi trî n¨m
bÞ tæn th¬ng
2000) ®· x¸c ®Þnh mét sè vÊn ®Ò vÒ tÝnh b×nh ®¼ng
vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng t¹o ng©n s¸ch, cÊp vèn
PhÇn díi ®©y sÏ x¸c ®Þnh mét sè thay ®æi chÝnh
cho çc dÞch vô vµ çc ch¬ng tr×nh gi¶m nghÌo vµ
trong chÝnh s¸ch vµ ch¬ng tr×nh nh»m gãp phÇn
b¶o trî x· héi cã môc tiªu vµ çc ch¬ng tr×nh gi¶m
gi¶m bít t×nh tr¹ng dÔ bÞ tæn th¬ng vµ hç trî hiÖu
nghÌo. Nghiªn cøu nµy cho thÊy hÖ thèng nµy kh«ng
qu¶ h¬n cho ngêi nghÌo kinh niªn. NÒn t¶ng cña
®em l¹i lîi Ých b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ ngêi nghÌo ë
tÊt c¶ nh÷ng ®Ò xuÊt nµy lµ hai môc tiªu chÝnh:
ViÖt Nam53. Tiªu chÝ quèc gia chung x¸c ®Þnh nh÷ng
• Thø nhÊt, n©ng cao yÕu tè b¶o vÖ cña çc ch¬ng ngêi ®îc hëng lîi ®îc söa ®æi cho phï hîp víi
tr×nh b¶o trî x· héi/gi¶m nghÌo cña ChÝnh phñ nguån lùc cña ®Þa ph¬ng vµ kh¸i niÖm nghÌo ®ãi
ViÖt Nam, cô thÓ lµ b¶o vÖ chèng l¹i nh÷ng rñi t¬ng ®èi: nh÷ng vïng sung tóc h¬n (nh Thµnh
ro riªng lÎ (®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶, cÇn cã çc s¾p phè Hå ChÝ Minh vµ §ång B»ng S«ng Cöu Long)
xÕp thÓ chÕ hiÖu qu¶ hîp lý gi÷a çc c¬ cÊu x©y dùng tiªu chÝ riªng cao h¬n vµ bao qu¸t h¬n ®Ó
ngang chÝnh phñ, tæ chøc quÇn chóng vµ céng x¸c ®Þnh nh÷ng ngêi thô hëng ch¬ng tr×nh. V×
®ång trong viÖc kh¾c phôc rñi ro toµn diÖn cña thÕ, nh÷ng ngêi nghÌo ë nh÷ng X·, HuyÖn giµu
thiªn tai); ®îc hëng lîi nhiÒu h¬n so víi nh÷ng ngêi nghÌo
ë çc vïng nghÌo. §Ó cã sù b×nh ®¼ng, chÝnh phñ
• Thø hai, thay ®æi dÇn träng t©m cña hÖ thèng trung ¬ng cÇn “x©y dùng vµ thùc thi mét tiªu chuÈn
b¶o trî x· héi h¹t nh©n, (b¶o hiÓm x· héi vµ çc quèc gia tèi thiÓu mµ kh«ng cã ngêi d©n nµo bÞ
ch¬ng tr×nh hç trî x· héi, hiÖn ®ang chiÕm r¬i xuèng thÊp h¬n møc ®ã”54. ViÖc x¸c ®Þnh çc
møc tiªu dïng lín nhÊt trong tæng tiªu dïng nhu cÇu dùa trªn c¬ së nµy sÏ quyÕt ®Þnh møc vèn
dµnh cho b¶o trî x· héi), nh»m mang l¹i nhiÒu trung ¬ng chuyÓn cho ®Þa ph¬ng sao cho vèn tõ
lîi Ých h¬n cho ngêi nghÌo vµ nhãm cã thu trung ¬ng sÏ tËp trung cã hiÖu qu¶ h¬n cho çc x·
nhËp trung b×nh, chø kh«ng ph¶i cho çc nhãm nghÌo cã nhu cÇu cÇn vèn nhÊt.
trung lu. Môc tiªu thø hai nµy rÊt nh¹y c¶m vÒ
mÆt chÝnh trÞ52. Cã nhiÒu lý do gi¶i thÝch t¹i sao l¹i tån t¹i hÖ thèng
hiÖn t¹i mµ theo ®ã mét phÇn lín tæng nguån vèn
Kh¸i qu¸t h¬n, ®iÒu quan träng cÇn x¸c ®Þnh t×nh ch¬ng tr×nh ®îc huy ®éng tõ ®Þa ph¬ng vµ theo
tr¹ng dÔ bÞ tæn th¬ng lµ träng t©m ch¬ng tr×nh ®ã tiªu chÝ hîp lÖ ®îc ®iÒu chØnh cho phï hîp víi
nghÞ sù vÒ chÝnh s¸ch. §iÒu nµy yªu cÇu mäi ®Ò nguån lùc s½n cã. HÖ thèng ph©n quyÒn nµy, trªn
xuÊt chÝnh s¸ch ph¶i cã ph©n tÝch vÒ t×nh tr¹ng dÔ c¬ së tiÕn hµnh x¸c ®Þnh môc tiªu ë cÊp ®Þa ph¬ng,
bÞ tæn th¬ng, tËp trung vµo nh÷ng ngêi dÔ bÞ ¶nh ®îc xem lµ phï hîp víi x· héi Ýt biÕn ®éng vµ Ýt cã
hëng tiªu cùc cña c¶i çch vµ gióp x¸c ®Þnh çc nh÷ng bÊt b×nh ®¼ng vÒ ®Þa lý, hÇu hÕt mäi ngêi
biÖn ph¸p lµm gi¶m bít hoÆc bï ®¾p cho nh÷ng ®ét ®Òu yªn vÞ trong suèt cuéc ®êi vµ do ®ã çn bé ®Þa
biÕn ®ã. ph¬ng cã ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ t×nh tr¹ng nghÌo vµ
dÔ bÞ tæn th¬ng cña ngêi d©n vïng ®ã. Khi møc
§iÒu chØnh doanh thu vµ ng©n s¸ch ®Ó chuÈn hãa
®é biÕn ®éng t¨ng lªn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng,
®iÒu kiÖn vµ møc ®é hëng lîi trong c¶ níc
th× hÖ thèng nµy sÏ ngµy cµng trë lªn kh«ng hiÖu
qu¶ trong viÖc x¸c ®Þnh ngêi nghÌo vµ ngêi dÔ bÞ
RÊt khã cã thÓ kÕt luËn vÒ tÝnh hiÖu qu¶ cña çc
tæn th¬ng, ®Æc biÖt ë nh÷ng vïng cã t×nh tr¹ng
c«ng cô b¶o trî x· héi cña ChÝnh phñ ViÖt Nam do

52
van de Walle 1998 tr. 32-4.
53
B¸o ço chi tiªu c«ng 2000 cña ChÝnh phñ vµ çc nhµ tµi trî; van de Walle 2001.
54
Van de Walle 1998 tr. 24.


§¹t çc môc tiªu

nhËp c (chñ yÕu ë thµnh thÞ)55. Bªn c¹nh ®ã, cßn thiªn tai, c¶ b¶o hiÓm mïa mµng; vµ nghiªn cøu
cã t×nh tr¹ng do khuyÕn khÝch ngêi d©n kh«ng vµ më réng n«ng nghiÖp theo híng cung cÊp
theo ®uæi çc c¬ héi kinh tÕ, nªn nh÷ng h¹n chÕ gièng c©y trång chÞu h¹n, lò lôt vµ ph¸t triÓn
cña hÖ thèng hiÖn t¹i sÏ b¾t ®Çu c¶n trë ®Õn t¨ng nhanh sau thiªn tai.
trëng kinh tÕ.
• Çc thay ®æi c¬ cÊu: trång rõng, x©y dùng, duy
tu vµ qu¶n lý c¬ së h¹ tÇng, kiÓm so¸t lò lôt vµ
Mét çch ®Ó ®¶m b¶o cã sù ®èi xö b×nh ®¼ng h¬n ë
c¬ së h¹ tÇng thuû lîi; n¹o vÐt vµ kiÓm so¸t lë
çc cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng kh¸c nhau ®ßi hái
s«ng; v.v...
yªu cÇu quan t©m râ rµng trong çc kÕ ho¹ch gi¶m
nghÌo ®ãi cña x·, huyÖn hoÆc tØnh ®Õn t×nh tr¹ng
• Quü Kh¾c phôc Thiªn tai, triÓn khai trªn c¬ së
dÔ bÞ tæn th¬ng vµ cÇn ®a ra nh÷ng híng dÉn
ph¶n øng, ®Ó tµi trî cho viÖc t¸i x©y dùng cÊp
phï hîp vÒ çch tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh tr¹ng dÔ bÞ
thiÕt sau thiªn tai çc c¬ së h¹ tÇng c«ng thiÕt
tæn th¬ng nµy. (Cã c¬ héi ®Ò thùc hiÖn viÖc nµy
yÕu vµ hç trî thu nhËp vµ t¹o viÖc lµm gióp phôc
khi ChiÕn lîc CPRGS ®îc ®a xuèng thùc hiÖn ë
håi 56 .
çc cÊp chÝnh quyÒn díi trung ¬ng). Mét biÖn
ph¸p bæ trî quan träng nh»m gi¶m bít nh÷ng bÊt
Ph¬ng ph¸p tæng hîp nµy ®Ó phßng tr¸nh, gi¶m
b×nh ®¼ng vÒ hëng lîi ®ã lµ cÇn nhÊn m¹nh ®Õn
nhÑ vµ ph¶n øng víi thiªn tai ®ßi hái ph¶i cã sù
tÇm quan träng cña viÖc th«ng tin cho c«ng d©n vÒ
phèi hîp hiÖu qu¶ cña rÊt nhiÒu çc tæ chøc (nh
çc quyÒn vµ quyÒn lîi. NhiÒu ngêi hëng lîi
Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n, Bé Giao
kh«ng biÕt t¹i sao hä l¹i ®îc hëng hoÆc liÖu møc
th«ng, Bé KÕ ho¹ch §Çu t, vv). §· ®¹t ®îc nhiÒu
hä hëng ®· ®óng cha. Râ rµng lµ hÇu hÕt nh÷ng
thµnh tùu ®¸ng kÓ trong viÖc phèi hîp gi÷a chÝnh
ngêi ®¸ng lÏ ®îc hëng lîi th× l¹i kh«ng ®îc
quyÒn vµ çc nhµ tµi trî ë miÒn Trung ViÖt Nam57:
mµ còng kh«ng biÕt g× vÒ nh÷ng quyÒn lîi cña hä.
cã kh¶ n¨ng tèt ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ ¸p dông
ViÖc thiÕu nhËn thøc ®Æc biÖt dÔ thÊy ë nh÷ng nhãm
ph¬ng ph¸p nµy ë nh÷ng n¬i kh¸c (nh §ång
d©n téc thiÓu sè kh«ng biÕt nãi hoÆc ®äc tiÕng ViÖt.
b»ng S«ng Cöu long).
Cung cÊp th«ng tin – b»ng çch d¸n lªn têng ë
trung t©m x· hoÆc qua ®µi hoÆc v« tuyÕn vµ b»ng
N©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ chÊt lîng dÞch vô
ng«n ng÷ phï hîp ë nh÷ng vïng mµ çc nhãm d©n
y tÕ vµ gi¸o dôc.
c chiÕm ®a sè kh«ng ph¶i lµ ngêi Kinh – sÏ
gióp gi¶m bít tû lÖ hëng lîi kh«ng ®îc yªu cÇu
ViÖc ®¶m b¶o tiÕp cËn dÞch vô kh¸m ch÷a bÖnh cã
do ngêi d©n kh«ng biÕt vÒ çc quyÒn lîi nµy.
thÓ chi tr¶ ®îc cho çc hé gia ®×nh nghÌo lµ träng
t©m cña viÖc gi¶m t×nh tr¹ng dÔ bÞ tæn th¬ng. Cam
X©y dùng ph¬ng ph¸p luËn cho phßng tr¸nh vµ
kÕt tøc th× cña chÝnh phñ ®èi víi vÊn ®Ò nµy – mµ
gi¶m nhÑ thiªn tai
cã lÏ b¾t ®Çu ë “çc x· nghÌo nhÊt” ®· ®îc x¸c
®Þnh – cã thÓ cã t¸c ®éng ®¸ng kÓ lªn kh¶ n¨ng
Do thiªn tai nghiªm träng dêng nh x¶y ra ngµy
ngêi nghÌo ®èi phã víi lo¹i rñi ro phæ biÕn vµ lµm
cµng thêng xuyªn, nªn ChÝnh phñ cÇn x©y dùng
suy yÕu con ngêi nµy. Lo¹i bá çc chi phÝ cho
çc kÕ ho¹ch vïng tæng hîp nh»m gi¶m bít kh¶
ngêi nghÌo (th«ng qua çc chÝnh s¸ch miÔn phÝ
n¨ng x¶y ra thiªn tai vµ gi¶m nhÑ hËu qu¶ khi thiªn
hiÖu qu¶, cã thÓ lµ sö dông mét biÖn ph¸p kh¸c tèt
tai x¶y ra. KÕ ho¹ch nµy gåm cã:
h¬n thÎ y tÕ miÔn phÝ) lµ mét phÇn cña gi¶i ph¸p.
• Çc biÖn ph¸p phi c¬ cÊu: hÖ thèng s½n sµng C¶i çch l¹i viÖc cÊp tµi chÝnh ®Ó cã thÓ thanh to¸n
®èi phã vµ ph¶n øng víi thiªn tai; quy ho¹ch vµ cho çc tr¹m y tÕ x·, cã thÓ trªn c¬ së trùc tiÕp theo
x©y dùng hÖ thèng dÉn níc tæng hîp, xem xÐt ®Çu ngêi, cã thÓ hç trî çc dÞch vô y tÕ ë cÊp nµy
çc quy chÕ vÒ x©y dùng; t vÊn vµ trî cÊp nh»m n¬i phÇn lín ngêi nghÌo kh¸m ch÷a bÖnh vµ ®¶m
khuyÕn khÝch x©y dùng çc c«ng tr×nh chèng b¶o ngêi cã thÎ y tÕ miÔn phÝ còng ®îc cung cÊp
chÞu ®îc søc tµn ph¸ cña giã vµ lò lôt; b¶o hiÓm dÞch vô y tÕ c«ng b»ng nh ngêi nh÷ng ngêi tr¶

55
Nhãm lµm viÖc vÒ vÊn ®Ò nghÌo 1999 trang 126; van de Walle 1998.
56
Ng©n hµng ThÕ giíi vµ çc tæ chøc kh¸c 2000 tr. 88-9; IFRCRCS 2001.
57
NDM Partnership 2001.

34


b»ng tiÒn mÆt. Çc thö nghiÖm vÒ ®ång tµi trî b¶o ViÖc n©ng cao tiªu chuÈn ch¨m sãc toµn diÖn th«ng
hiÓm y tÕ phøc t¹p h¬n ë Trung Quèc cã thÓ rÊt qua ®Çu t vµo vËt chÊt vµ ®µo t¹o còng cã ý nghÜa
®¸ng häc hái: ë vïng thµnh thÞ Trung quèc, ngêi v« cïng quan träng. ViÖc n©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp
ta ®· ®¹t ®îc thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong më réng cËn víi dÞch vô y tÕ vµ gi¸o dôc cã chÊt lîng qua
ph¹m vi vµ tÝnh bÒn v÷ng cña b¶o hiÓm b»ng çch c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n ®Ó gi¶m t×nh tr¹ng xa x«i
sö dông kÕt hîp tµi kho¶n tiÕt kiÖm ç nh©n, mét hÎo l¸nh cã lÏ lµ dÔ dµng h¬n x©y çc tr¹m y tÕ x·
nguån quü do ngêi sö dông lao ®éng tµi trî víi hay trêng häc. Çc ch¬ng tr×nh nh»m môc tiªu
kho¶n b¶o hiÓm cña chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ, víi ph¸t triÓn con ngêi – nh ch¬ng tr×nh
møc giíi h¹n chi tr¶ cô thÓ cña tõng lo¹i trong tõng PROGRESA ë Mª xi c« - còng cã thÓ gióp gi¶m
trêng hîp cô thÓ (xem Khung 9). nhu cÇu t¹o thu nhËp, tµi s¶n vµ tiÕt kiÖm do bÞ mÊt
c¬ héi cña çc hé nghÌo vµ dÔ bÞ tæn th¬ng khi
®Çu t vµo çc tr¹m y tÕ vµ trêng häc.
Khung 9: Nguån tµi chÝnh cho b¶o hiÓm Y tÕ
ë Trung Quèc §¬n gi¶n ho¸ viÖc ®¨ng ký hé khÈu cña nh÷ng
ngêi di c ®Õn thµnh thÞ.
T¹i Trung Quèc, phÝ b¶o hiÓm thùc thanh thùc
chi cña çc ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm b¾t buéc ë
BiÓu hiÖn râ rµng nhÊt cña t×nh tr¹ng biÕn ®éng vÒ
çc khu vùc thµnh thÞ hiÖn nay ®¹t møc kh¸ cao
d©n sè ngµy cµng t¨ng lªn liªn quan ®Õn nh÷ng vÊn
8-9% tæng møc l¬ng. Trong mét thö nghiÖm
®Ò nãi trªn lµ sè luîng d©n c kh«ng ®¨ng ký hé
nh»m lµm cho çc quü nµy trë lªn hiÖu qu¶ h¬n,
khÈu ë çc thµnh phè lín do hiÖn tîng di d©n tõ
hai thµnh phè ®· ¸p dông mét hÖ thèng theo ®ã
n«ng th«n ra thµnh thÞ g©y ra. ChÝnh phñ ®Ò ra môc
mét nöa kho¶n ®ãng gãp cña c«ng nh©n ®îc
tiªu t¨ng tû lÖ d©n sè thµnh thÞ trong tæng d©n sè
nép vµo çc tµi kho¶n tiÕt kiÖm ç nh©n, trong
quèc gia ®¹t trªn 40% vµo nh÷ng thËp kû tíi. NÕu
khi mét nöa kho¶n ®ãng gãp kia cña c«ng nh©n
®iÒu nµy x¶y ra, ®iÒu quan träng lµ nh÷ng ngêi di
nép vµo çc quü ®ãng gãp. Khi ngêi c«ng nh©n
d©n ®Õn çc trung t©m thµnh thÞ ph¶i ®îc c«ng
bÞ bÖnh, çc chi phÝ y tÕ kh¸c cña hä tríc hÕt
nhËn chÝnh thøc vÒ hé khÈu, ®iÒu nµy cho phÐp hä
sÏ ®îc thanh to¸n b»ng tµi kho¶n ç nh©n cña
cã quyÒn tiÕp cËn çc dÞch vô c¬ b¶n (gi¸o dôc, y tÕ
hä vµ çc kho¶n tiÕt kiÖm ç nh©n kh¸c. Tuy
vµ b¶o trî x· héi/X§GN). Trong chiÕn lîc CPRGS,
nhiªn, nÕu chi phÝ trong mét n¨m cô thÓ vît
ChÝnh phñ th«ng b¸o sÏ “cung cÊp tiÕp cËp çc dÞch
qu¸ trÞ gi¸ cã trong tµi kho¶n ç nh©n céng thªm
vô x· héi c¬ b¶n cho tÊt c¶ çc ngêi d©n thµnh thÞ,
5% tæng l¬ng cña ngêi lao ®éng, th× phÇn vît
kÓ c¶ nh÷ng ngêi kh«ng cã hé khÈu [vµ] x©y dùng
nµy sÏ ®îc quü ®ãng gãp (do ngêi sö dông
çc biÖn ph¸p gióp ngêi nghÌo t×m viÖc lµm ë nh÷ng
lao ®éng tµi trî) chi tr¶. NÕu chi phÝ y tÕ vît
vïng ®« thÞ”. Ngoµi ra, ChÝnh phñ sÏ “xem xÐt l¹i
qu¸ møc trÇn (b»ng 5 lÇn møc thu nhËp hµng
chÝnh s¸ch di c lao ®éng vµ chÝnh s¸ch ®¨ng ký hé
n¨m cña ngêi lao ®éng), th× chóng sÏ ®îc
khÈu ®Ó ngêi d©n cã thÓ dÔ dµng chuyÓn sang
mét chÝnh s¸ch b¶o hiÓm y tÕ bæ trî chi tr¶.
nh÷ng c«ng viÖc ®îc tr¶ l¬ng cao h¬n”58. §©y lµ
Tr«ng cã vÎ phøc t¹p, nhng hÖ thèng nµy ®·
mét quyÕt ®Þnh khã kh¨n: nã sÏ lµm t¨ng m¹nh
thµnh c«ng trong viÖc n©ng cao nhËn thøc cña
nhu cÇu vÒ çc dÞch vô x· héi ë thµnh thÞ vµ g©y ra
ngêi sö dông lao ®éng vµ ngêi lao ®éng vÒ
¸p lùc vÒ ng©n s¸ch cho chÝnh quyÒn çc thµnh phè.
chi phÝ y tÕ vµ thóc ®Èy çc bÖnh viÖn ph¶i hîp
Tuy nhiªn, ViÖt Nam cÇn x©y dùng mét thÞ trêng
lý ho¸ qui tr×nh chÈn ®o¸n vµ ch÷a bÖnh. HÖ
lao ®éng lu ®éng vµ linh ho¹t vµ cho phÐp nh÷ng
thèng nµy hiÖn t¹i ®· ®îc më réng sang 57
ngêi lao ®éng di c ®Õn çc trung t©m thµnh thÞ
thµnh phè kh¸c.
víi çc quyÒn lîi vµ b¶o ®¶m nh nh÷ng ngêi d©n
Nguån: Xiaoyi vµ nh÷ng ngêi kh¸c 1999 tr 71- kh¸c (xem Khung 10). SÏ cÇn ph¶i cã thªm çc
4 ; van Ginneken 1999 tr. 18-19 nguån lùc bæ sung.

58
ChÝnh phñ ViÖt Nam 2002, t. 132



Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh ®ã lµ cÇn cã ph¬ng
Khung 10: Di d©n, hé khÈu vµ ho¹t ®éng cña ph¸p tiÕt kiÖm tiÒn an toµn vµ cã hi väng vÒ kh¶
thÞ trêng lao ®éng ë Trung Quèc n¨ng sinh lîi. HiÖn t¹i, çc ch¬ng tr×nh tµi chÝnh
vi m« cña chÝnh phñ thêng cÊp çc kho¶n cho vay
Trung Quèc, gièng nh ViÖt Nam, trong nhiÒu
cã hç trî chø kh«ng ph¶i lµ çc c«ng cô tiÕt kiÖm59.
thËp kû qua ®· sö dông sæ hé khÈu ®Ó qu¶n lý
Çc ch¬ng tr×nh tiÕt kiÖm cÇn ph¶i cã b¶o ®¶m
an sinh x· héi, di d©n vµ nguån cung lao ®éng.
(®¶m b¶o cho sù an toµn cña tiÒn göi), tiÖn lîi (vÒ
Còng nh ViÖt Nam, m« h×nh nµy ®· dÉn ®Õn 2
®Þa ®iÓm vµ thñ tôc sao cho dÔ dµng göi vµ rót tiÒn
vÊn ®Ò. Thø nhÊt, nh÷ng ngêi di d©n tõ n«ng
göi), dÔ dµng rót tiÒn (cung cÊp cho ngêi göi c«ng
th«n ra thµnh thÞ sÏ ®èi mÆt víi çc t×nh tr¹ng
cô rót tiÒn mÆt nhanh chãng) vµ h×nh thøc v« danh.
dÔ bÞ tæn th¬ng cô thÓ, do hä kh«ng thÓ lµm
Kho¶n tiÒn göi ph¶i ®îc b¶o ®¶m chèng l¹i l¹m
viÖc chÝnh thøc nÕu kh«ng cã hé khÈu vµ chØ
ph¸t vµ nh÷ng sôp ®æ thÓ chÕ (hµm ý cÇn cã qu¶n
®îc tiÕp cËn h¹n chÕ víi çc dÞch vô x· héi.
lý tèt, ®iÒu tiÕt hiÖu qu¶ vµ th«ng b¸o râ rµng c«ng
Thø hai, nh÷ng ngêi d©n n«ng th«n bÞ nh÷ng
khai vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi göi vµ mét sè
vÊn ®Ò ®ã g©y c¶n trë cho viÖc di c sÏ gãp
hÖ thèng b¶o hiÓm tiÒn göi) 60. Mét ch¬ng tr×nh
phÇn vµo t×nh tr¹ng d thõa cung lao ®éng ë
nh vËy sÏ lµ lùa chän rÊt hÊp dÉn cho chiÕn lîc
n«ng th«n. KÕt qu¶ lµ, ChÝnh phñ Trung Quèc
tiÕt kiÖm mµ ngêi nghÌo sö dông khi thiÕu çc lùa
gÇn ®©y ®· th«ng b¸o dù ®Þnh xo¸ bá mét sè
chän: ch¼ng h¹n nh mua gia sóc hoÆc vµng.
qui ®Þnh cña hÖ thèng cÊp hé khÈu nh»m tù do
ho¸ thÞ trêng lao ®éng vµ gióp hµng chôc tiÖu
ViÖc tiÕp tôc cho vay víi l·i suÊt thÊp h¬n l·i suÊt
ngêi d©n ë n«ng th«n Trung quèc t×m viÖc lµm.
thÞ trêng cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn
Trung Quèc hiÖn nay còng ®ang thµnh lËp “hÖ
N«ng th«n, Ng©n hµng dµnh cho Ngêi nghÌo vµ
thèng ®¨ng ký lao ®éng”, theo hÖ thèng nµy
rÊt nhiÒu çc ch¬ng tr×nh ®Æc biÖt ®ang nhËn ®îc
ngêi d©n cã thÓ yªu cÇu hëng trî cÊp trªn c¬
sù hç trî m¹nh mÏ cña ChÝnh phñ. Tuy nhiªn, nhiÒu
së çc tæ chøc b¶o hiÓm x· héi míi ®îc thµnh
nghiªn cøu ®· cho thÊy nh÷ng h¹n chÕ cña chÝnh
lËp chø kh«ng ph¶i çc lo¹i h×nh kh¸c. Tuy
s¸ch nµy vµ ®· ®Ò nghÞ cÇn nghiªn cøu l¹i l·i suÊt
nhiªn, thay ®æi nµy sÏ diÔn ra tõ tõ. Çc h¹n
cña çc kho¶n cho vay nh lµ c«ng cô dù b¸o tríc
chÕ nµy sÏ tån t¹i l©u h¬n ë çc thµnh phè lín
cÇn thiÕt trong viÖc cung cÊp çc c«ng cô tiÕt kiÖm.
nh Thîng H¶i, B¾c Kinh vµ Qu¶ng Ch©u lµ
TiÕt kiÖm cã ý nghÜa v« cïng quan träng: viÖc ChÝnh
nh÷ng n¬i ®· ph¶i g¸nh chÞu søc Ðp vÒ dÞch vô
phñ mong muèn cung cÊp dÞch vô tiÕt kiÖm cho
x· héi do tèc ®é t¨ng trëng nhanh vµ quy m«
ngêi nghÌo, ch¼ng h¹n nh th«ng qua çc bu
lín g©y ra. Vµ nh÷ng ngêi kh«ng ë ®©y chØ cã
côc, nh ®Ò nghÞ trong ChiÕn lîc CPRGS, lµ mét
thÓ xin nhËp hé khÈu nÕu hä ®· cã nhµ hîp
bíc ®i rÊt tÝch cùc61. Sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc tµi
ph¸p vµ mét nguån thu nhËp æn ®Þnh.
chÝnh vi m« tù duy tr× vµ hiÖu qu¶ cÇn g¾n víi c¶i
Nguån: B¸o Viet Nam News Thø n¨m ngµy 30 çch ng©n hµng réng lín h¬n b»ng ph¬ng thøc
th¸ng 8 n¨m 2001 tÝch cùc vµ s¸ng t¹o n©ng cao tÇm víi cña dÞch vô
vµ x©y dùng khu«n khæ ph¸p luËt phï hîp cho çc
tæ chøc vµ ho¹t ®éng tµi chÝnh nhá.

§iÒu chØnh çc ch¬ng tr×nh tµi chÝnh vi m« lµm X©y dùng çc c«ng cô b¶o hiÓm võa kh¶ n¨ng vµ
cho chóng trë thµnh çc c«ng cô gi¶m nghÌo vµ hiÖu qu¶.
qu¶n lý rñi ro hiÖu qu¶ h¬n.
§èi víi mét sè nhãm d©n c vµ mét sè d¹ng rñi ro,
VÉn cã kh¶ n¨ng ®Ó tµi chÝnh vi m« ë ViÖt Nam ch¬ng tr×nh b¶o hiÓm lµ mét h×nh thøc b¶o vÖ hiÖu
ph¸t huy kh¶ n¨ng tÝch cùc h¬n nhiÒu trong viÖc qu¶ chèng l¹i rñi ro thu nhËp gi¶m hoÆc tiªu dïng
gãp phÇn gi¶m nghÌo vµ t×nh tr¹ng dÔ bÞ tæn th¬ng. t¨ng62. Khi thu nhËp trung b×nh t¨ng lªn, ChÝnh phñ

59
Mét sè c«ng cô tiÕt kiÖm ®îc ®a ra (nh th«ng qua Bu ®iÖn vµ Héi Liªn hiÖp Phô n÷), song quy m« cña çc c«ng cô nµy cßn kh¸ nhá.
60
Nhãm lµm viÖc vÒ vÊn ®Ò nghÌo 1999 tr. 114; McCarty 2001.
61
Bé L§TBXD 2001 tr. 17.
62
Haughton et al 2001 tr. 15.

36

Xoa doi giam ngheo

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (16)

Destacado

Destacado (16)

Similar a Xoa doi giam ngheo

Similar a Xoa doi giam ngheo (20)

Más de foreman

Más de foreman (20)

Último

Último (20)

Xoa doi giam ngheo