Chia sẽ kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
1. Chia sÎ kinh nghiÖm
sö dông c«ng nghÖ th«ng tin
trong d¹y vµ häc
NHÀ XU T B N Microsoft®
GIÁO D C
2.
3.
4. M cl c
Ph n I Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p ................ 7
Hư ng d n ng nghi p ........................................................................ 8
Hư ng d n ng nghi p là gì? ........................................................ 8
Các y u t c n chu n b trư c khi th c hi n hư ng d n ng
nghi p .............................................................................................. 9
Ho t ng 1: Cùng tìm hi u v hư ng d n ng nghi p .............. 10
Ho t ng 2: Vai trò và trách nhi m c a ngư i hư ng d n ng
nghi p ............................................................................................ 10
Ho t ng 3: S h tr c a nhà trư ng v i chương trình hư ng
d n ng nghi p ............................................................................ 16
Ho t ng 4: Nh ng câu h i thư ng g p v Chương trình hư ng
d n ng nghi p ............................................................................ 20
T i sao nên s d ng mô hình hư ng d n ng nghi p? ................. 28
Ph n II Th c hi n hư ng d n ng nghi p ....................................... 31
Hư ng d n tr c ti p ............................................................................. 32
Ho t ng 1: Thi t l p quy t c làm vi c nhóm............................... 32
Ho t ng 2: Khám phá kĩ năng giao ti p ..................................... 36
Ho t ng 3: Th c hành kĩ năng giao ti p và nh n xét................. 45
Hư ng d n ng nghi p qua môi trư ng m ng ............................... 54
Ho t ng 1. Làm quen v i trang web Hư ng d n ng nghi p
toàn c u ......................................................................................... 54
Ho t ng 2. Xây d ng h sơ tài li u tham kh o cho công vi c
hu n luy n ..................................................................................... 59
Ho t ng 3. Thi t k và xây d ng và s d ng bài h c trên m ng67
5.
6. Ph n I
Tìm hi u v chương trình
hư ng d n ng nghi p
7. Hư ng d n ng nghi p
Hư ng d n ng nghi p là gì?
Hư ng d n ng nghi p là phương pháp phát tri n chuyên nghi p
và hi u qu c i ti n vi c d y h c và tăng cư ng quan h c ng
tác gi a các ng nghi p. ó là quá trình trao i thông tin, qua ó
giáo viên chia s ki n th c chuyên môn c a mình v i ng nghi p,
trao i ý ki n, h tr và tr giúp nhau hoàn thi n các kĩ năng
hi n có, b sung nh ng kĩ năng m i và/ho c gi i quy t các v n
liên quan t i l p h c.
Hư ng d n ng nghi p th c ch t là quá trình giáo viên giúp
ng nghi p l p k ho ch và th c hi n các ho t ng nh m s
d ng các phương ti n công ngh thông tin trong gi ng d y, góp
ph n i m i phương pháp và nâng cao hi u qu d y và h c.
Hư ng d n ng nghi p cũng bao g m c vi c tham gia các l p t p
hu n cùng ng nghi p áp d ng các kĩ năng tri n khai và ho n
thành các ho t ng d y – h c. V i m t chương trình thích h p
m b o s h tr , tình b n bè và các ý ki n ph n h i trong m t
th i gian nh t nh, giáo viên s có nh ng thay i tích c c, có ý
nghĩa trong quan h và phong cách làm vi c c a mình. Hư ng d n
là quá trình liên t c, bao g m m t giai o n hư ng d n và sau ó là
ti p t c hư ng d n theo nhi u cách khác nhau.
Năm ch c năng c a hư ng d n ng nghi p thành công là:
Tính b n bè: Giáo viên chia s thành công và th t b i c a mình
khi ho t ng theo mô hình d y m i,. Ho t ng này có tác
d ng gi m i c m giác cô l p trong m i chúng ta;
Ph n h i: ng nghi p nêu lên t ng ph n h i khách quan,
không ánh giá v phương th c th c hi n các kĩ năng mà mô
hình m i xu t;
Phân tích: Giáo viên tr giúp nhau ti p t c th c hi n vi c ki m
soát i v i cách ti p c n khác cho t i khi t ư c m c t
ch , t nhiên và linh ho t;
Thích nghi: Giáo viên làm vi c cùng nhau kh p mô hình
d y cho phù h p v i nhu c u c a h c sinh trong l p và
8. Hư ng d n ng nghi p 9
H tr : Hư ng d n viên cung c p m i h tr c n thi t khi các
giáo viên b t u áp d ng chi n lư c m i.
Quá trình hư ng d n ng nghi p có th th c hi n theo b n mô
hình sau ây: công ngh , h c ư ng, thách th c và hư ng d n t .
Hư ng d n kĩ thu t nh m t o i u ki n thu n ti n cho vi c chuy n
t hư ng d n t i ch c sang th c t l p h c. Phương th c này thúc
y tính ch t h c ư ng và chia s i tho i nghi p v . Lo i hình
này cung c p cho giáo viên ngôn ng th o lu n các quan i m
chuyên môn.
Hư ng d n h c ư ng chia s các m c ích chung c a vi c hoàn
thi n th c t d y, thúc y h c ư ng, và y m nh trao i
chuyên môn v i hư ng d n kĩ thu t. Tuy nhiên, nó cũng giúp cho
giáo viên có th phân tích sâu hơn v nh ng ho t ng ã th c hi n
trên l p h c. M c ích dài h n c a hu n luy n h c ư ng là c i
thi n vi c t duy trì d y t t.
Hư ng d n thách th c nói t i vi c áp d ng các kĩ thu t hư ng d n
gi i quy t nh ng tình hu ng tr c tr c. T (có th bao g m các
giáo viên, ngư i tr giúp giáo viên, th thư và ngư i qu n lí) làm
vi c cùng nhau ti p t c gi i quy t nh ng v n n y sinh trong
quá trình thi t k và th c thi bài d y. Hư ng d n thách th c thư ng
cho k t qu là b n k ho ch chính th c ư c m i thành viên tham
d thông qua.
Hư ng d n t là m t bi n th c a hư ng d n ng nghi p trong
ph m vi m t t . Gi ng viên th nh gi ng hay các giáo viên m i, thay
vì quan sát giáo viên trong l p, thì cùng d y v i h luôn. Các giáo
viên m i này ph i có tri th c chuyên gia khá t t v phương pháp
lu n. Hư ng d n viên và giáo viên l p k ho ch, d y và ánh giá
bài h c gi ng như các i tác.
Các y u t c n chu n b trư c khi th c hi n hư ng
d n ng nghi p
Trư c khi th c hi n h th ng hư ng d n ng nghi p chúng ta c n
xem xét nh ng i u ki n sau ây:
Nh ng ngư i tham gia c n có nh n th c chung r ng h ã d y
t t nhưng h còn có th d y t t hơn n a trên cơ s c i ti n i u
h ang làm. Kinh nghiêm này ư c úc k t t các trư ng ã
9. 10 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
thu ư c nh ng hi u qu trong ho t ng hư ng d n ng
nghi p.
Giáo viên và ngư i qu n lí ph i tin c y l n nhau.
Ph i s m hình thành m t b u không khí thân ái trong trư ng
các thày cô c m nh n ư c r ng m i ngư i chăm sóc l n nhau
và s n lòng giúp nhau.
Ho t ng 1: Cùng tìm hi u v hư ng d n ng
nghi p
Th nào là hư ng d n ng nghi p? Theo quan i m c a Microsoft
thì hư ng d n ng nghi p là gì?
V i s tr giúp c a ngư i i u hành, trong ho t ng này, các
thành viên s ti n hành các bư c sau:
Bư c 1: H c viên s d ng công c tìm ki m www.msn.com tìm
nh nghĩa v hư ng d n ng nghi p trên Internet.
Bư c 2: H c viên theo nhóm 5 ngư i, trao i v nh ng thông tin
ã tìm ư c i n m t th ng nh t v nh nghĩa ho t ng
hư ng d n ng nghi p.
Bư c 3: C l p cùng xem m t o n video v ho t ng hư ng d n
ng nghi p.
Bư c 4: T ng nhóm th ng nh t l i m t l n n a v nh nghĩa
hư ng d n ng nghi p.
Bư c 5: i di n t ng nhóm chia s v i c l p v nh nghĩa mà
nhóm ã xây d ng ư c.
Sau khi ngư i i u hành th ng nh t nh nghĩa, c l p s chuy n
sang ho t ng 2 nh m làm rõ hơn n a nh ng vai trò c th c a
hư ng d n viên ng nghi p.
Ho t ng 2: Vai trò và trách nhi m c a ngư i
hư ng d n ng nghi p
Ngư i hư ng d n ng nghi p có vai trò và trách nhi m như th
nào?
10. Hư ng d n ng nghi p 11
Bư c 1:
T ng cá nhân suy nghĩ và tr l i 3 câu h i sau ây (vi t nháp ý tr
l i t ng c a t ng câu h i):
1. M c tiêu ch y u c a m t ngư i hư ng d n ng nghi p là gì?
2. Vai trò và trách nhi m c a ngư i hư ng d n ng nghi p có th
là gì?
3. Nh ng ng nghi p mong i gì t ngư i hư ng d n ng
nghi p khi chia s v i h ?
Bư c 2:
Ho t ng này giúp b n tìm hi u rõ hơn và b t u xác nh nh ng
vai trò quan tr ng nh t c a ngư i hư ng d n. Trong vòng 15 phút
t i m i ngư i cùng bàn v vai trò và trách nhi m c a ngư i hư ng
d n.
1. Hãy ki m tra ch c ch n b n ang ho t ng trong cùng m t
nhóm v i các giáo viên cùng trư ng mình.
2. Vào u bu i h c, nhóm c a b n ã xác nh th nào là hư ng
d n ng nghi p. Bây gi xin hãy dành 1 n 2 phút xem l i
k t qu th o lu n c a nhóm b n.
3. Theo nhóm, trong kho ng 5 phút, hãy xem qua B ng li t kê v
Vai trò và Trách nhi m c a ngư i hư ng d n và ánh d u vào
nh ng i m mà b n cho là phù h p nh t v i m c tiêu giúp
giáo viên trong trư ng b n có th s d ng công ngh thông tin
m t cách hi u qu hơn vào bài d y.
4. Sau khi ã xem toàn b b ng li t kê, hãy th o lu n v ba vai trò
quan tr ng nh t i v i ngư i hư ng d n trư ng b n và lí gi i
t i sao nh ng vai trò này l i quan tr ng.
5. Nhóm b n c n phân công ngư i ghi l i nh ng trao i c a
nhóm.
B n có th th y r ng sau này, khi v trư ng, vai trò c a b n có th
thay i sau khi b n trao i v i các ng nghi p trong trư ng.
i u ó là t nhiên. B n nên thu th p các ý ki n c a ng nghi p
óng góp cho mình trong quá trình chia s . B n s th y m i vi c d
dàng hơn nhi u n u như b n có thêm ư c nh ng giáo viên tham
gia chia s cùng v i b n và n u như h th u hi u vai trò c a b n.
11. 12 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
B NG LI T KÊ VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHI M
C A NGƯ I HƯ NG D N NG NGHI P
Chú ý: Các ý ư c li t kê dư i ây ã c g ng c p m i nhi m
v có th có c a m t ngư i hư ng d n ng nghi p trong vi c tích
h p công ngh thông tin trong d y h c. M t ngư i hư ng d n
không nh t thi t ph i th c hi n t t c nh ng vai trò/trách nhi m
ư c li t kê trong dư i ây.
B n hãy xem xét nh ng vai trò và trách nhi m có th có c a m t
ngư i hư ng d n trong s tương quan v i th i gian và các ngu n
l c s n có c a trư ng mình. L a ch n vai trò mà b n có th th c
hi n b ng cách ánh d u ( ) vào ô tr ng k bên. B n có th b
sung thêm nh ng vai trò khác chưa có trong danh sách vào nh ng
dòng tr ng.
= Có, tôi d nh s th c hi n th c hi n công vi c này.
= Không, tôi s không th c hi n công vi c này. (b tr ng)
? = Tôi không bi t.
H tr
Giúp ng nghi p trong vi c vi t/ s a i nh ng bài h c, bài
gi ng ho c ho t ng d a trên tiêu chu n có s n cũng như tiêu
chí v m t áp d ng công ngh thông tin.
Chia s nh ng d án c a h c sinh ho c nh ng ý tư ng mà ng
nghi p có th s d ng trong l p h c c a mình.
Giúp ng nghi p xác nh nh ng n i dung nào trong giáo trình
phù h p v i vi c ưa công ngh thông tin vào gi ng d y.
Gi i thi u nh ng bài h c có ng d ng công ngh thông tin.
Cùng gi ng bài h c có s d ng công ngh thông tin.
Giúp ng nghi p trong m t bu i d y có s d ng công ngh
thông tin mà các b n ã cùng nhau chu n b
Rút kinh nghi m v i ng nghi p v nh ng m t thành công và
chưa thành công và cách th c s a i bài gi ng trong tương lai
như th nào cho hi u qu hơn.
êf xu t nh ng m u cho h c sinh có th s d ng làm bài t p .
Hư ng d n t ng bư c m t h tr quá trình thao tác s d ng
các ph n m m ng d ng.
12. Hư ng d n ng nghi p 13
Hư ng d n s d ng Qui trình Thi t k ngư c (Backward Design
Process) xây d ng m t bài gi ng.
Làm m u theo nhi u ti p c n khác nhau v vi c ưa công ngh
thông tin vào l p h c c a chính b n.
Hư ng d n v cách qu n lý và ánh giá các bài t p làm vi c theo
nhóm.
Các vi c khác:
T ch c
L a ch n ng nghi p tham d vào ho t ng chia s này.
Lên l ch g p m t nh ng ng nghi p tham gia.
L a ch n danh sách và công c c n thi t khi xây d ng k ho ch
v i t ng ng nghi p.
L p m c tiêu v i nh ng ng nghi p tham gia v nh ng gì h
mu n th c hi n trong năm.
Xây d ng bi n pháp làm th nào b n s ánh giá ư c nh ng
n i dung nói trên và m c tiêu c a b n.
Các vi c khác:
Qu n lý
Giúp ng nghi p s p x p các thi t b trong l p h c các nhóm
h c sinh có th d dàng ti p c n.
Giúp ng nghi p lên k ho ch s d ng thi t b . Có s d ng
phòng lab hay không? ng nghi p có nên thay phiên nhau trong
l p h c hay không? H c sinh s làm vi c c l p hay làm vi c
theo nhóm?
Giúp ng nghi p chu n b bài gi ng: cài t ph n m m c n thi t
trong máy tính và m b o cho máy tính ho t ng suôn s .
Giúp ng nghi p chu n b bài gi ng b ng cách cung c p m t bài
gi ng m u ho c l a ch n nh ng tài li u trên m ng ho c xây d ng
các công c h tr cho bài d y.
Giúp ng nghi p t ánh giá nh ng kĩ năng và ki n th c v
công ngh thông tin c a h .
13. 14 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Giúp ng nghi p theo dõi ư c s ti n b c a chính mình.
S d ng k t qu ánh giá xác nh nhu c u phát tri n chuyên
môn c a nh ng ng nghi p cùng tham d ho t ng v i b n.
Các vi c khác:
Phát tri n chuyên môn
Xây d ng k ho ch ho t ng c a t p th ng nghi p mà s giúp
các ng nghi p khác th c hi n nh ng bài gi ng ã xây d ng
trư c.
T ch c nh ng bu i trao i chuyên môn cho các nhóm ng
nghi p trong trư ng.
Lên l ch trình / ph bi n các ho t ng phát tri n chuyên môn c a
các ng nghi p trong vùng cho nh ng ng nghi p trong trư ng
ư c bi t.
Cung c p cho h i ng giáo viên nh ng thông tin m i qua nh ng
cu c h i th o và các cơ h i phát tri n chuyên môn.
Cung c p thông tin v tài li u t h c và ào t o.
Các vi c khác:
H tr kĩ thu t
H tr kĩ thu t m c cơ b n.
Liên l c v i nh ng ngư i h tr kĩ thu t trong vùng.
Các h tr khác:
Bư c 3:
M i thành viên c t li t kê v Nh ng c i m c a m t ngư i
hư ng d n ng nghi p thành công.
1. Th o lu n l p: Làm th nào mà nh ng c i m này l i có th
h tr ho t ng hư ng d n ng nghi p thành công.
14. Hư ng d n ng nghi p 15
2. B n có th s d ng nh ng ý tư ng này sau, vì i m c n quan
tâm khi th o lu n v i các ng nghi p trong nhóm là xác nh
vai trò quan tr ng nh t c a ngư i hư ng d n ng nghi p trong
b i c nh c th c a trư ng c a b n.
C I M C A M T NGƯ I
HƯ NG D N NG NGHI P THÀNH CÔNG
Có kh năng xây d ng ni m tin v i ng nghi p
Có th thuy t ph c ngư i khác tham gia chương trình hu n
luy n
Bi t d a trên nh ng nhu c u c a ng nghi p.
T o ra cơ h i h c s d ng và khai thác các ph n m m m i.
Bi t làm vi c theo nhóm.
Giao ti p t t, bi t l ng nghe ng nghi p
Bi t ư c nh ng gì ng nghi p thư ng v n d ng trong l p
h c
Có th ch ra cho ng nghi p cách thay i nh ng gì h
ang làm b ng nh ng bi n pháp t t hơn ch không ơn
thu n gi i thi u công ngh thông tin.
Có kh năng xu t v i ng nghi p nhi u s l a ch n và
h t mình quy t nh l a ch n phương pháp b ích thi t
th c cho mình.
Luôn có k ho ch d phòng trong trư ng h p x y ra nh ng
s c và tr c tr c liên quan n thi t b công ngh thông tin.
Bi t t ch c công vi c c n th n, lên k ho ch trư c khi làm
vi c v i ng nghi p.
N i quy làm vi c nghiêm túc.
Nh n bi t ư c có r t nhi u công vi c phát sinh, bao g m
c vi c t mình xây d ng giáo án cho ngư i d y thay khi
h ang tham gia hu n luy n
T o ra m t môi trư ng an toàn, ch p nh n nh ng r i ro,
không mang tính e do , không mang tính phán xét mà
ng thu n.
15. 16 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Linh ho t
Không coi thư ng ng nghi p, không bao gi phát ngôn
nh ng câu tương t như sau: “T i sao anh (ch ) không th
làm ư c vi c ó?”
Có ki n th c c chi u sâu l n chi u r ng giúp
ng nghi p, nh ng ngư i ang nh ng trình r t khác
nhau trong quá trình làm quen v i công ngh thông tin, bao
g m c ki n th c v phương pháp hư ng d n.
Bi t t ch c, b trí m t phòng h c s d ng nhi u thi t b
công ngh thông tin.
ư c t p th giáo viên công nh n là m t giáo viên gi i/xu t
s c.
Ho t ng 3: S h tr c a nhà trư ng v i chương
trình hư ng d n ng nghi p
V i tư cách là ngư i hư ng d n ng nghi p t i ơn v , b n s
không th t ư c m c tiêu n u b n hành ng ơn c. Ho t
ng th ba này s giúp b n xác nh thêm nh ng y u t b n
hoàn thành t t vai trò c a mình, c bi t là v i s ng h c a nhà
trư ng.
L p k ho ch thành công - S h tr c a nhà
trư ng
Hư ng d n ng nghi p là vi c áng quí nhưng là công vi c khó.
N u không có s h tr phù h p c a trư ng hay t Phòng/S Giáo
d c thì công vi c này s tr nên khó khăn hơn r t nhi u và có th
không th c hi n ư c. Do ó, ho t ng th ba này ư c thi t k
giúp b n xác nh ti n trình h tr ng nghi p c a b n t i
trư ng mình s di n bi n ra sao và trư ng b n có th h tr b n
như th nào trong công vi c y ý nghĩa này.
Bư c 1:
Chúng ta ã tham gia gi i thi u ho c tri n khai m t s chương
trình m i t i trư ng mình, thí d như các chương trình liên quan
n chuyên môn, hay chúng ta ã t ng óng vai trò là ngư i thúc
y s thay i văn hóa trong trư ng mình. Chúng tôi mu n b n
16. Hư ng d n ng nghi p 17
rút ra nh ng kinh nghi m t nh ng thành công trư c ây v n
d ng cho giai o n nh hình chương trình hư ng d n ng nghi p
t i trư ng mình.
1. B n hãy dành ra dăm phút xác nh nh ng i u ki n nào ã
giúp trư ng b n thành công ho c ã t ư c m t vài ti n b
ban u khi th c thi m t chương trình m i. Hãy nh li t kê l i
th t nhanh nh ng ý tư ng c a b n.
2. Ngư i i u hành s yêu c u b n báo cáo l i v i c l p và ghi
l i nh ng ý ki n c a b n.
Bư c 2:
Trư c ây b n ã nghĩ n m t vài phương th c giúp cho vi c
hư ng d n ng nghi p tr thành m t ph n ho t ng h u cơ c a
trư ng b n. Bây gi b n hãy suy nghĩ xem làm th nào chương
trình này có th phù h p v i các k ho ch, ho t ng khác c a nhà
trư ng.
Phù h p v i k ho ch ào t o c a nhà trư ng: M i trư ng u có
m t chi n lư c riêng, các ưu tiên v h c thu t riêng và các m c tiêu
riêng. Do ó, ngư i hư ng d n ng nghi p c n ph i t p trung
làm sao giúp các ng nghi p trong trư ng s d ng ư c công
ngh mà l i t ư c m t trong nh ng m c tiêu chung c a nhà
trư ng.
Phù h p v i k ho ch phát tri n công ngh c a nhà trư ng: Chi n
lư c phát tri n công ngh c a nhà trư ng có phù h p v i các m c
tiêu c a trư ng b n hay không? N u có, b n có th ti p t c v i k
ho ch c a mình trong vi c tích h p công ngh nh m h tr k
ho ch c a trư ng b n. N u không, b n có th ph i thay i k
ho ch công ngh c a b n.
Phù h p v i các cá nhân giáo viên trong trư ng: Làm th nào
m t ngư i hư ng d n ng nghi p giúp ư c các ng nghi p
bi t cách tích h p công ngh vào các ho t ng trong l p h c hi u
qu mà l i phù h p v i m c tiêu ào t o c a nhà trư ng? Làm th
nào ng nghi p c a b n phát tri n ư c các kĩ năng c n thi t
cho vi c s d ng công ngh m t cách hi u qu ?
Bi t i u ch nh ho t ng c a mình cho phù h p v i k ho ch c a
nhà trư ng s giúp các ng nghi p c a b n th y r ng h có th t
b thói quen làm vi c tách bi t, cá nhân làm vi c như m t c ng
ng h p tác và chia s thông tin m i thông tin.
17. 18 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Xây d ng b n th a thu n h tr v i Nhà trư ng
Bư c 3:
B n ã th o lu n v vi c i u ch nh phù h p gi a k ho ch c a nhà
trư ng và ho t ng hư ng d n ng nghi p. C n ph i nh n th c
rõ r ng, s h tr c a nhà trư ng và Phòng/S Giáo d c là r t c n
thi t m b o thành công cho nh ng ho t ng mang tính i
m i, như vi c hư ng d n ng nghi p ch ng h n. B n th a thu n
h tr c a nhà trư ng yêu c u nhà trư ng và Phòng/S Giáo d c có
nh hư ng rõ ràng trong vi c h tr quá trình hư ng d n ng
nghi p t i các ơn v .
1. Hãy xem b n Th a thu n h tr c a nhà trư ng.
2. Hãy ghi l i nh ng gì có th phát sinh khi c Th a thu n h
tr c a nhà trư ng. Tr l i nh ng câu h i này là c n thi t cho
vi c phát tri n m t k ho ch hư ng d n ng nghi p hi u qu
và b n v ng.
3. Lưu ý, khi xây d ng b n th a thu n theo các g i ý dư i ây thì
càng c th càng t t. Ví d , b n có th nói r ng nhà trư ng t o
i u ki n v m t th i gian cho vi c hư ng d n ng nghi p
như dành th i gian ngh là 4 ngày cho m i ngư i hư ng d n và
hai ngày ngh cho m i giáo viên tham d .
TH A THU N H TR C A NHÀ TRƯ NG
Các chuyên gia v phát tri n chuyên môn cho r ng nhà trư ng c n
chú ý 6 v n sau ây m b o chương trình hư ng d n ng
nghi p ư c thành công.
1. Li u i ngũ cán b giáo viên c a trư ng có th c i ti n ch t
lư ng trư ng mình không?
2. Li u cán b giáo viên c a trư ng có th y h ng thú và kiên nh
theo u i ho t ng này hay không?
3. T t c m i ngư i ã n m b t ư c v n chưa?
4. Lãnh o nhà trư ng có s n sàng ng h chương trình này?
5. Cán b giáo viên nhà trư ng ã ư c chu n b cho nh ng vai
trò m i này chưa?
18. Hư ng d n ng nghi p 19
6. i u gì ch ng minh chương trình hư ng d n ho t ng hi u
qu ?
Hãy miêu t v n t t b n s l p k ho ch như th nào trên cơ s
nh ng câu h i trên.
............................................................................................................
............................................................................................................
Vai trò và trách nhi m c a giáo viên hư ng d n
Giáo viên hư ng d n, theo b n, óng vai trò như th nào?
Chúng tôi hi u r ng có th b n không xác nh ư c m t cách
chính xác vai trò c a giáo viên hư ng d n trong trư ng b n; tuy
nhiên, b n hãy cung c p cho chúng tôi nh ng kh năng mà b n
ang quan tâm n.
............................................................................................................
............................................................................................................
C u trúc
Giáo viên hư ng d n s làm vi c v i ai?
............................................................................................................
............................................................................................................
Li u chương trình hư ng d n ng nghi p có th c hi n v i t ng
ngư i m t hay không? Li u giáo viên hư ng d n s làm vi c v i
nhóm giáo viên cùng kh i l p hay nh ng ngư i d y cùng b
môn? Ho c li u giáo viên hư ng d n c a b n có làm vi c v i s
lư ng giáo viên l n hơn không?
............................................................................................................
............................................................................................................
Th i gian
Khi nào thì giáo viên hư ng d n và giáo viên tham d có th g p
m t? (Th i gian xin ngh , th i gian xây d ng giáo án chung, sau
gi lên l p…)
............................................................................................................
............................................................................................................
19. 20 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Thù lao
B n có cho r ng giáo viên hư ng d n nên ư c nh n thù lao hay
không? N u có, bao nhiêu, và thù lao ó dành cho vi c gi?
............................................................................................................
............................................................................................................
ánh giá:
B n ánh giá như th nào v s thành công c a chương trình hư ng
d n ng nghi p này? Nhà trư ng và b n s d ng phương pháp
nào ánh giá ư c s thành công c a chương trình hư ng d n
ng nghi p trong trư ng c a b n và tác ng c a chương trình
này i v i k t qu h c t p c a h c sinh?
............................................................................................................
............................................................................................................
Ngân sách:
Ngu n tài chính nào s dành cho th i gian ngh , ào t o ho c ti n
thù lao mà t p th nhà trư ng có th (ho c s ) cung c p th c
hi n công vi c hư ng d n ng nghi p này?
............................................................................................................
............................................................................................................
Ho t ng 4: Nh ng câu h i thư ng g p v
Chương trình hư ng d n ng nghi p
M t s vai trò c a giáo viên hư ng d n.
Giúp giáo viên phát tri n t m nhìn
Giáo viên hư ng d n có th giúp ng nghi p phát tri n t m
nhìn b ng cách ch ra r ng công ngh thông tin có th giúp h c
sinh t nh ng chu n ki n th c ra sao. B n có th tham kh o
thông tin v nh ng giáo viên hư ng d n giúp thi t k các ho t
ng h c t p d a trên nh ng chu n ki n th c thông qua các ví
d bài d y c p ti u h c và trung h c cơ s trong các trang
web sau ây.
http://ttt.pugetsoundcenter.org/projects/2003/t2ci03074/weblesson.
htm
20. Hư ng d n ng nghi p 21
http://ttt.pugetsoundcenter.org/projects/2003/t2ci03052/weblesson.htm
ưa ra nh ng l i khuyên và s tr giúp thân thi n
H u h t các ho t ng hư ng d n ng nghi p di n ra m t
cách t nhiên, không chính th c khi giáo viên hư ng d n g p
ng nghi p trong các ngày lên l p bình thư ng. Nh ng trao
i như v y có th ư c th c hi n t i phòng ngh c a giáo viên,
t i hành lang hay th m chí t i quán gi i khát ho c quán ăn trưa.
Giáo viên có th mong nh n ư c nh ng l i khuyên k p th i.
Ví d , m t giáo viên có th h i b n v các ngu n tài li u liên
quan n bài d y v chi n th ng i n Biên Ph và b n có th
gi i thi u cho giáo viên này a ch c a m t website r t h u ích
có thông tin này. M t giáo viên khác có th c n ư c ch d n
làm th nào h c sinh có th ánh giá ư c thông tin trên các
trang web và b n có th ch cho giáo viên này các ho t ng
trên m ng giúp cho h c sinh ánh giá ư c các thông tin trên
m ng.
M t i m ch c ch n là b n ch c n cung c p nh ng thông tin
th c s c n thi t. M t trang web hay mà giáo viên có th s
d ng ngay thì t t hơn r t nhi u m t danh sách dài các website
mà giáo viên cũng không có th i gian tìm hi u.
Giúp ng nghi p trong vi c xây d ng các bài d y tích h p công
ngh thông tin hi u qu .
Giáo viên hư ng d n giúp các ng nghi p trong vi c xây d ng
giáo án b ng nhi u cách khác nhau. M t trong nh ng cách ó
là có th giúp h tìm ra các ngu n tài li u cho m t bài d y, h
tr h t o ra phi u ánh giá h c sinh, và g i ý cho h vi c t
ch c các ho t ng h c t p như th nào.
Làm m u/ Ph i h p cùng gi ng d y
Làm m u ho c gi ng d y cùng nhau s giúp các ng nghi p
bi t ư c th nào là m t bài d y tích h p công ngh thông tin
hi u qu . H u h t các giáo viên hư ng d n u tham gia vào
các lo i hình ho t ng như th này. Giáo viên và giáo viên
hư ng d n cho bi t, i u này cũng giúp m i ngư i tích c c
c ng tác cùng nhau khi gi ng bài. Hơn n a, ho t ng này
cũng giúp cho giáo viên có m t cách nhìn tươi m i v cách t
ch c các ho t ng h c t p này như th nào.
ào t o t ng ngư i m t ho c theo nhóm nh
21. 22 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
Giáo viên hư ng d n thư ng ào t o t ng ng nghi p mà h
cùng làm vi c. Ví d , m t giáo viên có th giao bài t p vi t t
truy n cho h c sinh. Giáo viên hư ng d n có th giúp giáo viên
ó và m t s h c sinh h c cách s d ng máy quét nh (scan)
ho c máy nh kĩ thu t s ưa hình nh c a h c sinh vào
nh ng cu n t truy n.
S có m t c a giáo viên hư ng d n là h tr v công ngh
thông tin ph i không?
Giáo viên hư ng d n không th cho nh ng chi c máy tính d ng
ho t ng
N u g p nh ng s c v công ngh thông tin, giáo viên có th
yêu c u giáo viên hư ng d n giúp .
Nhưng giáo viên hư ng d n không th óng vai trò như m t chuyên
gia h tr công ngh thông tin.
N u như v y, h s không còn th i gian giúp giáo viên
cách tích h p công ngh thông tin vào bài d y.
Giáo viên hư ng d n giúp ng nghi p xây d ng các mô hình
h tr công ngh thông tin cho trư ng h c c a mình, gi i thi u
nh ng ngư i có th h tr v m t kĩ thu t, công ngh và ôi lúc
có th giúp giáo viên x lý nh ng v n ho c tr c tr c nh .
Hãy nêu ví d v quá trình xây d ng bài gi ng có òi h i s h
tr c a giáo viên hư ng d n.
Các h c sinh khi h c môn sinh h c ã ư c h i r ng có nên ưa chó
sói tr l i Công viên Qu c gia Olympic hay không?
S d ng ư ng d n dư i ây xem tác ph m c a h . Khi b n
truy c p trang web c a Trư ng Trung h c Kamiak, b n hãy
nh p chu t vào ph n Tài li u Giáo viên (Teacher Resources)
phía bên trái trang web, và sau ó nh p chu t vào ph n K
ho ch Qu n lý Chó sói (Wofl Management Plan) dư i cùng.
http://schools.mukilteo.wednet.edu/ka/library/index.htm
Giáo viên mong mu n i u gì giáo viên hư ng d n? (Tôi r t
b n và tôi lo r ng nh ng giáo viên mong ch quá nhi u tôi.)
B n không c n ph i là chuyên gia trong t t c các lĩnh v c
B n không c n ph i là chuyên gia trong t t c các lĩnh v c nhưng
b n c n ph i bi t h tr m i ngư i như th nào.
22. Hư ng d n ng nghi p 23
Nh ng giáo viên hư ng d n thành công có th ch hơn các giáo viên
khác m t bư c.
Giáo viên hư ng d n thư ng ch i trư c m t bư c và luôn h c
t p không ngh . R t nhi u giáo viên hư ng d n nói r ng, h c
t p là con ư ng 2 chi u và h thư ng h c r t nhi u t chính
nh ng giáo viên c ng tác.
B n không th t o nh hư ng n m i giáo viên trong trư ng b n
trong m t kỳ h c ng n.
M t giáo viên hư ng d n có th t o nh hư ng n t t c các
giáo viên trong m t trư ng ti u h c nh trên 3-5 năm. Nhưng
m t giáo viên hư ng d n ơn l không th thay i ư c thói
quen gi ng d y c a m t trư ng trung h c v i hàng trăm giáo
viên. Giáo viên hư ng d n nên b t u t nh ng nhóm nh
m b o s thành công.
Hi m giáo viên có th làm t t công vi c hư ng d n v i m t nhóm
trên 4 ngư i.
M t trư ng h c thành công ã yêu c u giáo viên hư ng d n
c a h làm vi c ch v i giáo viên trong năm u tiên. H nhanh
chóng nh n th y hi u qu rõ r t. Thành công v i hai giáo viên
ã làm cho các giáo viên khác cũng mong ư c h tr . Nh ng
giáo viên hư ng d n này nh n thêm hai giáo viên c ng tác m i
n a, nhưng h v n ch c ng tác v i s lư ng giáo viên gi i
h n.
N u ã xây d ng ư c m t Chương trình Hư ng d n ng nghi p
thành công thì trư ng h c s ph i ti p t c th c hi n chương trình ó
và b sung thêm nh ng giáo viên hư ng d n.
Và th i gian s t o cho b n và trư ng c a b n m t cơ h i
ti p c n v i nhi u giáo viên hơn và quy t nh có nên cung c p
thêm giáo viên hư ng d n n a hay không.
Chương trình Hư ng d n ng nghi p không ph i là chương trình
cho m t năm.
Hư ng d n ng nghi p là m t n l c phát tri n chuyên môn
liên t c trong nhi u năm.
Làm sao tôi có th i gian hư ng d n nh ng giáo viên khác
trong ngày làm vi c?
23. 24 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
R t nhi u trư ng h c b t u b ng vi c xây d ng m t th i gian l p
giáo án chung cho giáo viên hư ng d n và giáo viên mà h c ng tác.
Mô hình này r t hi u qu cho giáo viên hư ng d n trong các
trư ng trung h c cơ s . Nó cũng hi u qu cho nh ng trư ng
ti u h c có giáo viên hư ng d n s n sàng hi sinh hơn n a th i
gian c a mình tham gia hu n luy n. Nói chung, ây không
ph i là m t s l a ch n lý tư ng cho h u h t các trư ng ti u
h c mà không th thu x p th i gian ngh h ng ngày cho giáo
viên hư ng d n.
Lên k ho ch th i i m phát tri n chuyên môn: H u h t các trư ng
u có k ho ch phát tri n chuyên môn ư c xây d ng cho su t năm
h c.
R t nhi u giáo viên hư ng d n th y r ng nh ng ngày ngh là
th i gian r t hi u qu tham gia hu n luy n.
Th i gian ngh : th i gian ngh cũng là mô hình chung có th
dành cho quá trình c ng tác và cũng là cách th c duy nh t th c
t cho phép trao i v các bài m u ho c gi ng d y theo nhóm.
M t trư ng h c thành công thư ng c p cho m i giáo viên
hư ng d n và giáo viên c ng tác 5 ngày ngh có th i gian
c ng tác.
Trư ng này ã ưa ra nh ng hư ng d n r t rõ ràng v vi c s
d ng qu th i gian này. Nó ph i ư c s d ng “t o ra ho c
h tr nh ng bài h c theo phương pháp phát v n và tích h p
công ngh thông tin” d a trên nh ng chu n ki n th c.
R t nhi u giáo viên và giáo viên hư ng d n th y r ng c n có 3-
4 gi ng h ho t ng c ng tác ư c hi u qu .
Thay vì cung c p nh ng ngày ngh toàn ph n, m t s trư ng
h c t o i u ki n giáo viên và giáo viên hư ng d n c a h
ư c ngh m t n a ngày.
Ngoài th i gian dành cho giáo viên và giáo viên hư ng d n,
nhà trư ng còn cho giáo viên hư ng d n thêm 2 ngày ngh và
vì v y, giáo viên hư ng d n có th phát tri n kĩ năng c a h .
Gi i pháp này góp ph n c i thi n ch t lư ng c a chương trình
hu n luy n.
Làm sao tôi b t u ho t ng như m t giáo viên hư ng
d n?
24. Hư ng d n ng nghi p 25
G p g giáo viên hi u các k ho ch trong l p c a h .
R t nhi u giáo viên hư ng d n th y r ng khi giúp các ng
nghi p các phương th c tích h p công ngh thông tin vào bài
d y thì nên d a trên các ho t ng h c t p mà h ã có và ti p
t c m r ng các ho t ng này là vi c r t d làm. Ví d , m t
bài h c dành cho h c sinh ti u h c là theo dõi s phát tri n c a
loài sâu. Giáo viên hư ng d n có th giúp ng nghi p c a
mình tích h p ph n m m Excel vào bài d y và vì v y h c sinh
có th s d ng ch c năng l p bi u trong b ng tính miêu
t k t qu s phát tri n c a loài sâu.
L p nh ng “d án” d y g n v i th c t cu c s ng và t chu n ki n
th c.
M t ví d c p trung h c cơ s là tích h p công ngh thông tin
vào m t bài d y d a trên d án v i ch v th i ti t. ây là
m t d án mà giáo viên có th d dàng hoàn thi n trong m t
kho ng th i gian theo úng phân ph i chương trình, và nó t
chu n ki n th c.
Hãy nhi t tình và m r ng cánh c a
B n ph i luôn là ngư i sát cánh cùng ng nghi p c a mình
cho dù ó là kĩ năng công ngh thông tin hay giáo án c a h .
B n ph i luôn s n sàng giúp h .
Ph i có cam k t th i gian th c t
B n ph i cân b ng nhu c u giúp ngư i khác v i nhu c u c a
riêng b n. ng c g ng làm nhi u hơn qu th i gian ã y
trong th i gian bi u c a b n. B n luôn s n sàng giúp không
có nghĩa là b n ph i có nh ng câu tr l i ngay l p t c. B n có
th tr l i m t yêu c u giúp b ng cách nói r ng: “Tôi nghĩ
tôi có th giúp ư c, tôi có th tr l i vào ngày mai ư c
không?”
ưa ra nh ng l i tư v n k p th i
R t nhi u ho t ng hư ng d n liên quan n vi c tr l i câu
h i c a giáo viên. N u giáo viên yêu c u giúp v m t ch
gi ng như ki u Chi n th ng i n Biên Ph , b n hãy m b o
cung c p cho h ít nh t m t ngu n thông tin h u ích. M t
ngu n thông tin ch t lư ng cao còn hi u qu hơn m t danh
sách các ngu n thông tin. H u h t giáo viên không có nhi u
25. 26 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
th i gian xem xét t t c các n i dung li t kê trong danh sách.
B n ph i tìm cách cung c p úng cái mà h c n.
Nhà trư ng còn có th giúp nh ng gì n a cho giáo viên hư ng
d n?
Thù lao
R t nhi u trư ng h c ã ch n phương th c tr m t ít ti n lương
cho giáo viên hư ng d n c a h . Kho n ti n này cho th y giáo
viên hư ng d n cũng ph i có thêm trách nhi m.
Thù lao ngoài gi
Trong m t s trư ng h p giáo viên hư ng d n ph i làm vi c
ngoài th i gian qui nh c a m t giáo viên có th hoàn thành
nhi m v hư ng d n. Có nh ng trư ng ã ch n hình th c tr
thêm m t kho n ti n nh cho giáo viên hư ng d n khi h làm
thêm ngoài gi .
Nhà trư ng ánh giá s thành công c a Chương trình hư ng
d n ng nghi p tri n khai trong trư ng c a h như th nào?
M t s trư ng h c yêu c u giáo viên trong trư ng s d ng
công ngh thông tin làm phong phú các ho t ng h c t p
mà v n t chu n ki n th c.
R t nhi u trư ng yêu c u thư ng xuyên ư c d gi th hi n
nh ng ho t ng h c t p theo Chương trình hư ng d n ng
nghi p.
Các trư ng khác yêu c u giáo viên xây d ng nh ng ho t ng
h c t p có kh năng thúc y h c sinh h c m t cách ch ng
và/ho c phát tri n tư duy b c cao.
Nh ng trư ng này có th yêu c u giáo viên cung c p m t s ví
d v nh ng s n ph m h c t p c a h c sinh nh m minh ch ng
cho nh ng kĩ năng tư duy hay ho t ng hi u qu c a h c sinh.
M t s trư ng yêu c u giáo viên ưa ra nh ng minh ch ng cho
th y r ng công ngh thông tin ã kích thích h c sinh h c t p
(ho c h c sinh c m th y thú v trong vi c h c).
Nh ng minh ch ng nói trên có th là: h c sinh h c t p chăm
ch hơn, ít vi ph m k lu t hơn, không tr n h c và nh ng ý ki n
c a ph huynh v thái c a h c sinh i v i vi c n trư ng.
26. Hư ng d n ng nghi p 27
Cu i cùng, Chương trình hư ng d n ng nghi p yêu c u các
giáo viên c ng tác hoàn thành m t cu c kh o sát ng n g n v
vi c s d ng công ngh thông tin vào th i i m b t u năm
h c và kh o sát l i l n n a vào cu i năm h c.
Cu c kh o sát này có th ánh giá ư c ti n trình ưa công
ngh thông tin vào gi ng d y.
Kinh phí nhà trư ng chi tr cho vi c th c thi Chương trình
hư ng d n ng nghi p như th nào?
Các trư ng ã tìm ư c m t s ngu n qu h tr cho giáo
viên hư ng d n c a h .
H tr ph bi n nh t là t ngân sách nhà trư ng.
R t nhi u trư ng ã có nh ng giáo viên thay th thư ng xuyên
và s d ng i ngũ giáo viên này gi ng d y thêm nh m t o
ra th i gian ngh cho giáo viên hư ng d n và giáo viên c ng
tác.
Trong nhi u trư ng h p Phòng/S Giáo d c cũng cung c p
nh ng h tr tài chính.
Phòng/S Giáo d c h tr Chương trình hư ng d n ng
nghi p như th nào?
Phòng/S Giáo d c có th cung c p:
Thi t b
Qu n có th b sung thêm nh ng ngư i tr giúp kinh nghi m
cho các giáo viên hư ng d n. Nh ng cán b tr giúp này s
giúp cho các giáo viên hư ng d n t ư c m c tiêu c a h
cũng như m c tiêu c a chung c a Qu n/Huy n.
T o cơ h i cho các giáo viên hư ng d n trong toàn
Qu n/Huy n g p g và c ng tác.
Tài tr cho th i gian ngh .
27. T i sao nên s d ng mô hình
hư ng d n ng nghi p?
Trong m c này chúng ta s tìm hi u nh hư ng c a các t t p
hu n hay các lo i hình b i dư ng chuyên môn truy n th ng i v i
vi c h tr giáo viên tích h p công ngh thông tin vào d y h c.
Chúng ta s so sánh gi a nh ng hình th c b i dư ng chuyên môn
truy n th ng v i nh ng mô hình phát tri n chuyên môn ã ư c
nghiên c u v cơ b n và ã thu ư c nh ng k t qu kh quan.
B n s tham gia th o lu n theo nhóm v i s hư ng d n c a ngư i i u
hành.
Bư c 1: Th c tr ng b i dư ng chuyên môn ơn v
1. Theo hư ng d n, b n s tham gia vào các nhóm t 4-6 ngư i.
Giáo viên và c hi u trư ng (n u có) cùng trư ng thì tham gia
cùng nhóm. M i nhóm c n c ra ngư i i u hành nhóm, ngư i
thư kí và ngư i theo dõi th i gian. Thư kí nhóm s t ng h p ý
ki n c a nhóm trên t gi y kh l n, c A0 ch ng h n, do ban t
ch c cung c p. Chúng ta quy ư c g i là t trình bày c a nhóm.
2. Nhóm c a b n s có 20 phút th o lu n các câu h i dư i ây.
Hãy ghi l i nh ng ý ki n trên t trình bày c a nhóm.
3. L ng nghe ý ki n c a các nhóm khác v nh ng c i m c a
vi c b i dư ng chuyên môn theo ki u truy n th ng và theo
hình th c ư c xem là hi u qu .
4. Sau khi trình bày xong ý ki n c a nhóm, g n t trình bày c a
nhóm lên v trí ư c dành riêng.
Sau ây là các câu h i g i ý:
Giáo viên trư ng b n thư ng tham gia b i dư ng chuyên môn
trư ng theo hình th c nào?
Xét trên góc ng d ng vào l p h c, vi c b i dư ng chuyên
môn theo hình th c ó có hi u qu không?
Hãy mô t hình th c b i dư ng chuyên môn hi u qu nh t mà
b n t ng ư c tham d .
28. T i sao nên s d ng mô hình hư ng d n ng nghi p? 29
Y u t nào em l i hi u qu cho hình th c b i dư ng ó n u
xét trên góc ng d ng vào l p h c?
Bư c 2: Mô hình b i dư ng chuyên môn hi u qu
B n ti p t c trao i trong nhóm nh ng câu h i sau:
Các hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng có nh ng
c i m gì?
So sánh nh ng ý dư i ây v i nh ng v n ã ư c th o lu n
trong nhóm c a b n.
Các c i m c a hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng:
− Thư ng di n ra sau khi k t thúc l p h c/năm h c ho c vào
ngày ngh ,
− Không có nhi u cơ h i cho vi c phát tri n chuyên môn,
− Ch c a t p hu n thư ng thiên v giáo viên,
− Giáo viên thư ng ho t ng cá nhân, tách bi t,
− Không có cơ h i cho giáo viên ôn t p hay ph n h i ý ki n.
Hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng thư ng em l i
k t qu như th nào?
K t qu c a hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng:
− “Hai ph n ba giáo viên thư ng không t tin s d ng công
ngh ” (Thông tin c a y ban giáo d c d a trên web, 2001)
− Ch là s chuy n giao. N u giáo viên không t tin, h s
không s d ng nó.
Ph n l n các hình th c b i dư ng chuyên môn truy n th ng thư ng
t p trung vào lí thuy t và th c hành.
Sau ây là ánh giá v m i quan h gi a các hình th c b i dư ng
và hi u qu c a nó:
Hình th c Ki n th c Kĩ năng ng d ng vào
b i dư ng t ư c t ư c l ph c
Lí thuy t 85% 15% 5-10%
Th c hành 85% 80% 10-15%
vi c b i dư ng chuyên môn có hi u qu thì c n phát tri n
nh ng c i m gì?
29. 30 Ph n I. Tìm hi u v chương trình hư ng d n ng nghi p
............................................................................................................
............................................................................................................
So sánh nh ng k t qu th o lu n c a nhóm v i g i ý c a
hư ng d n viên, nh ng i m khác có th xu t hi n, v y nhóm
b n có th ưa ra bình lu n nào không?
............................................................................................................
............................................................................................................
Bư c 3: Hư ng d n ng nghi p và vi c phát tri n chuyên môn
có hi u qu
Nhóm c a b n ti p t c trao i v nh ng câu h i sau:
Hư ng d n ng nghi p có phù h p v i mô hình phát tri n
chuyên môn hi u qu không và m c nào?
T i sao ngày càng càng có nhi u trư ng s d ng mô hình
hư ng d n ng nghi p phát tri n chuyên môn cho i ngũ
giáo viên trong trư ng?
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
............................................................................................................
31. Hư ng d n tr c ti p
th c hi n vi c hư ng d n ng nghi p t i ơn v , trong a s
trư ng h p ngư i hư ng d n g p g , trao i tr c ti p v i các ng
nghi p. Vi c trao i có th là cá nhân v i cá nhân ho c v i m t
nhóm. Vì v y, yêu c u u tiên i v i ngư i hư ng d n là kh
năng i u hành và làm vi c theo nhóm.
Ho t ng quan tr ng u tiên là th ng nh t quy t c làm vi c c a
nhóm.
Ho t ng 1: Thi t l p quy t c làm vi c nhóm
Nh ng quy t c nào có th giúp cho chương trình hư ng d n ng
nghi p t ư c hi u qu ?
Thi t l p các nh hư ng ho c “quy t c” ng x gi a các thành
viên trong nhóm nh m m c ích tăng cư ng tính hi u qu c a vi c
c ng tác và các cu c h p nhóm. Trong ho t ng này, chúng ta s
thi t l p nh ng quy t c làm vi c nhóm và phát tri n m t mô hình
có th s d ng t i trư ng c a b n.
Chúng ta s t p trung vào vi c thi t l p m t s nh ng quy t c giúp
làm vi c t t và hi u qu hơn trong m t nhóm. B ng cách thi t l p
nh ng quy t c này chúng ta ang cùng xây d ng m t phong cách
ho t ng nhóm. Ti n trình và nh ng quy t c ư c l a ch n s r t
h u ích cho b n khi làm vi c trư ng.
1. Chia thành hai nhóm nh .
2. Ch nh ngư i i u hành và thư ký. Thư ký c n có gi y và bút
ghi l i thông tin.
3. S d ng B ng Quy t c c ng tác. B n có th tham kh o các g i
ý dư i ây v quy t c làm vi c nhóm nh hư ng th o lu n.
4. Th o lu n câu h i: Các quy t c th o lu n nhóm là gì? N u b n
nghĩ ra m t quy t c, b n nên phát bi u v i c nhóm, cho dù quy
t c ó có hi u qu trong ho t ng nhóm hay không. Thư ký s
ghi l i thông tin do b n cung c p.
5. Có th nh ng quy t c nhóm b n nghĩ ra là khá nhi u, hãy th o
lu n và ch n ra 5 quy t c quan tr ng nh t và gi i thích t i sao.
32. Hư ng d n tr c ti p
33
6. Chia s 5 quy t c quan tr ng nh t v i các thành viên và nêu rõ
lý do l a ch n chúng.
M t s ví d v quy t c làm vi c nhóm:
− B t u úng gi − Ngôn t th o lu n nhã nh n
− K t thúc úng gi − Nghe m t cách chăm chú
− Có m t t t c các cu c h p − Chú ý v m c tiêu chung c a
− Tôn tr ng các câu h i nhóm
− Làm ch th i gian c a b n − L ng nghe m t cách tôn tr ng
− Gi úng chương trình làm − Th o lu n v n ch không
vi c bàn tán v con ngư i.
− Hoàn thi n bài t p trư c khi − Tìm hi u nh ng ý tư ng,
h p không phê phán ngư i khác.
− Ch u trách nhi m cá nhân − Tôn tr ng quan i m c a
− Không s d ng ngôn ng ngư i khác
căng th ng − Tránh bàn chuy n ngoài l
− Tôn tr ng c nhóm − Thái tích c c, xây d ng
Như v y danh sách quy t c ã ư c hoàn thành. Tuy nhiên, ây
m i ch là i m kh i u. Danh sách này có th s thay i nhi u
sau khi áp d ng cho các nhóm khác nhau ngay t i trư ng c a b n.
V i chương trình này, chúng ta s còn l p nhi u danh sách các quy
t c riêng cho mình và cho nhóm c a mình và các danh sách này s
còn ư c hi u ch nh qua m i ho t ng ti p theo ây.
B NG KI M TRA CÁC QUY T C LÀM VI C C NG TÁC
Hi m Th nh Thư ng
Quy t c
khi tho ng xuyên
L ng nghe
L ng nghe m t cách chăm chú ý
tư ng c a ngư i khác, k c trong
tâm th c và b u hi n cơ th
Dành th i gian suy nghĩ sau khi
t câu h i ho c tr l i l i
Di n t l i trong tâm trí mình i u
mà ngư i khác ang nói hi u h
hơn
33. 34 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Ch cho ngư i khác nói xong trư c
khi tham gia th o lu n
Di n gi i
S d ng di n gi i c m nh n và
làm sáng t n i dung cũng như c m
xúc
S d ng hình th c di n gi i tóm t t
và t ch c l i thông tin
S d ng hình th c di n gi i
chuy n cu c h i tho i v i nh ng
m c tr u tư ng khác nhau
S d ng c ch trong di n gi i
Thăm dò
Tìm ki m s th ng nh t v cách
hi u m t n i dung
t câu h i làm rõ s ki n, ý
tư ng, câu chuy n
t câu h i làm sáng t nh ng
gi i thích, ng ý và k t qu
t câu h i làm n i b t nh ng
gi thuy t, quan i m, ni m tin hay
ý nghĩa
Làm sáng t tư duy
Làm rõ ý nh trao i
c p n t t c nh ng thông tin
liên quan
Cân nh c ngôn ng thích h p trư c
khi nói
ưa ra các s ki n, suy lu n, ý
tư ng, ý ki n và ngh
34. Hư ng d n tr c ti p
35
Gi i thích lý do ng sau nh ng
tuyên b , câu h i và hành ng
Lo i b ho c thông báo rõ s thay
i ý tư ng, ý ki n, quan i m riêng
Chú ý n b n thân và ngư i
khác
Luôn chú ý v nh ng suy nghĩ c a
b n thân và phát hi n nh ng suy
nghĩ này
Luôn chú ý gi ng nói và c ch c a
ngư i khác.
Luôn chú ý v nhi m v c a nhóm,
tâm tr ng và s phù h p c a nh ng
óng góp c a b n thân và nh ng
ngư i khác
Suy nghĩ tích c c v ngư i khác
Luôn cho r ng m i ngư i u có ý
nh t t
Kìm nén s bùng n do ph n ng cá
nhân
Suy nghĩ v ngư i khác m t cách
tích c c khi ph n ng ho c ưa ra
yêu c u v i ngư i khác
Cân b ng gi a ng h và ch t v n
Gi i thích b o v nh ng ý tư ng
c a riêng b n và ch t v n nh ng ý
tư ng c a ngư i khác
T o cơ h i bình ng cho nh ng
ngư i tham d
ưa ra lý l gi l p trư ng bao
g m nh ng gi thuy t, s ki n và ý
nghĩa.
35. 36 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Bày t s không ng ý m t cách
tôn tr ng và c i m v i nh ng ý
tư ng khác và ưa ra nh ng lý l vì
sao không ng ý.
Yêu c u ngư i khác ưa ra nh ng lý
do có th hi u l p trư ng c a h
Trích d n v i s ng ý theo “Trư ng h c Thích ng”, Nhóm
C ng tác H tr và Phát triên, Robert Garmston and Bruce
Wellman, Four Hats Seminars, 337 Guadalupe Drive, El Dorado
Hills, CA 95762.
Ho t ng 2: Khám phá kĩ năng giao ti p
Vai trò c a ngư i hư ng d n trư ng là gì?
B n có th hư ng d n các ng nghi p c a mình suy nghĩ sâu hơn
v m t ch như th nào? B n có th s d ng các kĩ năng giao
ti p giúp các ng nghi p tích h p công ngh thông tin như th
nào?
Sau khi tr i nghi m v thi t l p các quy t c làm vi c nhóm, b n
cũng nên bi t r ng, v i tư cách là ngư i hư ng d n b n s có r t
nhi u vai trò khác nhau. ôi khi b n là m t ngư i nh hư ng, m t
ngư i h p tác, m t ngư i tư v n hay m t ngư i hư ng d n.
Là m t ngư i hư ng d n b n có th l p k ho ch và t ch c g p
g , như m t ngư i h p tác b n s trong v trí c a ngư i cùng làm
vi c bình ng v i các ng nghi p v m t bài d y nào ó, là m t
ngư i tư v n b n có th tr l i các câu h i và óng vai trò như m t
chuyên gia.
Vai trò c a ngư i i u hành yêu c u b n lùi l i và s d ng m i
quan h c a b n v i ngư i h c. V i vai trò c a ngư i hư ng d n
thì b n c n giúp nh ng giáo viên c ng tác c a mình tr thành
nh ng ngư i h c c l p. i u này ư c nh n bi t thông qua quá
trình ph n h i và quan h trong công vi c.
Có b n kĩ năng giúp vi c cho giao ti p trong hư ng d n ng
nghi p. B n kĩ năng này là: Nghe tích c c, Di n gi i, S d ng câu
h i làm rõ và S d ng câu h i thăm dò. Nh ng kĩ thu t này ư c
s d ng t t nh t khi b n trong vai trò là ngư i hư ng d n. Hãy
luôn nh r ng b n luôn có nhi u vai trò khác nhau như là ngư i tư
36. Hư ng d n tr c ti p
37
v n hay ngư i i u ph i khi b n làm vi c v i các giáo viên. Tuy
nhiên, trong ph n này chúng ta s ch bàn các gi i pháp liên quan
n ngư i hư ng d n. B n có th tham kh o Th g i ý các kĩ
năng giao ti p c a ngư i hư ng d n ư c in trang sau.
B NG G I Ý CÁC KĨ NĂNG GIAO TI PC A
NGƯ I HƯ NG D N
Kĩ năng giao ti p cho giáo viên hư ng d n
Nghe tích c c
T p trung vào ngư i nói
G t b t t c nh ng suy nghĩ khác
Hư ng ngư i v phía trư c và g t u
S d ng nh ng câu h i làm rõ thông tin
Làm rõ hơn hay th hi n mong mu n hi u m t cách rõ
hơn m t ch ho c ý tư ng
Có tính c th
ư c tr l i nhanh chóng
ư c s d ng thu th p thông tin
B n ã trình bày thông tin này như th nào?
Có bao nhiêu h c viên trong m t l p h c?
H c viên có làm vi c theo nhóm không?
S d ng nh ng câu h i thăm dò
Suy nghĩ mang tính phê phán cao
Khuy n khích suy nghĩ sâu hơn
Thư ng b t u v i m t s suy di n
Thư ng là câu h i m
B n ã nói ..., v y b n ã bao gi nghĩ v ... ?
T i sao…?
Bư c ti p theo có th là gì?
B n h c ư c gì t i u ó?
Có bi n pháp nào khác mà b n có th s d ng ...?
Bây gi b n s có cơ h i th c hành nh ng kĩ năng này.
37. 38 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
1. Bư c u th c hành kĩ năng giao ti p
Lưu ý: Trư c khi tí n hành bài t p này, t ng cá nhân c n hoàn
thành b n k ho ch hư ng d n ư c cung c p trang 34.
M t giáo viên hư ng d n gi i là ngư i bi t s d ng kĩ năng giao
ti p khuy n khích các ng nghi p suy nghĩ m t cách sâu s c
hơn v m t ch ho c giúp các ng nghi p suy nghĩ trong
cu c h p v ch k ho ch. M c tiêu c a bài t p này là giúp nhóm
có ư c kĩ năng quan tr ng này trong vi c hư ng d n ng nghi p.
Toàn b bài t p không nên dài quá 25 phút cho m t ngư i óng vai
trò là ngư i phát ngôn. Trư c khi ti p t c m t chu kỳ, nh ng ngư i
tham gia c n s d ng m t chi c bút chì, m t vài t gi y và B ng
g i ý các kĩ năng giao ti p c a ngư i hư ng d n và các k ho ch
hư ng d n c a h .
1. S p x p nhóm 4 ho c 6 ngư i.
2. Xác nh
M t ngư i i u ph i d n d t nhóm i t ng bư c m t
theo úng mô hình th o lu n và gi cho t t c m i ngư i
t p trung trong su t quá trình. Ngư i i u ph i s giúp
ngư i tham d tuân theo các bư c c a mô hình th o lu n
b ng cách nh c nh ngư i tham d n u th y c n thi t.
M t ngư i theo dõi th i gian d n d t cu c th o lu n.
M t ngư i phát ngôn nói v chương trình hư ng d n c a
h , s d ng k ho ch hư ng d n v a hoàn thành trang 35.
3. Ngư i phát ngôn miêu t nh ng gì ã vi t trong k ho ch
hư ng d n bao g m thông tin cơ b n, m c tiêu hư ng d n và
m t thách th c ho c tình th ti n thoái lư ng nan mà giáo viên
hư ng d n ph i i m t.
4. Hai ngư i thay phiên nhau di n gi i nh ng i u ngư i phát
ngôn ã trình bày.
5. Hai ngư i t nh ng câu h i hi u rõ hơn v n . Ngư i phát
ngôn tr l i câu h i.
6. Nhóm s d ng vài phút m i ngư i vi t ra m t câu h i thăm
dò trên t gi y nh n. Ngư i tham d có th tham kh o Th g i
ý các kĩ năng giao ti p c a ngư i hư ng d n vi t câu h i
thăm dò.
38. Hư ng d n tr c ti p
39
7. M i ngư i trong nhóm c to câu h i thăm dò c a mình lên r i
n p t gi y nh n c a mình cho ngư i phát ngôn. Ngư i phát
ngôn không tr l i.
8. Ngư i phát ngôn xem xét t t c các câu h i thăm dò và sau ó
nói v i c nhóm v câu h i khi n cho mình ph i suy nghĩ nhi u
nh t v tình th khó x c a mình.
9. N u th i gian cho phép, m t ngư i tham d n a s óng vai
ngư i phát ngôn và quá trình l i l p l i.
Nh n xét v bài t p th c hành kĩ năng giao ti p:
Kĩ năng giao ti p c a b n có ư c c i thi n không?
Ho t ng này d hay khó v i b n? T i sao?
B n có th s d ng các kĩ năng này v i giáo viên khác như
th nào?
Khi nào b n ch ơn gi n nói v i giáo viên gi i pháp cho
m t v n mà không ph i t câu h i?
XÂY D NG K HO CH HƯ NG D N NG NGHI P
Hư ng d n: S d ng nh ng thông tin dư i ây so n th o k
ho ch hu n luy n c a b n. C g ng tr l i nh ng câu h i sau:
Thông tin cơ b n
1. B n s hu n luy n ai?
2. Khi nào b n có th g p các giáo viên c ng tác?
3. ......................................................................................................
Liên k t vi c hư ng d n ng nghi p v i nh ng sáng ki n khác
1. Làm th nào công vi c c a b n làm-v i tư cách là m t giáo
viên hư ng d n ưa công ngh thông tin vào l p l i có th óng
góp vào nhi m v gi ng d y tr ng tâm c a trư ng b n?
2. M c tiêu c a chương trình hu n luy n c a b n là gì? (Ví d ,
m t trong nh ng m c tiêu hu n luy n là giúp nhóm h c sinh
l p 4 s d ng ư c công ngh thông tin trong quá trình t p
vi t).
3. ......................................................................................................
Gi i thi u chương trình c a b n
1. B n s gi i thi u chương trình hư ng d n c a b n v i t p th
giáo viên hay hi u trư ng như th nào?
2. ......................................................................................................
39. 40 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Nh ng d oán
1. Miêu t thách th c b n ph i i m t v i tư cách giáo viên
hư ng d n.
2. ......................................................................................................
Chú ý khác:
1. ......................................................................................................
2. ......................................................................................................
2. i u hành m t bu i h p l p k ho ch
1. S d ng Phi u l p k ho ch dư i ây
PHI U L P K HO CH
Tr ng tâm c a chương trình phát tri n chuyên môn
Tên giáo viên tham d
Tên giáo viên hư ng d n
Ngày
Tr ng tâm gi ng d y Lĩnh v c b n t p trung:
c a trư ng:
Hi n nay b n ưa công ngh thông tin vào môn h c như th nào?
Bài h c nào s p t i chúng ta t p trung vào n i dung gì s d ng công
ngh thông tin?
H c sinh h c gì trong bài này?
Có ph n nào c a bài h c mà b n mu n ưa công ngh thông tin vào
không?
L i ích b n hy v ng t ư c qua vi c ưa công ngh thông tin vào
gi ng d y?
Các v n khác ư c th o lu n:
40. Hư ng d n tr c ti p
41
Các m c ho t ng (phát tri n i Ngư i ch u Th i gian:
ngũ giáo viên, các chuy n thăm quan, trách nhi m:
các ngu n tài li u c n thi t):
2. Chia nhóm thành hai nhóm nh , ví d A và B.
3. Nhóm A óng vai trò là ngư i giáo viên hư ng d n. Nhóm B
óng vai trò là giáo viên c ng tác c a cùng m t trư ng và miêu
t m t bài d y, c p n nh ng ph n có th ng d ng công
ngh thông tin.
4. Nhóm A th c hành di n gi i thông tin và s d ng câu h i có
ư c nhi u thông tin th i i m ban u cho vi c tích h p
công ngh thông tin c a các giáo viên c ng tác. C n lưu ý d a
trên Phi u l p k ho ch nh hư ng vi c trao i.
5. K t lu n ph n th o lu n, nhóm B ghi l i nh ng nh n xét v vi c
s d ng kĩ năng di n gi i và t câu h i c a nhóm A.
6. i vai trò.
7. K t thúc ph n th o lu n, nhóm A ghi chú l i nh ng nh n xét v
vi c s d ng kĩ năng di n gi i và t câu h i c a nhóm B.
8. Hoàn thành Phi u l p k ho ch d a trên nh ng gì ã trao i.
3. Hoàn thành Nh t kí c ng tác
Hãy s d ng b ng Nh t kí c ng tác trang sau. B ng này có th
giúp b n theo dõi các bu i trao i hư ng d n c a b n và giúp b n
i u khi n quá trình hư ng d n theo m t c u trúc ch c ch n.
Tham kh o M u nh t kí h p tác trang k ti p bi t cách s d ng
Nh t kí c ng tác này như th nào.
Hoàn thành Nh t kí c ng tác c a b n d a trên s trao i v vi c
l p k ho ch c a b n v i các thành viên trong nhóm c a mình.
41. 42 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
B NG NH T KÝ C NG TÁC
Dùng b ng này theo dõi các bi n pháp ư c s d ng ưa công ngh thông tin vào gi ng d y và ph n ánh tính hi u qu .
Tác ng lên
ng d ng công Nh ng gì c n
Ngày Ho t ng h c t p Nh ng gì ư c vi c h c c a L n t i…
ngh thông tin thay i
h c sinh
42. Hư ng d n tr c ti p
43
M U NH T KÝ C NG TÁC
Ho t Tác ng lên
ng d ng công ngh Nh ng gì
Ngày ng h c Nh ng gì ư c vi c h c c a L n t i…
thông tin c n thay i
t p h c sinh
18/9 t nư c H c sinh s d ng Internet Chưa có Chưa có Chưa có G p m t Th
n nghiên c u. 3, 3:30 ưa
ra 2 ho c 3 ý
tư ng.
23/9 Ti n Xác nh ngu n tài li u Chưa có Xem l i
hành d liên quan có trên m ng và nh ng ngu n
án nghiên vì v y chúng ta có th tr c tài li u ã
c uv ti p hư ng d n h c sinh i ư c l a ch n
n n ngu n tài li u ó liên quan n
nghiên c u thay vì cho các t nư c n
em t do tìm ki m trên
m ng.
25/9 Ti n L a ch n ngu n tài li u ã xem l i 4-5 ngu n tài Chưa có Chưa có Làm sao
hành d trên m ng. li u liên quan và rút g n trích d n
án nghiên ngu n t
danh sách các ngu n tài
43. 44 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
c uv li u còn 3. Quy t nh Internet (m u
n t o liên k t t trang thư và ch ra Công
vi n n nh ng ngu n c trích d n)
này.
44. Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Ho t ng 3: Th c hành kĩ năng giao ti p và nh n
xét
Như ã trao i trong ho t ng trư c, ngư i hư ng d n s óng
nhi u vai trò khác nhau nên do ó cũng òi h i nhi u kĩ năng giao
ti p khác nhau.
Nh ng vai trò ó có th là:
Ngư i nh hư ng – L p k ho ch, d n d t các cu c g p g ,
các ho t ng và phát tri n chuyên môn c a ng nghi p theo
t ng ngư i hay theo t ng nhóm nh th m chí c nhóm l n.
Ngư i c ng tác – Cùng làm vi c v i ng nghi p l pk
ho ch, th c hi n và ánh giá các ho t ng.
Ngư i tư v n – Th hi n như m t chuyên gia chuyên ngành v
r t nhi u ch khác nhau.
Ngư i hư ng d n – Vai trò này yêu c u ngư i hư ng d n lùi
l i m t bư c và nhìn vào m i quan h c a h v i các giáo viên
c ng tác. Vai trò c a ngư i hư ng d n là giúp các giáo viên
c ng tác tr thành nh ng ngư i t quy t nh. i u này òi h i
s h p tác và ph n h i t t.
i v i ngư i hư ng d n ng nghi p, có các kĩ năng giao ti p t t,
s d ng nh ng kĩ năng này t o ra s tin tư ng là i u r t quan
tr ng. Th c t cho th y không có ngư i hư ng d n ng nghi p
thành công mà không t ni m tin vào giáo viên c ng tác c a mình.
Ni m tin ó ư c xây d ng trên ba y u t : s quan tâm, ki n th c
và s tin tư ng.
Các kĩ năng giao ti p
Có th s d ng nh ng kĩ năng dư i ây trong nhi u tình hu ng
khác nhau: c ng tác v i m t giáo viên l p k ho ch bài d y ho c
tóm t t nh ng m c tiêu c a m t ho t ng mà b n v a trao i v i
các ng nghi p.
L ng nghe tích c c: Ngư i hư ng d n làm ch thói quen c a
mình, tham gia quá trình àm tho i, s d ng th thu t t m
d ng, g t b nh ng sưy nghĩ c nh tranh và hư ng ngư i v
phía trư c chú ý vào ngư i phát ngôn.
45. 46 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Di n gi i: Hãy m i ngư i hi u b n ang c g ng hi u h và
trân tr ng ý ki n c a h . Nh c l i nh ng ý tư ng ch p nh n
ư c và ưa ra nh ng l i ng viên i tác ti p t c phát
tri n các ý tư ng c a h . Không nên s d ng t “Tôi” khi di n
gi i mà nên s d ng t “Như v y”. S d ng t “Tôi” nghĩa là
b n ang ch ng t ó là ý ki n c a b n, và như v y, vô tình
b n ã th hi n là mình không tôn tr ng ý ki n c a ngư i ang
phát ngôn.
t câu h i: Ngư i hư ng d n thư ng s d ng hai kĩ năng t
câu h i khi chia s v i ng nghi p:
Câu h i làm rõ: ây là nh ng câu h i c th giúp ngư i
phát ngôn ưa ra thông tin chi ti t hơn và làm rõ i u trao i.
Nh ng câu h i này không yêu c u suy nghĩ nhi u vì nó d a vào
nh ng d ki n cơ b n. Câu h i làm rõ có th như: “Thông tin
ã ư c trình bày là như th nào? ã có bao nhiêu h c sinh
trong nhóm? Nh ng chu n ki n th c nào ã ư c s d ng?”
Câu h i thăm dò: Nh ng câu h i này yêu c u ngư i phát ngôn
th c s ph i suy nghĩ trư c khi tr l i. Chúng thư ng ư c b t
u v i m t câu di n gi i và không ưa ra m t gi i pháp nào.
Nh ng câu h i này giúp t p trung s chú ý c a ngư i phát
ngôn. Câu h i thăm dò có th là: “B n có th s làm gì ti p
theo? B n ã h c ư c gì t vi c làm ó? Theo b n thì nó ã
v n hành như th nào?”
Nh ng câu h i nh hư ng nh n xét
Trong bài t p này b n s làm vi c v i m t ng nghi p th o
lu n kinh nghi m hư ng d n c a b n và th c hành s d ng các kĩ
năng giao ti p trong công vi c hu n luy n.
B n s làm vi c theo c p, ch n m t ng nghi p t m t m t trư ng
khác. Sau ó, dành kho ng 5 phút th o lu n v i ng nghi p c a
b n thông qua m t trong nh ng câu h i li t kê trong ph n dư i theo
cách th c sau.
1. Ngư i A ch n m t câu h i t danh sách dư i ây, nh n xét và
sau ó chia s suy nghĩ c a h ; Ngư i B th c hành t câu h i,
ban u là t nh ng câu h i làm rõ r i n nh ng câu h i thăm
dò.
46. Hư ng d n tr c ti p 47
2. Các c p dành m t chút th i gian nh n xét v cu c th o lu n
c a h . Sau ó Ngư i A nên c g ng ưa ra các ví d khi ngư i
B t câu h i làm rõ và câu h i thăm dò.
3. Hoán i v trí c a A và B khi ư c yêu c u, l p l i các thao tác
như trên.
S d ng nh ng kĩ năng giao ti p cho ngư i hư ng d n dư i ây
khi c n thi t. L a ch n m t trong các ch và câu h i dư i ây
nh hư ng cu c th o lu n c a b n.
KĨ NĂNG GIAO TI P CHO NGƯ I HƯ NG D N
L ng nghe ch ng là
T p trung vào ngư i nói
Lo i b t t c suy nghĩ mang tính c nh tranh
Hư ng ngư i v phía trư c và g t u
Di n gi i là
Kh ng nh l i i u ã ư c nói rõ.
ư c dùng ki m tra m c hi u v n .
Làm rõ nh ng gì nghe ư c b ng cách tóm t t l i.
Th hi n s công nh n và khuy n khích.
Thi t l p m i quan h gi a nh ng ngư i nói
Hãy b t u v i:
V y là….. V y là i u b n ang băn khoăn là….. B i vì
b n……
V y linh c m c a b n là………B n ang nghĩ……………
t câu h i
Các câu h i làm rõ v n
ưa t i m t b c tranh rõ ràng ho c s hi u v m t ch hay
m t ý tư ng.
Là h i v th c t
ư c tr l i nhanh chóng
ư c dùng thu th p thông tin
Hãy b t u v i:
B n ã … như th nào? i u gì……? Như th nào….?
47. 48 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Các câu h i thăm dò
Kích thích, khuy n khích suy nghĩ sâu s c
Thư ng b t u v i s di n gi i
Thư ng là nh ng câu h i m (k t thúc m )
Hãy b t u v i:
B n cho r ng….., B n ã t ng nghĩ r ng…….? T i sao…..?
Bư c ti p theo có th là gì? B n ã h c ư c gì t i u ó?
Li u b n có phương pháp nào khác dùng …..?
Chia s k ho ch hư ng d n ng nghi p c a b n
B n có c m th y r ng vi c trình bày k ho ch hu n luy n là có
ích hay không? T i sao có? T i sao không?
B n có l i khuyên nào dành cho nh ng giáo viên hư ng d n
khác chu n b trình bày k ho ch c a h ?
L a ch n giáo viên tham d
Li u nh ng n l c ch n giáo viên tham d có thành công như
b n mong mu n hay không?
T i sao có ho c t i sao không?
B n có cách làm nào khác?
2. Mô hình giao ti p: Ghi nh n và băn khoăn
Trong quá trình h p tác v i ng nghi p có th b n ư c ngh
duy t trư c k ho ch bài d y, các công c tr giúp hay các tài li u
khác c a h . Mô hình sau ây ư c thi t k nh m s d ng các tài
li u vi t là nguyên li u cho vi c trao i. B n cũng có th ư c yêu
c u b o v hay th o lu n v công vi c hư ng d n ng nghi p c a
b n. Vi c thu hút các ng nghi p tham gia vào quá trình này là r t
h u ích. H có th ưa ra nh ng ph n h i, tr giúp ho c là ngư i tư
v n…
Mô hình giao ti p này ư c thi t k nh m giúp chúng ta nh n xét,
th o lu n và b o v m t s kinh nghi m hư ng d n ng nghi p.
M c tiêu c a mô hình này là nh m giúp hi u hơn công vi c c a
chúng ta và b i c nh công vi c – cũng như hi u công vi c này phù
h p v i m c tiêu hư ng d n ng nghi p như th nào.
48. Hư ng d n tr c ti p 49
Cách th c s d ng mô hình này: L p nhóm t 4 n 6 ngư i và
ho t ng theo mô hình sau:
Ngư i thuy t trình: M t ngư i s trình bày v công vi c c a mình
(có th s d ng b ng nh t kí c ng tác ho c nh ng kinh nghi m c a
cá nhân liên quan n vi c chia s chuyên môn gi a các ng
nghi p)
Ngư i i u ph i: M t ngư i khác ho t ng như m t ngư i i u
hành. Công vi c chính là gi cho quá trình trao i di n ra theo
úng ti n trình, m b o th i gian th o lu n c a nhóm và m b o
r ng m i ngư i u có cơ h i óng góp trong vi c th o lu n.
5 phút dành cho ngư i trình bày gi i thi u công
vi c. Trong ó có l i gi i thích giúp ng nghi p
trong nhóm hi u tình hu ng và m c ích v công vi c.
Có th bao g m t t c nh ng thông tin phù h p khác.
5 phút yên l ng dành cho vi c xem xét l i n i dung
ã ghi chép ư c. ây là cơ h i ngư i tham gia có
th ki m tra công vi c và ghi chép l i các chú ý hay
nh ng câu h i liên quan.
5 phút dành cho th o lu n theo nhóm. ng nghi p
ưa ra nh ng câu h i làm rõ v công vi c. Nh ng câu
h i này giúp ngư i thuy t trình hi u công vi c g m có
nh ng gì và hoàn thành nh ng công vi c y như th
nào. ( ây thư ng là nh ng câu h i d tr l i i v i
ngư i thuy t trình)
5 phút dành cho NH NG GHI NH N ( ng nghi p
nh n xét v “thành công” trong công vi c). Trình bày
nh ng hi u bi t mà mình có ư c sau khi xem xét công
vi c. Mô t nh ng gì làm rõ hơn cho ngư i thuy t trình.
Nói v nh ng gì ã ư c hi u rõ hơn. (Ngư i thuy t
trình yên l ng và ghi chép).
10 phút dành cho NH NG I U C N LÀM RÕ
( ng nghi p nh n xét v “nh ng i u c n làm rõ trong
công vi c”). Nh ng gì ã trình bày d n n nh ng băn
khoăn gì? i u này nh hư ng n công vi c hu n
luy n c a chúng ta như th nào? L n sau có th làm gì
nâng cao hơn n a ch t lư ng giao ti p gi a các ng
nghi p. (Ngư i thuy t trình yên l ng và ghi chép).
49. 50 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
5 phút dành cho PH N H I (ngư i thuy t trình có
th i gian ph n ánh v nh ng gì mình ã h c ư c).
Ngư i thuy t trình s nói v vi c s s d ng nh ng
nh n xét v a r i như th nào. i u gì thúc y ngư i
thuy t trình c n thay i cách suy nghĩ v nh ng gì mà
mình ã c p?
5 phút dành cho TÓM T T theo nhóm nh . Các
thành viên tham gia và ngư i thuy t trình nh n xét v
mô hình giao ti p này. L i ích c a quá trình này là gì?
Khó khăn là gì? Nó có th ư c ng d ng như th nào
trong nh ng trư ng h p khác?
3. Mô hình giao ti p: Phân tích và nh n xét
Mô hình này ư c s d ng phân tích nh ng thành công c a m t
quá trình c ng tác trư c ây rút ra nh ng bài h c cho các ho t
ng sau. B n s s d ng B ng ki m tra ho t ng h c t p xác
nh nh ng y u t óng góp vào thành công khi xem xét m t m u
bài t p c a h c sinh.
M i m t ngư i trong nhóm nên nh n m t trong nh ng vai trò:
Ngư i tính gi , ngư i i u ph i, ngư i báo cáo.
Vi c phân tích nh ng nguyên nhân làm cho quá trình h p tác thành
công là m c ích c a mô hình giao ti p này. Ngư i i u ph i óng
vai trò quan tr ng trong ho t ng này. Ngư i i u ph i c n giúp
cho nhóm luôn t p trung tìm ra i m khác bi t trong s thành công
mà ngư i thuy t trình ang trình bày. Ngư i tính gi m b o phân
ph i th i gian h p lí trong quá trình th o lu n và ngư i báo cáo nêu
l i cho c l p nh ng ý ki n k t lu n c a nhóm.
1. (5–8 phút) M i m t thành viên trong nhóm xác nh m t
thành công c a mình v s c ng tác v i ng nghi p: T t c
thành viên trong nhóm suy nghĩ r i vi t m t o n mô t ng n
quá trình c ng tác ã thành công. Bao g m:
Mô t v kinh nghi m h p tác và k t qu công vi c c a h c
sinh
Nh ng gi i pháp ã ư c s d ng thúc y s h p tác
Nh ng bài t p c a h c sinh ph n ánh s thành công c a các
ho t ng h c t p. Hãy s d ng B ng ki m tra ho t ng
h c t p làm cơ s cho vi c ánh giá nh ng thành công.
50. Hư ng d n tr c ti p 51
Tr l i cho câu h i sau: S h p tác góp ph n vào hi u qu
c a ho t ng h c t p như th nào?
2. (5 phút) Ngư i thuy t trình mô t thành công: Ngư i thuy t
trình th nh t chia s công vi c c a h c sinh mình, trong ó có
nh ng câu tr l i cho nh ng i m nêu trên. Nh ng thành viên
khác ghi chép. Ngư i i u ph i m b o r ng ngư i thuy t
trình trong quá trình trình bày ã tr l i câu h i: S h p tác có
óng góp như th nào vào hi u qu c a ho t ng h c t p?
3. (3 phút) Nhóm h i nh ng câu h i làm rõ v nh ng chi ti t
c a nh ng kinh nghi m ã trình bày.
4. (5 phút) Nh n xét theo c nhóm: Nhóm th o lu n nh ng gì h
nghe ngư i thuy t trình mô t . i u gì là thú v i v i b n?
i u gì giúp kinh nghi m ư c nêu ra tr nên thành công? B n
có th t ra nh ng câu h i thăm dò nào cho ngư i thuy t
trình? Ngư i thuy t trình không tham gia vào cu c th o lu n
này nhưng c n ph i ghi chép l i.
5. (3 phút) Ngư i thuy t trình tr l i: Ngư i thuy t trình tr l i
nh ng gì mà nhóm ã th o lu n và cho bi t i u gì làm cho
vi c h p tác ã thành công n v y và có th ng d ng nó như
th nào vào công vi c trong tương lai. Ngư i thuy t trình có th
không ph i tr l i nh ng câu h i thăm dò.
6. (1 phút) Ghi nh n: Nhóm dành th i gian khen ng i nh ng
vi c mà ngư i thuy t trình ã hoàn thành t t.
7. (15 phút) L p l i ho t ng: M t thành viên khác trong nhóm
m nh n vai trò c a ngư i thuy t trình và c nhóm l p l i các
bư c 2-6.
8. (15 phút) L p l i ho t ng: Thêm m t thành viên khác trong
nhóm m nh n vai trò c a ngư i thuy t trình và l p l i các
bư c 2-6.
9. (5 phút) Tóm t t trong nhóm nh . Tr l i nh ng câu h i sau:
i u gì ã góp ph n vào s thành công c a m i m t kinh
nghi m h p tác v a ư c chia s trên?
B n có th l p l i thành công này trong tương lai như th
nào?
B n có th s d ng mô hình giao ti p này v i các giáo viên
khác và các h c sinh trong trư ng như th nào?
51. 52 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
B n có th làm gì c i thi n mô hình giao ti p này?
10. (5 Phút) Chia s trong c l p: Ngư i báo cáo trình bày l i v i
c l p v vi c nhóm c a mình ã khám phá ra i u c t lõi c a
s thành công là gì. Ngư i báo cáo c a các nhóm còn l i có th
b qua nh ng ý mà nhóm trư c ã nêu ra.
Theo Khoa c i cách trư ng h c qu c gia, (2002). Phân tích s
thành công. L y t 10/2/2004, ngu n: http://www.nsrfharmony.org
/protocols.html
B NG LI T KÊ CÁC HO T NG H C T P
Nhi m v d a trên chu n ki n th c Nhi m v h p d n
Nhi m v này s giúp h c sinh: H c sinh:
t/ nâng cao ư c ki n th c Tham gia h c t p ch ng (th c
ho c kĩ năng trong lĩnh v c n i hành, xây d ng, t o l p, di
dung nh t nh chuy n, s d ng “tư duy a
d ng” vv…)
Th c hành các bi n pháp/quá
trình c a m t môn h c (ví d Tìm th y ch h p d n, hài
phương pháp nghiên c u khoa hư c ho c t o ni m say mê.
h c).
ư c l a ch n (ch , phương
Nâng cao kĩ năng giao ti p (kĩ pháp…)
năng vi t, nói, và s d ng hình
ư c th thách (nhưng không
nh)
quá s c)
Nâng cao năng l c v i các kĩ
T o ra m t s n ph m/ho t ng
năng x lí thông tin tr c tuy n
ho c năng l c có ích cho b n
(ví d , tìm , ánh giá, t ch c
thân khi bư c vào cu c s ng.
thông tin, m b o ngu n thông
tin). Bi t ư c k t qu / ho t ng c a
mình s ư c ánh giá cao, ư c
Nâng cao kh năng hi u và s
s d ng úng, hay có ích cho
d ng các thông tin nh lư ng
ngư i khác v i cu c s ng th c.
(s li u, s o v.v..) trong các
b ng d li u, bi u ho c m u Nh n ph n h i th c t iv i
bi u tư ng. ch t lư ng c a công vi c c a
mình t ngư i d ho c chuyên
Th c hành các kĩ năng làm vi c/
gia c a lĩnh v c.
kĩ năng s ng (ví d , làm vi c
theo nhóm, qu n lý d án, hi u Áp d ng kinh nghi m ngoài l p
bi t v văn hoá, v.v.) h c vào công vi c.
Nâng cao năng l c b ng các Có trách nhi m i v i nhau.
công ngh khác nhau
52. Hư ng d n tr c ti p 53
Nhi m v d a trên v n Công ngh nâng cao k t qu h c t p
H c viên ph i th c hành cách tư Công ngh ư c s d ng :
duy sáng t o và logic :
Giúp cho h c sinh ti p c n thông
ưa ra m t nh n xét h p lí. tin ch t lư ng, các tài li u cơ
b n, ho c các quan i m mà các
Gi i quy t m t v n .
em chưa bi t.
ưa ra m t quy t nh ho c m t
Cho phép h c sinh tìm hi u m t
s l a ch n.
khái ni m theo các cách mà bình
L p m t k ho ch hành ng. thư ng không th có (ví d , gi i
ph u ng v t/ngư i).
Thuy t ph c m t ngư i nào ó.
Phân bi t vi c h c c a h c sinh
B o v m t ý ki n.
v i các nhu c u khác.
Gi i thích m t khái ni m.
Giúp h c sinh hi u các khác khái
Làm rõ m t tình hu ng ph c t p. ni m tr u tư ng.
Gi i quy t m t tình hu ng r c r i T o i u ki n cho h c sinh tham
ho c ph c t p gia vào các cu c i u tra khoa
h c tr c tuy n.
Kh c ph c s c và c i thi n m t
h th ng. Giúp h c sinh qui trình gi i
quy t v n ( ví d , s d ng các
áp ng nhu c u th c s c a ph n m m t ch c )
m t ai ó.
Khuy n khích h c sinh khám
L p k ho ch và chia giai o n phá khái ni m ho c hình thành
m t s ki n. cách hi u khái ni m c a riêng
Áp d ng m t khái ni m ã h c h .
vào tình hu ng th c t . Chia s các ý tư ng và giao ti p
Sáng t o ra qui trình gi i quy t v i các nhóm h c sinh nơi
m tv n . khác.
Làm vi c trong i u ki n h n ch Giúp h c sinh nh n ph n h i v
(ví d gi i h n v không gian, công vi c c a mình t c ng ng
kho n ngân sách, th i gian, bên ngoài nhà trư ng.
ngu n tài li u v.v…) Khuy n khích h c sinh tham gia
vào quá trình dân ch .
53. Hư ng d n ng nghi p
qua môi trư ng m ng
Ho t ng 1. Làm quen v i trang web Hư ng d n
ng nghi p toàn c u
Trên web site do Microsoft xây d ng v i m c ích h tr “Chương
trình hư ng d n ng nghi p” toàn c u, b n có th tra c u thông
tin v nhi u ch liên quan t i quá trình d y h c, quá trình hư ng
d n ng nghi p c a b n theo nh hư ng s d ng công ngh
thông tin trong d y h c. B n cũng có th xây d ng các s n ph m
h tr d y h c, chia s , trao i kinh nghi m v ng d ng công
ngh trong d y h c cũng như nh ng kinh nghi m trong công tác
hư ng d n ng nghi p c a b n v i giáo viên, h c sinh và c ng
ng PIL trên ph m vi toàn c u.
Trong ho t ng này, b n s tìm hi u sơ b v nh ng n i dung c a
web site. Hãy ghi nh và suy nghĩ v nh ng n i dung ó, ng th i
liên h v i công vi c mà b n ang ti n hành bi t ư c khi nào
b n c n và b n có th tìm chúng âu trên trang web c a Chương
trình.
B n có th tìm hi u trang web c a Chương trình theo hai cách:
Cách th nh t: Tìm hi u nh ng thông tin chính v trang web c a
Chương trình thông qua h th ng các hình nh cho s n in kèm v i
tài li u này “TÀI LI U CHO HO T NG 1” ( ư c s d ng khi
không có ư ng k t n i Internet)
Cách th hai: Tìm hi u nh ng thông tin chính v trang web c a
Chương trình thông qua vi c ăng nh p vào trang web, duy t và
tìm hi u các n i dung c a trang web ( ư c s d ng khi có ư ng
k t n i Internet)
Nh ng hư ng d n c th
ăng nh p vào trang web c a Chương trình
M i thành viên trong l p s ư c nh n m t tài kho n ăng nh p
vào trang web c a Chương trình.
54. Hư ng d n qua môi trư ng m ng 55
Theo s ch d n c a giáo viên hư ng d n, b n hãy ăng nh p vào
trang web c a Chương trình.
Hãy suy nghĩ và tr l i câu h i sau:
Trang web c a Chương trình hư ng d n ng nghi p có gì khác
nhau v m t n i dung trư c và sau khi ăng nh p? T i sao?
Khám phá trang web
Sau khi ã ăng nh p thành công, m i thành viên s làm vi c c
l p tìm hi u v trang web c a Chương trình.
Hãy i n thông tin b n tìm hi u ư c vào b ng dư i ây:
S liên quan Nh ng n i
N i dung trong công vi c dung m i,
Stt Tên ch
ch hu n luy n c a có ý nghĩa
b n v ib n
Chia s k t qu v i các thành viên khác
Sau khi hoàn thành b ng trên, b n s ư c ch nh cùng v i m t
i tác trong l p th o lu n k t qu t ư c, ti n hành ch nh
s a, b sung cũng như d ki n nh ng câu h i v nh ng n i dung
b n còn chưa hi u và b n s ưa ra trong ph n th o lu n chung
ư i ây.
Th o lu n chung
Ngư i hư ng d n s cùng v i các b n th o lu n v k t qu t
ư c trong các ho t ng trên. Hãy ưa ra b t kỳ câu h i nào liên
quan t i vi c khám phá trang web c a Chương trình cho ngư i
hư ng d n và các i tác trong l p làm sáng t hơn n a n i
dung, ý nghĩa c a trang web c a Chương trình.
Tài li u cho ho t ng 1
55. 56 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Hình 1. Website trư c khi ăng nh p
Hình 2. Website sau khi ăng nh p
56. Hư ng d n qua môi trư ng m ng 57
Hình 3. Ph n gi i thi u chung v chương trình
Hình 4. Ph n xây d ng h sơ tài li u tham kh o
57. 58 Ph n II. Th c hi n hư ng d n ng nghi p
Hình 5. Ph n xây d ng bài h c trên m ng
Hình 6. Ph n qu n lí l p h c dành cho giáo viên c t cán