1. የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ ፅንሰ-ሃሳባዊና የትግበራ መአቀፍ
የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ ፅንሰ-ሃሳባዊና የትግበራ መአቀፍ
በመያድች የሚከናወን የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌና ዘገባ ኢትዮጵያን ጨምሮ በብዙ አገራት
መንግስታት አወዛጋቢ ጉዲይ ተዯርጎ ይታያሌ፡፡ እንዯኔ እንዯኔ የዚህ ችግር አመክንዮ ከሰብአዊ መብቶች
ስምምነቶች መሰረታዊ ባህሪ የሚመጭ ይመስሇኛሌ፡፡ የሰብአዊ መብቶች ስምምነቶችን ፈርመው
የሚያፀዴቁት መንግስታት እንዯመሆናቸው በስምምነቶቹ የተጠቀሱትን መርሆዎችና መብቶች እውን
የማዴረግ ግዳታ በመንግስታት ሊይ ይወዴቃሌ፡፡ በመሆኑም የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ
መንግስታት የገቡትን ግዳታ ወይም የገቡትን ቃሌ ምን ያህሌ እንዯፈጸሙ እንዯመከታተሌ ሉቆጠር
ይችሊሌ፡፡ ነገር ግን ይህ እይታ ሙለዕ አይዯሇም፡፡ ላሊውና ብዙውን ጊዜ የበሇጠ ዋጋ ያሇው ጉዲይ
የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ የሚያዯርጉ አካሊት ስሇ ስራው ያሊቸው ግንዛቤና እይታ ነው፡፡
በአብዛኛው ክትትሌ የሚዯረግበት አግባብ ጥፋተኛ አካሌ ሇማግኘት ያሇመ፤ የሂዯቱ ውጤት የሆኑ
ዘገባዎችም መንግስታትን ሇፈጸሙት ወይም ፈፅመዋሌ ሇተባሇው ጥፋት ሇማሳጣት በግብአትነት ጥቅም
ሊይ ሲውለ ይታያሌ፡፡ የተመዴ የሰብአዊ መብቶች ከፍተኛ ኮሚሽን ያወጣው የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ
ክትትሌ መመሪያ እንዯሚያስቀምጠው የሂዯቱ የመጨረሻ ግብ በአንዴ አገር ያሇውን የሰብአዊ መብቶች
ሁኔታ ማሻሻሌ ነው፡፡ እንግዱያውስ ሰብአዊ መብቶችን እውን ሇማዴረግ ሕጋዊ ግዳታ ያሇበትን እና
በአገሪቱ ከፍተኛው የማስፈጸም አቅም ያሇውን አካሌ - መንግስትን - በማበሳጨት ይህንን ግብ
ሇመዴረስ እነዯምን ይቻሊሌ?
ይህ ጽሁፍ የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ ሇማዴረግ ወይም የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ ዘገባ
ሇማዘጋጀት ሃሳብ ሊሊቸው ግሇሰቦች፣ ቡዴኖች ወይም ተቋማት በግብአትነት እንዱያገሇግሌ እና በጉዲዩ
ዙሪያ ውይይት ሇማነሳሳት ታስቦ የተዘጋጀ ነው፡፡ ምንም እንኳ በሰብአዊ መብቶች ዙሪያ ሇመስራት
የተመዘገቡ ኢትዮጵያውያን የበጎ አዴራጎት ዴርጅቶችና ማህበራት ዋና ተዯራሽ ተዯርገው ቢታሰቡም
የሚመሇከታቸው የመንግስት ተቋማትም ጠቃሚ ነገር ሉያገኙበት ይችሊለ፡፡
1 መግቢያ
የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ ፅንሰ-ሃሳባዊና የትግበራ መአቀፍ የሚከተለትን ታሳቢ ማዴረግ አሇበት፡
- የዓሇም-አቀፍ እና አህጉራዊ የሰብአዊ መብት ዴርጅቶችን ምርጥ ተሞክሮዎች፣ የዓሇም-አቀፍ እና
አህጉራዊ የሰብአዊ መብት ስምምነቶችን መርሆዎችና ዴንጋጌዎች፣ ብሔራዊውን የሰብአዊ መብቶች
ሥርዓት (የኢ.ፌ.ዳ.ሪ. ሕገ-መንግስትና ኢትዮጵያ ያፀዯቀቻቸውን ዓሇም አቀፍ የሰብአዊ መብቶች
ስምምነቶች)፣ እና የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ ሇማዴረግ ያቀዯውን ተቋም ዓሊማዎች (የመንግስት
ተቋም ከሆነ መቋቋሚያ አዋጁን፤ ላሊ ከሆነ ዯግሞ የዴርጅቱን ዓሊማዎች)፡፡ በዚህም መሰረት ይህንን
አጭር ፅሁፍ ሇማዘጋጀት በተሇያዩ ዓሇም-አቀፍ፣ አህጉራዊ እና ብሔራዊ ተቋማት ጥቅም ሊይ የዋለ
የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ አካሄድች ተዲሰዋሌ፡፡
2 የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ ምንነትና ግብ
የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ ማሇት ሇወዯፊት ተግባራዊ እርምጃ ሇመውሰዴ የሚያስችሌ ግምገማ
ሇመስጠት በማሇም አንዴን ነባራዊ ሁኔታ ወይም ክስተት ተቀባይነት ካሊቸው ዯንቦች/መመዘኛዎች
አንፃር ሇረጅም ጊዜ በቅርበት የምንታዘብበት ሂዯት ነው፡፡ ክትትሌ የሚከተለት ገሊጭ ባሕሪያት አለት፡
- ረጅም ጊዜ የሚወስዴ ሂዯት ነው፣ ሰፊ መረጃ ማሰባሰብ ወይም መቀበሌ ያስፈሌገዋሌ፣ ያሇማቋረጥ
ወይም በየጊዜው በሚዯረግ ምርመራ ወይም ቅኝት ሁኔታውን በቅርበት መከታተሌና ሇውጦችን
መመዝገብ ይጠይቃሌ፣ የትኩረት ማእከሌ የሆነውን ሁኔታ ወይም ክስተት በትክክሌ ሇመገምገም
እንዱቻሌ በተሇይም ችግሮችንና ክፍተቶችን ሇመሇየት ግሌጽ መመዘኛዎች ወይም ዯንቦችን በመአቀፍነት
ይጠቀማሌ፣ ከመመዘኛዎቹ ወይም ከዯንቦቹ እንፃር ነባራዊ ሁኔታዎችን ሇመገምገም መዯበኛ የሆኑ
ዘዳዎችን ይጠቀማሌ፣ ብዙውን ጊዜ የክትትሌ ሂዯቱ ውጤት ስሇሁኔታው የሚቀርብ ዘገባ ነው፣ እና
ይህ ዘገባ ሇወዯፊት ምን መዯረግ እንዲሇበት የሚያሳይ ግምገማዊ ይዘት ይኖረዋሌ፡፡
Ghetnet Metiku Woldegiorgis
e-mail: gmgiorgis@gmail.com ገፅ 1

2. የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ ፅንሰ-ሃሳባዊና የትግበራ መአቀፍ
የሰብአዊ መብት ክትትሌ የተሇመዯ አጠቃሊይ ዓሊማ በአንዴ ሁኔታ ወይም ጉዲይ ዙሪያ ምን ክፍተት
እንዲሇ መሇየትና ክፍተቱን ሇመሙሊት ምን መዯረግ እንዲሇበት መጠቆም ነው፡፡ ከዚያም አሌፎ
የተወሰደት የማስተካከያ እርምጃዎች ውጤታማ መሆናቸውን ሇመከታተሌ ክትትሌ ሉዯረግ ይችሊሌ፡፡
የሰብአዊ መብት ክትትሌ ዝርዝር ዓሊማዎች ውስጥ የሚከተለት ይገኙበታሌ፡ - የመንግስት አካሊትና
ዜጎች የዓሇም አቀፉን እና ብሔራዊ የሰብአዊ መብት ህግጋትን ማክበራቸውን ማረጋገጥ፣ ሇፍትሕ
ሂዯት ግብአት የሚሆን መረጃ በማሰባሰብ ጥሰት የተፈፀመባቸው ተጎጂዎች ፍትህ እንዱያገኙ ማገዝ
እና የማንአሇብኝነት አመሇካከትን መዋጋት፣ ስርዓታዊ መፍትሄዎችን ሇማምጣት የሰብአዊ መብት
ጥሰቶችን በዓይነት፣ በዴግግሞሽ እና ከምክንያት አኳያ መሇየት፣ የሰብአዊ መብት ጥሰቶች
የሚከሰቱባቸውን ሁኔታዎች በመመዝገብ ሕዝብን ሇማስተማር እና በመንግስትና በግሇሰቦች ዘንዴ
ግሌጽነት እንዱፈጠር ማዴረግ፣ እና የተጠቂዎችን ዴምጽ በማጉሊትና እንዱዯመጡ በማዴረግ
ሇተጠቂዎች ዴጋፍ ማዴረግ ናቸው፡፡
ምንም እንኳ ተመሳሳይ ግብ ሉኖራቸው የሚችሌ ቢሆንም በክትትሌ እና በሰብአዊ መብት ጥሰት
ምርመራ መካከሌ መሰረታዊ ሌዩነቶች አለ፡፡ ክትትሌ ስንሌ ብዙ ቁጥር ያሊቸውን ጉዲዮች መመርመርና
መመዝገብን ጨምሮ በተዯጋጋሚ መረጃ መሰብሰብን የሚያካትት ሲሆን ምርመራ ግን አንዴ ወይም
ከዚያ በሊይ የሰብአዊ መብት ጥሰት የተከሰተበት እንዯሆነ የሚጠረጠርን ጉዲይ አስመሌክቶ መረጃ
የማሰባሰብ ሂዯት ነው፡፡ የሰብአዊ መብት ክትትሌ ሂዯት አካሌ የሆነ ምርመራ ዒሊማ የሚያዯርገው
ሇቀጣይ ሥራ የሚያግዝ ተነፃፃሪ የምርመራ ውጤትን መመዝገብ ነው፡፡ በረጅም ጊዜ ሂዯት በብዙ
ተዛማጅ ጉዲዮች ሊይ የተካሄደ ምርመራዎች በጋራ ሲተነተኑ የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ምን
እንዯሚመስሌ የሚያሳይ ውጤት ያመጣለ፡፡
3 የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ የሚያዯርጉ ተቋማት
የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ በተሇያዩ አካሊት ሉካሄዴ ይችሊሌ፡፡ ከነዚህም ውስጥ ሕብረ-ብሔራዊ
ተቋማት፣ መንግስታዊ ተቋማት እና መንግስታዊ ያሌሆኑ ዴርጅቶች በዋነኝነት ይጠቀሳለ፡፡
ሕብረ-ብሔራዊ ዴርጅቶች
ሕብረ-መንግስታዊ ስምምነቶችን አፈፃጸም ሇመከታተሌ መመዘኛዎችን ማስቀመጥ፣
የተመሰረቱ አካሊት፣ መንግስታት የገቡትን ግዳታ ማሟሊታቸውን
በተ.መ.ዴ. የሰብአዊ መብቶች ምክር ቤት፣ መከታተሌ፣
የሰብአዊ መብቶችን ሁኔታ ሇመከታተሌ በተመዴ የሰብአዊ መብት ጥሰትን የሚመሇከቱ አንዲንዴ
የተሰየሙ ግሇሰቦችና ቡዴኖች ሁኔታዎችን መከታተሌ
የተመዴ አካሊት (አይ.ኤሌ.ኦ፣ ዯብሉው.ኤች.ኦ፣
ዩ.ኤን.ዱ.ፒ.…)፣
አህጉራዊና ክፍሇ-አህጉራዊ የመንግስታት ዴርጅቶች
መንግስታዊ ተቋማት
መንግስታት ያጸዯቋቸውን ስምምነቶች በተመሇከተ መንግስታት ዓሇም አቀፍ መመዘኛዎችን
በየጊዜው ዘገባ የማዘጋጀት ስሌጣን የተሰጣቸው አካሊት፣ እንዱቀበለ ማበረታታት፣
ብሔራዊ የሰብአዊ መብት ተቋማት፣ መንግስታት የገቡትን ግዳታ መተግበራቸውን
የፖሉሲ አፈፃጸምን የሚከታተለ አስፈፃሚ አካሊት፣ መከታተሌ፣
ላልች ስሌጣን የተሰጣቸው አካሊት (ፀረ-ሙስና ኮሚሽን) ጥሰቶችን መከታተሌ
መንግስታዊ የሌሆኑ ዴርጅቶች
ዓሇም አቀፍ የአዴቮኬሲ ቡዴኖችና ዴርጅቶች፣ ሕብረ-ብሔራዊ ዴርጅቶች መመዘኛዎችን
አገር በቀሌ የሰብአዊ መብት መያድች እንዱያወጡ መወትወት፣
መንግስታት ዓሇም አቀፍ መመዘኛዎችን
እንዱቀበለ ማግባባት፣
መንግስታት የገቡትን ግዳታ መተግበራቸውን
መከታተሌ፣
ጥሰቶችን መከታተሌ
Ghetnet Metiku Woldegiorgis
e-mail: gmgiorgis@gmail.com ገፅ 2

3. የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ ፅንሰ-ሃሳባዊና የትግበራ መአቀፍ
4 የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ አካሄድች
የተሇያዩ ወገኖች የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ ሇማዴረግ የሚጠቀሙባቸው አካሄድች ከሽፋን፣ ትኩረት
እና ከታሰበው ግብ አኳያ ሉሇያዩ ይችሊለ፡፡
የሰብአዊ መብቶች ሁኔታን ወይም የግዳታዎች አፈፃጸምን መከታተሌ፡ - የሰብአዊ መብት ክትትሌ
የሚያካሂደ አካሊት የሚጠቀሙበት አካሄዴ ከሁሇት አጠቃሊይ ዘርፎች በአንደ ሉካተት ይችሊሌ፡፡
እነዚህም የሰብአዊ መብቶች ሁኔታን መከታተሌ፣ ወይም ሰብአዊ መብቶችን ሇመተግበር ግዳታ
ያሇባቸውን አካሊት አፈፃጸም መገምገም ናቸው፡፡ የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ዘገባ በዋነኝነት ትኩረት
የሚያዯርገው ሰብአዊ መብቶች በመብቶቹ ባሇቤቶች ህይወት ምን ያህሌ እውን ሆነዋሌ ወይም
የተጋሊጭ የማህበረሰብ ክፍልች መብቶች ምን ያህሌ ተፈፃሚ ሆነዋሌ በሚሇው ሊይ ነው፡፡ የዚህ
ዓይነት ዘገባዎች በአብዛኛው የሚታዩት በብሔራዊ ዯረጃ ሲሆን በተ.መ.ዴ. የሰብአዊ መብቶች ምክር
ቤት የሚቀርቡት ዩኒቨርሳሌ ፔሬዱክ ሪቪው (ዩ.ፒ.አር.) ዘገባዎችም ጥሩ ምሳላ ሉሆኑ ይችሊለ፡፡ በላሊ
በኩሌ ዯግሞ ሰብአዊ መብቶችን ሇመተግበር ግዳታ ያሇባቸውን አካሊት አፈፃጸም አስመሌክቶ የሚቀርቡ
ዘገባዎች በዋነኝነት የዓሇም አቀፍ ስምምነቶችን አተገባበር ሇመከታተሌ የሚዘጋጁ ናቸው፡፡ ስሇዚህም
ትኩረታቸው የባሇግዳታ አካሊትን ማንነት መሇየት እና በመንግስትና ላልች የሕግና የሞራሌ ግዳታ
የተጣሇባቸው አካሊት ሰብአዊ መብቶችን እውን ሇማዴረግ የተወሰደ እርምጃዎችን መገምገም ሊይ
ይሆናሌ፡፡ በአንዲንዴ ሁኔታዎች እነዚህ ሁሇት አካሄድች በጋራ የሚመጡበትና በሰብአዊ መብቶች
ሁኔታ፣ በተጋሊጭ ክፍልች ሁኔታና በሕግና የሞራሌ ግዳታ የተጣሇባቸው አካሊት ሰብአዊ መብቶችን
እውን ሇማዴረግ የተወሰደ እርምጃዎችን አጣምሮ የያዘ ዘገባ ሉዘጋጅ ይችሊሌ፡፡
አጠቃሊይ ወይም ውሱን ሽፋን ያሇው ክትትሌ፡ - የሰብአዊ መብት ክትትሌ ዘገባዎችና ሂዯቶች
በሽፋናቸው ስፋት/ጥበት ሉሇያዩ ይችሊለ፡፡ አንዲንዴ ዘገባዎች ሁለንም መብቶች በስፋት የሚሸፍኑ
ሲሆኑ ላልች ዯግሞ በተወሰነ ጉዲይ፣ መብት ወይም የማህበረሰብ ክፍሌ ሊይ አትኩረው ይዘጋጃለ፡፡
ይሁን እንጂ ብዙዎቹ በብሔራዊ ዯረጃ የሚዘጋጁ የሰብአዊ መብት ዘገባዎች ሁለንም መብቶች
በዯምሳሳው የሚሸፍን አጠቃሊይ ክፍሌ እና በጠመረጡ ጉዲዮች ወይም መብቶችን በጥሌቀት
የሚመሇከቱ ዝርዝር ክፍልች ይዘው የሚዘጋጁ ናቸው፡፡
የሰብአዊ መብቶች ሁኔታን ወይም አንዴን ጉዲይ መከታተሌ፡ - ከትኩረት አቅጣጫ አንፃር ሲታዩ ዯግሞ
የሰብአዊ መብት ክትትሌ ሂዯቶችና ዘገባዎች በሁሇት ተከፍሇው ሉታዩ ይችሊለ፡ - የሁኔታ ክትትሌ
ወይም የጉዲይ ክትትሌ፡፡ እያንዲንደ ክፍሌ ዝርዝር ንዑስ ክፍልች ሲኖሩት ይህም በሚከተሇው
ሰንጠረዥ በአጭሩ ቀርቧሌ፡፡
የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ የሰብአዊ መብት ጥሰትን መከታተሌ፣
ክትትሌ የሕግ አወጣጥ ሥርዓት ሂዯትን መከታተሌ፣
የሕግና የፖሉሲ አፈፃጸምን መከታተሌ፣
የሰብአዊ መብት ተቋማትን መመስረትና አሰራር መከታተሌ፡፡
የተመረጠ አንዴ ጉዲይ ክትትሌ አንዴ ጉዲይ የታየበትን የሕግ ሂዯት መከታተሌ፣
ሇአንዴ ባሇጉዲይ/ተጠቂ የተሰጠውን መፍትሄና የማገገሚያ ዴጋፍ
መከታተሌ፣
በአንዴ ጉዲይ ዙሪያ የተወሰደ ላልች እረምጃዎችን መከታተሌ፡፡
የሁኔታ ክትትሌ በአንዴ ነባራዊ ሁኔታ ዙሪያ ጥሰቶችን፣ የሕግ መአቀፉን እና የሰብአዊ መብት
ተቋማትን አተገባበር የሚያካትት አጠቃሊይ ትኩረት ሲኖረው በተሇይ በአንዴ ስምምነት ዙሪያ
የመንግስትን አፈፃጸም ሇመከታተሌ ወይም በብሔራዊ ዯረጃ ሇሚካሄዴ ክትትሌ ጠቀሜታው የጎሊ ነው››
በላሊ በኩሌ የጉዲይ ክትትሌ ጠባብ ትኩረት ያሇውና ተጠቂ-ተኮር የሆነ ብልም የአንዴን ተጠቂ ጉዲይ
በመከታተሌ ሊይ የተወሰነ ነው፡፡ በተመረጠው ጉዲይ ዙሪያ ሇውጦችን ተከታትል መመዝገብ የጉዲይ
ክትትሌ መሰረታዊ ባህሪ ነው፡፡
Ghetnet Metiku Woldegiorgis
e-mail: gmgiorgis@gmail.com ገፅ 3

4. የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ ፅንሰ-ሃሳባዊና የትግበራ መአቀፍ
5 የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ ዘዳዎች
የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ክትትሌ ሁሇት ዘዳዎችን ሉጠቀም ይችሊሌ፤ እነዚህም ክስተቶችን መሰረት
ያዯረገ ዘዳ እና ጠቋሚዎችን መሰረት ያዯረገ ዘዳ ተብሇው ይጠቀሳለ፡፡ ክስተቶችን መሰረት ያዯረገ
የክትትሌ ዘዳ ጥሰት የተፈፀመባቸው ወይም ሇጥሰት መፈጸም ምክንያት የሆኑ ክስተቶችን ማእከሌ
ያዯረገ ሲሆን ጥሰት የተፈፀመበት ወይም ተፈፅሟሌ የተባሇበትን ክስተት በመመርመር ሊይ
ይመሰረታሌ፡፡ የዚህ ዘዳ ዋነኛ እጥረት የጥሰቶችን ክስተት ዴግግሞሽ ሇመበየን የማያሌምና የማይችሌ
መሆኑ ነው፡፡
በአንፃሩ ጠቋሚዎችን መሰረት ያዯረገ የክትትሌ ዘዳ የአንዴን መብት ገሊጭ ባህሪያት ወይም ይዘት ወዯ
ጠቋሚዎች በመቀየር እና ተዯራሽ ግቦችን በጊዜ በመተንተን የሇውጥ ሂዯትን የምንገመግምበት ዘዳ
ነው፡፡ ይህ ዘዳ ችግሮችን እና ጥሰት ሉፈፀምባቸው የሚችለባቸውን ሁኔታዎች ከመሇየት፣ የችግሩን
መጠን ከመግሇጽ፣ በአካባቢዎች መካከሌ ንጽጽር ከማዴረግ፣ የማህበረሰብ ክፍልችን ነባራዊ ሁኔታ
ከመበየን እና በጊዜ ሂዯት የሇውጥ አቅጣጫዎችን ከመገምገም አኳያ ጠንካራ አቅም አሇው፡፡ ይሁን
እንጂ የግሇሰቦችን ሁኔታ የማዲበሌ ውጤት ስሇሚኖራቸው ከፍተኛ የሰብአዊ መብት ጥሰት
የተፈፀመባቸውን ክስተቶች በተመሇከተ ጠቋሚዎችና ተዯራሽ ግቦች አግባብ ሊይሆኑ ይችሊለ፡፡
ጠቋሚዎችን መሰረት ያዯረገ የክትትሌ ዘዳ በተሇይ ተጠቂዎች ቀጥተኛና ሇሁኔታቸው አግባብ የሆነ
እገዛ የሚያስፈሌጋቸው ሲሆን ውጤታማነቱ ዯካማ ነው፡፡ በአጭሩ ስሇሰብአዊ መብቶች ሁኔታ የተሟሊ
ስዕሌ ሇማግኘት ክስተቶችን መሰረት ያዯረገ ዘዳ እና ጠቋሚዎችን መሰረት ያዯረገ ዘዳ በጥምር
መጠቀም ሉያስፈሌግ ይችሊሌ፡፡
የማጣቀሻ ምንጮች
1. Audrey R. Chapman, Indicators and Standards for Monitoring Economic, Social and
Cultural Rights, Science and Human Rights Program, American Association for the
Advancement of Science, 2000
2. Carr Center for Human Rights Policy, Workshop on Measurement and Human Rights,
Program in Criminal Justice Policy and Management, Kennedy School of Government,
Harvard University, July 6-8, 2006
3. Craig G. Mokhiber, “Toward a Measure of Dignity: Indicators for Rights-Based
Development,” The Statistical Journal of the United Nations Economic Commission for
Europe 18 (2001) 159
4. General Guidelines Regarding the Form and Contents of Periodic Reports to be Submitted
by States Parties under Article 19, Paragraph 1, of the Convention , United Nations
Committee Against Torture, revised 1998, Document C/14/Rev.1.
5. Hans-Otto Sano & Lone Lindholt, Human Rights Indicators: Country Data and
Methodology, Danish Center for Human Rights, 2000
6. Manuel Guzman and Bert Verstappen, Human Rights Monitoring and Documentation
Series, Volume 1: WHAT IS MONITORING, HURIDOCS, 2003
7. Maria Green, When We Talk about Indicators: Current Approaches to Human Rights
Measurement, report written for the Human Development Report Office, United Nations
Development Programme, July 1999
8. Mona Nicoara, Human Rights Observation and Monitoring, Independent Consultant,
Columbia University, Monday, June 28, 2004
Ghetnet Metiku Woldegiorgis
e-mail: gmgiorgis@gmail.com ገፅ 4

5. የሰብአዊ መብቶች ክትትሌ ፅንሰ-ሃሳባዊና የትግበራ መአቀፍ
9. Office of the High Commissioner on Human Rights, Report on Indicators for Promoting
and Monitoring the Implementation of Human Rights, HRI/MC/2008/3, Twentieth
meeting of chairpersons of the human rights treaty bodies, Geneva, 26-27 June 2008
10. Paul Hunt, Interim report of the Special Rapporteur of the Commission on Human Rights
on the right of everyone to enjoy the highest attainable standard of physical and mental
health, United Nations General Assembly, Fifty-eighth session, Agenda item 117 (c), 10
October 2003
11. Rajeev Malhotra and Nicholas Fasel, “Quantitative Human Rights Indicators: A Survey of
Major Initiatives,” draft for discussion at Turku, 3 March 2005.
(http://www.abo.fi/instut/imr/indicators/Background.doc)
12. UN, “Revised general guidelines regarding t he form and contents of reports to be
submitted by states parties under articles 16 and 17 of the International Covenant on
Economic, Social and Cultural Rights,” E/C.12/1991/1, 17 June 1991
13. UN, Common Country Assessment and United Nations Development Framework:
Guidelines for UN Country Teams (Geneva: July 2004) 6
(http://www.undp.or.id/mdg/documents/Guidance%20for%20CCA%20and%20UNDA
F.pdf)
14. United Nations Development Group, Indicators for Monitoring the Millennium
Development Goals: Definitions, Rationale, Concepts, and Sources (New York: United
Nations, 2003). (http://millenniumindicators.un.org/unsd/mispa/Metadatajn30.pdf)
15. United Nations Development Programme, Indicators for Human Rights Based Approaches
to Development in UNDP Programming: A Users’ Guide, Bureau for Development Policy
Democratic Governance Group, March 2006
16. United Nations Human Rights Council: Institution Building, Human Rights Council
resolution 5/1 of 18 June 2007
Ghetnet Metiku Woldegiorgis
e-mail: gmgiorgis@gmail.com ገፅ 5