Bab 6 Tingkatan 4

2.  Tabiat makan yang tidak betul boleh menyebabkan
makanan tidak dicernakan dengan sempurna dan
menimbulkan beberapa penyakit.
 Antara tabiat makan yang bijaksana termasuklah:
 Makan pada masa yang tetap setiap hari
 Makan secara sederhana, jangan makan terlalu kenyang
 Makan hanya makanan yang bernutrien
 Kurangkan memakan makanan ringan yang sedap, tetapi
kurang nutrien
 Jangan minum banyak air sebelum, semasa atau selepas
makan. Air boleh mencairkan enzim dan merendahkan
kadar tindak balas pencernaan.

3.  Ulser gastrik
 Obesiti
 Anoreksia nervosa
 Bulemia

4.  Gastritis ialah satu keadaan di mana lapisan epitelium perut
mengalami radang.
 Lapisan dalam perut biasanya disalut mukus yang
melindunginya daripada tindakan asid hidroklorik dan enzim
perut.
 Jus gastrik dirembeskan ke dalam lumen perut apabila
sesorang berasa lapar.
 Jika makanan tidak dimakan pada waktu-waktu tertentu, jus
gastrik berasid akan mula bertindak terhadap lapisan epitelium
perut.
 Gastritis terjadi apabila mekanisme perlindungan perut
terganggu dan ini menyebabkan lapisan dalam perut rosak.
 Kerosakan yang berkembang menjadi lubang pada dinding
perut akan menyebabkan ulser gastrik.

6.  Risiko yang meninggikan ulser gastrik:
 pengambilan kopi atau alkohol yang
berlebihan
 gangguan emosi
 kekerapan mengambil ubat aspirin atau
ubat penahan sakit
 Cara merawat ulser gastrik
 mengambil ubat antasid untuk
mengurangkan atau meneutralkan asid perut

7.  Obesiti ialah penyimpanan tenaga yang berlebihan dalam bentuk lemak.
 Seseorang dikatakan obes apabila berat badannya melebihi berat badan
yang berpatutan dengan ketinggiannya sebanyak 20% atau lebih.

9.  Orang yang obes lebih cenderung
menghidapi pelbagai penyakit seperti
penyakit kardiovaskular, tekanan darah tinggi
dan diabetis melitus.
 Oleh itu, mereka yang mengalami obesiti
haruslah berusaha untuk mengurangkan
berat badan.

10.  Seseorang yang sentiasa berasa takut berat badannya
akan bertambah.
 Individu ini akan sengaja mengelakkan daripada
makan supaya boleh kehilangan berat badan yang
banyak, kadang-kadang 15% atau lebih daripada
berat badan yang normal.
 Keadaan ini boleh membawa maut dan dikenali
sebagai satu gangguan psikologi.
 Bagi meningkatkan harga diri, individu tersebut
menjauhi makanan sehingga menjadi kurus kering.
 Badan kehilangan lemak dan otot akhirnya
mengganggu fungsi jantung, sistem endoktrin dan
sistem pembiakan.

12.  Bulimia dicirikan oleh urutan pengambilan dan penyingkiran
makanan untuk mengatasi kesan pengambilan makanan secara
berlebihan.
 Individu tersebut biasanya makan dengan banyak dalam
tempoh masa yang singkat dan kemudian memuntahkan
makanan tersebut atau mengambil laksatif untuk
menyebabkan cirit-birit.
 Kesan bulimia :
 penyikiran makanan yang berterusan mencederakan salur
alimentari
 ini juga akan menyebabkak ketidakseimbangan ion mineral
dalam darah dan boleh menyebabkan ketidakseimbangan ion
mineral dalam darah dan boleh menyebabkan penyakit
kardiovaskular dan kerosakan ginjal.

14.  Semasa hendak memilih makanan, kita
haruslah mementingkan perkara-perkara
berikut:
(a) Kandungan nutrien dalam makanan
(b) Kesegaran makanan
(c) Kehadiran penambah makanan

15.  Sistem pencernaan yang sihat bermaksud mempunyai struktur
organ yang cekap serta proses yang dijalankan dalam sistem
berlaku dengan teratur.
 Proses pencernaan dalam badan kita perlu dikawal atur secara
sistematik. Badan kita akan menghidapi masalah kesihatan yang
serius jika satu organ tidak dapat melaksanakan fungsinya dengan
teratur.
 Masalah kesihatan yang berkaitan dengan sistem percernaan yang
lemah:
 sembelit
 cirit-birit
 buasir
 sindrom perut tak selesa
 rasa sakit dan meluat
 ulser perut
 muntah

17.  Menurut apa yang dr Fadzilah Kamsah bagi tahu, cara
untuk putuskan air kencing bagi laki-laki dan
perempuan adalah berbeza. Katanya lagi, bagi laki-
laki, caranya ialah dengan berdehem. Seperti yang
sahabat-sahabat kita cakap sebelum ni. Cumanya
saya nak tambah di sini ialah bagi golongan wanita.
Cara untuk putuskan air kencing bagi golongan ini
ialah dengan mengurut bahagian bawah perut (bawah
pada pusat). Tambahnya lagi, berdehem bagi laki-laki
dan mengurut bagi wanita tu adalah penting untuk
pastikan tiada sakibaki yang tertinggal. Ini pun sudah
sedia maklum. Ada sahabat yang sebut pasal ni
sebelum ni.

18.  Sejarah ringkas penemuan fotosintesis
 Struktur dan fungsi daun
 Penyesuaian tumbuhan daripada pelbagai
habitat untuk menjalankan fotosintesis

21.  Organ utama fotosintesis – daun
 Struktur utama daun:
 Mozek daun
 Daun tumbuh secara tidak bertindih sebanyak
mungkin
 Membantu penyerapan cahaya secara dengan
optimum
 Tersusun dalam kedudukan optimum untuk
menjalankan fotosintesis
 Boleh mengesan arah cahaya agar daun-daun
berada pada kedudukan yang terbaik untuk menyerap
cahaya dengan maksimum

22.  Lamina
Mempunyai bahagian yang leper, nipis dan
berwarna hijau
Lamina yang leper menyediakan permukaan yang
luas untuk menyerap cahaya matahari
Sangat nipis agar dapat ditembusi cahaya
Struktur nipis juga membolehkan gas-gas yang
terlibat dalam fotosintesis meresap dengan cekap
dalam bahagian daun

23.  Lamina disambung pada batang melalui
tangkai daun yang disebut sebagai petiol
 Petiol memegang daun pada kedudukan
terbaik untuk menerima cahaya yang
maksimum
 Xilem  mengangkut air yang diserap oleh
akar ke daun
 Floem  mengangkut hasil organik yang
dihasilkan melalui fotosintesis dari daun

24.  Dilindungi oleh lapisan epidermis pada
permukaan atas dan bawah daun
 Kutikel
 lapisan berlilin dan kalis air
 mengurangkan kehilangan air daripada daun
 Sel epidermis tidak mempunyai kloroplas dan
lutsinar
 membolehkan cahaya menembusi jauh ke
dalam lamina dan sampai ke kloroplas dalam sel
daun dengan mudah

25.  Stoma
 liang halus pada epidermis daun
 lebih banyak stoma pada epidermis bawah
berbanding dengan epidermis atas
 berfungsi membenarkan gas antara sel
daun dan persekitaran
 Sel pengawal
 mengawal atur saiz liang stoma

26.  Sel mesofil palisad
 tersusun secara tegak dan rapat berhampiran
permukaan atas daun untuk memperoleh
cahaya maksimum
 padat dengan kloroplas
 Sel mesofil berspan
 bentuk tidak sekata
 bilangan kloroplas yang kurang berbanding
 banyak ruang udara
 memudahkan peresapan air dan gas karbon
dioksida

27.  Hibiscus sp.
 bilangan stoma yang banyak pada
permukaan bawah daun
 penyerapan karbon dioksida secara
maksimum
 kloroplas lebih banyak di sel mesofil
palisad berbanding dengan sel mesofil
berspan

28.  Tumbuhan terapung di atas permukaan air
(telipok)
 daun yang besar, bulat dan leper
 stoma bertaburan banyak pada
permukaan daun

29.  2 peringkat utama dalam proses fotosintesis:
 Tindak balas cahaya
▪ Berlaku dalam keadaan cahaya
 Tindak balas gelap
▪ Berlaku serta-merta selepas tindak balas cahaya
▪ Tidak memerlukan cahaya

30.  Lamela : struktut tiub leper
 Granum : lamela-lamela yg bertindih
 Lamela dan granum mempunyai klorofil
untuk memerangkap cahaya
 Stroma : matriks bergel
 Tapak tindak balas gelap dan mengandungi
enzim-enzim yang terlibat dalam tindak balas
gelap serta butiran kanji

31.  Semasa tindak balas cahaya:
 Klorofil memerangkap tenaga cahaya
 Ini mengujakan elektron ke tahap yang lebih tinggi
 Dalam keadaan teruja, elektron akan meninggalkan
molekul klorofil
 Molekul klorofil yang diaktifkan menarik elektron
daripada molekul air supaya kembali stabil
 Kehilangan elektron menyebabkan air terurai menjadi
ion hidrogen (H+) dan ion hidroksil (OH-).
 Tindak balas ini disebut sebagai fotolisis air.
Tenaga cahaya
▪ 24H20 24H+ + 24OH-
klorofil

32.  Ion-ion hidrogen menerima elektron daripada
klorofil dan membentuk atom hidrogen.
24H+ + 24e-  24 H

33.  Pada masa yang sama, ion hidroksil
kehilangan elektron untuk membetuk gas
oksigen dan air.
24 OH -  24OH + 24e-
24OH  12H2O + 6O2

34.  Gas oksigen dibebaskan ke atmosfera.
 Molekul air digunakan semula untuk fotolisis
air.
 Sebahagian daripada elektron itu
dipindahkan dan diterima semula oleh
molekul klorofil.

35.  Tenaga yang terbebas semasa pengaliran
elektron digunakan untuk membentuk ATP
(Adenosina Trifosfat).
 Maka hasil tindak balas cahaya ialah:
 Air, gas oksigen dan ATP.

36.  Semasa tindak balas gelap, atom hidrogen
menurunkan gas karbon dioksida yang telah
meresap ke dalam stroma kloroplas.
 Tindak balas gelap menghasilkan glukosa
yang dimangkinkan oleh enzim yang
terdapat dalam stroma.
24H + 6CO2 6(CH2O) + 6H2O

37.  Molekul-molekul asas karbohidrat CH2O
membentuk molekul-molekul glukosa
6 (CH2O)  C6H12O6

38.  Tindak balas keseluruhan fotosintesis:
Tenaga cahaya
12H2O + 6CO2 6H2O + C6H12O6+ 6O2
Klorofil

39.  3 faktor yang mempengaruhi kadar
fotosintesis:
 Keamatan cahaya
 Kepekatan karbon dioksida
 Suhu

40. • Jika kepekatan karbon dioksida dikawal pada aras sekata, kadar fotosintesis berkadar
terus dengan keamatan cahaya sehingga mencapai satu tahap maksimum.
• Dalam graf I di atas, pada mulanya kadar fotosintesis meningkat dengan peningkatan
keamatan cahaya sehinnga mencapai takat P.
• Selepas takat P, keamatan cahaya bukan lagi merupakan faktor penghad.
•Terdapat faktor-faktor lain boleh meningkatkan kadar fotosintesis seperti kepekatan
karbon dioksida. Seperti dalam graf II, apabila kepekatan karbon dioksida dinaikkan,
kadar fotosintesis bertambah.

41. • Peningkatan karbon dioksida akan
menyebabkan peningkatan kadar fotosintesis
selagi tiada faktor pengehad lain.
• Kadar fotosintesis akan menjadi sekata pada
suatu tahap kepekatan karbon dioksida yang
tertentu.
• Walaupun karbon dioksida terus meningkat,
kadar fotosintesis tidak akan terus meningkat
kerana keamatan cahaya akan bertindak
sebagai faktor pengehad.

42. • Peningkatan suhu persekitaran sebanyak
10oC akan meningkatkan kadar fotosintesis
sebanyak dua kali ganda.
• Suhu optimum bagi kadar fotosintesis adalah
antara 25oC hingga 30oC.
• Suhu yang terlalu tinggi akan menyahaslikan
enzim dan kadar fotosintesis terus berhenti.

43.  Kadar fotosintesis adalah rendah pada awal
pagi dan senja tetapi tinggi pada waktu
tengah hari kerana dipengaruhi oleh
keamatan cahaya dan suhu persekitaran.

44.  Musim panas  kadar fotosintesis tinggi
 Musim luruh dan musim sejuk dengan waktu
siang yang singkat  kadar fotosintesis
rendah
 Cara mengatasi : tumbuhan ditanam di dalam
rumah hijau dimana, faktor-faktor seperti
keamatan cahaya, suhu dan kepekatan
karbon dioksida dikawal oleh manusia.

45.  Molekul organik yang terhasil melalui proses
fotosintesis merupakan sumber makanan untuk
organisma lain.
 Gas oksigen yang terbebas semasa fotosintesis
digunakan oleh organisma lain untuk respirasi.
 Tenaga yang tersimpan dalam arang batu
sebenarnya diperoleh daripada tenaga cahaya
matahari melalui proses fotosintesis.
 Oleh itu kita harus menghargai tumbuh-
tumbuhan dengan menanam banyak pokok di
persekitaran kita.

46. Sub-tajuk yang akan dipelajari:
 Keperluan peningkatan kualiti dan kuantiti
makanan
 Usaha pelbagai agensi untuk
mempelbagaikan pengeluaran makanan
 Kaedah-kaedah yang digunakan untuk
meningkatkan kualiti dan kuantiti
pengeluaran makanan

47.  Populasi Malaysia yang kini mencapai 28 juta
orang.
 Pertambahan penduduk meningkatkan
permintaan bekalan makanan.
 Kementerian Pertanian & Industri Asas Tani
Malaysia telah menyediakan beberapa
strategi untuk terus mengekalkan
pengeluaran makanan di negara kita.

48.  Ulam :
 Terdiri daripada daun-daun segar, buah-buahan
dan bahagian-bahagian lain tumbuhan yang
boleh dimakan mentah.
 Contoh: pegaga, pucuk betik, kacang botor, petai,
kemangi
 Kaya dengan mineral dan serat
 Digunakan untuk menyediakan ubatan dan
minuman herba

49.  Mempelbagaikan sumber utama protein:
 Kerajaan telah mempromosikan daging
arnab, burung puyuh, burung unta, ikan dan
udang air tawar
 Kandungan kolesterol yang rendah: daging
arnab, daging burung unta, ikan air tawar, haruan
 Protein diperlukan oleh kanak-kanak untuk
perkembangan badan yang sihat

50.  Cendawan:
 Kandungan nutrien yang tinggi
 Contoh-contoh: cendawan butang, cendawan
abalone, cendawan shittake
 Cendawan shittake dipercayai dapat
meningkatkan keimunan badan

51.  Penanaman langsung
 Hidroponik
 Aeroponik
 Pembiakbakaan tumbuhan
 Pembiakbakaan haiwan
 Kultur tisu
 Kejuruteraan genetik
 Organisma transgenik
 Pengurusan tanah
 Penggiliran tanah
 Kawalan biologi

52.  Benih ditaburkan terus ke dalam tanah dengan
menggunakan jentera khas
 Benih-benih tersebut ditutupi selapis tanah
sebaik sahaja ditabur
 Tidak melibatkan pemindahan anak benih dan
memastikan akar-akar anak benih tidak rosak
dengan mudah
 Anak-anak benih akan cepat tumbuh dan akan
meningkatkan hasil
 Digunakan secara meluas dalam penanaman
padi

53.  Menanam tanaman tertentu di dalam larutan
kultur dan bukannya tanah
 Akar tumbuhan dibenamkan di dalam larutan
yang mengandungi ke semua makronutrien dan
mikronutrien yang diperlukan oleh tumbuhan
dalam kadar yang betul
 Tumbuhan tersebut disokomg oleh medium
seperti kelikir.
 Larutan kultur diudarakan supaya akar
tumbuhan memperoleh oksigen untuk respirasi.

54.  Tumbuhan digantung dalam bilik khas dan akar
tumbuhan didedahkan kepada udara.
 Akar tumbuhan yang terdedah disembur dengan
larutan nutrien pada selang waktu tertentu.
 Ini membolehkan akar tumbuhan menyerap
oksigen antara waktu-waktu semburan larutan
nutrien.
 Contoh tumbuhan yang ditanam secara
aeroponik ialah bayam, salad, tomato dan cili.
 Kelebihan kaedah ini ialah keamatan cahaya dan
suhu dapat dikawal pada aras optimum bagi
pertumbuhan maksimum.

55.  Tumbuhan berlainan varieti yang mempunyai
ciri-ciri berfaedah tertentu dibiak secara terpilih
melalui teknik ini.
 Contohnya: kelapa sawit spesies Tenera sp ialah
hasil kacukan species Dura dengan spesies
Pisifera sp.
 Ini menghasilkan spesies Tenera sp. yang:
 Tandan buah yang lebih besar
 Mesokarpa buah yang tebal dan isirung yang lebih
tebal
 Lebih banyak minyak berbading induknya
 Buah tidak mudah gugur dari tandan

56.  Melibatkan pembiakbakaan kacukan dua
haiwan yang berlainan.
 Contohnya: lembu hibrid Mafriwal
 Kacukan lembu betina jenis Fresian dan lembu
jantan jenis Sahiwal
 Menghasilkan lebih banyak susu dan kandungan
lemak yang rendah

57.  Kultur tisu yang mana tumbuhan yang lengkap
boleh dihasilkan daripada sel atau tisu
tumbuhan induk
 Sel atau tisu yang diperoleh daripada tumbuhan
induk dikulturkan di dalam medium atau larutan
kultur steril yang mengandungi nutrien dan
homon pertumbuhan yang sesuai
 Anak tumbuhan yang terhasil kemudiannya
dipindahkan ke tapak semaian
 Contoh tumbuhan: betik, nanas dan belimbing

58.  Membolehkan saintis mengubah ciri-ciri
sesuatu organisma dengan mengubah
komposisi genetik organisma tersebut
 Melibatkan pemnindahan gen-gen berfaedah
dari satu organisma ke organisma lain
 Organisma yang telah diubahsuai disebut
organisma transgenik (GMO)
 Tanaman ini mempunyai gen organisma lain
untuk meningkatkan pertumbuhan, sifat-sifat
nutrisi serta ketahanan terhadap penyakit

59.  Penanaman perlu dijalankan secara terkawal
supaya bukan semua mineral dalam tanah
digunakan oleh tumbuhan sekali gus pada setiap
masa
 Penggiliran tanaman membekalkan dan
memperbaiki kesuburan tanah serta
mengelakkan pertambahan makhluk perosak
bagi spesies tanaman tertentu
 Dalam kaedah ini, tanam-tanaman yang
berlainan jenis ditanam secara bergilir-gilir di
atas sebidang tanah yang sama untuk tempoh-
tempoh tertentu.

60.  Dalam satu kitaran empat peringkat yang
biasa, tanaman legum ialah sumber nitrogen
yang penting bagi tanah.
 Tanaman yang lain boleh disertakan ialah
sayuran berdaun, tumbuhan berbuah seperti
tembikai dan tumbuhan bebawang seperti
bawang merah atau bawang putih.

61.  Kaedah pengawalan perosak dengan cara-
cara biologi.
 Musuh semula jadi bagi sejenis perosak
tertentu seperti pemangsa atau parasit akan
diperkenalkan ke habitat perosak tersebut
sama ada memakan atau membunuh perosak
tersebut.
 Di Malaysia, burung hantu atau ular telah
digunakan dengan jayanya untuk mengawal
populasi tikus di dalam ladang kelapa sawit.

62.  Di Australia, populasi kaktus berduri telah
dapat dikawal dengan kupu-kupu kaktus.
 Kaedah pengawalan makhluk perosak ini
berfaedah kerana dapat mengurangkan
masalah-masalah yang berkaitan dengan
penggunaan bahan kimia seperti pestisid.
 walau bagaimanapun, langkah berjaga-jaga
yang sesuai perlu diambil supaya
keseimbangan ekologi semula jadi tidak
terganggu.

63.  Keperluan pemprosesan makanan
 Menghubungkaitkan kaedah pemprosesan
makanan dengan faktor yang merosakkan
makanan

64.  Pemprosesan makanan  kaedah
menyediakan makanan untuk menjadikannya
lebih menarik, lebih menarik, lebih lazat dan
lebih tahan lama.
 Tujuan pemprosesan makanan adalah untuk
mengawet makanan dengan mengatasi
faktor-faktor yang merosakkan makanan.
 Ini mengelakkan pembaziran makanan serta
keracunan makanan.

65.  Pengawetan makanan melibatkan cara penyediaan
makanan yang memanjangkan jangka hayat
makanan supaya makanan dapat disimpan untuk
kegunaan masa depan dan bekalannya berterusan.
 Makanan rosak disebabkan oleh tindakan
mikroorganisma terhadap makanan, khususnya
bakteria dan fungi pengurai.
 Organisma-organisma ini bertindak terhadap
karbohidrat dan protein dalam makanan untuk
menghasilkan karbon
dioksida, air, ammonia, hidrogen sulfida dan sebatian
organik yang lain yang merosakkan makanan dan
menjadikannya bertoksik.

66.  Pengoksidaan makanan menyebabkan
makanan menjadi berminyak, berbau dan
rasanya berbeza akibat pengoksidaan.
 Makanan juga diproses untuk
mempelbagaikan penggunaan bahan
makanan, contohnya susu. Contoh hasil
tenusu yang telah diproses ialah keju, yogurt,
aiskrim, mentega dan coklat.

67.  Mikroorganisma memerlukan makanan, air,
oksigen dan suhu yang sesuai untuk
pertumbuhan dan pembiakan.
 Mikroorganisma hanya boleh hidup dalam
keadaan pH dan kepekatan zat larut yang
optimum.
 Makanan boleh diawet dengan
memusnahkan mikroorganisma yang hadir
dalam makanan tersebut atau menghentikan
aktiviti-aktiviti mikroorganisma tersebut.

68.  Memasak  suhu yang tinggi membunuh
mikroorganisma serta menyahaslikan enzim-
enzim yang menghuraikan makanan.
 Menambahkan garam dan gula 
menyebabkan mikroorganisma kehilangan
air secara osmosis.
 Penapaian  menghasikan etanol yang pada
kepekatan yang tinggi boleh menghalang jus
buah itu daripada rosak.

69.  Pengeringan
 makanan di bawah matahari akan
menyingkirkan air daripada makanan dan ini
menghalang pertumbuhan mikroorganisma.
 Sinar ultraungu daripada matahari juga
membunuh bakteria dan mikroorganisma
lain

70.  Pempasteuran
 untuk memusnahkan bakteria yang boleh
menyebabkan penyakit seperti tuberkulosis dan
tifoid.
 mengekalkan rasa asli dan vitamin B dalam susu.
 kaedah: suhu dipanaskan sehingga 63oC selama 30
minit diikuti dengan penyejukan segera atau susu
dipanaskan sehingga 72oC selama 15 saat dan diikuti
dengan penyejukan serta-merta sehingga 10oC atau
kurang.
 selain susu, jus buah juga boleh diawet dengan
cara ini.

71.  Pengetinan
 melibatkan pensterilan haba untuk
membunuh mikroorganisma dan sporanya.
 makanan dibungkus dalam tin dan dikukus
pada suhu dan tekanan yang tinggi untuk
menyingkiran udara daripada tin.
 vakum yang terhasil dalam tin
menghentikan pertumbuhan
mikroorganisma.

72.  Penyejukan
 makanan pada suhu yang lebih rendah
daripada 0oC boleh kekal segar bagi tempoh
yang lama
 suhu yang rendah menghalang
pertumbuhan mikroorganisma atau
percambahan spora