1. KIZILÇAM ORMANLARINDAKİ ÇAMKESE BÖCEKLERİYLE ETEGRE
MÜCADELE YÖNTEMLERİ OLUMLU SONUÇ VERMEYE BAŞLADI
Birçok alanda bulunan ve bölgemizdeki kızılçam ormanlarındaki
ağaçlarda da görülen yanmış izlenimi veren görüntüler, yoldan geçen
vatandaşların moralini bozmakta ve bu görüntüler herkesi üzmektedir.
Derneğimizi arayan birçok vatandaş “ormandaki ağaçlar ölüyor,
bunlar için birşey yapılamaz mı” diye sürekli sormaktadır.
Çam ağaçları üzerindeki beyaz pamuksu tırtıl keseleriyle kendini belli eden
Çam Kese böcekleri, aslında bir kelebek türü olduğu ve bu kelebeklerin
tırtılları ülkemizdeki orman zararlısı böcekler açısından önemli bir yer işgal ettiği
bilinmektedir.
Tırtıllar keselerini genellikle tepe sürgünlerine yakın dallara veya tepe sürgününün
bulunduğu dal çatallarına yapar. İlk 3 gömlek değişimine kadar devamlı sürgün
değiştiren zararlı kışlık kesesini ördükten sonra bir daha kese değiştirmez ve onu
barınak olarak sonuna kadar kullanır.
Zararını bu keseden çıkıp, tren katarı gibi dizilip dolaşarak yapar ve aynı keseye döner.
İpekimsi bir kese içinde kızılçam ağaçlarının dallarının ucunda beslenen ve büyüyen
turuncu çizgili siyah kurtçuklar, keselerinden dışarı çıkarak, dalların ucundan köküne

2. kadar özsuyu emerek yeşil iğne yapraklarını tamamen yok etmektedir.
Genellikle geceleri beslenen tırtıllar, gündüzleri keselerinde barınmaktadır.
Genellikle Akdeniz ülkelerinde görülen ve daha çok kızıl çama zarar veren
çam kese böceği, birçok ormanlarda olduğu gibi, Kuşadası’nın etrafındaki kızıl çam
ormanlarını da sarmış durumdaydı. Özellikle 2008 yılında yaptığımız araştırmalarda
Kuşadası-Selçuk yolundaki kızılçam ormanlarındaki ağaçların üzerinde binlerce
tırtıl keseleri ve ağaçların üzerindeki ibrelerin yok olduğu ve kahverengiye
dönüştüğü görülmekteydi.

3. Çam kese böceğinin tahribatının kış aylarında, yani ağacın gelişme dönemi dışında
olduğu için herhangi bir ölümün olmadığı, ancak yoğun ve arka arkaya bir kaç yıl
devam eden tahribatın ağacı zayıf düşürerek kabuk böcekleri ve diğer zararlıların
gelmesine zemin hazırladığı bilinmektedir.
Yanmış ve kurumuş görüntü veren kızılçam ağaçları da, çam kese böceklerinin
tahribatına uğramış ağaçlardır. Çamkese böceği kitle üremesi yaptığında ibrelerin
tamamını yok ederek ağacı çıplak hale getirmektedir.
Takip ettiğimiz Kuşadası’nda bulunan kızılçam ormanlarında, 2 yıldır yapılan mücadele
yöntemlerinin başarılı olduğunu gördük. 2008 yılında gördüğümüz ürkütücü
görüntülere rastlamadık.
Çamkese böceği ile bir çok mücadele yöntemleri denenmektedir.
Bunlardan en yaygını olan biyolojik mücadele ve mekanik mücadele Kuşadası
kızılçam ormanlarında denenmekte ve bu konuda bilgilendirme tabelaları da dikilmektedir.

4. Kuşadası bölgesinde kızılçam ağaçlarının yoğun olduğu 4 bölgeye biyolojik mücadele
yöntemi olan ve her 20-30 hektarlık alana bir tane yapılan adacıklar,
çam kese böceklerinin tahribatını büyük ölçüde önlediği görülmektedir.
Ormanlardaki ekolojik denge açısından en iyi yöntem olan biyolojik mücadelede
kullanılan bu yapılar, ortasında bir adacık bulunan ve etrafı suyla çevrili adanın üzerine,
takriben 250 civarında tırtıl kesesi atılmakta ve bu keselerden tırtıl larvalarını
yiyen sinekler üretilmektedir. Adadan karşı kıyıya çıkmak isteyen çam kese böcekleri,
suyla temas edince karşıya geçemediğinden imha olmaktadır.
Bazı Orman İşletme Müdürlüklerinde laboratuarlarda çam kese böceklerine karşı,
Calosoma Sycophanta adı verilen predatör böcekler üretilerek ağaçların
korunmasına çalışılmaktadır. Bu yöntem henüz fazla yaygınlaşmamıştır.
Kuşadası ormanlarında biyolojik ve mekanik uygulama yapılmaktadır.
Çamkese böceğinin tahribatı kış aylarında, yani ağacın gelişme dönemi dışında

5. olduğu için herhangi bir ölüm söz konusu olmamaktadır. Ancak üst üste birkaç yıl
bu zararlının tahribatına uğrayan ağaçlarda boy büyümesi gerilemekte ve hacim kaybı
olduğu görülmektedir. Ağaçların çap artımı kayıbı yaşandığından, 10 yılda yapacağı artımı
20 yılda gerçekleştirmektedir.
Doğada yaşayan canlıların yaşam alanlarına yapılan müdahaleler,
sonuçta bir çok olumsuz etkiler yaratmaktadır. Çam kese böceklerinin en büyük
düşmanları İbibikler, Tahtalı Güvercinleri, Adi İspinoz kuşları ve Bülbüllerdir.
Bu kuşlar yavrularını yağ ve protein açısından zengin olan çam kese böceği
tırtıllarından karşılarlar. Ancak eski yıllarda yoğun olan bu kuşlar
günümüzde çok azalmıştır. Burda önemli olan doğal dengenin bozulmamasıdır.
Bizler ormanlardaki kuşları gerek kimyasallar gerekse bilinçsiz avcılık yaparak
yok etmezsek, doğa zaten kendini koruyacaktır. Çam kese böcekleri
gibi zararlıları yiyen diğer türler azaldıkça, zararlı türlerin çoğalması kaçınılmaz olacaktır.