2. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Κωνσταντίνος Κανάρης
Ο Κωνσταντίνος Κανάρης (Ψαρά
1793 ή 1797 – Αθήνα 2
Σεπτεμβρίου 1877) ήταν
σημαντική μορφή του ναυτικού
αγώνα κατά την Ελληνική
Επανάσταση του 1821 και
μετέπειτα ναύαρχος και
πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε
πέντε φορές πρωθυπουργός της
Ελλάδας σε ένα διάστημα 33,5
ετών (1844, 1848-49, 1864,
1864-65 και 1877) και για 2
χρόνια και 3 μήνες συνολικά.
2
3. ΣΥΝΕΧΕΙΑ
ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Δύο γεγονότα καταδεικνύουν τη
Δύο γεγονότα καταδεικνύουν τη
συμβολή του Κανάρη ως πολιτικού
συμβολή του Κανάρη ως πολιτικού
άνδρα στη Νεώτερη Ελληνική
άνδρα στη Νεώτερη Ελληνική
Ιστορία: γίνεται ο πρώτος που
Ιστορία: γίνεται ο πρώτος που
συμπληρώνει 4 πρωθυπουργίες
συμπληρώνει 4 πρωθυπουργίες
(1864) από την πλήρη εφαρμογή
(1864) από την πλήρη εφαρμογή
Συντάγματος στη χώρα το 1844
Συντάγματος στη χώρα το 1844
(όπως και ο Αλ. Μαυροκορδάτος
(όπως και ο Αλ. Μαυροκορδάτος
10 χρόνια νωρίτερα, με τις δύο
10 χρόνια νωρίτερα, με τις δύο
όμως πρώτες κατά την Απόλυτη
όμως πρώτες κατά την Απόλυτη
Μοναρχία του Όθωνα) και βασικά
Μοναρχία του Όθωνα) και βασικά
ο μόνος πρωθυπουργός που επί
ο μόνος πρωθυπουργός που επί
των ημερών του η Βουλή ψηφίζει ή
των ημερών του η Βουλή ψηφίζει ή
αναθεωρεί το Σύνταγμα της
αναθεωρεί το Σύνταγμα της
Ελλάδας δυο φορές, το 1844 και
Ελλάδας δυο φορές, το 1844 και
το 1864.
το 1864.
3
4. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ.
Γεννήθηκε το 1793 στα (αρχεία
Γεννήθηκε το 1793 στα (αρχεία
Ναυτικού) όπου και μεγάλωσε .Ήταν
Ναυτικού) όπου και μεγάλωσε .Ήταν
το μικρότερο παιδί του Ψαριανού
το μικρότερο παιδί του Ψαριανού
Δημογέροντα Μικέ Κανάριου και της
Δημογέροντα Μικέ Κανάριου και της
Μαρώς (το γένος Μπουρέκα).
Μαρώς (το γένος Μπουρέκα).
Έμεινε πολύ μικρός ορφανός από
Έμεινε πολύ μικρός ορφανός από
πατέρα και έτσι άρχισε να δουλεύει σε
πατέρα και έτσι άρχισε να δουλεύει σε
πλοία συγγενών του, κυρίως σ' αυτό
πλοία συγγενών του, κυρίως σ' αυτό
του θείου του Μπουρέκα. Αρχικά το
του θείου του Μπουρέκα. Αρχικά το
όνομά του ήταν "Κανάριος" και τελικά
όνομά του ήταν "Κανάριος" και τελικά
έγινε Κανάρης. Όταν πέθανε ο θείος
έγινε Κανάρης. Όταν πέθανε ο θείος
του, στου οποίου το μικρό εμπορικό
του, στου οποίου το μικρό εμπορικό
πλοίο εργαζόταν, ανέλαβε καπετάνιος
πλοίο εργαζόταν, ανέλαβε καπετάνιος
του ο ίδιος σε ηλικία 20 ετών.
του ο ίδιος σε ηλικία 20 ετών.
4
5. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Ήξερεγια τη αλλά δεν είχε γίνει μέλος
Ήξερε για τη αλλά δεν είχε γίνει μέλος
της. Όταν έμαθε ότι ξέσπασε η
της. Όταν έμαθε ότι ξέσπασε η
επανάσταση στη από τον ,,έσπευσε
επανάσταση στη από τον έσπευσε
αυθόρμητα να πάρει μέρος στον πρώτο
αυθόρμητα να πάρει μέρος στον πρώτο
"πολεμικό στόλο" των Ψαριανών υπό τον
"πολεμικό στόλο" των Ψαριανών υπό τον
Ν. Αποστόλη.
Ν. Αποστόλη.
Απότους πρώτους μήνες ο Κανάρης
Από τους πρώτους μήνες ο Κανάρης
ξεχώρισε για το θάρρος του και την
ξεχώρισε για το θάρρος του και την
αποφασιστικότητά του, κάνοντας
αποφασιστικότητά του, κάνοντας
επιδρομές στα μικρασιατικά παράλια ενώ
επιδρομές στα μικρασιατικά παράλια ενώ
κατόπιν εντάχθηκε στα ..
κατόπιν εντάχθηκε στα
5
6. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Η ανατίναξη της τούρκικης
Τον Ιούνιο του ,,αφού ελληνικός στόλος δεν κατάφερε να
Τον Ιούνιο του αφού
ναυαρχίδας οοελληνικός στόλος δεν κατάφερε να
σώσει τη από την ,,ο Κανάρης ανέλαβε να βάλει μπουρλότο
σώσει τη από την ο Κανάρης ανέλαβε να βάλει μπουρλότο
στη ναυαρχίδα του Καρά Αλή, του επικεφαλής του στρατού
στη ναυαρχίδα του Καρά Αλή, του επικεφαλής του στρατού
που έσφαξε τους κατοίκους και έκαψε το νησί.
που έσφαξε τους κατοίκους και έκαψε το νησί.
Την επιχείρηση θα εκτελούσαν τα πυρπολικά του Κανάρη και
Την επιχείρηση θα εκτελούσαν τα πυρπολικά του Κανάρη και
του ..Στο εγχείρημα βοήθησαν δύο παράγοντες: αφενός ότι η
του Στο εγχείρημα βοήθησαν δύο παράγοντες: αφενός ότι η
νύχτα ήταν πολύ σκοτεινή καθώς δεν είχε φεγγάρι και
νύχτα ήταν πολύ σκοτεινή καθώς δεν είχε φεγγάρι και
αφετέρου ότι στο κατάφωτο κατάστρωμα της ναυαρχίδας οι
αφετέρου ότι στο κατάφωτο κατάστρωμα της ναυαρχίδας οι
περίπου 2.000 Τούρκοι γιόρταζαν το κι έτσι τα μέτρα
περίπου 2.000 Τούρκοι γιόρταζαν το κι έτσι τα μέτρα
φρούρησης ήταν ελλιπή. Η φωτιά απ' το μπουρλότο
φρούρησης ήταν ελλιπή. Η φωτιά απ' το μπουρλότο
μεταδόθηκε ταχύτατα στο καράβι. Πριν προλάβουν να
μεταδόθηκε ταχύτατα στο καράβι. Πριν προλάβουν να
απομακρυνθούν απ' αυτό οι πρώτες σωστικές λέμβοι, η φωτιά
απομακρυνθούν απ' αυτό οι πρώτες σωστικές λέμβοι, η φωτιά
έφτασε στην πυριτιδαποθήκη, η οποία ανατινάχθηκε.
έφτασε στην πυριτιδαποθήκη, η οποία ανατινάχθηκε.
6
7. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Ως αποτέλεσμα τα θύματα ήταν πάρα
πολλά. Μεταξύ αυτών ο ναύαρχος Καρά
Αλής, αξιωματικοί του και πολλοί ναύτες.
Το πυρπολικό του Πιπίνου προσέγγισε
την υποναυαρχίδα αλλά δεν κατάφερε
να την καταστρέψει. Της προκάλεσε
όμως αρκετές ζημιές.
Η ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας
υπήρξε ένα από τα χαρακτηριστικότερα
γεγονότα του κατά θάλασσαν αγώνα,
έκανε δε πολύ μεγάλη εντύπωση στην .
Χρησιμοποιώντας σημερινή ορολογία, θα
λέγαμε ότι βοήθησε επικοινωνιακά πολύ
την Επανάσταση. Τόσο μεταξύ των
επαναστατημένων Ελλήνων όσο και
μεταξύ των Ευρωπαίων, ο Κανάρης
πλέον ήταν ήρωας.
7
8. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Το εγχείρημα της Αλεξάνδρειας
Τον επόμενο χρόνο, ο Κανάρης
πραγματοποίησε επιθέσεις στα
μικρασιατικά παράλια, αλλά χωρίς
μεγάλη επιτυχία. Δεν μπόρεσε,
επίσης, να κάνει τίποτε όταν το ο
Χοσρέφ-Μεχμέτ Πασάς κατέστρεψε
τα Ψαρά. Όμως, τον Αύγουστο του
1824 πυρπόλησε μια μεγάλη
φρεγάτα του Χοσρέφ στη και μια
στη . Η έλλειψη πόρων, ωστόσο,
αποσυντόνισε το ναυτικό των
Ελλήνων. Οι ναύτες έπαιρναν τα
πλοία, σήκωναν όποια σημαία ήθελαν
και επιδίδονταν στην πειρατία.
8
9. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Ο Κανάρης εισηγήθηκε στη Διοίκηση ένα
Ο Κανάρης εισηγήθηκε στη Διοίκηση ένα
παράτολμο εγχείρημα.
παράτολμο εγχείρημα.
Ο Μωχάμετ Άλη είχε συγκεντρώσει στην
Ο Μωχάμετ Άλη είχε συγκεντρώσει στην
περίπου 60 μεγάλα πολεμικά και
περίπου 60 μεγάλα πολεμικά και
τριπλάσια φορτηγά πλοία. Μ' αυτά
τριπλάσια φορτηγά πλοία. Μ' αυτά
προετοίμαζε το καλοκαίρι του να στείλει
προετοίμαζε το καλοκαίρι του να στείλει
στρατό στην επαναστατημένη Ελλάδα (ο
στρατό στην επαναστατημένη Ελλάδα (ο
οποίος στρατός χρησιμοποιήθηκε
οποίος στρατός χρησιμοποιήθηκε
αργότερα στην άλωση του ). Το σχέδιο του
αργότερα στην άλωση του ). Το σχέδιο του
Κανάρη προέβλεπε να πάνε κάποια
Κανάρη προέβλεπε να πάνε κάποια
ελληνικά πλοία στην Αλεξάνδρεια και να
ελληνικά πλοία στην Αλεξάνδρεια και να
κάψουν τον αιγυπτιακό στόλο.
κάψουν τον αιγυπτιακό στόλο.
9
10. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Έτσι θα σταματούσε και το λαθρεμπόριο που έκαναν , φίλοι του
Μωχάμετ Άλη, σε βάρος του ελληνικού αγώνα.
Το σχέδιο εγκρίθηκε και η αρχηγία του ελληνικού στόλου
ανατέθηκε στον πλοίαρχο .
Στις , ο Τομπάζης και ο , μαζί με τα πυρπολικά του , του Μανώλη
Μπούτη και του Κανάρη, έφθασαν έξω από την .
Την έκτη εσπερινή ώρα που έφθασαν προ της Αλεξάνδρειας,
έπλεε μεν ούριος άνεμος αλλά για να μπουν μέσα στο λιμάνι
χρειάζονταν κάποιον πιλότο επειδή υπήρχαν πολλοί ύφαλοι.
10
11. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Ο Κανάρης θεώρησε ότι έπρεπε να
Ο Κανάρης θεώρησε ότι έπρεπε να
επιτεθεί άμεσα γιατί ήταν τέτοια η
επιτεθεί άμεσα γιατί ήταν τέτοια η
διάταξη των αιγυπτιακών πλοίων
διάταξη των αιγυπτιακών πλοίων
που με τον άνεμο ο οποίος
που με τον άνεμο ο οποίος
φυσούσε, θα υφίσταντο
φυσούσε, θα υφίσταντο
πανωλεθρία σε μια επίθεση με
πανωλεθρία σε μια επίθεση με
πυρπολικά.
πυρπολικά.
Εξαπατώντας τον πιλότο, ύψωσε
Εξαπατώντας τον πιλότο, ύψωσε
σημαία και μπήκε μόνος του στο
σημαία και μπήκε μόνος του στο
λιμάνι. Προσπάθησε να πλησιάσει
λιμάνι. Προσπάθησε να πλησιάσει
τον εχθρικό στόλο αλλά ο άνεμος
τον εχθρικό στόλο αλλά ο άνεμος
έπεσε ξαφνικά, οπότε άρχισε να
έπεσε ξαφνικά, οπότε άρχισε να
κόβει βόλτες μέσα στο λιμάνι,
κόβει βόλτες μέσα στο λιμάνι,
προσπαθώντας να φθάσει στον
προσπαθώντας να φθάσει στον
μυχό.
μυχό.
11
12. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Όταν βρέθηκε δίπλα στο γαλλικό πολεμικό
Όταν βρέθηκε δίπλα στο γαλλικό πολεμικό
"Μέλισσα", κατάλαβε ότι είχε γίνει
"Μέλισσα", κατάλαβε ότι είχε γίνει
αντιληπτός. Έβαλε λοιπόν φωτιά στο
αντιληπτός. Έβαλε λοιπόν φωτιά στο
πυρπολικό, μπήκε με τους ναύτες του στη
πυρπολικό, μπήκε με τους ναύτες του στη
βάρκα διαφυγής και προσπάθησε να βγει
βάρκα διαφυγής και προσπάθησε να βγει
απ' το λιμάνι. Το πλήρωμα της "Μέλισσας"
απ' το λιμάνι. Το πλήρωμα της "Μέλισσας"
άρχισε να πυροβολεί και το πυρπολικό και τη
άρχισε να πυροβολεί και το πυρπολικό και τη
βάρκα του Κανάρη.
βάρκα του Κανάρη.
Ο άνεμος δυνάμωσε και το πυρπολικό,
Ο άνεμος δυνάμωσε και το πυρπολικό,
καιόμενο, πλησίασε τον αιγυπτιακό στόλο
καιόμενο, πλησίασε τον αιγυπτιακό στόλο
απειλητικά.
απειλητικά.
Ο πλοίαρχος Αργκύς, κυβερνήτης της
Ο πλοίαρχος Αργκύς, κυβερνήτης της
"Μέλισσας" έγραψε στην έκθεσή του
"Μέλισσας" έγραψε στην έκθεσή του
12
13. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
""Εάν το πλοίον αυτό προσκολλάτε
Εάν το πλοίον αυτό προσκολλάτε
κατά κακήν μοίραν εις την φρεγάταν
κατά κακήν μοίραν εις την φρεγάταν
της πρωτοπορίας, η σύγχυσις ήθελε
της πρωτοπορίας, η σύγχυσις ήθελε
εμπέσει εις τον υπόλοιπον στόλον, τα
εμπέσει εις τον υπόλοιπον στόλον, τα
δε άλλα δύο πυρπολικά ήθελον
δε άλλα δύο πυρπολικά ήθελον
προσδράμει, προσβάλλοντα έτερα
προσδράμει, προσβάλλοντα έτερα
πλοία. Η καταστροφή θα ήτο
πλοία. Η καταστροφή θα ήτο
τρομερά, ολοκληρωτική δε η νίκη των
τρομερά, ολοκληρωτική δε η νίκη των
Ελλήνων.
Ελλήνων.
Αλλ' η Μέλισσα κατά κάποιον τρόπο
Αλλ' η Μέλισσα κατά κάποιον τρόπο
τους παρημπόδισε". Ο Κανάρης, ενώ
τους παρημπόδισε". Ο Κανάρης, ενώ
έβαλλαν εναντίον του και από τα
έβαλλαν εναντίον του και από τα
πλοία και από παράκτια πυροβολεία,
πλοία και από παράκτια πυροβολεία,
κατάφερε να διαφύγει και να φθάσει
κατάφερε να διαφύγει και να φθάσει
στον ελληνικό στόλο, ο οποίος είχε
στον ελληνικό στόλο, ο οποίος είχε
13
14. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Ο Μωχάμετ Άλη πήρε μερικά πλοία και κυνήγησε τους Έλληνες
Ο Μωχάμετ Άλη πήρε μερικά πλοία και κυνήγησε τους Έλληνες
μέχρι τις ακτές της Καραμανίας χωρίς αποτέλεσμα.
μέχρι τις ακτές της Καραμανίας χωρίς αποτέλεσμα.
Το ότι ο στόχος δεν επετεύχθη δεν οφείλεται σε λάθος του Κανάρη
Το ότι ο στόχος δεν επετεύχθη δεν οφείλεται σε λάθος του Κανάρη
και ούτε μειώνει το μεγαλείο του εγχειρήματος. Οι
και ούτε μειώνει το μεγαλείο του εγχειρήματος. Οι
επαναστατημένοι Έλληνες θεώρησαν την πράξη του Κανάρη
επαναστατημένοι Έλληνες θεώρησαν την πράξη του Κανάρη
πλήρη τόλμης και πατριωτισμού αλλά κάποιοι Ευρωπαίοι
πλήρη τόλμης και πατριωτισμού αλλά κάποιοι Ευρωπαίοι
δυσαρεστήθηκαν και την είδαν σαν αχαρακτήριστη πειρατική
δυσαρεστήθηκαν και την είδαν σαν αχαρακτήριστη πειρατική
πράξη λόγω της χρήσης ξένης σημαίας υπό επισήμου
πράξη λόγω της χρήσης ξένης σημαίας υπό επισήμου
καταδρομέως.
καταδρομέως.
Η αγγλόφιλη "Εφημερίς της Ύδρας", σε μια εποχή που υπήρχαν
Η αγγλόφιλη "Εφημερίς της Ύδρας", σε μια εποχή που υπήρχαν
διαμάχες για το ζήτημα της βασιλικής υποψηφιότητας (κάθε
διαμάχες για το ζήτημα της βασιλικής υποψηφιότητας (κάθε
μεγάλη δύναμη ήθελε ο νέος βασιλιάς των Ελλλήνων να
μεγάλη δύναμη ήθελε ο νέος βασιλιάς των Ελλλήνων να
προέρχεται από τον δικό της βασιλικό οίκο) κατηγόρησε τους
προέρχεται από τον δικό της βασιλικό οίκο) κατηγόρησε τους
Γάλλους επειδή ο φιλοτουρκισμός τους έγινε αιτία να ματαιωθεί
Γάλλους επειδή ο φιλοτουρκισμός τους έγινε αιτία να ματαιωθεί
ένα μεγάλο απελευθερωτικό εγχείρημα.
ένα μεγάλο απελευθερωτικό εγχείρημα.
14
15. Το τέλος
ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
Στις 2 Σεπτεμβρίου 1877 πέθανε, όντας εν ενεργεία πρωθυπουργός. Η τελευταία του
κατοικία βρίσκεται δίπλα στην είσοδο του Α' Νεκροταφείου.
Είχε παντρευτεί την Δέσποινα Μανιάτη. Παιδιά τους ήταν:
ο Νικόλαος (γεννήθηκε το 1818, στάλθηκε με ειδική αποστολή στη Βηρυττό, σκοτώθηκε
το 1848),
ο Θεμιστοκλής (γεννήθηκε το 1819, στάλθηκε στην Αίγυπτο με ειδική αποστολή,
σκοτώθηκε το 1851),
ο Θρασύβουλος (γεννήθηκε το 1820, κατατάχθηκε στο Ναυτικό, έγινε ναύαρχος, πέθανε
το 1898),
ο Μιλτιάδης (γεννήθηκε το 1822, κατατάχθηκε στο Ναυτικό όπου διακρίθηκε, έγινε
ναύαρχος, έβγαινε πολλά χρόνια βουλευτής, έγινε τρεις φορές υπουργός Ναυτικών το
1864, το 1871 και το 1878, πέθανε το 1899),
ο Λυκούργος (γεννήθηκε το 1826, σπούδασε νομικά, πέθανε το 1865),
η Μαρία (γεννήθηκε το 1828, παντρεύτηκε τον Α. Μπαλαμπάνο, πέθανε το 1847),
15
16. ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ
9/2/2014
ο Αριστείδης (γεννήθηκε το 1831,
ο Αριστείδης (γεννήθηκε το 1831,
ήταν αξιωματικός και
ήταν αξιωματικός και
σκοτώθηκε στις ταραχές του
σκοτώθηκε στις ταραχές του
1863 έξω από τον οικίσκο των
1863 έξω από τον οικίσκο των
ανακτόρων στην οδό Ηρώδου
ανακτόρων στην οδό Ηρώδου
του Αττικού).
του Αττικού).
Μέσα σε 18 χρόνια ο Κανάρης
Μέσα σε 18 χρόνια ο Κανάρης
έχασε σε νέοτατες ηλικίες (19
έχασε σε νέοτατες ηλικίες (19
έως 39) τα 5 από τα 7 παιδιά
έως 39) τα 5 από τα 7 παιδιά
του, με 3 από τους γιούς του να
του, με 3 από τους γιούς του να
σκοτώνονται, οι 2 εκ των
σκοτώνονται, οι 2 εκ των
οποίων σε ξένη γη.
οποίων σε ξένη γη.
16