Quản lý bảo trìnew

Trung Tâm Cơ Khí Trường ĐHCN TP HCM
Quản lý & Kỹ Thuật Bảo Trì Trang 1
Chƣơng 1:
KHÁI NIỆM VỀ CÔNG TÁC BẢO TRÌ
1. MỤC ĐÍCH CỦA CÔNG TÁC BẢO
TRÌ:
Bảo trì là các công việc cần thiết nhằm
mục đích đƣa thiết bị khôi phục lại các
tính năng nhƣ thiết kế ban đầu.Sau một
thời gian làm việc thiết bị không còn đảm
bảo tính năng, công suất làm việc như lúc
ban đầu hoặc do thời gian làm việc quá lâu
khiến cho thiết bị hư hỏng, cũng có thể do sự
cố bất thường làm thiết bị dừng hẳn khi đó
phải tiến hành bảo trì sửa chữa.
Như vậy quản lý bảo trì nhằm mục đích:
Tính sẵn sàng làm việc tối đa của thiết
bị, đảm bảo thiết bị luôn ở tình trạng tốt
khi có yêu cầu sản xuất.
QUẢN LÝ BẢO TRÌ

Đảm bảo máy móc ở tình trạng tốt nhất
(tức là phải có khả năng duy trì công suất,
năng suất và chất lượng cao nhất).
Đảm bảo an toàn lao động, giảm thiểu
tai nạn.
Đảm bảo chống ô nhiễm môi trường,
thiết bị thiếu bảo trì có thể gây ô nhiễm
(nhiệt độ, tiếng ồn, chất thải và tiêu tốn
năng lượng).
2.TẦM QUAN TRỌNG CỦA CÔNG TÁC
BẢO TRÌ:
Do việc cạnh tranh toàn cầu, thị trường
hiện nay đã mở rộng cho toàn bộ các nước có
thể cạnh tranh từ bên ngoài. Trong hoàn cảnh
đó chi phí sản xuất phải đảm bảo được hiệu
suất trở nên cốt yếu.Vì vậy các nhà kinh
doanh sản xuất phải đảm bảo được hiệu suất
tối đa của công tác bảo trì.

Đối với thiết bị đắt tiền cần phải có tính
sẵn sàng làm việc cao và liên tục để đảm bảo
cho chủ đầu tư thu hồi vốn nhanh chóng, bất
cứ trường hợp dừng máy nào sẽ làm cho giá
thành sản phẩm trở nên rất cao. Phòng tránh
các sự cố nghiêm trọng, mặc dù tiến bộ công
nghệ đem lại lợi ích rất nhiều cho con người
nhưng cũng mang lại nhiều sự cố phải trả giá
rất đắt do thiếu quan tâm đến công tác bảo
trì.
Nhận thức về bảo vệ môi trường của
người dân nói chung và người tiêu dùng nói
riêng ngày càng cao hơn buộc các nhà sản
xuất cần phải đưa ra các sản phẩm có tiêu
chuẩn khắc khe hơn về bảo vệ môi trường,
do đó công tác bảo trì hiện nay cần phải quan
tâm đúng mức để đãm bảo việc bảo vệ môi
trường tốt hơn.
Trong quá trình chuyển giao công nghệ,
nhiều nước chưa phát triển phải nhập thiết bị

từ nước phát triển. Việc cung cấp kịp thời vật
tư, thiết bị để bảo trì có lúc trở nên khó khăn
do nhiều lý do. Dẫn đến việc có nhiều thiết bị
đắt tiền phải dừng một thời gian lâu do thiếu
một vài chi tiết nhỏ. Vì vậy công tác bảo trì
trở nên quan trọng.
3. CÁC LOẠI BẢO TRÌ:
Bảo trì là tập hợp các hoạt động cần thiết
để duy trì thiết bị trong trạng thái mới như
ban đầu. Các hoạt động này bao gồm: lau
chùi, sửa chữa nhỏ và các công việc khác
như thay băng truyền động, tra dầu mở, bôi
trơn… các công việc lớn như thay thế máy
móc, động cơ và dây chuyền, đại tu, thay thế
thiết bị.
Bảo trì có thể chia làm hai loại: bảo trì
hỏng hóc và bảo trì phòng ngừa.
Bảo dƣỡng sự cố:

- Được thực hiện khi thiết bị thực sự gặp
trục trặc.Trong thực tế hỏng hóc thường được
xác định khác nhau bởi người sử dụng.
Ví dụ: đối với máy cắt gọt kim loại, người
này có thể coi có hỏng hóc khi không thể làm
việc được, người khác coi có là hỏng hóc khi
chất lượng gia công nằm dưới một mức nào
đó.
- Bảo dưỡng sự cố thường có chi phí cao.
Điều quan trọng nhất trong trường hợp này là
phải xem thời gian ngưng sản xuất như một
thứ phí tổn.Phí tổn này có thể rất cao một số
ngành sản xuất nhất định.
- Các chi phí liên quan đến bảo dưỡng sự
cố thường cao hơn so với bảo dưỡng theo kế
hoạch. Bảo dưỡng sự cố thường là khẩn cấp,
do đó phụ tùng, nhân công, thiết bị chuyên
dùng, thời gian ngoài giờ và các chi phí khác
rất cao. Bảo dưỡng sự cố không cho phép
thực hiện theo kế hoạch đã vạch ra.

Những tổn thất khi bảo dưỡng sự cố:
+ Tổn thất do ngừng sản xuất:
Do sự cố máy phải ngừng để sửa chữa phải
khởi động lại và phải mất thời gian điều
chỉnh trước khi hoạt động trở lại.
+ Tổn thất về tốc độ sản xuất:
Phải dừng các máy liên quan hoặc máy bị
giảm tốc độ do thiết bị thiếu vấn đề.
+ Tổn thất do phế phẩm:
Phế phẩm trong quá trình gia công làm giảm
sản lượng.Bảo dưỡng sự cố là không thể
tránh khỏi.Có thể làm giảm sự cố nhưng
không thể hoàn toàn loại bỏ chúng. Do vậy
người quản lí bảo trì cần có kế hoạch phù
hợp, dự trù nguồn lực (vật tư, nhân công, phụ
tùng thay thế …) để có thể xử lý khắc phục
được sự cố càng nhanh càng tốt.
3.1 Bảo trì phòng ngừa:
Bảo trì phòng ngừa là các hoạt động nhằm
tránh hỏng hóc thật sự xảy ra. Nó bao gồm từ

việc nhỏ như: lau chùi bôi trơn, thay dầu mỡ,
điều chỉnh, thay thế chi tiết cho tới việc thay
thế thiết bị.
Bảo trì phòng ngừa thường có chi phí
tương đối thấp hơn bảo trì sự cố và có thể lập
kế hoạch được một cách thích đáng.Nó có
thể lập được thời gian biểu sao cho sản xuất
không bị ảnh hưởng. Nhân công, phụ tùng và
các tài nguyên khác có thể được lập kế hoạch
và sẵn sàng với mức chi phí thấp.
Bảo trì phòng ngừa có thể được phân chia
như sau:
+ Bảo trì trên cơ sở sử dụng, UBM
(Use Based Maintenance):
Bảo trì trên cơ sở sử dụng, ở đây khoảng thời
gian giữa hai lần bảo trì dựa trên mức sử
dụng hay tuổi thọ của thiết bị.
+ Bảo trì trên cơ sở tình trạng máy móc
CBM (Conditioned Based Maintenance):

Bảo trì trên cơ sỡ tình trạng máy móc. Thiết
bị được kiểm tra định kỳ hay các dụng cụ
chuẩn đoán để có thường xuyên kiểm tra
trạng thái máy móc, và tiến hành bảo trì nếu
cần.
+ Bảo trì trên cơ sở thời cơ, OBM
(Opportunity Based Maintenance).
Bảo trì trên cơ sở thời cơ.Bảo trì được thực
hiện khi có dịp thuận lợi.
Ví dụ: Bảo trì khi nhà máy tạm ngưng sản
xuất do nhu cầu sản xuất ít hoặc ngưng để
sửa chữa thiết bị khác bị sự cố.
Những lợi ích khi thực hiện bảo trì
phòng ngừa:
 Chi phí bảo trì thấp.
 Có khả năng bảo trì khi thuận tiện.
 Cho phép ký hợp đồng bảo trì.
 Thời gian ngưng máy ít.
 Giảm thời gian ngắt quãng để bảo trì
khẩn cấp.

 Giảm thiết bị dự phòng, kho phụ
tùng nhỏ.
 Tăng an toàn.
 Giảm ô nhiễm.
 Năng suất cao hơn và chất lượng sản
phẩm tốt hơn.
 Giảm chi phí vận hành.
 Có khả năng phát hiện sớm các
nguyên nhân gây hư hỏng do đó tránh
được sự cố đột xuất.
--------------------------------------------
--------------------------------
Phần ôn tập:
1) Bảo trì là :
a) Sửa chữa thiết bị hỏng hóc.
b) Không để cho thiết bị hư hỏng.
c) Duy trì tình trạng máy hoạt động tốt
d) Bao gồm những công việc cần thiết để
khôi phục thiết bị về tình trạng ban đầu để

tiếp tục làm việc với chức năng và công suất
thiết kế.
2) Bảo trì có thể chia ra làm :
a) Bảo trì hỏng hóc và bảo trì phòng ngừa
b) Bảo trì phòng ngừa và bảo trì dự phòng
c) Bảo trì hỏng hóc và bảo trì đột xuất
d) Cả ba đều đúng
3) Bảo trì phòng ngừa là :
a) Hoạt động nhằm tránh hỏng hóc thực
sự xảy ra.
b) Hoạt động sửa chữa đột xuất.
c) Hoạt động thay thế các chi tiết và thiết
bị
d) Cả ba đều sai.
4) Bảo trì hỏng hóc là :
a) Hoạt động nhằm tránh hỏng hóc thực
sự xảy ra.
b) Hoạt động sửa chữa đột xuất.
c) Hoạt động thay thế các chi tiết và thiết
bị

d) Cả ba đều sai.
5) Bảo trì phòng ngừa có thể được phân chia
như sau:
a) Bảo trì trên cơ sỡ sử dụng
b) Bảo trì trên cơ sỡ tình trạng máy móc
c) Bảo trì trên cơ sỡ thời cơ.
d) Cả 3 đều đúng.
6) Khi bảo trì trên cơ sỡ sử dụng, khoảng
thời gian giữa hai lần bảo trì dựa trên:
a) Mức sử dụng thiết bị.
b) Tuổi thọ của thiết bị.
c) Cã a và b đều đúng.
d) Cã a và b đều sai.
7) Khi bảo trì trên cơ sỡ tình trạng máy móc:
a) Thiết bị được kiểm tra định kỳ.
b) Dùng các dụng cụ chuẩn đoán để
thường xuyên kiểm tra trạng thái máy móc.
c) Tiến hành bảo trì thiết bị nếu cần.
8) Bảo trì trên cơ sở thời cơ

a) Căn cứ vào tuổi thọ của thiết bị.
b) Được thực hiện khi có dịp thuận lợi.
c) Mức sử dụng thiết bị.
d) Cả ba đều đúng.
CHƢƠNG 2:
HOÄI TRÖÔØNG
ÑÖÔØNG NGUYEÃN VAÊN BAÛO
E
A
A
4.3
PHOØNG BAÛO VEÄ
LO
ÁIVA
ØO
B0.
1
B0.
4
H
B2.
1
B1.
4
B1.
1
B2.
2
B0.
5
B0.
6
B2.
9
B2.
8
B1.
7
B3.10
B
B3.12B3.11 B3.13
C
3.3
C
1.1
K
YÙÙ
T
UÙ
C
X
AÙÙ
C1.
2
P.L
AB
C
0.3
C
2.2
C
0.1
C
2.3
C
D
2.1
FD 3.3
TA
ÀNG
TR
EÄT
LAÀU 1
D 2.3
LA
ÀU1
TA
ÀNG
TR
EÄT
LA
ÀU2
C
3.1
C
3.2
C
4.2
C
2.1
LA
ÀU
4
LA
ÀU
3
F5.1
F5.2
F5.3
D
3.2
D
3.4
D
2.4
D
D
2.2
D
2.1
F5.5
F5.4
G
I
KY
ÙTU
ÙC
XA
Ù
TRUNG TAÂM XÖÔÛNG TRÖÔØNG
TRUNG TAÂM
ÑAØO TAÏO ÑAÏI HOÏC
TRUNG TAÂM GIAÙO DUÏC THEÅCHAÁT
TRUNG TAÂM GIAÙO DUÏC QUOÁC PHOØNG
LOÁIVAØO
LOÁIVAØO

TỔ CHỨC CÔNG TÁC BẢO TRÌ SỬA
CHỮA.
1.CÁC HỆ THỐNG SỬA CHỮA
THIẾT BỊ:
Hiện nay đã có những hệ thống sửa chữa
thiết bị sau đây:
 Hệ thống sửa chữa theo nhu cầu.
 Hệ thống sửa chữa thay thế cụm.
 Hệ thống sửa chữa theo tiêu chuẩn.
 Hệ thống sửa chữa xem xét liên
hoàn.
 Hệ thống sửa chữa theo kế hoạch dự
phòng.
Mỗi hệ thống nói trên có những ưu, nhược
điểm riêng, thích hợp với từng loại máy và
cơ sỡ sửa chữa.
Các yếu tố chính quyết định sự lựa chọn
phƣơng pháp sửa chữa là:

 Kết cấu, khối lượng và số lượng
thiết bị cùng loại.
 Điều kiện sử dụng thiết bị và điều
kiện vật chất của cơ sở sửa chữa.
 Nguồn cung cấp vật tư phụ tùng.
 Khả năng hợp tác của nhà máy với
cơ sở sửa chữa ở trong và ngoài nước.
Các yếu tố trên vừa mang tính chất kỹ thuật,
vừa mang tính chất kinh tế.Lựa chọn đúng
phương pháp sửa chữa sẽ mang lại hiệu quả
kinh tế cao, chất lượng sửa chữa tốt.
1.1 Hệ thống sửa chữa theo nhu cầu:
Thực chất của hệ thống sửa chữa theo nhu
cầu là sửa chữa các dạng hư hỏng của máy
không theo kế hoạch định trước (hư đâu sửa
đấy).Yêu cầu về chất lượng sửa chữa hoặc
yêu cầu về tình trạng của máy sau khi sửa
chữa không được qui định chặt chẽ, miễn sao
cho máy bị hỏng hóc sau khi sửa chữa trở lại
hoạt động là được. Khi áp dụng hệ thống sửa

chữa này thì chẳng những công việc sửa chữa
mà cả kế hoạch sản xuất cũng bị động, tuổi
thọ của máy giảm nhiều và không thể phục
hồi được độ chính xác, độ cứng vững và hiệu
suất ban đầu của máy.
Hệ thống sửa chữa này thích hợp với các
máy có kết cấu đơn giản (có từ 1 đến 2 bộ
phận truyền động đơn), khối lượng nhỏ, dễ
tháo lắp và với những tổ sửa chữa cơ khí hay
trạm sửa chữa cơ khí nhỏ.
1.2Hệ thống sửa chữa thay thế cụm:
Thực chất của hệ thống sửa chữa thay thế
cụm là tiến hành thay thế từng cụm máy sau
một thời gian làm việc nhất định theo kế
hoạch đã định.Như vậy thời gian ngừng máy
để sửa chữa rất ngắn không ảnh hưởng đến
kế hoạch sản xuất.
Hệ thống sửa chữa thay thế cụm thường
được áp dụng cho những máy có độ chính
xác cao, có độ tin cậy lớn.

Ví dụ: như các máy tham gia tự động hoặc
các máy chuyên gia công tinh lần cuối các
chi tiết yêu cầu có độ chính xác cao, các máy
tự động có bộ phận tự động kiểm tra tích cực.
Nhưng hệ thống này có nhược điểm là không
triệt để sử dụng hết khả năng làm việc của
các chi tiết.
1.3Hệ thống sửa chữa theo tiêu chuẩn:
Hệ thống sửa chữa theo tiêu chuẩn là sau
một thời gian làm việc nhất định theo kế
hoạch sửa chữa, máy được thay thế một số
chi tiết và được hiệu chỉnh lại theo tiêu chuẩn
kỹ thuật gần giống như hệ thống sửa chữa
thay thế cụm nhưng mức độ thay thế thấp
hơn (chỉ thay thế một số chi tiết không thay
thế cả cụm) và công việc sửa chữa tỉ mỉ hơn.
Tất nhiên khi sửa chữa theo hệ thống này,
máy phải ngừng lâu hơn và phải hiệu chỉnh.
Hệ thống sửa chữa theo tiêu chuẩn có ưu
điểm là đơn giản về mặt xây dựng kế hoạch

sửa chữa và bố trí công việc sửa chữa, thời
gian tiến hành sửa chữa cũng không lâu. Hệ
thống sửa chữa theo tiêu chuẩn thừơng được
áp dụng cho các máy đòi hỏi sự an toàn cao
như các loại đầu máy, toa xe, máy nâng hạ
… hệ thống này được áp dụng các nhà máy
chuyên môn hoá sản xuất, có nhiều thiết bị
cùng một kiểu.
1.4 Hệ thống sửa chữa xem xét liên
hoàn:
Theo hệ thống sửa chữa xem xét liên
hoàn, chỉ lập kế hoạch xem xét máy mà
không lập kế hoạch sửa chữa toàn bộ
máy.Khi tiến hành xem xét, nếu thấy máy
không thể làm việc bình thường được đến
lần xem xét sau thì cần tiến hành sửa chữa
ngay để đảm bảo cho máy tiếp tục hoạt
động.
Thực hiện sửa chữa máy theo hệ thống
này tương đối đơn giản và khắc phục được

tình trạng hư hỏng đột xuất. Tuy nhiên hệ
thống máy cần đem sửa chữa và như vậy việc
sửa chữa máy có thể gây ảnh hưởng đến kế
hoạch sản xuất.
Các hệ thống sửa chữa máy kể trên dù có
một số ưu điểm nhất định nhưng có chung
một số nhược điểm là không kinh tế, lảng phí
chi tiết máy và rất bị động vì không dự tính
được toàn bộ quá trình sửa chữa một thiết bị.
Để khắc phục nhược điểm của các hệ thống
sửa chữa trên nên sử dụng hệ thống sửa chữa
theo kế hoạch dự phòng.
2.HỆ THỐNG SỬA CHỮA THEO KẾ
HOẠCH DỰ PHÒNG
2.1 Các định nghĩa:
Hệ thống sửa chữa theo kế hoạch dự
phòng là toàn bộ các biện pháp tổ chức- kỹ
thuật về xem xét, bảo dưỡng và sửa chữa
thiết bị được tiến hành theo chu kỳ và định

trước trong kế hoạch nhằm mục đích đảm
bảo cho máy luôn luôn làm việc tốt.
Trong hệ thống sửa chữa theo kế hoạch dự
phòng có các khái niệm và định nghĩa sau:
Chu kỳ sửa chữa: là thời gian làm
việc của thiết bị giữa hai lần sửa chữa lớn
liên tiếp nhau (đối với các thiết bị đang sử
dụng), hoặc là thời gian làm việc của thiết
bị lúc bắt đầu đưa vào sử dụng cho đến kỳ
sửa chữa lớn thứ nhất (đối với máy mới
đưa vào sử dụng).
Giai đoạn giữa hai lần sửa chữa: là
thời gian làm việc của thiết bị giữa hai lần
sửa chữa được xác định theo kế hoạch.
Cấu trúc của chu kỳ sửa chữa: là thứ
tự lần lượt các dạng sửa chữa trong giai
đoạn giữa hai lần sửa chữa lớn (trong một
chu kỳ sửa chữa).

Hệ thống sửa chữa theo kế hoạch dự phòng
phải đảm bảo giữ cho thiết bị luôn trong tình
trạng tốt, khả năng làm việc hoàn hảo và
năng suất cao. Nhiệm vụ cơ bản của hệ thống
sửa chữa theo kế hoạch dự phòng là kéo dài
tối đa thời gian làm việc của từng chi tiết, bộ
phận và thiết bị, hạ thấp chi phí và nâng cao
chất lượng sửa chữa một cách hệ thống.
2.2 Các biện pháp tổ chức kỹ thuật.
Lập bản kê khai (thống kê) thiết bị nằm
trong kế hoạch sửa chữa dự phòng.
Lập lý lịch thiết bị có xác định tình
trạng kỹ thuật của tổ hợp máy.
Xác định dạng công vịêc sửa chữa và
mô tả kỹ các công việc đó.
Xác định khoảng thời gian của chu kỳ
sửa chữa, giai đoạn giữa hai lần sửa chữa,
cấu trúc chu kỳ sửa chữa cho các loại thiết
bị, độ phức tạp sửa chữa.

Tổ chức thống kê một cách có hệ thống
sự làm việc của thiết bị, nhu cầu phụ tùng
thay thế và vật tư cho sử dụng và sửa
chữa.
Lập kho dự trữ phụ tùng và bộ phận
máy thay thế, tổ chức bổ sung bảo quản và
kiểm tra.
Bảo đãm cung cấp các bản vẽ, điều
kiện kỹ thuật, tiêu chuẩn và tài liệu công
nghệ để tiến hành các công việc sửa chữa.
Áp dụng các công nghệ sửa chữa tiên
tiến có sử dụng các qui trình làm tăng độ
bền và phục hồi các chi tiết.
Tìm hiểu việc sử dụng và bảo dưỡng
thiết bị của từng người.
Tổ chức nâng cao bậc thợ một cách có
hệ thống và kiểm tra kiến thức từng người,
tổ chức việc bồi dưỡng và cập nhật kiến
thức về bảo trì sửa chữa thiết bị.

Tổ chức kiểm tra chất lượng công việc
sửa chữa và sử dụng thiết bị một cách
đúng đắn.
Tổ chức cơ sở sửa chữa (xưởng sửa
chữa, tổ, đội).
Hệ thống sửa chữa theo kế hoạch dự phòng
dự định được các công việc bảo dưỡng và
sửa chữa thiết bị bao gồm các công việc xem
xét giữa hai lần sửa chữa, bảo dưỡng, sửa
chữa nhỏ, sửa chữa trung bình và sửa chữa
lớn.
2.3. Các dạng sửa chữa.
2.3.1. Xem xét giữa hai lần sửa chữa:
Xem xét giữa hai lần sửa chữa là công
việc phòng ngừa, được thực hiện theo chu kỳ
nhằm mục đích đề phòng sự hư hỏng trước
thời hạn hay gãy vỡ của các chi tiết và bộ
phận máy. Tổ chức tốt việc xem xét giữa hai
lần sửa chữa có thể kéo dài được thời gian
giữa hai lần sửa chữa, rút ngắn được thời

gian sửa chữa theo kế hoạch và hạ giá thành
sửa chữa.
Xem xét giữa hai lần sửa chữa do thợ máy
và thợ phục vụ sửa chữa hằng ngày (thợ
nguội, thợ lắp dây đai, thợ tra dầu mỡ và thợ
điện) tiến hành giữa kỳ thay ca hay trong thời
gian ngừng máy đặc biệt.
Xem xét giữa hai lần sửa chữa có các nội
dung sau:
Lau chùi máy thường xuyên.
Xem xét cẩn thận và kiểm tra tình trạng
của máy, đặc biệt là cơ cấu điều khiển,
thiết bị bôi trơn, ống dẫn dầu, hệ thống
làm mát, bít kín, thiết bị kiểm tra, bảo vệ,
cũng như khắc phục các khuyết tật nhỏ.
Các khuyết tật khắc phục phải ghi vào
nhật ký bàn giao máy theo ca có xác nhận
của thợ điều chỉnh máy và quản đốc phân
xưởng.

Kiểm tra tình trạng và khả năng làm
việc của các chi tiết kẹp chặt, lắp ghép
then và các chốt tì.
Kiểm tra bộ truyền khả năng làm việc
của động cơ cũng như độ căng và tình
trạng của bộ truyền đai, xích …
2.3.2. Bảo dƣỡng:
Bảo dưỡng là một dạng sửa chữa được tiến
hành một cách chu kỳ giữa hai lần sửa chữa
nhỏ, trung bình hay lớn. Nội dung bảo dưỡng
được qui định tùy theo từng loại máy.
Thông thƣờng là những công việc:
Gồm các công việc xem xét: lau chùi kiểm
tra tình trạng hoạt động.
Điều chỉnh và thay thế nhỏ.
Dưới đây trình bày nội dung bảo dưỡng các
loại máy cắt gọt kim loại để làm mẫu, thì
những công việc của bảo dưỡng thường là.

Xem xét và kiểm tra tình trạng làm việc
của các cơ cấu, thay thế các chi tiết bị hỏng
hay gãy.
Điều chỉnh khe hở của vít và đai ốc của xe
dao con trượt ngang và dọc …
Điều chỉnh ổ đỡ trục chính.
Kiểm tra vào sự khớp đúng của tay gạt
hộp tốc độ và hộp bước tiến.
Điều chỉnh phanh ma sát và phanh đai.
Kiểm tra sự dịch chuyển đúng của bàn
máy, bàn xe dao, xà ngang và các chi tiết
khác, lau sạch phôi và dầu mỡ bẩn.
Điều chỉnh độ căng lò xo của trục vít rơi
và các chi tiết tương tự.
Siết chặt, lau chùi, nếu thuận lợi thì thay
thế những chi tiết kẹp đã yếu hay mòn như
chốt, đai ốc , vít …
Kiểm tra tình trạng của các cơ cấu hạn vị,
khoá chuyển bệ tì.

Lau sạch, căng lại, sửa chữa hay thay thế
xích, đai, băng chuyền.
Tháo và rửa các cụm theo sơ đồ.
Kiểm tra tình trạng và sửa chữa nhỏ hệ
thống làm mát, bôi trơn và thiết bị thủy lực.
Kiểm tra tình trạng và thiết bị che chắn.
Phát hiện các chi tiết cần phải thay thế
trong kỳ sửa chữa theo kế hoạch gần nhất
và ghi vào bản kê khai khuyết tật sơ bộ.
Rửa thiết bị nếu nó làm việc trong môi
trường bụi bậm như các máy gia công chi
tiết gang và các bánh mài, các thiết bị
đúc… tháo các bộ phận của máy, rửa sạch
phôi bụi bẩn hay bụi gang, sau khi rửa phải
sấy khô và lắp vào máy.
Việc rửa bộ phận được tiến hành vào thời
gian nghỉ.

Việc rửa máy theo chu kỳ được xác định
tuỳ theo đặt tính khác nhau của từng nhóm
máy và điều kiện sử dụng máy (bảng 1.1)
Chu kỳ rửa thiết bị (bảng 1.1)
Nhóm thiết bị Thời gian
làm việc
giữa hai
lần sửa
chữa

1- Thiết bị đúc (làm
sạch, đập vỡ gang, chuẩn
bị các đúc) và máy có
hình dạng đơn giản.
2- Máy cắt gọt kim loại,
gia công hợp kim dễ
cháy.
3- Máy cắt gọt gia công
bằng dụng cụ mài. Thiết
bị gia công gỗ. Máy búa,
rèn dập, băng tải, con lăn,
cưa cắt kim loại, cần trục
phân xưởng đúc, máy có
hình dạng nhỏ và máy để
đúc áp lực …
4- Máy cắt gọt kim loại
gia công bằng dụng cụ
kim loại và máy tiện để
gia công gỗ.
5- Máy cắt gọt kim loại
hạng nặng và máy ép thủy
190
190
380
750
570
190

2.3.3. Sửa chữa nhỏ (tiểu tu).
Sửa chữa nhỏ là một dạng sửa chữa theo kế
hoạch trong đó chỉ thay thế hay phục hồi một
số lượng nhỏ các chi tiết bị hỏng và điều
chỉnh từng bộ phận để đảm bảo cho máy làm
việc bình thường đến kỳ sửa chữa theo kế
hoạch tiếp theo.Khối lượng sửa chữa nhỏ
khoảng 20% so với sửa chữa lớn.
Nội dung của sửa chữa nhỏ được qui định
tuỳ theo từng loại máy. Dưới đây trình bày
nội dung sửa chữa nhỏ các loại máy cắt gọt
kim loại để làm mẫu.
Bao gồm các công việc của bảo dƣỡng và
thêm các công việc sau:
Tháo từng bộ phận máy, tháo rời từng
chi tiết máy của hai đến ba bộ phận, loại
bỏ các chi tiết hỏng nặng và lau chùi các
chi tiết, quan sát bên trong và rửa các bộ
phận còn lại.

Cọ rửa toàn máy.
Tháo trục chính, lau sạch cổ trục chính,
chỗ lắp dụng cụ hay đồ gá, lau sạch hay
cạo lót ổ, lắp trục chính và điều chỉnh ổ đỡ
( trục chính máy chính xác và máy công
cụ nặng khi sửa chữa nhỏ không được
tháo ).
Kiểm tra khe hở giữa trục và lót trục,
thay thế các lót trục bị hỏng, điều chỉnh
các ổ bi, thay thế các ổ bi hỏng.
Lắp chỉnh các đĩa ma sát phụ, cạo các
bộ ma sát côn, điều chỉnh khớp ly hợp ma
sát và phanh.
Lau sạch cáu bẩn trên răng của bánh
răng, thay thế các bánh răng có răng mòn
nhiều quá.
Thay thế các chi tiết kẹp bị hỏng hay bị
gãy ở bàn kẹp dao, chêm, thanh kẹp, lau
sạch các chi tiết kẹp khác.

Cạo sửa hay lau sạch các chêm và
thanh kẹp điều chỉnh.
Lau sạch vít của xe dao, con trượt
ngang, xa ngang, vít me, thay các đai ốc bị
hỏng.
Kiểm tra sự làm việc và điều chỉnh cần
gạt, tay quay đóng hành trình thụân và
nghịch, đóng hộp tốc độ và bước tiến, cơ
cấu khoá liên động, cơ cấu định vị, cơ cấu
an toàn và hạn vị.
Thay thế các chi tiết bị hỏng không thể
làm việc đến kỳ sửa chữa kế tiếp theo kế
hoạch.
Lau sạch phoi, bụi bẩn trên bề mặt
băng máy, xe dao con trượt ngang, xa
ngang, trụ máy …
Sửa chữa các thiết bị che chắn, bao che,
lưới che, màn chắn cũng như các thiết bị

bảo vệ chi tiết gia công khỏi bị phoi và bụi
mài bắn vào.
Sửa chữa hệ thống bôi trơn và thay
dầu.
Điều chỉnh sự dịch chuyển êm và bàn
máy, xe dao, con trượt, siết căng các chân
và lò xo của thanh kẹp.
Điều chỉnh lực căng của lò xo ở trục vít
rơi và các chi tiết tương tự .
Kiểm tra tình trạng của các cơ cấu hạn
vị khoá chuyển, bệ tì.
Kiểm tra và sửa chữa hệ thống làm
mát, khắc phục hiện tượng rò rỉ ở cỗ nối
ống , chảy dầu ở van, sửa chữa nhỏ bơm
và đường ống.
Phát hiện các chi tiết cần thay thế trong
kỳ sửa chữa theo kế hoạch tiếp theo (sửa
chữa trung bình, sửa chữa lớn)và ghi vào
bản kê khai sơ bộ khuyết tật.

Lau sạch mặt phẳng làn việc của bàn
máy.
Kiểm tra độ chính xác của máy công cụ
lập bản liệt kê các máy phải kiểm tra dự
phòng về độ chính xác.
Thử không tải lại tất cả các cấp tốc độ
và bước tiến, kiểm tra tiếng ồn, độ nóng
và kiểm tra theo chi tiết được gia công
trên máy (về độ chính xác và độ nhẵn của
bề mặt gia công).
2.3.4. Sửa chữa trung bình (trung
tu):
Sửa chữa trung bình là một dạng sửa chữa
theo kế hoạch trong đó tiến hành tháo từng
bộ phận của máy. Khối lượng sửa chữa trung
bình khoảng 50% so với sửa chữa lớn.
Trong sửa chữa trung bình, tiến hành thay
thế hay phục hồi các chi tiết và bộ phận bị
hỏng, đồng thời điều chỉnh các tọa độ nhằm

phục hồi độ chính xác đã được qui định theo
tiêu chuẩn hay điều kiện kỹ thuật.
Sau khi tháo máy, tiến hành lập bản kê
khuyết tật, đó là tài liệu cơ bản để xác định
khối lượng công việc sửa chữa. Phải xem các
bản kê khai sửa chữa hằng ngày và các ghi
chép về tình trạng kỹ thuật của máy. Sau sửa
chữa trung bình máy phải được kiểm tra
không tải và có tải. Tất cả các công việc sửa
chữa trung bình phải ghi vào lý lịch của máy
và bản kê khai sửa chữa hằng ngày.
Nội dung sửa chữa trung bình được qui
định theo từng loại máy. Dưới đây trình bày
nội dung sửa chữa trung bình các loại máy
cắt gọt kim loại để làm mẫu:
Bao gồm các công việc của tiểu tu và
Tiến hành lập hay làm rõ thêm bản kê
khai khuyết tật.

Thay thế hay phục hồi, mài sửa các chêm
điều chỉnh, tấm kẹp.
Phục hồi các chi tiết ren hay thay thế vít
me, bàn xe dao con trượt ngang, nòng ụ
động.
Thay thế đai ốc của các loại vít truyền lực
đã nêu ở trên.
Sửa chữa hay thay thế hệ thống bơm dầu
bôi trơn và thiết bị thủy lực.
Thay thế các chi tiết khác vì hỏng nặng
quá không thể tiếp tục làm việc đến kỳ sửa
chữa theo kế hoạch tiếp theo.
Cạo hay mài đường trượt của máy, bàn xe
dao, con trượt ngang, bàn máy, công son, xà
ngang, cột trụ, đầu trượt và các chi tiết khác
nếu chúng mòn quá mức cho phép.
Cọ rửa các rãnh chữ T trên bàn máy
trong trường hợp mòn quá thì bào sửa lại.

Sửa chữa hay thay thế các thiết bị bao che,
cũng như các đồ gá để bảo vệ các bề mặt gia
công của máy khỏi bị phoi hay bụi mài bắn
vào (bao che, lưới, ống xếp).
Lắp các bộ phận của máy, điều chỉnh và
cân chỉnh tất cả các cơ cấu, chạy rà không tải
lại tất cả các cấp tốc độ và bước tiến, kiểm
tra tiếng ồn và độ nóng.
Kiểm tra độ chính xác của thiết bị vạn
năng (theo tiêu chuẩn) và thiết bị chuyên
dùng (theo điều kiện kỹ thuật) trạng thái làm
việc của các loại dẫn hướng và đồ gá, xác
định độ chính xác kỹ thuật gia công.
Kiểm tra máy theo chi tiết về độ chính
xác, độ nhẵn bề mặt gia công và về năng
suất.
Sơn các bề mặt của máy, sơn mặt trong
của các hộp chứa dầu.

Phục hồi hay thay thế các bảng, chỉ số và
các điều ghi chú trên máy.
2.3.5. Sửa chữa lớn (đại tu).
Sửa chữa lớn là một dạng sửa chữa trong
đó phải tháo rời toàn bộ máy.
Khi sửa chữa lớn phải thay thế hay phục
hồi tất cả các chi tiết và bộ phận bị hỏng,
hiệu chỉnh toạ độ để phục hồi độ chính xác,
công suất và năng suất của máy đã được quy
định trong tiêu chuẩn hay điều kiện kỹ thuật.
Khối lượng công việc sửa chữa lớn được xác
định như khi sửa chữa trung bình.
Sau khi sửa chữa lớn, máy phải được kiểm
tra không tải và có tải. Khi sửa chữa lớn hay
sửa chữa trung bình có thể tiến hành cải tiến
máy.
Nội dung sửa chữa lớn được qui định theo
từng loại máy. Dưới đây trình bày nội dung
sửa chữa lớn các loại máy cắt gọt kim loại để
làm mẫu:

Bao gồm các công việc của trung tu và
Tháo toàn bộ máy.
Tiến hành lập hay làm rõ thêm bản kê
khai khuyết tật.
Phân loại chi tiết thành các nhóm :
- Còn sử dụng.
- Cần phục hồi.
- Cần thay thế.
- Mất cần thiết kế gia công lại.
Cạo hay mài đường trượt của thân máy,
bàn máy, con trượt ngang, bàn xe dao, trụ,
cột, xà …
Lắp từng bộ phận riêng và toàn máy, điều
chỉnh cho bàn máy, xe dao, con trượt ngang
và các chi tiết khác di chuyển nhẹ nhàng,
hiệu chỉnh các cơ cấu riêng, chạy rà không
tải.

Trét ma tít và sơn tất cả các bề mặt trong
ngoài không làm việc theo yêu cầu kỹ thuật.
a) Thay thế tất cả các bảng, chỉ số và điều
ghi chú trên máy đã bị hỏng. Đối với máy tổ
hợp đặt trên móng phải kiểm tra tình trạng
của móng, sửa chữa móng và đổ thêm dung
dịch xi măng; kiểm tra việc định vị máy tổ
hợp.
b) Kiểm tra và sửa chữa hệ thống làm
mát; khắc phục hiện tượng rò rỉ ở chỗ nối
ống, chảy dầu ở van; sửa chữa nhỏ bơm và
đường ống .
c) Phát hiện các chi tiết cần phải thay thế
trong kỳ sửa chữa theo kế hoạch gần nhất .
d) Thử máy không tải tại tất cả các cấp tốc
độ và bước tiến; kiểm tra tiếng ồn và độ
nóng; thử máy có tải kiểm tra theo chi tiết gia
công, kiểm tra độ chính xác theo tiêu chuẩn
hay điều kiện kỹ thuật; thử máy theo công
suất và năng suất , đối với các máy chuyên

dùng kiểm tra theo độ chính xác của sản
phẩm gia công
III- TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC CÔNG
VIỆC SỬA CHỮA :
1-Các hình thức sửa chữa thiết bị :
- Các hình thức sửa chữa thiết bị trong phân
xưởng sửa chữa được xác định tùy theo qui
mô sản xuất mà chia ra sửa chữa phân tán,
tập trung, hỗn hợp .
a/ Hình thức sửa chữa phân tán :
- Khi sửa chữa phân tán, tất cả các dạng
nguyên công sửa chữa như chăm sóc hàng
ngày, các dạng sửa chữa chu kỳ theo kế
hoạch kể cả sửa chữa lớn đều tiến hành tại
chỗ ở phân xưởng sản xuất. Ngoài ra, phải
tiến hành một số công việc gia công cơ khí
khác như :
+ Chế tạo các chi tiết và bộ phận không thể
thực hiện tại chỗ sửa chữa ở phân xưởng .

+ Phục hồi các chi tiết cần phải dùng các
trang thiết bị công nghệ đặc biệt .
- Khi sửa chữa phân tán , có thể tập hợp các
đội công nhân sửa chữa ở các phân xưởng
khác để tiến hành việc sửa chữa lớn thiết bị .
+Ưu điểm:
Thời gian can thiệp ngắn hơn.
Quen với thiết bị nên thời gian sửa
chữa ngắn .
Bớt thời gian chuẩn bị giấy tờ.
Gắn chặt với hoạt động sản xuất .
+ Nhược điểm :
Chồng chéo, hệ số sử dụng thấp .
Kho phụ tùng lớn .
Điều phối khác nhau cho từng công
việc chính .
Hình thức này áp dụng cho các nhà máy sản
xuất hàng loạt, hàng khối, có nhiều thiết bị
khác kiểu .

b / Hình thức sửa chữa tập trung:
- Khi sửa chữa tập trung, phân xưởng sửa
chữa làm tất cả các việc như bảo dưỡng, sửa
chữa nhỏ , trung bình và lớn, còn việc xem
xét giữa hai lần sửa chữa và trong trường hợp
đặc biệt được tiến hành ngay trong phân
xưởng sản xuất
- Ngoài phân xưởng sửa chữa tập trung,
trong một vài trường hợp còn tổ chức một
cụm thợ hay nhóm thợ để bảo dưỡng máy
trong một vài phân xưởng có các thiết bị
giống nhau . Theo phương pháp này , trong
phân xưởng sản xuất chỉ có các công nhân
chăm sóc hàng ngày và một đội công nhân
nhỏ để quan sát tình trạng máy và chuẩn bị
đưa máy đi sửa chữa .
+ Ưu nhược điểm: Ngược lại so với phân
tán.
c/ Sửa chữa hỗn hợp:

Khi sửa chữa theo phương pháp này tại
phân xưởng sản xuất thực hiện các dạng sửa
chữa: Xem xét, bảo dưỡng, tiểu tu, trung
tu,riêng sửa chữa lớn được thực hiện ở phân
xưởng sửa chữa. Sửa chữa lớn và trung bình
có thể tiến hành, đồng thời tại phân xưởng
sửa chữa và chỗ sửa chữa tại phân xưởng sản
xuất .
2-Những chú ý khi tổ chức bảo trì :
- Một trong những vấn đề quan trọng nhất
cần được xem xét trong công tác bảo trì là
việc nên tổ chức các bộ phận bảo trì trong
nhà máy theo hướng tập trung hay phân tán.
Trong hệ thống tập trung chỉ có 1 bộ phận
bảo trì phụ trách toàn bộ nhà máy. Còn trong
hệ thống phân tán thì ở mỗi khu vực có 1 tổ
bảo trì . Các yếu tố quyết định đến việc lựa
chọn hệ thống bao gồm :
Kích thước xí nghiệp: hình thức phân tán
sẽ hữu hiệu hơn đối với các nhà máy lớn .

Số lượng tòa nhà, số tầng .v.v...
Yêu cầu về dụng cụ / khu vực: nếu ở một
số khu vực đòi hỏi phải có các dụng cụ và
thiết bị chuyên dụng , thì có khả năng áp
dụng bảo trì phân tán .
Phí tổn do ngưng sản xuất: thời gian đáp
ứng để tới và khắc phục sự cố trong hệ thống
tập trung sẽ cao hơn. Vì vậy, nếu phí tổn
ngưng sản xuất cao thì nên sử dụng hệ thống
phân tán.
Chi phí nhân công: chi phí nhân công cao
dẫn tới hình thức tập trung sẽ hiệu quả hơn .
Lượng công việc: lượng công việc không
cao dẫn tới lãng phí thời gian trong hình thức
phân tán .
- Tổ chức công tác bảo trì:cấu trúc tổ chức
phụ thuộc rất lớn vào vị trí bảo trì trong hệ
thống (tập trung hay phân tán) .

- Trong công nghiệp chế tạo máy, phương
pháp tập trung chỉ nên áp dụng trong các nhà
máy nhỏ sản xuất đơn chiếc và loạt nhỏ,
cũng như các xí nghiệp có số lượng lớn thiết
bị giống nhau .
3 - Sơ đồ quá trình công nghệ sửa chữa
lớn:
- Quá trình công nghệ sửa chữa là tập hợp
các công việc được tiến hành thứ tự để sửa
chữa máy. Các công việc chủ yếu khi tiến
hành sửa chữa máy được trình bày trong sơ
đồ sau :

4- Những vấn đề lƣu ý khi thực hiện các
công việc sửa chữa
a. Tiếp nhận máy vào sửa chữa:
- Máy đưa vào sửa chữa trung bình và sửa
chữa lớn phải được vệ sinh sạch sẽ. Dầu và
các làm mát phải được tháo khỏi thùng chứa.
Nếu sửa chữa tại chỗ (không tháo máy khỏi
móng máy) thì phải dọn sạch sẽ nơi đặt các
chi tiết tháo rời .
- Trách nhiệm chuẩn bị máy để đưa đi sửa
chữa thuộc về quản đốc phân xưởng hay đốc
công (thợ cả).
- Nếu máy phải đưa cho phân xưởng sửa
chữa cơ khí sửa chữa thì phải vận chuyển
máy đến nơi sửa chữa. Kèm theo máy phải
có các tài liệu kỹ thuật sau.

+ Các tài liệu kỹ thuật chính của máy
(thuyết minh kỹ thuật, hướng dẫn sử dụng,
biên bản nghiệm thu của nhà máy v.v...) .
+ Biên bản kiểm tra kỹ thuật trước khi sửa
chữa .
+ Bản kê toàn bộ các chi tiết và bộ phận đi
kèm theo với máy .
- Động cơ điện lắp trên giá riêng và liên kết
với máy nhờ bộ truyền đai , xích hay bánh
răng hoặc nối trục không cần chuyển đi sửa
chữa với máy . Nếu giá lắp động cơ cần sửa
chữa thì chuyển theo máy. Các chi tiết lắp
trên động cơ (bánh đai, đĩa xích, bánh răng,
khớp nối v.v...) cần phải sửa chữa theo bộ
đôi với chi tiết của máy thì cũng chuyển theo
máy .
- Trước khi gửi đi sửa chữa, máy và các bộ
phận kèm theo phải được kiểm tra để xác
định tình trạng và tính đồng bộ.

- Máy được chuyển đi sửa chữa bao gồm các
chi tiết có mức độ hư hỏng khác nhau phải
được phục hồi hay thay thế, nhưng bất kỳ chi
tiết bị mòn hay gãy nào vẫn phải có đầy đủ
trong bộ truyền .
- Việc chế tạo các chi tiết bị thiếu được tính
vào chi phí phụ phù hợp với việc tính toán
của cơ sở sửa chữa .
- Nếu máy đưa đi sửa chữa lại bị hỏng nặng
chi tiết thân hay bị nứt, vỡ thành ... thì không
tiếp nhận máy vào sửa chữa lớn (hay trung
bình). Lúc đó, phải lập biên bản mô tả tình
trạng máy sau đó nếu các bên liên quan chấp
thuận, máy được sửa chữa với các yêu cầu kỹ
thuật đặc biệt .
- Khi lập biên bản kiểm tra kỹ thuật trước
khi đưa máy vào sửa chữa phải hỏi ý kiến
người thợ đứng máy cũng như các thợ sửa
chữa bảo dưỡng máy trong thời gian sử dụng
.

b- Lập bản kê khuyết tật :
- Bản kê khuyết tật để sửa chữa trung bình
và sửa chữa lớn được lập sơ bộ khoảng 2 – 3
tháng trước khi đưa máy vào sửa chữa cùng
lúc với giai đoạn bảo dưỡng máy theo kế
hoạch .
- Bản kê khuyết tật được lập chính xác lần
cuối khi tháo máy để sửa chữa trung bình hay
lớn .
- Sau khi tháo máy , lau chùi và rửa sạch các
chi tiết; tiếp theo, kiểm tra, xem xét dạng hư
hỏng rồi ghi kết quả vào bản kê khuyết tật.
Trong bản kê cũng đưa vào những ghi chép
hàng ngày của thợ sửa chữa và ghi chép về
tình trạng kỹ thuật .
- Trong bản kê, ghi toàn bộ các khuyết tật
của từng chi tiết và bộ phận đồng thời cũng
chỉ ra các biện pháp khắc phục .
- Bản kê khuyết tật lần cuối là tài liệu cơ
bản để xác định khối lượng sửa chữa

c - Cơ khí hóa các công việc sửa chữa:
- Để cơ khí hóa các công việc lao động bằng
tay có thể dùng các công cụ chạy điện và khí
nén; búa tán đinh; búa đập, máy khoan, các
đồ gá để cạo và giũa .
- Nguyên công cạo thường được thay thế
bằng các phương pháp năng suất cao hơn. Để
rút ngắn thời gian, giảm khối lượng lao động
và giá thành sửa chữa nên sử dụng các
phương tiện nâng chuyển hổ trợ .
d -Cải tiến thiết bị :
- Mục đích của cải tiến là :
+ Nâng cao công suất và hành trình nhanh
của thiết bị .
+ Áp dụng cơ khí hóa và tự động hóa toàn
bộ .
+ Mở rộng khả năng công nghệ của thiết bị
.
+ Nâng cao tuổi thọ của chi tiết và bộ phận
.

+ Cải thiện điều kiện làm việc kết hợp với
kỹ thuật an toàn lao động .
- Việc cải tiến máy được tiến hành theo trình
tự sau đây :
+ Kiểm tra thiết bị và các định tính hợp lý
khi cải tiến máy .
+ Nghiên cứu thiết kế cải tiến hay sử dụng
các thiết kế mẫu và bản vẽ có sẵn.
+ Chế tạo hay dùng các chi tiết và bộ phận
có sẵn để cải tiến.
- Thường thiết bị được cải tiến trong khi sửa
chữa trung bình hay sửa chữa lớn .
- Tính hợp lý của việc cải tiến thiết bị là phải
dựa trên cơ sở kinh tế .
e - Nghiệm thu thiết bị sau khi sửa chữa :
- Sửa chữa thiết bị được thực hiện theo các
điều kiện kỹ thuật .
- Việc kiểm tra chất lượng được tiến hành
trong quá trình sửa chữa, thời gian lắp ráp và
kết thúc sửa chữa .

- Nhân viên KCS (kiểm tra chất lượng sản
phẩm) kiểm tra tính trọn bộ của máy đã lắp
và chất lượng công việc nguội lắp ráp .
- Ngoài ra, phải chạy thử máy không tải và
có tải để kiểm tra sự làm việc đúng theo lý
lịch máy. Trong trường hợp riêng còn kiểm
tra độ chính xác , cứng vững của máy, những
khuyết tật phát sinh trong quá trình nghiệm
thu mà đội sửa chữa phải khắc phục lâu thì
máy phải được đưa đi sửa chữa lại .
- Nghiệm thu cần trục , đồ gá kẹp vật nâng ,
nồi hơi , bình nén khi được tiến hành theo
các quy định của nhà nước .
- Việc kiểm tra, chạy thử, chuyển giao thiết
bị mới sửa chữa được tiến hành trước khi
sơn. Sau khi khắc phục tất cả các khuyết tật
phát sinh khi nghiệm thu mới được sơn thiết
bị .
- Biên bản nghiệm thu được lập sau khi kiểm
tra lần cuối

f - Các chi tiết dự phòng :
- Các chi tiết dự phòng được bảo quản trong
kho để sẵn sàng cung cấp cho các công việc
sửa chữa .
- Để rút ngắn thời gian dừng máy ngay khi
bắt đầu sửa chữa phải có phần lớn các chi tiết
dự phòng để thay thế các chi tiết bị hỏng và
xác định khả năng phục hồi các chi tiết bị
hỏng mà không có chi tiết để thay .
- Số chi tiết dự phòng gồm có :
+ Các chi tiết mòn nhanh, thời gian làm
việc không thể kéo dài quá khoảng thời gian
giữa hai lần sửa chữa .
+ Các chi tiết có nhu cầu số lượng lớn cho
một máy hay một kiểu thiết bị; thời gian làm
việc của các chi tiết đó có thể vượt quá
khoảng thời gian giữa hai lần sửa chữa .
+ Các chi tiết lớn có chu kỳ chế tạo dài và
các chi tiết khó .

+ Các chi tiết quan trọng và làm việc liên
tục không phụ thuộc vào thời gian làm việc .
- Đối với các chi tiết dự phòng phức tạp , có
thời gian làm việc vượt quá khoảng thời gian
giữa hai lần sửa chữa , phải chú ý đặt gia
công kịp thời.
- Đối với các thiết bị được sản xuất tiêu
chuẩn hóa , nên dự phòng tất cả các chi tiết
mòn nhanh . Đối với các thiết bị cùng kiếu có
khoảng thời gian giữa hai lần sửa chữa lớn có
thể giữ theo bộ các chi tiết cho một vài đơn
vị máy.
- Các chi tiết được dùng với số lượng lớn (ổ
trượt ma sát ướt, ổ lăn, bơm, thiết bị thủy lực,
dây đai, vòng bít, xích, chi tiết kẹp) phải có
dự phòng với số lượng đảm bảo cho việc sử
dụng và sửa chữa không bị đình trệ .
- Tùy theo việc sử dụng, các chi tiết dự
phòng được bảo quản ở các dạng:
+ Hoàn chỉnh , sẵn sàng để thay thế .

+ Gia công thô sơ bộ để lại lượng dư để gia
công tinh với chi tiết đối tiếp có xét đến sự
mài mòn thực tế .
+ Phôi thô (gang, thép và kim loại màu
đúc, rèn dập) .
- Đối với các thiết bị lớn và nhiều kiểu , một
vài bộ phận cũng được dự phòng dưới dạng
trọn bộ (ví dụ khớp nối , trục chính , hộp
giảm tốc , hộp tốc độ , đầu mài ...) .
- Chi tiết dự phòng được bảo quản ở kho
trung tâm , trong các nhà máy lớn còn được
giữ ở trong kho của phân xưởng . Khi đó ,
trong kho trung tâm chỉ bảo quản các chi tiết
dự phòng cho các thiết bị giống nhau có ở
các phân xưởng và các chi tiết mua sẵn, còn
trong kho của phân xưởng bảo quản các chi
tiết dự phòng của các máy chỉ có trong phân
xưởng và các chi tiết cần có số lượng lớn .
- Các chi tiết dự phòng ở trong kho phải
được bảo quản chống ăn mòn .

g - Chống ăn mòn cho các chi tiết dự phòng
bằng thép :
- Quá trình công nghệ gia công chi tiết dự
phòng để bảo quản lâu dài trong kho như sau
:
* Dùng hóa chất để rửa sạch chi tiết.
* Tẩy hết bụi bằng cách phun khí nén, lau
bằng khăn lau khô và kiểm tra không được
có các vết gỉ.
* Khi kiểm tra thấy có các vết gỉ phải tẩy đi
bằng cách mài thô mặt phẳng bằng đá mài có
độ hạt không nhỏ hơn 150 , và mài bán tinh
bề mặt đạt độ nhẵn có giá trị Ra = 0,63 m
(tương đương với 8 theo tiêu chuẩn cũ)
bằng đá mài có độ hạt không nhỏ hơn 220 rồi
đánh bóng bằng bột mài rà (ba phần khối
lượng bột mài rà và một phần khối lượng
dầu) .

- Sau khi tẩy các vết gỉ , chi tiết được lau
bằng khăn lau sạch và rửa bằng xăng rồi
hong khô và kiểm tra lại .
- Để tẩy sạch các vết tay và vết dầu mỡ còn
dây lại sau khi kiểm tra, chi tiết được rửa lại
lần thứ hai. Sau đó chi tiết được xếp vào
trong một cái giỏ có lỗ nhúng vào thùng
dung dịch tẩy rửa
- Chi tiết đã được làm sạch được gói cẩn
thận bằng giấy có tẩm 10 – 15% dung dịch
nitrit natri. Bên ngoài lại lọc bằng giấy
paraphin khô. Khi rửa, kiểm tra và lau sạch
chi tiết , phải dùng bao tay vải mềm, còn khi
làm thụ động hóa và bao gói phải dùng bao
tay cao su .
Phần ôn tập:
1) Dạng sửa chữa theo kế hoạch mà trong
đó phải tháo rời toàn bộ máy gọi là :
a) Sửa chữa nhỏ.

a) Sửa chữa trung bình
b) Sửa chữa lớn
c) Cả 3 đều đúng.
đó phải tháo từng bộ phận máy gọi là :
b) Sửa chữa trung bình
c) Sửa chữa lớn
đó thay thế phục hồi một ít chi tiết bị hỏng
và điều chỉnh từng bộ phận máy gọi là :
b)Sửa chữa trung bình
c)Sửa chữa lớn
d)Cả 3 đều đúng.
4) Trong các hệ thống sửa chữa sau hệ
thống nào có nhược điểm là luôn bị động
a) Hệ thống sửa chữa theo nhu cầu

b) Hệ thống sửa chữa thay thế cụm
c) Hệ thống sửa chữa theo tiêu chuẩn
d) Hệ thống sửa chữa xem xét liên hòan.
thống nào có ưu điểm là đơn giản về việc
xây dựng kế hoạchsửa chữa, bố trí công
việc sửa chữa và tiết kiệm thời gian sửa
chữa
thống nào thường được áp dụng
chonhững máy có độ chính xác cao, độ tin
cậy lớn

thống nào thường được áp dụng cho
những máy đòi hỏi độ an toàn cao, cho
các nhà máy chuyên môn hóa sản xuất, có
cùng thiết bị cùng một kiểu
d) Hệ thống sửa chữa xem xét liên hoàn
8) Chọn cách xắp xếp đúng theo thứ tự
mức độ khối lượng sửa chữa tăng dần cho
các công việc sau :
a) Bảo dưỡng, sửa chữa nhỏ, sửa chữa
vừa, sửa chữa lớn.
b) Sửa chữa lớn, sửa chữa vừa, sửa chữa
nhỏ, bảo dưỡng.

c) Sửa chữa nhỏ, sửa chữa vừa, sửa chữa
lớn, bảo dưỡng.
d Sửa chữa nhỏ, bảo dưỡng, sửa chữa
vừa, sửa chữa lớn.
CHƢƠNG 3:
ĐỊNH MỨC VÀ THANH TRA TRONG
SỬA CHỮA

1. CÁC TIÊU CHUẨN ĐỂ ĐỊNH MỨC
SỬA CHỮA:
1. Thời gian của chu kỳ sửa chữa:
- Thời hạn của chu kỳ sửa chữa phụ thuộc
vào độ phức tạp, điều kiện sử dụng của thiết
bị và được xác định bằng số giờ (hay ca) làm
việc của thiết bị hay một trị số tương đương,
đặc trưng cho số chu kỳ làm việc của máy.
- Các máy làm việc trong dây chuyền sản
xuất hàng loạt và hàng khối có chu kỳ sửa
chữa nhỏ hơn các máy trong sản xuất loại
nhỏ hay đơn chiếc.
- Các máy phức tạp có rất nhiều cơ cấu, bộ
phận cũng có chu kỳ sửa chữa nhỏ hơn các
máy có kết cấu đơn giản.
- Trong thời hạn một chu kỳ sửa chữa của
mỗi máy hay động cơ có thể có một vài lần
sửa chữa nhỏ và sửa chữa trung bình.
- Thứ tự sửa chữa, thời gian và khối lượng
công việc sửa chữa đối với các máy móc

khác nhau được xác định theo điều kiện sử
dụng khác nhau.
- Cấu trúc của chu kỳ sửa chữa theo kế hoạch
dự phòng, đối với một số thiết bị được trình
bày trong bảng 1.2. Ký hiệu trong bảng : bảo
dưỡng – B ; sửa chữa nhỏ - N ; sửa chữa
trung bình - V ; sửa chữa lớn – L
Sơ đồ mô tả một giai đoạn sửa chữa lớn:
Chu kỳ
bảo
dưỡng
Chu kỳ
tiểu tu
Chu kỳ
trung tu

Cấu trúc của chu kỳ sửa chữa đối với một số
thiết bị (Bảng 1.2)
Thiết bị Thứ tự các
nguyên công
sửa chữa
Số lần sửa chữa
Trung
bình(
V)
Nhỏ
(N)
Bảo
dưỡn
g(B)
Máy cắt gọt
kim loại khối
lượng nhẹ và
trung bình
đến 10 tấn.
L – B – N – B –
N – B – T – B –
N – B – N – B –
T – B – N – B –
N – B – L
2 6 9
- Máy cắt gọt
kim loại khối
lượng và
kích thước
lớn từ 10 đến
100T.
- Máy ép cơ
khí, máy
uốn, máy
đột, máy ép
L – B – B – B –
N – B – B – B –
N – B – B – B –
T – B – B – B –
N – B – B – B –
N – B – B – B –
T – B – B – B –
N – B – B – B –
N – B – B – B –
L
2 6 27

thủy lực.
- Băng
chuyền, máy
làm khuôn,
máy đúc áp
lực, máy đúc
ly tâm, băng
tải.
Máy cắt gọt
kim loại: rất
nặng, khối
lượng trên
100T.
L – B – B – B –
N – B – B – B –
N – B – B – B –
N – B – B – B –
T – B – B – B –
N – B – B – B –
N – B – B – B –
N – B – B – B –
T – B – B – B –
N – B – B – B –
N – B – B – B –
N – B – B – B -
L
2 9 36
Máy gia
công gỗ.
L – B – B –
N – B – B – 2 6 18

N – B – B –
T – B – B –
N – B – B –
N – B – B –
T – B – B –
N – B – B –
N – B – B –
L
Máy rèn
dập, máy
rèn ép tự
động,máy
búa, máy
ép ma sát.
Máy chuẩn
bị đất và
làm sạch,
máy đập
sàng và
máy trục.
L – B – B –
N – B – B –
T – B – B –
N – B – B –
T – B – B –
N – B – B –
L
2 3 12

Thiết bị
nâng
chuyển
(cần trục,
xe chuyển
một ray và
palăng
điện).
L – B – B –
B – B – N –
B – B – B –
B – N – B –
B – B – B –
T – B – B –
B – B – N –
B – B – B –
B – N – B –
B – B – B –
T – B – B –
B – B – N –
B – B – B –
B – N – B –
B – B – B –
L
2 6 36
Tất cả các
thiết bị có
bậc phức
tạp sửa
L – B – B –
N – B – B –
N – B – B –
N – B – B –
1 8 20

chữa R≤3. N – B – B –
T – B – B –
N – B – B –
N – B – B –
N – B – B –
N - B – B –
L
2.Thời gian giữa hai lần sửa chữa (giai đoạn
sửa chữa):
- Giai đoạn giữa hai lần sửa chữa được ấn
định tùy theo tuổi thọ của các chi tiết máy.
- Thời gian của các giai đoạn giữa hai lần
sửa chữa được trình bày trong bảng1.3.
Thời gian của chu kỳ sửa chữa, giai đoạn
giữa hai lần sửa chữa và bảo dƣỡng
(Bảng 1.3)
Thiết bị Thời gian tính theo giờ máy làm việc

Chu kỳ sửa chữa Giai đoạn
giữa 2 lần sửa
chữa
Giai đoạn
giữa 2 lần
bảo dưỡng
Máy cắt gọt
kim lọai.
Khối lượng
nhẹ và trung
bình đến 10T
+ Có thời
gian sử dụng
đến 20 năm
+ Có thời
gian sử dụng
trên 20 năm
Khối lượng
nặng từ 10T
đến 100T
+ Có thời
gian sử dụng
đến 20 năm
+ Có thời
gian sử dụng
trên 20 năm
Rất nặng, có
khối lượng
trên 100T
+ Có thời
gian sử dụng
26.000
23.400
52.700
47.400
66.300
2.900
2.600
5.850
5.250
5.550
1.450
1.300
1.450
1.300
1.400

đến 20 năm
+ Có thời
gian sử dụng
trên 20 năm
59.670 5.000 1.250
Máy gia công
gỗ
Cưa khung ;
bào bốn mặt
và máy mài
có cơ cấu tiến
cơ khí
Máy phay,
làm mẫu, tiện
đứng, đục
mộng, lấy
dấu và máy
khoan có cơ
cấu bước tiến
cơ khí hay
thủy lực…
Máy bóc lạng
gỗ, phay, cưa
đĩa, cưa
vòng, mài,
tiện, và khoan
có cơ cấu
bước tiến
quay tay.
14.000
19.000
23.500
1.550
2.300
2.600
500
800
900

Thiết bị rèn –
dập
Máy rèn và
rèn ép tự
động
Máy búa và
ép ma sát
Máy ép cơ
khí, uốn đột
Máy ép thủy
lực và cơ khí
lớn
11.700
14.000
19.000
21.000
1.950
2.350
2.100
2.350
650
800
550
600
Thiết bị đúc
Thiết bị
chuẩn bị đất
và máy đập –
sàng
Thiết bị làm
sạch, làm
khuôn nâng
hạ đến 750kg,
máy trục.
Máy làm
khuôn nâng
hạ từ 750-
5000kg
Băng tải
chuyển đất
4.500
7.000
9.500
7.000
8.000
11.700
750
1.150
1.600
800
900
1.300
250
400
550
200
200
350

nóng
Băng tải
chuyển đất
nóng đã
nguội có thép
vụn.
Băng tải
chuyển đất
làm khuôn
mới, con lăn
chuyển khuôn
và vật đúc,
máy đúc áp
lực, máy đúc
ly tâm…
Thiết bị nâng
chuyển
Cần trục, xe
chuyển một
ray, palăng
điện.
Tất cả các
máy có bậc
phức tạp sửa
chữa R≤4
14.000
21.000
1.550
2.100
300
700
Qua khái niệm trình bày ở trên ta thấy rằng
chu kỳ là một thông số cơ bản cần xác định

trước để lập kế hoạch sửa chữa. Sau đây là
một số công thức kinh nghiệm để tính chu
kỳ.
Chu kỳ sửa chữa lớn T:
+ Nếu không kể thời gian dừng máy để sửa
chữa:
T’ = d.V.S.n.26000 (Đối với những máy
có thời gian sử dụng từ 20 năm trở xuống)
T’ = d.V.S.n.23400 (Đối với những máy
đã có thời gian sử dụng trên 20 năm).
+ Nếu kể cả thời gian dừng máy để sửa
chữa:
T = T’ + 8(Pl+ Pv.X + Pn.Y)M.R
a)Chu kỳ sửa chữa vừa tv: 1X
T
tv
b) Chu kỳ sửa chữa nhỏ tn:
Đối với máy nặng dưới 100 tấn:
91
T
YX
T
tn

Đối với máy nặng trên 100 tấn:
121
T
YX
T
tn
d) Chu kỳ bảo dưỡng t0
Đối với máy nặng dưới 10 tấn:
181
0
T
ZYX
T
t
Đối với máy nặng từ 10 đến 100 tấn:
361
0
T
ZYX
T
t
Đối với máy nặng trên 100 tấn:
481
0
T
ZYX
T
t
Trong đó:
d - Hệ số dạng sản xuất, trị số cho trong
bảng phụ lục Ia.
V -Hệ số vật liệu gia công, trị số cho trong
bảng phụ lục Ib.
S - Hệ số sử dụng máy, trị số cho trong
bảng phụ lục Ic.

n - Hệ số kể đến đặc điểm sử dụng máy
hạng nặng, trị số cho trong bảng phụ lục Id.
Pl - Tiêu chuẩn thời gian dừng máy công
cụ để sửa chữa lớn, tính theo đơn vị ngày /
1R, trị số cho trong bảng phụ lục Ie.
Pv- Tiêu chuẩn thời gian dừng máy công cụ
để sửa chữa vừa, trị số cho trong bảng phụ
lục Ie.
Pn- Tiêu chuẩn thời gian dừng máy công cụ
để sửa chữa nhỏ, trị số cho trong bảng phụ
lục Ie.
M- Số ca làm việc của máy trong một
ngày.
R- Bậc phức tạp sửa chữa của máy.
X- Số lần sửa chữa vừa trong chu kỳ.
Y- Số lần sửa chữa nhỏ trong chu kỳ.
Z- Số lần xem xét trong chu kỳ.
Trị số của X, Y, Z, được xác định trong
bảng 1.2

BẢNG PHỤ LỤC I
Ia – Trị số hệ số dạng sản xuất d
Dạng sản xuất d
- Hàng khối,
hàng loạt lớn
- Hàng loạt vừa
- Hàng loạt nhỏ,
đơn chiếc
1,0
1,3
1,5
Ib – Trị số hệ số vật liệu gia công V
Loại máy
Vật liệu gia công
Thép kết
cấu
Gang và
hợp kim
màu
- Máy
thông
thường
- Máy
chính xác
- Máy mài
1,0
1,0
0,9
1,0
0,8
0,9
Ic – Trị số hệ số sử dụng máy S

Loại máy
Điều kiện làm việc
Bằng
vật liệu
mài
khô
Trong
phân
xưởng
cơ khí
thông
thường
Trong
phòng
riêng
- Máy
thông
thường
- Máy
chính xác
cao
- Máy mài
_
_
0,7
1,0
1,0
1,0
_
1,4
_
d – Trị số hệ số n
Loại máy n
- Máy hạng nhẹ
và hạng trung
- Máy hạng
nặng
1,00
1,35

- Máy hạng đặc
biệt 1,70
Ie – Tiêu chuẩn thời gian dừng máy công
cụ để sửa chữa tính bằng đơn vị ngày/ 1R
Công việc sửa
chữa
Chế độ làm việc của
đội sửa chữa
1 ca 2 ca 3 ca
- Kiểm tra độ
chính xác
- Sửa chữa
nhỏ, Pn
- Sửa chữa
vừa, Pv
- Sửa chữa lớn,
Pl
0,10
0,25
0,60
1,00
0,05
0,14
0,33
0,54
0,04
0,10
0,25
0,41
Trị số của hệ số
Loại
máy
Đặc điểm kết cấu của
máy
Máy - Kết cấu bình thường 1,00

tiện - Không có bàn dao
- Không có vítme
- Không có ụ sau (ụ
động)
- Máy tiện hớt lưng
- Máy hạng nặng
- Máy chính xác
- Máy cao tốc
0,75
0,90
0,90
1,00
1,15
1,25
1,10
Máy
khoan
- Ụ trục chính chạy dao
bằng cơ khí
- Ụ trục chính chạy dao
bằng tay
- Máy nhỏ, dùng trong
ngành máy chính xác
< 4mm
1,00
0,90
1,10
Máy
phay
- Hộp tốc độ truyền
động bằng bánh răng
- Máy phay đứng có đầu
quay
1,10
1,25

- Máy phay vạn năng
rộng
- Máy phay có bàn quay
1,30
1,40
Máy
mài
- Mài tròn ngoài vạn
năng chính xác thường
- Mài tròn ngoài vạn
năng chính xác cao
- Mài tròn ngoài chuyên
dung chính xác thường
- Mài tròn ngoài chuyên
dung chính xác cao
- Mài phẳng bán tự động
chính xác thường
- Mài phẳng bán tự động
chính xác cao
- Mài phẳng vạn năng
- Mài tròn trong vạn
năng
- Mài tròn trong bán tự
1,10
1,40
1,00
1,30
1,00
1,10
1,00
1,20
1,40
1,00
1,35

động
- Mài vô tâm ngoài
- Mài vô tâm trong
d/ Định mức các giai đoạn sửa chữa:
Khối lượng lao động của tất cả các dạng sửa
chữa và nguyên công dự phòng cho một đơn
vị sửa chữa, bao gồm cả việc chế tạo chi tiết
thay thế được trình bày trong bảng 1.15.
THỜI GIAN TIÊU CHUẨN GIỚI HẠN
CHO MỘT ĐƠN VỊ SỬA CHỮA (giờ)
Nguyên
công
sửa
chữa
Máy cắt gọt kim loại,
gia công gỗ, rèn dập,
đúc và thiết bị nâng
chuyển
Tên công việc
Nguội Máy
công
cụ
Khác
(*)
Tổng
cộng

-Rửa
máy
-Kiểm
tra độ
chính
xác
-Bảo
dưỡng
trước
khi sửa
chữa
lớn
-Bảo
dưỡng
-Sửa
chữa
nhỏ
-Sửa
chữa
trung
0,35
0,4
1,0
0,75
4,0
16,0
23
-
-
0,1
0,1
2,0
7,0
10
-
-
-
-
0,1
0,5
2,0
0,35
0,4
1,1
0,85
6,1
23,5
35

bình
-Sửa
chữa
lớn
(*) Sơn, thông nước, hàn và các công
việc khác
(**) Xây lò, tán, nong, mép và các
công việc khác
Phương pháp tính toán để định mức:
a/ Khối lượng lao động cho công việc sửa
chữa:
- Khối lượng lao động cho các nguyên công
sửa chữa phụ thuộc vào độ phức tạp của máy
và dạng sửa chữa. Độ phức tạp của máy được
xác định theo đặc trưng kết cấu công nghệ và
kích thước của máy.

- Khối lượng chính xác và đặc tính của tất cả
các công việc sửa chữa thường được xác định
khi lập bảng kê khuyết tật.
- Để tính toán sơ bộ, tất cả các thiết bị được
chia thành các loại xét theo bậc phức tạp và
đặc trưng sửa chữa máy.
- Thiết bị càng phức tạp, kích thước cơ bản
càng lớn, độ chính xác gia công đạt càng cao
thì bậc phức tạp sửa chữa càng lớn.
- Để đánh giá đặc trưng sửa chữa của máy cắt
gọt kim loại, máy gia công gỗ, thiết bị rèn,
dập, đúc, nâng chuyển và thiết bị nhiệt năng,
người ta lấy bậc phức tạp của máy tiện ren
vít 1K62 (tương đương máy T620 của Việt
Nam) có chiều cao tâm 200mm, khoảng cách
tâm 1000mm làm thang chuẩn. Bậc phức tạp
của máy này là 11.
- Thang chuẩn đối với thiết bị kỹ thuật điện
là bậc phức tạp của động cơ điện không đồng
bộ, rôto ngắn mạch có bảo vệ với công suất

theo lý lịch đến 0,6kW – Bậc phức tạp sửa
chữa của động cơ này là 1.
- Bậc phức tạp sửa chữa của một số kiểu máy
cắt gọt kim loại trong hệ thống sửa chữa theo
kế hoạch dự phòng được trình bày trong bảng
1.4 đến bảng 1.14
- Trong hệ thống sửa chữa theo kế hoạch dự
phòng đối với các thiết bị của xí nghiệp chế
tạo máy, bậc phức tạp được ký hiệu bằng chữ
R với hệ số chỉ bậc phức tạp sửa chữa được
đặt trước.
Ví dụ: 4R ký hiệu máy có bậc phức tạp sửa
chữa 4.
Bậc phức tạp sửa chữa của các loại máy
tiện (Bảng 1.4)
Loại máy Kiểu Chiều
cao
tâm,
mm
Khoảng
cách
giữa
hai mũi
tâm,
Bậc
phức tạp
sửa chữa

mm
Cắt ren
chính xác
- nt -
Cắt ren vít
chính xác
Cắt ren vít
- nt -
- nt -
- nt -
- nt -
Hớt lưng
vạn năng
Cắt ren cốt
- nt -
Loại nặng
503
1612P
1 Д
613
1615 A
1616
1A62
1K62
1Д62M
181
163A
164
165
80
125
130
150
160
200
200
200
250
300
400
500
300
500
475
750
750
750
710
1500
750
1500
3000
5000
4
6
5
7
7
11
11
10
9
13
20
26
tiện rêvônve (Bảng 1.5)

Kiểu Đường
kính
lớn
nhất
của
thanh
tròn
gia
công,
mm
Bậc
phức
tạp
sửa
chữa
Kiểu Đường
kính
lớn
nhất
của
thanh
tròn
gia
công,
mm
Bậc
phức tạp
sửa chữa
1338
1336
135
136
137
RBIV
-
28
36
36
50
63
85
26
8
8
10
10
11
7
RBII
–
8
DC
– 25
3
7
8
10
26
28
38
56
80
108
7
8
9
9
10
13

khoan đứng (Bảng 1.6)
Loạ
i
má
y
Kiểu Đườn
g
kính
mũi
khoa
n lớn
nhất
(mm)
Bậc
phứ
c
tạp
sửa
chữ
a
Lo
ại
má
y
Kiểu Đườn
g
kính
mũi
khoa
n lớn
nhất
(mm)
Bậc
phứ
c
tạp
sửa
chữ
a
Để
bàn
- nt
-
Có
bán
h
đai
bậc
- nt
210
A
2110
HC1
2
221
C
221
5
10
12
18
18
18
1
2
2
4
3
4
Có
hộp
tốc
độ
2125
2A12
5
213
2A13
Г
2A15
0
25
25
30
35
50
6
5
8
7
8

-
- nt
–
Có
hộp
tốc
độ
P
2118
khoan cần (Bảng 1.7)
Loại máy Kiểu Đường
kính
mũi
khoan
lớn
nhất,
mm
Bậc phức
tạp sửa
chữa
Có hộp tốc
độ
- nt -
2503
250
2A592
20
23
25
6
5
5

Có cơ cấu
khí di
chuyển xà
- nt -
Đơn giản
hóa có hộp
tốc độ
- nt -
Có hộp tốc
độ
- nt -
- nt -
2553
2A56
2A57
255
256
257
35
50
50
50
50
75
10
11
12
12
12
13
Bậc phức tạp sửa chữa của máy doa
ngang (Bảng 1.8)
Loại máy Kiểu Đường
kính
trục
chính
lớn
Bậc phức
tạp sửa
chữa

nhất,
mm
Có trụ
trước không
di chuyển
- nt -
- nt –
- nt –
- nt –
Có bàn
không dịch
chuyển
Có bàn
xoay
261A
2615
261
262A
262
2633
2631
60
60
60
80
80
125
125
10
12
10
14
15
23
27
Bậc phức tạp sửa chữa của máy phay
ngang (Bảng 1.9)
Kiểu Kích
thước bàn
máy
Bậc phức tạp
sửa chữa

6853
672A
6856
680Г
681Г
6H81Г
6Г82
6H83Г
6Г83
390 × 155
450 × 125
600 × 125
750 × 225
900 × 180
1000 ×
250
1340 ×
270
1600 ×
400
1500 ×
420
4
4
5
7
10
10
12
14
14
đứng vạn năng (Bảng 1.10)
LoạI
máy
Kiểu Kích
thước bàn
máy, mm
Bậc phức
tạp sửa
chữa
Vạn 678 550 × 195 7

năng
- nt -
- nt –
- nt –
- nt –
- nt –
- nt –
- nt –
Đứng
Vạn
năng
Đứng
678M
679
680
6H81
681
6B82
682
6H31
684
6A54
550 × 195
700 × 260
750 × 225
1000×250
900 × 180
1250×300
1250×270
1600×400
1800×500
2500×750
7
9
8
9
10
12
12
14
16
20
giƣờng (Bảng 1.11)
Loại
máy
Kiểu Kích
thước
bàn
máy,
mm
Bậc phức
tạp sửa
chữa

Một
trục
chính
Hai
trục
chính
Một
trục
chính
Hai
trục
chính
- nt -
- nt -
- nt –
Ba trục
chính
Bốn
trục
chính
6A53
6A63
6Г55
6Г65
665
6Г
65H
A662
6632
A664Д
1000 ×
300
1000 ×
300
1250 ×
450
1250 ×
450
1600 ×
450
1600 ×
450
1600 ×
450
2200 ×
650
3000 ×
900
9
11
11
13
14
14
13
26
34

Bậc phức tạp sửa chữa của máy bào
Loại
máy
Kiểu Kích
thước
bàn
máy,
mm
Bậc phức
tạp sửa
chữa
Một trụ
- nt -
Hai trụ
- nt -
Một trụ
Hai trụ
- nt -
781
718
712
7124
782
7231A
7231
713
724
7265б
1200 ×
620
2000 ×
600
2000 ×
830
2140 ×
720
2300 ×
820
3000 ×
900
12
13
21
14
18
27
29
27
37
63

3000 ×
900
3040 ×
830
4000 ×
1500
10000
× 1800
Bậc phức tạp sửa chữa của máy bào
Loại
máy
Kiểu Hành
trình
lớn
nhất
của đầu
bào,
mm
Bậc phức
tạp sửa
chữa
Có hộp
tốc độ
Ш –
3A
450
450
6
5

Có
bánh
đai ba
bậc
Có hộp
tốc độ
- nt -
- nt –
Có cơ
cấu
thủy
lực
- nt -
734
7C35
7A35
736
7A36
737
500
525
650
700
900
7
8
9
10
12
Bậc phức tạp sửa chữa của máy xọc (Bảng
1.14)
Kiểu Hành trình
xọc, mm
Bậc phức tạp
sửa chữa
7417
7420
160
160
6
6

742
7430
7450
320
380
580
8
9
11
Để đánh giá tính chất của công việc sửa
chữa máy công cụ ta dùng chỉ tiêu bậc phức
tạp sửa chữa của từng loại máy. Bậc phức tạp
sửa chữa là một chỉ tiêu rất quan trọng. Toàn
bộ kế hoạch sửa chữa, tổ chức công việc, huy
động nhân lực, bố trí mặt bằng sửa chữa …
đều được xác định từ bậc phức tạp sửa chữa.
Có thể dùng công thức tính toán hoặc so sánh
ước lượng gần đúng để xác định bậc phức tạp
sửa chữa của các máy công cụ. Khi dùng
phương pháp ước lượng gần đúng phải so
sánh kích thước, kết cấu, độ chính xác, khả
năng công nghệ, điều kiện làm việc của
máy…Song phương pháp ước lượng gần
đúng rất khó áp dụng vì kết cấu của máy rất
đa dạng, trong nhiều trường hợp ta không thể
so sánh với nhau được. Vì vậy, trên cơ sở

kinh nghiệm sửa chữa người ta đã xây dựng
được các công thức thực nghiệm để tính toán
bậc phức tạp sửa chữa cho các loại máy công
cụ.
Máy tiện ren:
CbnaLhR )025,0(
Trong đó:
h-Chiều cao tâm trục chính tính từ băng
máy (mm)
L- Khoảng cách lớn nhất giữa mũi tâm
trục chính và ụ sau (ụ động, mm)
n-Số cấp tốc độ của trục chính.
a- Hệ số ứng với L của máy:
- Nếu máy có L ≤5000mm thì
a = 0,001
- Nếu máy có L >5000mm thì
a = 0,002
b-Hệ số ứng với dạng truyền động của hộp
tốc độ:

- Nếu máy có hộp tốc độ truyền
động bằng bánh răng thì b = 0,2
- Nếu máy có hộp tốc độ truyền
động bằng đai thì b = 0,1
C- Hệ số được tính theo công thức:
325,0 CCxC
x- Số bàn dao phụ.
C2-Bậc phức tạp sửa chữa của cơ cấu điều
chỉnh vô cấp tốc độ trục chính:
- Nếu máy có h ≤ 200mm thì
22C
- Nếu máy có h >200mm thì
42C
C3- Bậc phức tạp sửa chữa của bàn dao
chép hình thủy lực, 23C
-Hệ số kể đến đặc điểm về kết cấu máy,
trị số cho trong bảng phụ lục II

Máy khoan đứng hoặc máy khoan cần một
trục chính:
)012,0001,01,0( SLdR
Trong đó:
d-Đường kính lớn nhất của mũi khoan có
thể lắp vào trục chính của máy, (mm)
L- Khoảng cách từ tâm trục chính đến
sống trượt ụ trục chính trên thân máy, mm

S- Chiều cao hành trình của trục chính,
mm
- Hệ số kết cấu máy, trị số cho trong
bảng phụ lục II
Máy phay:
TRnSBLR )1,0008,0005,00025,0(
Trong đó:
L- Chiều dài bàn máy, mm
B- Chiều rộng của bàn máy, mm
S- Khoảng cách lớn nhất từ tâm trục chính
đến bàn máy (đối với máy phay nằm), hoặc
từ mặt đầu trục chính đến bàn máy (đối với
máy phay đứng), mm
n-Số cấp tốc độ trục chính
RT-Bậc phức tạp sửa chữa của thiết bị thuỷ
lực, 3TR
Máy bào ngang:


TRnlSR 25,00035,0008,0
Trong đó: S- Hành trình lớn nhất của
đầu bào, mm.
l- Hành trình ngang lớn nhất của
bàn máy, mm.
n- Số cấp tốc độ của đầu bào.
RT- Bậc phức tạp sửa chữa của thiết bị
thuỷ lực, 2TR
Máy mài tròn ngoài:
CnLhR )35,0002,0025,0(
Trong đó:

h-Chiều cao tâm trục chính gá phôi, mm
L- Chiều dài lớn nhất của vật mài
(khoảng cách lớn nhất giữa hai mủi tâm)
C- Hệ số:
- Đối với máy truyền động thuỷ lực:
2CRC T
- Đối với máy truyền động bằng cơ khí:
25,1 CC
C2- Hệ số kể đến đầu mài phụ để mài
trong và mài mặt đầu:- Nếu có đầu mài phụ
thì 4,02C
thuỷ lực, 1TR
Máy mài phẳng:
-Với máy có bàn máy tròn:
CnSDkR )2,0004,007,0(.
-Với máy có bàn máy chữ nhật:
CSLBkR )004,0005,007,0(.

Trong đó:
D- Đường kính bàn máy, mm.
S- Khoảng di chuyển theo phương thẳng
đứng của ụ mài, mm.
n-Số cấp tốc độ của trục chính.
B- Chiều rộng của bàn máy, mm.
L- Chiều dài bàn máy, mm.
k-Hệ số kể đến số lượng trục chính: Máy
có một trục chính k=1,1. Máy có hai trục
chính k=1,2.
C- Hệ số kể đến kết cấu của hộp chạy dao.
Nếu cơ cấu chạy dao có truyền động thuỷ
lực thì 1TRC
Nếu cơ cấu chạy dao có truyền động bánh
răng thì C = 1,5
Máy mài vô tâm: TRnDdR )3,001,0025,0(
Trong đó:
d-Đường kính chi tiết gia công lớn nhất,
mm.
D- Đường kính đá mài, mm.

thuỷ lực, 1TR
- Hệ số kể đến kết cấu máy, trị số cho
trong bảng phụ lục II
Máy mài tròn trong: CnldR )3,001,001,0(
Trong đó: d- Đường kính lỗ lớn nhất mài
được, mm.
l- Chiều dài lớn nhất mài được, mm.
n- Số cấp tốc độ của trục chính mang chi
tiết.
C- Hệ số kể đến kết cấu của hộp chạy dao:
Nếu chạy dao bằng thuỷ lực thì 2CRC T
Máy chạy dao bằng cơ khí 2CRC T
Máy có một trục chính 4,02C
Máy có hai trục chính 4,32C
Máy kiểu 3260 có 2TR
Máy kiểu 3A250 có 3TR
Máy kiểu 3225A có 4TR
Máy kiểu 3A251 có 5TR
Máy kiểu 3263 có 4TR

b) Đơn vị sửa chữa
Trong hệ thống này ngoài khái niệm bậc
phức tạp sửa chữa để lập kế hoạch và tính
toán công việc sửa chữa, còn có khái niệm
đơn vị sửa chữa .
- Đơn vị sửa chữa được ký hiệu bằng chữ r.
Máy có bậc phức tạp sửa chữa bao nhiêu thì
có bấy nhiêu đơn vị sửa chữa.
- Ví dụ : máy 1K62 có bậc phức tạp sửa
chữa 11 thì khối lượng lao động sửa chữa của
máy bằng tổ hợp khối lượng lao động của 11
đơn vị sửa chữa.
- Có thể tổng cộng tất cả đơn vị sửa chữa
của thiết bị được dùng để xác định số lượng
công nhân cần cho việc sửa chữa theo kế
hoạch, số lượng công cụ cần thiết trong phân
xưởng sửa chữa cơ khí hoặc bộ phận sửa
chữa trong các xưởng và số lượng vật liệu
cần thiết.
c) Định mức các giai đoạn sửa chữa.

- Khối lượng lao động của tất cả các dạng
sửa chữa và nguyên công dự phòng cho một
đơn vị sửa chữa, bao gồm cả việc chế tạo chi
tiết thay thế được trình bày trong bảng 1.15.
Thời gian tiêu chuẩn giới hạn cho một đơn
vị sửa chữa, giờ (Bảng 1.15)
Nguyê
n công
sửa
chữa
Máy cắt gọt
kim loại, gia
công gỗ, rèn
dập, đúc và
thiết bị nâng
chuyển
Thiết bị
nhiệt năng
Tên công việc
Tên công
việc
Ng
uội
M
áy
cô
ng
cụ
K
há
c
*
T
ổn
g
cộ
ng
C
ơ
b
ả
n
M
áy
cô
ng
cụ
K
há
c
T
ổn
g
cộ
ng

*
*
-Rửa
máy
-Kiểm
tra độ
chính
xác
-Bảo
dưỡng
trước
khi
sửa
chữa
lớn
-Bảo
dưỡng
-Sửa
chữa
nhỏ
0,3
5
0,4
0,1
0,7
5
4,0
16,
0
23,
0
_
_
0,
1
0,
1
2,
0
7,
0
10
,0
_
_
_
_
0,
1
0,
5
2,
0
0,
35
0,
4
1,
1
0,
85
6,
1
23
,5
35
_
_
_
_
6
1
9
3
8
_
_
_
_
1
6
12
_
_
_
_
1
2
2
_
_
_
_
8
27
52

-Sửa
chữa
trung
bình
-Sửa
chữa
lớn
,0
*: Sơn, thông nước, hàn và các
công việc khác.
**: Xây lò, tán, nong, ép và các
công việc khác.
- Thời gian sửa chữa thiết bị phụ thuộc vào
dạng sửa chữa, bậc phức tạp, thành phần đội
sửa chữa, quá trình công nghệ và các biện
pháp tổ chức - kỹ thuật đảm bảo thực hiện
công việc được nhanh (bảng 1.16).
- Các biện pháp này gồm có :

+ Trang bị cho nơi sửa chữa bằng các
dụng cụ thích hợp, đồ gá và thiết bị nâng
chuyển v.v…
+ Chuẩn bị bảng kê các khuyết tật.
+ Đảm bảo đầy đủ vật liệu, phụ tùng và bộ
phận thay thế, cũng như điều kiện kĩ thuật để
sửa chữa từng bộ phận và nghiệm thu máy.
+ Lập công nghệ sửa chữa thiết bị và bộ
phận có kết hợp sử dụng các phương tiện cơ
khí hoá thích hợp.
+ Áp dụng rộng rãi việc cơ khí hoá công
việc làm bằng tay, sửa chữa theo cụm máy
hoặc phân tán thành các nhóm nhỏ. Thời gian
sửa chữa thiết bị tính từ lúc đưa máy vào sửa
chữa cho đến khi nghiệm thu máy theo biên
bản.
Thời gian sửa chữa thiết bị công nghệ
trong nhà máy chế tạo cơ khí (1)
(Bảng 1.16)
Nguyên công
sửa chữa
Thời gian sửa chữa,
ngày đêm, cho một

đơn vị sửa chữa theo
ca làm việc
1 ca/
ngày
2 ca/
ngày
3 ca/
ngày
Kiểm tra độ
chính xác
Sửa chữa nhỏ
(Pn)
Sửa chữa
trung bình
(Pv)
Sửa chữa lớn
(Pl)
0,1
0,25
0,6
1,0
0,05
0,14
0,33
0,54
0,04
0,1
0,25
0,41
(1) Bao gồm các máy cắt gọt kim
loại, gia công gỗ, rèn dập, nâng
chuyển, nhiệt năng. Trong trường
hợp sửa chữa cả phần điện và phần
cơ
II- CHI PHÍ BẢO TRÌ

- Chí phí của bảo trì có thể chia làm hai
loại chính như sau: Chi phí trực tiếp và chi
phí gián tiếp.
- Chi phí trực tiếp là các khoản chi phí liên
quan tới bản thân việc tiến hành bảo trì. Nó
bao gồm: Chi phí sửa chữa, nhân lực, hệ
thống thông tin, quản lý bảo trì v.v…
- Chi phí gián tiếp là các chi phí trong hệ
thống do sự cố và do bảo trì phòng ngừa.
Chúng bao gồm phí tổn về tổn thất sản xuất
do thiết bị hỏng hóc, phí tổn của chất lượng
sản phẩm kém do bảo trì không tốt, phí tổn
của thiệt hại vật chất và môi trường v.v…
- Trong việc phân tích hoạt động của hệ
thống bảo trì và phân phối ngân sách, cả chi
phí trực tiếp và gián tiếp đều phải được xem
xét, nếu không kế hoạch bảo trì có thể không
hiệu quả.
- Việc cần thiết là đạt được phần ngân sách
thoả đáng, và trong phạm vi khoản tiền đó

phải làm cho hệ thống bảo trì hoạt động hữu
hiệu.
III- LẬP KẾ HOẠCH VÀ THỜI GIAN
BIỂU
- Công việc sửa chữa được lập kế hoạch
theo các tiêu chuẩn sửa chữa cho mỗi đơn vị
sửa chữa của thiết bị. Khi lập kế hoạch sửa
chữa phải xét đến :
+ Các số liệu ghi trong nhật ký làm việc
của thiết bị.
+ Xác định giai đoạn giữa hai lần sửa
chữa.
+ Quy định số giờ hay số ca của từng giai
đoạn và thứ tự các lần sửa chữa theo kế
hoạch của mỗi máy.
- Trong kế hoạch hàng năm thường bao
gồm : bảo dưỡng, sửa chữa nhỏ, sửa chữa
trung bình, sửa chữa lớn thiết bị. Trên cơ sở
kế hoạch sửa chữa năm, lập kế hoạch hàng
tháng dưới dạng đồ thị sửa chữa.

Năm 2007 20
08
20
09
201
0
201
1
201
2
201
3
201
4
20
5
Thá
ng
15/1
0
1
5
/
4
Dạn
g
sửa
chữa
Bắt
đầu
sử
dụng
B V
IV- HỆ THỐNG THÔNG TIN QUẢN LÝ
BẢO TRÌ.
- Hệ thống thông tin theo dõi tình trạng và
hoạt động của hệ thống. Chúng cung cấp các
thông tin cần thiết cho việc thiết kế, qui định
và kiểm soát được tốt hơn. Khi hệ thống sản
xuất trở nên rộng hơn và phức tạp hơn thì các

hệ thống thông tin bảo trì dựa trên máy tính
trở nên đắc dụng.
- Có rất nhiều hệ thống thông tin cho bảo
trì. Mỗi bộ phận có thể phát triển hệ thống
thông tin riêng của nó. Hoặc cũng có thể mua
một trong rất nhiều hệ thống thông tin bảo trì
sẵn có trên thị trường. Một hệ thống thông
tin khác nằm ngay trong các chương trình :
Qui hoạch tài nguyên sản xuất (MRP II) hay
Qui hoạch tài nguyên xí nghiệp (ERP) như
một khối chức năng. Một ưu thế của khối
chức năng là chúng có tích hợp chức năng
bảo trì vào trong sản xuất.
- Các hệ thống thông tin bảo trì cần phải
được khai thác tốt để bù đắp cho chi phí của
chúng. Chúng phải được dùng không chỉ để
tạo số liệu, viết báo cáo v.v… mà còn để
giúp nhà quản lý vận dụng tài nguyên để
nâng cao hiệu quả của bảo trì trong việc hỗ
trợ chức năng sản xuất.

V- THANH TRA
* Thanh tra P.M (Preventive Maintenance)
:
+ Phân tích các phương pháp.
+ Thời gian chuyển dịch tối thiểu.
+ Kết hợp các lệnh điều việc.
+ Dụng cụ và thiế bị.
+ Thiết kế lắp đặt mới cho công tác thanh
tra.
* Thanh tra cần những gì trong một thiết bị
:
+ Danh sách kiểm tra.
+ Thiết bị nào cần kiểm tra.
+ Phân loại theo hoạt động (công đoạn),
độ an toàn, hiệu năng, phụ kiện, nhà xưởng
v.v…
* Khi nào thì cần thanh tra :
+ Tính thiết yếu của thiết bị
+ So sánh với các thiết bị tương tự.
+ Đặc tính vận hành.

+ Tuổi thọ.
+ Độ an toàn.
+ Sách chỉ dẫn.
+ Tần suất : hàng ngày/tuần/tháng/năm.
+ Tuần tự theo chu kỳ hay ngẫu nhiên.
* Thiết lập kế hoạch thanh tra :
+ Đảm bảo nó hoạt động đúng theo thiết
kế.
+ Đánh giá các vấn đề tiềm ẩn.
+ Dự đoán sự cố tiếp theo.
+ Kiểm tra tình trạng.
+ Lập kế hoạch sửa chữa .
+ Lưu đồ ra quyết định.
+ Tần suất :
+ Phân loại ưu tiên :
Theo lưu đồ
Theo hệ số P.M
+ P.M. inspection factor:

+ Hệ số P.M thanh tra
Trong đó :
PM : hệ số thanh tra
D : số sự cố / năm
A : Chí phí sửa chữa sự cố
B : Tổn hao sản lượng do sự cố
C : Chi phí sửa chữa các thiết bị khác bị
ảnh hưởng bởi sự cố
E: Chi phí trung bình của hoạt động PM
/ năm
F : Số hoạt động PM theo kế hoạch /
năm
Lưu đồ ra quyết định phương thức thanh
tra.
* Danh sách các thiết bị thiết yếu (Theo
thứ tự ưu tiên bảo trì)
A. Nhà máy:
1.Thiết bị phòng cháy chữa cháy.
2.Hệ thống chiếu sáng khẩn cấp.
P.M. =
D(A+B+C)
E x F

3.Nguồn điện chính.
4.Các hệ thống khác: Nitơ, khí nén, hơi
nước.
5.Hệ thống thu hồi dung môi.
6.Hệ thống kiểm soát ô nhiễm đầu ra.
7.Hệ thống phát hiện rò rỉ khí cháy nổ.
8.Hệ thống tháp đèn chớp.
9.Dụng cụ kiểm định thiết bị.
10. Thiết bị liên lạc trong nhà máy.
B. Khu vực chế biến:
1.Dụng cụ khấy chất dẻo/ dụng cụ bôi trơn.
2.Bơm + đồ bôi trơn.
3.Bơm của tháp làm nguội.
4.Thiết bị ly tâm.
5.Máy nén lạnh.
6.Hệ thống phát hiện rò rỉ khí cháy nổ.
7.Hệ thống phân tích oxi ở bộ phận sấy.
8.Bể trung hoà.
9.Cầu dao + tram điện trung thế.
10. Trung tâm điều khiển động cơ.

Quản lý bảo trìnew

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

La actualidad más candente (20)

Similar a Quản lý bảo trìnew

Similar a Quản lý bảo trìnew (20)

Último

Último (20)

Quản lý bảo trìnew