This is a periodistic article published on September 8, 2019, in the Basque newspaper Berria, which is entirely in Basque language. The article revolves around the volatile Brexit context by giving several insights referring to the democratic dysfunctional nature of Brexit whatsoever and elaborating from an sketchy and nuanced analysis on the unequal scenarios and future prospects for England, Scotland, Wales, and Northern Ireland. To cite this article: Calzada, I. (2019), Brexit: Erraietatik. Berria. DOI:10.13140/RG.2.2.15258.59849.

1. Titularra testua
B
ipasadizo:1)Bilbokoaldirietako
merkataritzatenpluhandienean,
bertsolaritzarentenplunagusitik
hainhurbilekohorretan,bakoitza
bereetxekoerrepublikaindependenteanhesi-
tzeragonbidatzengaituenaltzarisaltegitzarre-
an,4urtekoumeeuskalduniaelebakarragura-
soekinerosketetan.As-
per-asperegindadabil,
gurasoekdiseinatzaileta-
rajolastendutenbitarte-
an.Bestehaurbatikusi,
etaharenganajoandako-
rrika:«Izangogaralagu-
nak?»,galdera.«Bai,
bai»,pozarrenbesteak.
Halaxelotudirajolasera,etahaladabiltzalagun
eginberriarengurasoakharenbilahurbildudi-
renarte.«Kaixo»esandiete,bainageroespai-
nierazjarraitudute:badoazelaetxera.Kolon-
biatiketorritakoakdirelaazaldudietedesenku-
satuzumeeuskalduniaelebakarrarengurasoei.
2)UmeeuskalduniaelebakarberaLapurdiko
herribatekoplazakoostatuan,gurasoenlagun
batzukbisitatzerajoanda,helduenberriketare-
kinaspertuta.Umebatikusiduatarian,etaba-
doalasterkaharengana:«Izangogaralagu-
nak?».Mutugeratudabestehaurra,begiakta-
lotutabegira.«Izannahiduzunirelaguna?»,
bigarrensaioa.Azkenean,besteakerantzundu
zerbait,frantsesez,etaaldeegindukorrika.Gu-
rasoenlagunekazaldudutehaurhorrekeuskal-
dunakdituelalaaldudutehaurhorrekeuskal-
dunakdituelalauamona-aitonak.
JIRA
AngelErro
Titularra testua
B
eranduiritsizaienirelaguneinoti-
ziaetaharriturikgelditudirazeha-
ro.«Bainahauposibleada?».
«Haluzinagarria».«Hauherri
hau,Nafarroamaritimoaez,Nafarroaopusia-
noa!».«Posible,zerezdaposiblejada?».
Parodiazkoprozesiobatenburuanaitasan-
tuaren,oraingoaren,ar-
gazkibaterretzeagatik
zazpigazteauzipetudute.
Nikorainegunbatzukti-
tulualeituetaeznuensi-
netsi.Eragindakosutea
izanenzenauzipetzearen
kausa,bainaez.Senti-
menduerlijiosoenkontra
jarduteagatiksalatudute.Bainanorensenti-
menduerlijiosoak?Galdetuduteburlarenleku-
koizanzireneieasuminduziren.Edogerorano-
tiziairakurridugunoi,zerksumindugaituen.
Nikerebaditutsentimenduak.Haietakoba-
tzukerlijiosoak,nahizetaezezagunakdirener-
lijioklasikoeilotutakoak.RikardoArregiDiaz
deHerediapoetaksortutakoerlijioannaizni
partaide.Etaniresentimenduerlijiosoekukiga-
bejarraitzendute,argazkiaerrealaez.Niresen-
timenduerlijiosoak,berriz,osominberakdira
protestamoduguztiak,baitainozoenakedofol-
klorikoenakere,kriminalizatzekojoerageroeta
zabalagoarekin.
Ozenegimintzodirenekereniresentimendu
erlijiosoeierasatendiete,bainahorretanohitue-
ginago.
Brexit:erraietatik
IgorCalzada
Oxfordekounibertsitateko
akademikoa
E
rraietatikarinatzaizue:
Brexit-atsunamisarkorbat
izatenaridaazkenurte
hauetan.«Herriarihitza»
emanezetaustezdemokraziarenize-
neansortuaizanarren,saresozialen
bitartezetabalizkomanipulazioalgo-
ritmikoakmedio,emeki-emekilur-
peratuaizatenaridendemokrazia
britaniarrabera,pipiakjandadagoela
ondorioztatugenezakeegun.Brexit-
ak,erresumakolaunazio-zutabeak
arrakalatuditu.Ondorioz,«herriari
hitza»ematearenkontraesanenere-
mulabainkorrerakondenatuduErre-
suma«Batua»:1215urtetikgeroztik
Europakodemokraziarikzaharrena
izandena,baturikzirudienerresuma,
erraietatikbiluztuarte.
Ofizialki,2016koEkainaren23ain-
flexio-puntugisafinkatzenbadaere,
brexit-a,berariazaspalditikdatorren
prozesujarraibatenondoriohistori-
ko-politikozuzenada.Honela,bozke-
tarenhurrengoegunekogoizhartan,
Hamburgonharrapatuninduten
emaitzek,inongoharridurarikgabe
jasonituelaonartubehardut.Dagoe-
nekozortziurteluzezIngalaterra,Es-
kozia,Gales,etaIparIrlandarenarte-
anikerketandihardudanbritaniarna-
zionalizatu,legeakbehartuta
espainiar,etaberariazkonortasunez
nazioartekoeuskalhiritargisara;nire
buruarietengabeegitendiodangalde-
rahonakoaizandaurteetanzehar:
ZergatikusteduguEuskalHerritik,
britaniarrakEuropar(sentitubehar)
«direla»?Kontinenteberbereanko-
katuakdaudelako?Zergatikerakus-
tendutebritaniarrekEuroparBatasu-
narekiko(EB)halakohiguinaetames-
pretxua?Londoncity-ra(zeresanik
ez,metropolitarrakezdirenIngalate-
rrakoherrixkaetalandaeremuetara)
egitenduzuenzuenhurrengobisitan,
mesedezerreparatuiezaiozuezenbat
EBkoikuredobanderaikusmiratzen
dituzuen.Nekezaurkitukodituzue.
EBrenpresentziainstituzionaletahi-
ritarraberaikusezinadelaohartuko
zarete.Aregehiago,ebidentziaalter-
natibobezainaurreikusezinetatxun-
digarribatbotakodizuethemen:Nola
daposibleEkainaren23koilunabarre-
an,bozkalekuakjadatankatutaeta
erreferendumarenbozkarenostean,
britaniarandanahandibatekordu
txikietan,Googlekobilatzailerajoiza-
na,honakogalderazehatzhautren-
dingtopicbilakatuz?«Zergertatuko
zaiguEBuztenbadugu?»Zerbaitoker
dagoenarenseinale,ezta?Disfuntzio-
naltasundemokratikoaislatzenduten
frogahauekCambridgeAnalyticaren
manipulazioalgoritmikoarenbazka
izandiragaurdaino.NetflixenThe
GreatHackfilmaikustekogomendioa
egitendizuetetaohartukozaretebe-
rariazkoisilpekozaintzakonspiratzai-
le-populistarenbiktimarendeitura
delaBrexit,alegia.
Agian,nireaitonajeltzalearenesta-
tugizon-idoloikonikoazenChurchill
zaharragogoraekarribehardugu
inoizbainogehiagoorain.1953urtean
WestminsterrekoKomunenGanba-
ranerranzituenhitzgogoangarrien
oihartzunagaurdainodarraieta:«Gu,
ErresumaBatuak,Europarekingau-
de,bainaezgaudeEuropan.Itsasoza-
balaetaEuroparenarteanaukeraegin
beharkobagenu,argialitzatekegure
hautua:dudarikgabe,ErresumaBa-
tuakitsasozabalaaukeratukoluke».
Bahori,Br-Exit.
Etaorainzeintzukdirabalizkohiru
agertokiak?Hitz-bitaneneanalisite-
legrafikoa:
Lehenagertokia,akordioa.Egun,
agertokirikzailenadirudi.Akordioak,
hiruzutabenagusijasotzenzituen:hi-
ritarreneskubideak,finantza-dibor-
tzioa,etairlandarmuga(backstopde-
ritzona).
Bigarrenagertokia,luzapena.Ezdi-
rudiereosobalizkoa,Johnsonek«hil
alabizikotzat»finkatubaituurriaren
31kodatahausturagauzatzeko.Eta
bestalde,EBaksoilikonartukoluke
luzapenabiezohikoegoerahauetatik
sikierabatgailendukobalitz:bigarren
errefendumerakoedotahauteskunde
orokorretarakodeialdiak.
Hirugarrenagertokia,akordiorik-
eza(NoDealentzutetsua).Hemenaz-
pimarrabereziaegingonuke.Izanere,
ondorioakezliratekesoilikErresuma
«Baturako»izango;orohar,EBguz-
tiarekinetabaitaereEuskalHerriak
nozitukolituzke.IraganasteanYou-
Gov-ekegitenzueninkestarenarabe-
ra,«soilik»britaniarren%47akonar-
garritzatjotzenzuenNoDealagerto-
kia.Antzadenez,britaniarrekeuren
subiranotasunazbizirautekokonfian-
tza(ausardia?larderia?)berezkoja-
rreradute.Ordaina?Testuinguru
arrakalatubat,Erresuma«Batua»
osatzendutenlaunazioakbestelako
jardunbidepropioakmarraztenari
baitiraaspalditik:
Ezdezagunahantzi,Ingalaterra
(ErresumaBatuaren%84arenpopula-
zioarekin)brexit-arenepizentrozen-
tripetoadela.Brexit-aberebarneeta
kanpokrisiarenislazuzenaizanda.
Eskozian,adierazgarriaoso,RuthDa-
vidson,Eskoziakokontserbadoreen
buruargitsuak,dimisioaaurkeztuiza-
nairaganastean.Eskoziarenlehenta-
suna,EBangeratuz,egunetikegunera
gehiagolotzenzaioestrategikokiba-
lizkoindependentziarenbigarren
erreferendumbatenaukerari.Gale-
sen,1213urtetikaurrera, Ingalaterra-
koitzalahandiabadaere,berauesna-
tzenarideladirudi.EtaazkenikIpar
Irlandan:osokezkagarriadaegoera.
Indarkeriadisidenteparamilitarren
zantzuarriskutsuakgertatudirabe-
rriki.Etahoridirudidelabrexit-akIr-
landarentzatduen«ekarpena»: lor-
tutakobakeaberriroeztandaraztea.
Gibelsolasa:
Bainabrexit-azgutxiagohitzegitenda
honakoaz: gizabanako/hiritarren sta-
tus eta bizi-baldintzak goitik behera
aztoratu dituela. Estatu, nazio, eta na-
zio gaindiko bloketik harago, gizaba-
nako/hiritarrentzat,etorkizunezjakin
baten ortzi mugan, euren eguneroko-
tasuna bihurtu dute euren erresuma
burujabe bakar. Bizirauteko sistema
likidoa. Honen ildotik azken buruta-
zioa: brexit-aren zeharkako efektu
gisa,zabaltzenariotedirajadanikhiri-
tartasun molde likido eta parekideak?
Izango al da inoiz EB nazioen mosaiko
federatu, inklusibo, eta behetik gora
eguneratzen den demokrazia delibe-
ratibo oso baten gisakoa? brexit-a as-
takeria nazional bat dela onartuta,
zein da jada EBren erreinuan subira-
notasunakbetetzenduenpapera,hiri-
tar ikuspuntua delarik geratzen zai-
gunheldulekubakarra?
Zergatikustedugu
EuskalHerritik,
britaniarrakEuropar
(sentitubehar)
«direla»?Kontinente
berbereankokatuak
daudelako?
BIRA
OnintzaEnbeita
xx Iritzia
IGANDEKOBERRIA
20XXkoxxxxarenxxa
Calzada, I. (2019), Brexit: erraietatik, Berria. Retrieved from https://www.berria.eus/paperekoa/1957/022/002/2019-09-08/brexit-
erraietatik.htm DOI: 10.13140/RG.2.2.15258.59849.