5. mailarako euskera egokitzapena

1. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
1
Ahoz
Idatziz
11. GAIA
AITZAKIA UGARI
1- Entzun 154. orrialdeko testua.
2- Egin 155. orrialdeko ariketak.
1- Egin 156. eta 157 orrialdeetako ariketak.
154
155
156 157

2. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
2
Irakurri
Ulertu
Literatura
1- Irakurri 158 eta 159. orrialdeetako testua.
- Berriro irakurri 144 eta 145. orrialdeetako testua.
- 160. orrialdeko 1,2,3,4,5 eta 6 ariketak egin.
158 159
160
161 orr.
ALEGIA
 ALEGIA narrazio laburra da.
 Protagonistak animaliak izaten dira.
 Bukaeran, zerbait irakasten digu.

3. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
3
1- Irakurri testu hau:
1- Testua irakurri ondoren erantzun galderei.
 Zeintzuk dira kontakizuneko pertsonaiak?
 Nork irabazten du kontakizunean, zaharrak ala gazteak?
ERBINUDEA ETA SAGUA
Erbinude zahar batek ezin zituen saguak hartu oinak astunak
zituelako, eta irina zegoen ontzi batean sartzea bururatu
zitzaion, eta zuri-zuri irten zen. Toki ilunean jarri zen saguak
harrapatzeko asmo gaiztoaz.
Halako batean, sagu gaztetxo bat heldu zen, eta gauza zuri
hura janariren bat zela pentsaturik, erbinudearen atzaparretan
erori zen. Gauza bera gertatu zitzaien beste sagutxo biri ere.
Hartan, heldu zen arratoi zahar askojakin bat, gauza guztiei
ondo begiratzen beti zebilena. Gauza zuri hura ikusita, ez zen
hurbildu. Igarri zuen han zegoena ez zela irin hutsa, bazela
gauza biziren bat. Eta esan zion:
- O, zuriz estalita zauden sagu hori, ni bezalako arratoi
zaharrak ez dituzu harrapatuko, zure tranpak ondo ezagutzen
ditut.
Ipuin honek dio nahiz eta indarrik ez izan, jakituriak laguntzen
digula etsaien tranpak ikusten.
Ipuin onak
Bizenta A. Mogel

4. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
4
Lexikoa
 Zer lortzen du arratoi zaharrak?
 Zer irakasten digu kontakizun honek?
Gazteek ……................................ ,
baina zaharrek ……................................. asko dute.
Euskal abizenak Interneten begiratzeko: www.kaixo.com/euskaletxea
162 orr.
HERALDIKA
Euskal abizen gehienak jatorri bat dute.
Jatorri hori aztertzean arduratzen da heraldika.
Adibidez: ETXEBARRIA etxe + barria (casa nueva)
TEILAGORRI teila + gorri ( teja roja)
indarrajakituria

5. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
5
1- Asmatu abizen hauen esanahia.
Etxenagusia Arrutia
Iriarte Zubizabala
Aranbarri Landaluze
2- Lotu abizenak jatorriarekin.
 ABADETXEA Olaren edo burdinolaren beheko partea.
 ABERASTURI Otsoa.
 BARRENETXEA Etxearen goiko partea.
 ETXAGOIEN Abadearen etxea.
 OTXOA Mendiaren punta.
 OLABE Beheko etxea.
 MENDIGUREN Aberatsen hiria (uria)
3- Begiratu Interneten euskal abizenak. Aukeratu lau eta idatzi jatorria.
1.
2.
3.
4.

6. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
6
Gramatika
EGON JOAN ETORRI IBILI
NI
BERA
GU
ZU
ZUEK
HAIEK
nago
dago
gaude
zaude
zaudete
daude
noa
doa
goaz
zoaz
zoazte
doaz
nator
dator
gatoz
zatoz
zatozte
datoz
nabil
dabil
gabiltza
zabiltza
zabiltzate
dabiltza
EGON JOAN ETORRI IBILI
NI
BERA
GU
ZU
ZUEK
HAIEK
nengoen
zegoen
geunden
zeunden
zeundeten
zeuden
nindoan
zihoan
gindoazen
zindoazen
zindoazten
zihoazen
nentorren
zetorren
gentozen
zentozen
zentozten
zetozen
nenbilen
zebilen
genbiltzan
zenbiltzan
zenbiltzaten
zebiltzan
163 orr.
ADITZ TRINKOA
Aditz trinkoak hitz bakarrean daudenak dira.
daude, dator, dabil, daki ...
ORAINALDIALEHENALDIA

7. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
7
1- Irakurri esaldiak. Azpimarratu aditzak eta gero, sailkatu.
 Jantokiko dilistak oso daude.
 Zuek ez daukazue bizikletarik
 Bihar Aitorren etxera joango gara.
 Nik ez dakit xakean jolasten.
 Irakaslea ez dago hemen.
 Irakaslea patiora joan da.
 Zuek gustora zaudete eskolan?
 Igandean mendira joango naiz lagunekin.
 Mikel oso gustora dabil jolasten.
 Nire etxeko plater guztiak armairuan daude.
 Igerilekutik eguerdian bueltatuko gara.
 Haiek igerilekutik datoz.
 Hora zoaz hain arin?
ADITZ TRINKOA
BAI
ADITZ TRINKOA
EZ
daude

8. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
8
2- Osatu esaldiak.
 Guk ez (jakin) …............................... txisterik, baina Jonek asko
(jakin) …...............................
 Zuek kromo asko (edukin) …............................... errepikatuta; nik,
ordea, ez (eduki ) …............................... bat ere.
 Aitor ez (egon ) …............................... hemen, patioan (egon )
…...............................
 Kontuz, maisua oso serio (etorri ) …............................... Haserre ote
(egon ) …...............................?
3- Zer egiten ari dira orain? Esaldiak idatzi aditz trinkoak erabiliz.
parkean egon mendira joan
bizibletaz ibili
eserita egon

9. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
9
1- Irakurri hitz hauek.
medikuntza dirutza zuzentzen gizonarentzat
batzuk etxea bikoitza apurtzen
irakatsi eskolarantz bizitza nekazaritza
abeltzaintza arrantza txakurra txabola
txartela txanda atzo mingotsa
motxila txerria hantxe jakintsua
txukuna atsegina bainuontzia atsedena
dantzaria deskantsatu kutxa txoria
kontsumitu hautsa mahatsa lotsa
2- Aurreko ariketako hitzekin koadroa bete.
TZ duten hitzak TX duten hitzak TS duten hitzak
Ortografia
164 orr.
TS , TZ eta TX

10. Laguntza gela EUSKERA 5 Egokitzapena Ibaizabal
10
3- Esaldiak idatzi hitz hauekin.
 ...............................................................................................
..................................................................................................................
 ................................................................................................
..................................................................................................................
 ..................................................................................................................
...............................................................................................
 ..................................................................................................................
..................................................................................................................
 ..................................................................................................................
..................................................................................................................
 ..................................................................................................................
..................................................................................................................
4- Zuzendu akatsak.
atzo
txanda
atsedena
lotsatia
txakurkumea
batzuk
Igel kantariak
Apoek eta igelek kantatsea atxegin dute.
Hala ere, gizakiok ezin dugu esan kantari onak diren ala ez.
Izan ere, kantu guztiak berdinak edo oso antsekoak dira guretzat.
Txinako Amolops Tormotus igel arrekin, ordea, ez da gauza bera
gertatsen. Batrakio honek tzorien antzera abesten du emeak erakartzeko.
Ondo kantatseaz gain, arrak elkarren aurka lehiatzen dira, abestirik
konplexuena nork osatuko.
Ikertutako 21 igelen artean, denek doinu desberdinak egin dituzte.
Gaztetxulo, 23.zk.