Holt, İ. (2014). Açık Erişim: Araştırma için Katma Değer Yaratmak (Presentation). Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek Konferansı. 9-10 Haziran 2014. YÖK Başkanlığı, Ankara.

1. AÇIK ERİŞİM
ARAŞTIRMA İÇİN KATMA DEĞER YARATMAK
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
İlkay HOLT
Özyeğin Üniversitesi
Kütüphane Direktörü

2. 2
Açık Erişim Nedir?
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
“Bilimsel literatürün İnternet aracıyla finansal, yasal ve teknik bariyerler
olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir,
taranabilir, dizinlenebilir, tam metne bağlantı verilebilir, yazılıma veri olarak
aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir biçimde kamuya
ücretsiz açık olmasıdır”
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

3. 309 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim
Araştırmacılar
makalelerini yayıncıya
ücretsiz veriyor
Araştırmacılar telif
haklarını yayıncıya
ücretsiz veriyor
Diğer araştırmacılar ücretsiz
hakemlik yapıyorlar
Üniversiteler bu makalelere
erişim için yüksek ücretler
ödüyorlar
Yayıncılar makaleleri telif hakları
ve emek ücreti vermeden
yazardan alıp, erişim için yüksek
ücretler talep ediyorlar
Kaynak: ”Do You Know Your Rights About What You Write?” http://openaccess.commons.gc.cuny.edu/files/2012/05/OA-poster-Faculty-Day-2012-small.pdf
Neden ortaya çıktı?

4. 4
Ödeme duvarı (paywall) haritası (https://www.openaccessbutton.org)
Erişim engeli inovasyonu yavaşlatıyor, merakı köreltiyor, sağlık riski
yaratıyor..
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

5. 5
Bilimsel iletişim döngüsünün değişimi
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim
Kaynak: ” Rethinking Scholarly Communication” http://www.dlib.org/dlib/september04/vandesompel/
09vandesompel.html

6. 6
Yayın potansiyeli
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim
Yayınlanan aktif bilimsel dergi sayısı 28.000+
Yıllık yayınlanan makale sayısı 1.9M+
Yıllık yayınlanan makalelerin açık erişim oranı %20
Kişisel arşivlemeye yeşil ışık yakan yayıncı oranı %72

7. 7
Sayılarla devam
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim
DOAJ’a kayıtlı açık erişim dergi sayısı 9.744
OpenDOAR’a kayıtlı arşivlerde toplam kayıt sayısı 57M+
MIT Dspace arşivinde doküman sayısı 60.000+
MIT Dspace arşivinde aylık dw sayısı 1M
Açık erişimin yayın etki değerini artırma oranı %50-300

8. 8
Neden açık erişim?
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
• Entelektüel çıktının görünürlüğünü sağlar
• Araştırma etkisini artırır
• İnovasyonu sağlar
• Araştırmanın tekrarını ve intihali önler
• Bilimsel rekabet ortamında avantaj oluşturur
• İşbirliği fırsatları yaratır
• Disiplinlerarası araştırmaları güçlendirir
• Öğretim materyallerinin geliştirilmesini ve paylaşımını kolaylaştırır
• Araştırma faaliyetlerinin yönetimini kolaylaştırır
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

9. 9
Açık erişimi gerçekleyen dinamikler
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
• Farkındalık
• Yasa, politika ve stratejiler
• Altyapı gereksinimleri ve standartlar
• Kurumsal arşivler
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

10. 10
Avrupa Birliği projeleri ve açık erişim
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

11. 11
Uluslararası projeler
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim
OpenAIRE
• OpenAIREplus: altyapı
PASTEUR4OA
• PASTEUR4OA: politika

12. 12
Dünyada yeşil yol
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim
Konusal açık
arşivler
(ArXiv.org)
Kurumsal
arşivler
(RepositoriUM)
Harmanlayıcı
portallar
(DARTEurope)
Ulusal açık
arşiv portalları
(RCAAP)

13. 13
YÖK Ulusal Akademik Arşiv Projesi
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
• YÖK Kurumsal Arşivler Çalışma Grubu
• Ocak –Ekim 2014
• Kurumsal politika oluşturma
• Kurumsal arşivlerin oluşturulması
• YÖK validasyon & harmanlama
• Tezlerin UAAP sistemine entegrasyonu
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

14. 14
Altın yol ve açık erişim yayıncılık
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
• Açık erişim yayıncılık
• Hybrid dergiler
• AE yayıncılar
• SCOAP3
• TR’de DOAJ’a kayıtlı dergi sayısı
• DergiPark Projesi
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

15. 15
Üniversiteler,
kütüphaneleri
ve
açık
erişim
09 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
• Kurumsal açık erişim politikası oluşturulmalı
• Gerekli altyapı sağlanmalı ve süreçler geliştirilmeli
• Açık erişim yayın için fon (APC) sağlanmalı
• Kütüphane ve araştırma destek birimleri işbirliği yapmalı
• Kurumsal açık arşivler oluşturulmalı
• Akademik değerlendirmede AE yayın ve arşivleme teşvik edilmeli
• Üniversite dergi yayıncılığı açık dergi sistemleri (OJS) ile yapılmalı
• Açık erişim ve açık veri araştırma sürecine entegre edilmeli
• Üniversite içi ilgili sistemlerin entegrasyonu sağlanmalı (akademik değerlendirme
sistemi, kurumsal arşiv, web yazar profilleri, üniversite web sayfaları vb.)
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim

16. TEŞEKKÜR EDERİZ…
1609 - 10 Haziran 2014, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, BİLKENT - ANKARA
Üniversite Kütüphanelerini Yeniden Düşünmek: Açık Erişim