Κοινωνία των πολιτών: Αποσαφήνιση εννοιών με αξιοποίηση της μεθόδου του World Café σε μαθητές Λυκείου στο πλαίσιο του προγράμματος του Σχολικού Δικτύου «Νοιάζομαι και Δρω» 1ο Διεθνές Συνέδριο «Μελετώντας, Διδάσκοντας, Μαθαίνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση»
1-3 Σεπτεμβρίου 2017
Πανεπιστήμιο Πειραιώς
1. Ιωάννα Ντίνου - Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας
Εκπαίδευσης Γ’ Αθήνας
1ο Διεθνές Συνέδριο «Μελετώντας, Διδάσκοντας, Μαθαίνοντας την Ευρωπαϊκή Ένωση»
1-3 Σεπτεμβρίου 2017
Πανεπιστήμιο Πειραιώς
Κοινωνία των πολιτών: Αποσαφήνιση εννοιών με
αξιοποίηση της μεθόδου του World Café σε μαθητές
Λυκείου στο πλαίσιο του προγράμματος του
Σχολικού Δικτύου «Νοιάζομαι και Δρω»
1
2. Στρατηγική της Λισαβόνας για την
ενεργό πολιτειότητα
2
Η ενεργός πολιτειότητα (active citizenship),
καθορίστηκε ως ένας από τους 13 μελλοντικούς
στόχους των Εκπαιδευτικών συστημάτων.
Πρόκειται για τον στόχο 2.3 σύμφωνα με το
Συμβούλιο της Ε.Ε. ''Υποστήριξη , της
ενεργοποίησης του πολίτη, της ισότητας των
ευκαιριών και της κοινωνικής συνοχής''
(αρ.5980/01.EDUC 23, Βρυξέλλες 2001)
3. ΝΟΙΑΖΟΜΑΙ ΚΑΙ ΔΡΩ
3
Το «Νοιάζομαι και Δρω» είναι ένα εκπαιδευτικό
πρόγραμμα που υλοποιούν το Μη
Κερδοσκοπικό Σωματείο Δεσμός
(www.desmos.org) και το Ίδρυμα Λαμπράκη
(www.lrf.gr), με στόχο την καλλιέργεια του
εθελοντισμού, της αλληλεγγύης, καθώς και την
ενίσχυση μιας στάσης ζωής του ενεργού πολίτη
στους μαθητές.
Όραμα: μια κοινωνία που το «εμείς» είναι
σημαντικότερο από το «εγώ»!
4. Τι είναι τα cafés events;
4
We can be wise
only together
Margaret
J.Wheatley
5. Τα cafés events ανάλογα με τους
επιδιωκόμενους στόχους:
5
Δημιουργικά cafés
Cafés Στρατηγικής
Cafés Ηγεσίας
Κοινοτικά Cafés
Παιδαγωγικά Cafés
6. Café philosophique
6
Πρωτότυπη πρακτική της φιλοσοφίας
Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1992
Στο Café des Phares, στη γειτονιά της place de la
Bastille
Εμπνευστής ο φιλόσοφος Marc Sautet (1947-1998)
Το 2002 η UNESCO χρησιμοποίησε την μέθοδο στην1η
μέρα φιλοσοφίας που διοργάνωσε 21 Νοεμβρίου στο
Παρίσι.
8. 8
Ιδρυτής: David Gurteen - εργάζεται ως ανεξάρτητος
σύμβουλος για τη διαχείριση της γνώσης ,
“διαμεσολαβητής” και ομιλητής γνωστός διεθνώς για
το πάθος του για τη μετασχηματιστική συνομιλία και
ως ο δημιουργός του Gurteen Knowledge Café.
Τεχνικές που χρησιμοποιούνται είναι η Ιδεοθύελλα,
η Μέθοδος των πολλαπλών ψηφοφοριών, η
μέθοδος της συναινετικής απόφασης.
10. Τα συνεργατικά Cafés συζήτησης βασίζονται
στην υπόθεση ότι οι άνθρωποι:
10
Διαθέτουμε έμφυτη σοφία και δημιουργικότητα για την
αντιμετώπιση κάθε δυσκολίας
Η συλλογική σοφία είναι αποτελεσματικότερη από την
ατομική
Οι πολλές και διαφορετικές απόψεις μπορούν να
δώσουν απάντηση και στα πιο δύσκολα ερωτήματα
11. World Café
11
Γέννηση: 1995 στο Mill Valley στην Καλιφόρνια σε
συγκέντρωση 24 ακαδημαϊκών στο σπίτι του David
Isaacs και της Juanita Brown .
13. Τι είναι το World café
13
Δημιουργία ζωντανού δικτύου συνεργατικού
διαλόγου
Προσπάθεια δημιουργικής σκέψης
Επεξεργασία νέων ιδεών που θα προκύψουν
από την συζήτηση
Παγκόσμιο κίνημα για την στήριξη σημαντικών
συζητήσεων σε Εταιρικό, κυβερνητικό,
κοινωνικό και εκπαιδευτικό επίπεδο
16. To εργαστήριο
16
Συμμετοχική διαδικασία
Ανταλλαγή γνώσεων και απόψεων
Προώθηση της δημιουργικότητας
Συνδυασμός World Café & K Café
Αποσαφήνιση της έννοιας/ του ζητήματος που
τίθεται προς συζήτηση
Διατύπωση ξεκάθαρων στόχων
Επιλογή κατάλληλων δράσεων
19. Κυκλική πορεία
19
Eρωτήματα τουλάχιστον διάρκειας 20’
Με την ολοκλήρωση ενός ερωτήματος, οι
συμμετέχοντες ανασυγκροτούν νέες ομάδες
συζήτησης, μέσα από μια κυκλική διαδικασία
Συμμετέχοντες; ταξιδιώτες των ιδεών
Οικοδεσπότες τραπεζιών, διευκολυντές
παραμένουν, δεν μετακινούνται, μεταφέρουν τι
έχει ήδη λεχθεί, δεν επηρεάζουν
20. Συγκομιδή
20
H τελευταία φάση, η συζήτηση στην ολομέλεια
Δημοσιοποιεί το απόσταγμα των συζητήσεων
Σιωπηλός στοχασμός
Ο καθένας μοιράζεται της σκέψεις του με τους
άλλους
Ιδανικά οι σκέψεις και οι συνδέσεις
αποτυπώνονται από έναν ιδεογράφο (graphic
recorder)
22. Ολομέλεια
22
Σε κύκλο ερευνούμε:
Ποια απάντηση ήταν η πιο «δυνατή»
Γιατί κατά την γνώμη μας
Υπάρχει κάποια ιδέα που δεν προκρίθηκε
αρκετά; Γιατί;
Λήξη, αξιολόγηση
Ανατροφοδότηση ( οι συμμετέχοντες λαμβάνουν
τις απαντήσεις μετά την καταμέτρηση)
23. Τι σημαίνει για σένα ενεργός πολίτης και ποιά στάση ζωής
έχει απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους στην
σημερινή κοινωνία;
23
Ενεργός πολίτης σημαίνει ενδιαφέρομαι και δρω
Για το συνάνθρωπο
Το περιβάλλον
Το κοινό καλό
Την ομαλή πορεία της χώρας
Συμμετέχω δραστηριοποιούμαι στα κοινά
Σε εθελοντικές δράσεις (περιβάλλον, άτομα με ειδικές
ανάγκες)
Πολίτης σημαίνει ενδιαφέρομαι για το κοινό καλό
περισσότερο από το ατομικό συμφέρον (ήταν η πιο
δημοφιλής απάντηση, συγκέντρωσε 17 ψήφους)
24. Εθελοντισμός vs Κράτος; Γιατί (δεν) είναι
(πραγματικό) δίλημμα;
24
Ρίξε μια ματιά στον άνθρωπο της διπλανής σου
πόρτας
Ενωμένοι όλοι μαζί μπορούμε
Μη φοβάστε να προσφέρετε βοήθεια.
Είμαστε όλοι μια γροθιά
Οι αναφορές είναι μουδιασμένες, δεν υπάρχουν
σχετικές με το κράτος, οι μαθητές φαίνεται να
υπολογίζουν περισσότερο στον εθελοντισμό.
Χαρακτηριστικό είναι ένα σχέδιο
28. ....και οι ΜΚΟ; που χωράνε; (διαύγεια ή θολά
νερά;)
28
Μπίζνες καλά οργανωμένες (6 ψήφοι)
Βοηθούν αφιλοκερδώς ανθρώπους, ζώα και καταστάσεις σε ολόκληρο τον κόσμο.
Δέχονται δωρεές από όλους και ταξιδεύουν παγκοσμίως για να πραγματοποιήσουν
το έργο τους (7 ψήφοι)
Όλοι έχουν την δυνατότητα να συνεισφέρουν
Το Χαμόγελο του παιδιού, είναι μια οργάνωση που βοηθάει παιδιά που μένουν
ορφανά, άστεγα και η ίδια η οργάνωση χωρίς να ζητά αντάλλαγμα δίνει χαμόγελα
στα παιδιά (7 ψήφοι)
Καρέτα-καρέτα (και ζωγραφισμένη χελώνα)
Βοηθήστε αφού μπορείτε
Θα ήθελα να συμμετέχω σε μια τέτοια οργάνωση γιατί πιστεύω πως δίνουν πολύ
μεγάλη βοήθεια σε ανθρώπους και παιδιά.
Υπήρξαν πολλές αναφορές σε μερικές από τις πιο γνωστές οργανώσεις με
ζωγραφιές, ή με το όνομά τους π.χ. Action aid, Γιατροί χωρίς σύνορα, UNICEF
Οι μαθητές φαίνεται να εμπιστεύονται τις ''καθαρές'' ΜΚΟ, αντίθετα με το όσα
αρνητικά έχουν ακουστεί από τον Τύπο και την Κοινή γνώμη.
30. Αξιολόγηση – Συμπεράσματα
30
Οι μαθητές ήταν ενθουσιασμένοι με την μέθοδο
του World Café και ζητούσαν να επαναληφθεί
Ένοιωσαν ικανοποίηση καθώς είχαν την
ευκαιρία να συνεργαστούν και να ανταλλάξουν
απόψεις με αρκετούς από τους συμμαθητές
τους, αλλά και με μαθητές διαφορετικών τάξεων,
προβληματίστηκαν, πληροφορήθηκαν για τον
ρόλο των ΜΚΟ
Κατέθεσαν τις απόψεις τους με ειλικρίνεια σε
ένα ουσιαστικό διάλογο
31. 31
Αναδύθηκαν παθιασμένες συζητήσεις,
σενάρια συνομωσίας
πληροφορίες που αναζητήθηκαν επί τόπου από
τα smartphones των μαθητών
ανασύρθηκαν γνώσεις από τα μαθήματα του
ωρολογίου προγράμματος.
Παρόλο που οι μαθητές ήταν ελεύθεροι να
γράψουν ό,τι πίστευαν, ο καθένας
προσπαθούσε να πείσει τους υπολοίπους την
ορθότητα των επιχειρημάτων του.
32. Τελικό συμπέρασμα
32
Στην διάρκεια των συζητήσεων, τέθηκαν πολλές
ερωτήσεις και λύθηκαν πολλές απορίες, σχετικά με
κάποιες έννοιες πριν οι απαντήσεις καταγραφούν ή
αποτυπωθούν ζωγραφικά.
Ο αρχικός στόχος (η αποσαφήνιση εννοιών) είχε
επιτευχθεί.
Όλοι ανεξαιρέτως οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί και
μαθητές δήλωσαν ότι τους δόθηκε η ευκαιρία να δουν με
νέα ματιά το θέμα και μάλιστα ο αριθμός των μαθητών
αλλά και εκπαιδευτικών που συμμετείχαν στο
πρόγραμμα «Νοιάζομαι και Δρω» σχεδόν
διπλασιάστηκε.
Αυτή η «άσκηση» διαλόγου, η προσπάθεια έκφρασης
της γνώμης και η ενεργητική ακρόαση ήταν το
παράπλευρο κέρδος του εργαστηρίου
33. Προεκτάσεις:
33
Σκοπεύουμε, με την νέα Σχολική Χρονιά να
επαναλάβουμε το Καφέ του Ενεργού Πολίτη και
σε νέα σχολεία ώστε να εμπλουτίσουμε και να
επιβεβαιώσουμε το δείγμα αυτής της μελέτης
περίπτωσης.
34. Πηγές:
34
Brown J., Isaaks D. World Café Community. The World Café: Shaping
Out Futures Through Conversations That Matter, Berrett-Koehler, 2005
Brown J., The World Café: A Resource Guide for Hosting Conversations
The Matter, Mill Valley , Whole Systems Associates,2002
Ντίνου Ι., Νιάρχου Ε., Το Café της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Αθήνα
2015 eBook
Πανταζίδης Α. Συνοπτικός οδηγός αναφοράς για την φιλοξενία ενός
world café 2016
www.thewordcafe.com
http://www.theworldcafe.com/blog/
http://www.slideshare.net/dgurteen/unicomtekwsep200804ppt-
presentation (The effective knowledge worker)
http://www.artofhosting.org/
http://noiazomaikaidrw.gr/