Πολιτισμική αναγέννηση (8ος αι.)- Γεωμετρική τέχνη (11ος-8ος αι.), Ιστορία Α Γυμνασίου, Κεφάλαιο Γ.2

1. O ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟ 1100 ΩΣ ΤΟ 800 π.Χ.
H ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ (8ος αι.)
Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ (11ος – 8ος αι.)
Δημιουργός : Κέλλη Ειρήνη - kelliteacher.weebly.com

2. ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ
ΤΟΥ 8ΟΥ ΑΙΩΝΑ
 Η εμφάνιση του ‘φοινικικού’ αλφάβητου
Επιγραφή σε όστρακο σκύφου, Ερέτρια,
750-700 π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο
Ερέτριας. Το κείμενο διαβάζεται από τα
δεξιά προς τα αριστερά. Διακρίνεται η λέξη
‘νόστος’.

3. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ
Εμφανίζεται : το δεύτερο μισό του 8ου
αιώνα.
Καινοτομία : Αποδίδει φθόγγους και όχι
συλλαβές.
Προέρχεται από το φοινικικό αλφάβητο, το
οποίο προφανώς γνώρισαν οι Έλληνες κατά
τις εμπορικές τους επαφές με τους
Φοίνικες. Οι Έλληνες το προσάρμοσαν στις
ανάγκες της δικής τους γλώσσας,
προσθέτοντάς του φωνήεντα.
Από το ελληνικό αλφάβητο γεννήθηκε το
λατινικό.
Η γραφή απλοποιείται και γίνεται κτήμα
περισσότερων ανθρώπων.
Οινοχόη του Διπύλου. Αθήνα, 750-
725 π.Χ. Φέρει επιγραφή στον
ώμο. Το κείμενο διαβάζεται από
τα δεξιά προς τα αριστερά.

4. Επιγραφή από το ποτήρι του Νέστορα (8ος αι. π.Χ.).
Το αγγείο αυτό βρέθηκε στις Πιθηκούσσες (Ischia, 1954) στον τάφο ενός δεκάχρονου
αγοριού και πιστεύεται ότι κατασκευάστηκε στην Ιαλυσό της Ρόδου. Xρονολογείται
στα τέλη της γεωμετρικής περιόδου (περ. 750 π.Χ.). Πάνω του είναι χαραγμένη μια
Ευβοϊκή επιγραφή τριών στίχων και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα γνωστά κείμενα
ελληνικής γραφής. Η επιγραφή είναι γραμμένη από δεξιά προς τα αριστερά.

5.  Η σύνθεση των Ομηρικών επών
Προτομή του Ομήρου, Ελληνιστική εποχή
Σκηνή από την Οδύσσεια όπως αποτυπώνεται σε
αγγείο της κλασικής εποχής

6. Όπως μάθατε στην Οδύσσεια, η σύνθεση των ομηρικών επών έγινε
κατά πάσα πιθανότητα το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα, στα
παράλια της Μικράς Ασίας.
Τα έπη απηχούν μνήμες της μυκηναϊκής εποχής αλλά
ενσωματώνουν πολλά στοιχεία και της γεωμετρικής.
Αποδεικνύουν ότι οι Έλληνες της γεωμετρικής εποχής
ενδιαφέρονταν για το παρελθόν τους και ότι η ελληνική
μυθολογία ήταν πλήρως διαμορφωμένη και ιδιαίτερα
αγαπητή.
Τα έπη είναι κορυφαία λογοτεχνικά δημιουργήματα και
αποτελούν αποτελούν τη βάση όλης της μεταγενέστερης
λογοτεχνίας.

7. Η ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΤΕΧΝΗ (11ος-8ος αι.)

8. ΚΕΡΑΜΙΚΗ
Τα αγγεία διακοσμούνται με γεωμετρικά μοτίβα – γι’ αυτό
ολόκληρη η ιστορική περίοδος από τον 11ο ως τον 8ο αιώνα
αποκαλείται γεωμετρική .

9. Αθήνα, 1150 π.Χ. Μουσείο Κεραμεικού.
Λιτή διακόσμηση. Κυματιστές γραμμές
Και ομόκεντρα ημικύκλια.
Αττικός τεφροδόχος αμφορέας
Πρωτογεωμετρικής εποχής. Περίπου 950 π.Χ.
Μουσείο Κεραμεικού.
Διακόσμηση : ταινίες, ομόκεντρα ημικύκλια
και κύκλοι σχεδιασμένοι με διαβήτη.
Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗ ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ

10. Αττικός τεφροδόχος αμφορέας της
Γεωμετρικής εποχής. 860-840 π.Χ. Αθήνα,,
Μουσείο Κεραμεικού.
Διακόσμηση : Ολόκληρη η επιφάνεια
του αγγείου διακοσμείται με
γεωμετρικά σχήματα. Εμφανίζονται
ομόκεντροι κύκλοι, μαίανδροι, ρόμβοι,
τεθλασμένες γραμμές.

11. Αττικός κρατήρας της Ύστερης Γεωμετρικής
εποχής. 745-740 π.Χ. Φέρει διακόσμηση με
σκηνή εκφοράς. Tο νεκρό, που μεταφέρεται
σε άρμα, συνοδεύουν συγγενείς του και
πομπή δέκα αρμάτων. Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο.
Από τον όγδοο αιώνα, εκτός από τις
ζώνες με γεωμετρική διακόσμηση,
συναντάμε και εικονιστικές
παραστάσεις.
Συνηθίζονται επαναλαμβανόμενες
μορφές ζώων
ή
παραστάσεις σχετικές με το θάνατο
(πρόθεση και εκφορά νεκρού).
Στην Αττική μεγάλα αγγεία
χρησιμοποιούνται ως σήματα τάφων.
Οι μορφές ανθρώπων και ζώων είναι
έντονα σχηματοποιημένες.

12. Yστερογεωμετρικός αμφορέας του ‘ζωγράφου του
Διπύλου’. Αθήνα, 760-750 π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο. Στο ύψος των λαβών του αγγείου
αναπτύσσεται το κύριο θέμα που είναι η πρόθεση
νεκρού.

13. ΕΙΔΩΛΟΠΛΑΣΤΙΚΗ
1) Μεταλλικά ειδώλια. Τα περισσότερα είναι χάλκινα και
ορειχάλκινα.
Κυριαρχούν λιτές, απόλυτα σχηματοποιημένες μορφές
ανθρώπων και ζώων.
Τα περισσότερα έχουν βρεθεί σε ιερά.
Χάλκινο συμπαγές ειδώλιο πολεμιστή.Πιθανά προϊόν αθηναϊκού
εργαστηρίου από τα τέλη του 8ου αι. π.

14. Ειδώλιο ανδρός που παίζει φόρμιγγα.
Ορειχάλκινο αγαλματίδιο. Κρήτη, 8ος αι.
Μουσείο Ηρακλείου
Άνθρωπος και Κένταυρος των μέσων του 8ου
αι π.Χ. Θεωρείται ότι προέρχεται από
λακωνικό εργαστήριο. Μητροπολιτικό
Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.

15. Χάλκινο ειδώλιο φοράδας, η οποία θηλάζει το
πουλάρι της. Εργαστηρίου του Άργους. Μέσα
8ου αι. π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Μπρούτζινο αγαλματίδιο αλόγου από
την Ολυμπία, περ. 740 π.Χ., Μουσείο
του Λούβρου.

16. Τροχήλατο ειδώλιο κενταύρου από το
Λευκαντί της Εύβοιας. 900-875 π.Χ.,
Αρχαιολογικό Μουσείο Ερέτριας
Τροχήλατο ειδώλιο ελαφιού, από καύση
του 925-900 π.Χ. Αθήνα, Μουσείο
Κεραμεικού
2. Πήλινα ειδώλια, συνήθως τροχήλατα. Συχνά διακοσμούνται με
γεωμετρικά μοτίβα, όπως τα αγγεία της εποχής

17. Βοιωτική κωδωνόσχημη κούκλα, ύστερη
Γεωμετρική περίοδος
(περ. 720-700 π.Χ.), Μουσείο Θηβών
ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
Παιδικό παιχνίδι : πήλινο αλογάκι με τροχούς,
Μουσείο Κεραμεικού, 10ος αι. π.Χ.

18. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ - ΝΑΟΔΟΜΙΑ
Ηραίο Σάμου, 8ος αι. Ο αρχαιότερος γνωστός μεγάλος ναός. Ήταν ορθογώνιος, μακρόστενος
και περιβαλόταν από κιονοστοιχία. Οι τοίχοι του ήταν πλίνθινοι και στηρίζονταν σε χαμηλό
λίθινο βάθρο. Εσωτερικά, στον καταμήκους άξονα του κτηρίου υπήρχε μια σειρά ξύλινων
κιόνων που στήριζαν τη στέγη, η οποία ήταν κεραμοσκέπαστη σαμαρωτή. Στο βάθος του
ναού υπήρχε βάθρο για το άγαλμα της θεάς.
Αρχίζουν να χτίζονται μεγάλοι ναοί για τη λατρεία των θεών

19. Πήλινο ομοίωμα ναού από το Ηραίο του Άργους,
δεύτερο μισό του 8ου αι. π.Χ. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

20. Ορισμένα ιερά αποκτούν πανελλήνιο χαρακτήρα :
Δωδώνη, Ολυμπία, Δελφοί
Αναθήματα από το ιερό της Ολυμπίας, 9ος αι.