2. Γεννόθηκε ςτην Ιθϊκη το
1790 και δολοφονόθηκε ςτην
Ακρϐπολη των Αθηνών ςτισ 5
Ιουνύου του 1825.
Ήταν επιφανόσ αγωνιςτόσ τησ
Επανϊςταςησ του 1821 και
γιοσ του οπλαρχηγοϑ
Ανδροϑτςου.
Πατϋρασ του όταν ο Ανδρϋασ
Ανδροϑτςοσ απϐ τισ Λιβανϊτεσ
Φθιώτιδασ προερχϐμενοσ απϐ
ιταλικό οικογϋνεια ευγενών
τησ Ζακϑνθου, μϊλιςτα το
ϐνομα τησ οικογϋνειασ
αναφϋρεται ςτο περύφημο
του νηςιοϑ, και μητϋρα του
όταν η Ακριβό Τςαρλαμπϊ,
απϐ την Πρϋβεζα.
3. Βιογραφία
Ο πατϋρασ του, ο οπούοσ εύχε λϊβει μϋροσ ςτην
επανϊςταςη του Λϊμπρου Κατςώνη, αποκεφαλύςτηκε
απϐ τουσ Τοϑρκουσ ςτην Κωνςταντινοϑπολη με
αποτϋλεςμα ο μικρϐσ γιοσ του, Οδυςςϋασ, να μεύνει
ορφανϐσ. Το 1778 η μητϋρα του κατϐρθωςε να διαςωθεύ
ςτην Λευκϊδα, ϐπου ο Οδυςςϋασ ϋζηςε τα παιδικϊ του
χρϐνια. Αργϐτερα επϋςτρεψε ςτην Πρϋβεζα ϐπου και
ϋζηςε μϋχρι το 1806, ϐταν ο Αλό Παςϊσ ενθυμοϑμενοσ
την προςωπικό φιλύα που εύχε ο ύδιοσ με τον εκλιπϐντα
πατϋρα του Ανδροϑτςου, τον αναζότηςε και τον πόρε
ςτην αυλό του ςτα Ιωϊννινα.
4. Βιογραφία
Στα Ιωϊννινα ο Ανδροϑτςοσ φούτηςε ςτη ςτρατιωτικό
ςχολό του Αλό Παςϊ και εύχε ϋναν ταραχώδη βύο, ϐμωσ
ςχεδϐν πϊντα ο Αλό του ςυγχωροϑςε κϊθε παρϊπτωμα.
Δεκαπενταετόσ κατατϊχτηκε απϐ τον Αλό Παςϊ ςτην
προςωπικό ςωματοφυλακό του. Επύςησ φαύνεται ϐτι
προςόλθε, ϊγνωςτο εϊν όταν επιφανειακϊ ό ςυνειδητϊ,
ςτην μουςουλμανικό αύρεςη των Μπεκταςύδων, ςτην
οπούα ανόκε και ο προςτϊτησ του. Το 1818 μυόθηκε ςτη
Φιλικό Εταιρεύα και το 1819 διορύςτηκε δερβϋναγασ
ςτην ανατολικό Στερεϊ.
5. Οι μάχεσ
Πόρε μϋροσ ςτισ μϊχεσ του Βερατύου, Αργυροκϊςτρου
και, Γαρδικύου και για αμοιβό τησ ανδρεύασ του, ο Αλό
Παςϊσ του χϊριςε ωσ μνηςτό την Ελϋνη, κϐρη του
εϑπορου και ιςχυροϑ Χρόςτου Καρϋλου απϐ τουσ
Καλαρρϑτεσ Ιωαννύνων, καθώσ και την οπλαρχηγύα τησ
Λειβαδιϊσ.
6. Οι μάχεσ
Το 1820 εγκατϋλειψε την Λιβαδειϊ, αφοϑ πρώτα μϑηςε τον
Αθανϊςιο Διϊκο ςτην Φιλικό εταιρεύα και του εμπιςτεϑθηκε
την εξουςύα τησ οπλαρχηγύασ του αφόνοντϊσ τον ωσ
πρωτοπαλύκαρο. Ο ύδιοσ κατϋφυγε ςτην Αρϊχωβα ϐπου
προςπϊθηςε μαζύ με ϊλλουσ επιφανεύσ Έλληνεσ να
δημιουργόςει μια ελληνοαλβανικό ςυμμαχύα πϊντα ςϑμφωνα
με τα ςχϋδια τησ Φιλικόσ Εταιρεύασ. Το εγχεύρημα αυτϐ ϐμωσ
απϋτυχε καθώσ ο Ομϋρ Βρυώνησ αρνόθηκε να ςυμμετϊςχει.
Μετϊ απϐ αυτό την εξϋλιξη ο Ανδροϑτςοσ κατϋφυγε ςτην
Λευκϊδα. Εκεύ ςυναντόθηκε ςτισ αρχϋσ του 1821 με τουσ
Καραώςκϊκη, Γεώργιο Βαρνακιώτη, Ζϐγγα, Μακρό,
Κυριακοϑλη Μαυρομιχϊλη και ϊλλουσ οπλαρχηγοϑσ.
7. Δράςη κατά την Επανάςταςη
Με το ξϋςπαςμα τησ Επανϊςταςησ ο Ανδροϑτςοσ
βρϋθηκε μϋςω τησ Πϊτρασ ςτη Στερεϊ Ελλϊδα, ϋπειςε
τουσ Γαλαξιδιώτεσ να επαναςτατόςουν και ϋγραψε μύα
απϐ τισ λαμπρϐτερεσ ςελύδεσ τησ Επανϊςταςησ
αντιμετωπύζοντασ με επιτυχύα τουσ Τοϑρκουσ του Ομϋρ
Βρυώνη ςτην μϊχη ςτο Χϊνι τησ Γραβιϊσ ςτισ 8 ΜαϏου
του 1821, παύρνοντασ παρϊλληλα εκδύκηςη και για τον
θϊνατο του φύλου του, Αθανϊςιου Διϊκου ςτη μϊχη τησ
Αλαμϊνασ. Κατϊ τα τϋλη του 1821 ανακηρϑχθηκε απϐ
τουσ υπϐλοιπουσ οπλαρχηγοϑσ, αρχιςτρϊτηγοσ τησ
ανατολικόσ Στερεϊσ, τύτλοσ που του αναγνωρύςτηκε το
1822.
8. Δράςη κατά την Επανάςταςη
Την ϊνοιξη του 1822 κατηγορόθηκε απϐ τον Ιωϊννη
Κωλϋττη για ςυνεργαςύα με τον εχθρϐ, με αποτϋλεςμα
να παραιτηθεύ απϐ το αξύωμα. Όμωσ παρϊ την
παραύτηςό του ςυνϋχιςε απτϐητοσ την πολεμικό του
δρϊςη εναντύον των Τοϑρκων μϋχρι το 1824.
Οι ςυνεχεύσ του κϐντρεσ με τουσ προϑχοντεσ εύχαν ωσ
αποτϋλεςμα να πϋςει ςε δυςμϋνεια και να αρχύςει να
ςυνεννοεύται με τουσ Τοϑρκουσ, αντιλαμβανϐμενοσ
ϐμωσ το λϊθοσ του παραδϐθηκε ςτο πϊλαι ποτϋ,
πρωτοπαλύκαρο του, Γκοϑρα, ο οπούοσ τον μετϋφερε
ςτην Ακρϐπολη φυλακύζοντϊσ τον μϋςα ςτον παλιϐ
φρϊγκικο πϑργο του Γουλϊ.
9. ΠΟΝΗΡΙΕ ΣΟΤ ΑΝΔΡΟΤΣΟΤ
ε κϊποια μϊχη ςτο Δαδύ, το Νοϋμβρη του 1822, οι ΄Ελληνεσ αναγκϊςτηκαν
να οπιςθοχωρόςουν. Αρχηγόσ τουσ όταν ο Οδυςςϋασ Ανδρούτςοσ, που
κινδύνεψε κι αυτόσ να τον αιχμαλωτύςουν. Κυκλωμϋνοσ καθώσ όταν από
τουσ Αρβανύτεσ, δεν ϋχαςε τη ψυχραιμύα του, μα ϋκανε τον αδιϊφορο:
- Ποιόσ εύςαι ωρϋ; τον ρώτηςαν οι Αρβανύτεσ.
Εκεύνοσ τουσ απϊντηςε που όξερε τη γλώςςα τουσ:
- ιόκ (δικόσ ςασ).
Σον πύςτεψαν. Σούτο όμωσ δεν ϋφτανε ςτον πονηρό Οδυςςϋα. Σώρα ϋπρεπε να
βρει τρόπο για να τουσ ξεφύγει. Εύπε λοιπόν ςτουσ Αρβανύτεσ να
προχωρόςουν προσ το λόγγο, που όταν τϊχα κρυμμϋναγυναικόπαιδα. ΄Ετςι
μπόκε μπροςτϊ για να τουσ δεύξει το δρόμο. Οι Αρβανύτεσ τον ακολούθηςαν.
Σουσ τρϊβηξε ϋτςι μϋςα ςτισ ανηφοριϋσ του Παρναςςού. Υτεροπόδαροσ όπωσ
όταν ο αρχηγόσ τησ Ρούμελησ, πόγαινε πολύ πιο μπροςτϊ από τουσ ϊλλουσ. Οι
Αρβανύτεσ που τον βλϋπανε να τρϋχει ϋτςι ϊφοβα, του φώναζαν:
- τϊςου ορϋ, μην τρϋχεισ μοναχόσ ςου μπροςτϊ να μην ςε ςκοτώςουν οι
Ρωμιού...
Μα που να ςταθεύ ο Οδυςςϋασ. ε λύγο τον χϊςανε απ' τα μϊτια τουσ.
Κατϊφερε να χαθεύ μϋςα ςτον πυκνό λόγγο κι ϋτςι να ξεφύγει από τουσ
Αρβανύτεσ.
10. Η δολοφονία του
Στισ 5 Ιουνύου του 1825, θϑμα και αυτϐσ του Εμφϑλιου
πολϋμου, δολοφονόθηκε ςτην Ακρϐπολη, ϐπου εύχε
φυλακιςτεύ, ϑςτερα απϐ εντολό του Γιϊννη Γκοϑρα.
Εκτελεςτικϊ ϐργανα τησ δολοφονύασ όταν οι Ιωϊννησ
Μαμοϑρησ, Παπακώςτασ Τζαμϊλασ, Μότροσ τησ
Τριανταφυλλύνασ και ο ςτρατιώτησ Θεοχϊρησ απϐ το
Λιδωρύκι. Στη ςυνϋχεια οι δολοφϐνοι ϋριξαν το πτώμα του
ςτα βρϊχια τησ Ακρϐπολησ για να πιςτϋψει ο κϐςμοσ ϐτι ο
Ανδροϑτςοσ ςκοτώθηκε ςτην προςπϊθεια του να
δραπετεϑςει. Υπόρξε ϐμωσ αυτϐπτησ μϊρτυρασ τησ
δολοφονύασ ςτο πρϐςωπο του ςτρατιώτη Κωνςταντύνου
Καλατζό, ο οπούοσ εκεύνη τη βραδιϊ φϑλαγε ςκοπϐσ. Πολλϊ
χρϐνια αργϐτερα αποκϊλυψε την αλόθεια ςτον δικηγϐρο
Σπϑρο Φϐρτη και η διόγηςη του δημοςιεϑτηκε με
καθυςτϋρηςη ςτην εφημερύδα «Καιρού» τησ Αθόνασ το 1898.
12. Περύ τασ 5 ώρασ τησ νυκτόσ τησ 4 Ιουνύου,
ενώ δύο ςτρατιώται που τον εφύλαττον,
όςαν εισ το πρωτοΰπνι, κρεμιϋται με τη μύαν
από ψηλϊ του Πύργου - Γουλϋ- ϋχοντασ
ζωςμϋνην και την ϊλλην εισ τη μϋςη του, διϊ
να χρηςιμεύςη ακολούθωσ να κατϋβη και
από τα τεύχη του Κϊςτρου και να φύγη, όπου
αυτόσ όξευρε. Αλλϊ η θεύα δύκη,
προςλαμβϊνουςα, φαύνεται, τουσ ολεθρύουσ
ςκοπούσ τουσ ανθρώπου τούτου διϊ την
Πατρύδα ωκονόμηςε προτού να φτϊςη
ακόμη εισ τα μϋςα του Πύργου
καταβαύνοντασ και ςπα η τριχιϊ εκεύνη, και
πύπτει ο ϊθλιοσ εισ το λιθόςτρωτον ϋδαφοσ
τησ Απτϋρου Νύκησ, θύμα ελεεινόν τησ
κακοβουλύασ και πανουργύασ του».
Ετςι εύχαν ςυμβεύ τα πρϊγματα; Πριν
απαντόςουμε ςτο ερώτημα οφεύλουμε να
ςταθούμε ςτην προςωπικότητα του
Οδυςςϋα Ανδρούτςου, ο φωτιςμόσ τησ
οπούασ φωτύζει ϊμεςα τισ αιτύεσ και τισ
ςυνθόκεσ του θανϊτου του.