1. Yunit 3
Kilusan Para sa Kasarinlan
sa Ilalim ng Imperyalismong Amerikano
Markahan Ikatlo
Modyul 1 Ang Pananakop ng United States sa Pilipinas
Mga Paksa
1. Imperyalismo at Layunin ng United States na nakasaad sa Proklamasyong
Benevolent Assimilation at iba pang sanggunian.
2. Posisyon ng Anti-Imperialist League.
3. Posisyon ng Republika.
4. Kaugnayan ng Adhikain ng Unang Republika sa Kasalukuyan.
5. Digmaang Pilipino-Amerikano
Mga Kakayahan
1. Nauugnay ang impormasyon sa timeline sa konteksto ng mga primaryang
sanggunian
2. Naipaliliwanag kung paano naapektuhan ng kontekstong historical ang
nilalaman, perspektiba at kahalagahan ng iba-ibang pag-aaral sa digmaan at
mga sanggunian
3. Naipaliliwanag ang posisyon ng iba’t ibang panig tungkol sa digmaan ng
Pilipinas para sa kalayaan: ang pamahalaang Amerikano, ang Republika ng
Pilipinas, at ang American Anti-Imperialist League
4. Natutukoy ang mga basehan, pagkakatulad at pagkakaiba ng mga posisyon ng
bawat panig tungkol sa pananakop Pilipinas
5. Nasusuri sa pamamagitan ng pagsagot sa mga graphic organizer ang katangian
at mensahe ng cartoon ukol sa Benevolent Assimilation: ang mga simbolo,
talinghaga (metaphor), balintuna ( irony), at stereotype
6. Naipaliliwanag ang basehan ng reaksyon ni Aguinaldo sa proklamasyong
Benevolent Assimilation
7. Nailalahad sa sariling pagtingin ang mga nilalaman ng sipi
8. Natataya ang kahalagahan ng mga primaryang sanggunian at sekundaryang
sanggunian sa pag-aaral ng digmaan
9. Naipaliliwanag ang kahulugan ng imperyalismo at ang papel nito sa kasaysayan
ng Pilipinas
10. Nakabubuo ng konsepto ng mga katangian at mga pamamaraan sa paghubog
sa sarili bilang isang mapanuring mamamayan na may mataas na
pagpapahalaga sa tungkulin at kalayaan
Bilang ng oras Pito (7)
1

2. Panimula
Matapos ang 333 taong paghahari’t pananakop ng Spain sa Pilipinas ay
ipinahayag ang kalayaan nito noong ika-12 ng Hunyo, 1898 ni Emilio Aguinaldo. Sa kaunaunahang pagkakataon para sa mga Pilipino ay kanilang naiwagayway ang bandila, tinugtog ang
pambansang awit at binasa ang deklarasyon ng kalayaan ng Pilipinas. Pagsapit ng Enero 1899,
pitong buwan matapos ang pagdedeklara ng kalayaan, pinasinayanan ng Saligang Batas ng
Malolos ang Republika.
Nagsumikap ang pamahalaang Pilipino na makilala at igalang ang ating kasarinlan
ng ibang bansa. Subalit naging kapansin-pansin na bagamat paunti-unting lumilisan mula sa
Pilipinas ang dating mananakop ay siya namang pananatili at higit pagdami ng bilang ng mga
sundalong Amerikano. Bilang reaksyon, ipinadala ng Pilipinas si Felipe Agoncillo bilang
kinatawang diplomatiko sa United States.
Ngunit isang lihim na Kasunduan ang naganap sa pagitan ng United States at
Spain noong ika-10 ng Disyembre, 1898. Ito ay kinilala bilang Kasunduan sa Paris. Dito
nakasaad ang paglilipat ng mga kolonya ng Spain, kasama ang Pilipinas, sa kamay ng United
States kapalit ng halagang 20, 000, 000 dolyar.
Imperyalismo at United States:
Manifest Destiny
Bisitahin sa web at basahin ang artikulo The
World of 1898: The Spanish-American War;
Chronology of Cuba in the Spanish-American War.
June 22, 2011.
http://www.loc.gov/rr/hispanic/1898/chroncuba.html;
Sa pagsapit ng mga huling bahagi ng
ika-19 na siglo ang Spain ay nasadlak sa
samu’t saring mga suliranin at usaping domestiko. Lubos na naapektuhan ang kakayahan ng
bansa upang mapanatili ang kanilang kapangyarihan sa mga sakop na teritoryo (kolonya)
partikular sa bahagi ng Pasipiko.
Sa kabilang dako, ang United States ay nagsisimulang kumilos at magpalakas ng kanyang
pwersa. Ang pagkakasangkot nito sa isang digmaan sa may bahagi ng Cuba noong 1895, isang
kolonya ng Spain, ay ang hudyat ng kanyang intensyong makilahok sa paligsahan upang maging
isang “pandaigdigang kapangyarihan”. Sa pagsabog ng barkong Maine ng America na nasa
pantalan ng Havana, Cuba ay ang nagbigay-daan sa Digmaang Amerikano-Kastila.
Itinuturing ng mga Amerikano na
nakatadhana sa kanila ang pagkakaroon o
pagbuo ng isang imperyo. Naniniwala ang
ilan sa kanila na nakaatang sa puting lahi
ang pagsakop sa mga bansa upang turuan
ang mga ito na maging sibilisado.
Kuha ng barkong Maine, ilang sandail bago ang pagsabog.
(File: USS Maine ACR-1 in Havana Harbor before
explosion.jpg.2012.
http://www.navsource.org/archives/01/maine.htm
2

3. Basahin ang “Readings in the
History of Filipino Society” ni
Erlinda Dizon, et al. pahina 100-113.
Imperialism+cartoon.jpg.2012.
http://2.bp.blogspot.com/s5OXwow6I2s/TlnhB1XPWWI/AAAAAAAALGU/P
orYxYj2KJM/s1600/Imperialism%2BCartoon.jpg
Nakaatang sa kanila ang misyong
proteksyonan at arugain ang mga mahihinang
bansa (White man’s burden), tulad ng Pilipinas at
Cuba, mula sa pang-aalipin ng mga mas
makapangyarihang bansa.
Nais din nila na
palaganapin ang ideya ng malayang pamamahala
(demokrasya)tulad ng umiiral sa kanilang bansa.
Ang mga ito ay bahagi ng konsepto ng tinatawag
nilang “Manifest destiny”.
Matutunghayan sa isang editorial cartoon sa may
bahaging kanan ang ilan sa mga proganda ng
United States sa pagpapalaganap ng kabuuang
saloobin ukol sa manifest destiny.
Manifest Destiny : paniniwala ng mga Amerikano na sila ang itinadhana ng diyos upang
magpalaganap ng demokrasya at gawing sibilisado ang mga bansa sa mundo.
Para sa iba pang detalye tungkol sa political
cartoon at Anti-Imperialist League, bisitahin ang
Anti-Imperilaism. May 2007.
https://wikis.nyu.edu/ek6/modernamerica/index.p
hp/Imperialism/Anti-imperialism
Ang Anti-Imperialist League
Taliwas sa paniniwala ng marami,
ang United States ay hindi lubusang nakikiisa sa imperyalistang tunguhin ni Pangulong William
Mckinley. Noong ika-15 ng Hunyo, 1898 sa New England, isang pangkat na binubuo ng mga di
sang-ayon sa imperyalismo ang nagsama-sama sa Faneuil Hall, Boston sa imbitasyon ni Gamaliel
Bradford, isang kilalang repormista mula sa Boston. Pagkatapos ng pulong na ito, isang komite
ang binuo upang tuluyang labanan ang imperyalismo na nagbigay-daan sa pagsilang ng “AntiImperialist League” noong ika-19
ng Nobyembre, 1898.
Isa sa mga unang pagkilos nila, ay ang
pangangalap ng 50, 000 pirma sa loob lamang ng
tatlong buwan upang tutulan ang ratipikasyon ng
Kasunduan sa Paris ngunit sila ay nabigo. Sa paglabas
Benevolent Assimilation ni Pangulong William
Mckinley, nagpalabas din sila ng mga kontra –
kampanya kaugnay nito sa pamamagitan ng mga
babasahin at political cartoon ( makikita sa kaliwang
bahagi) kung saan tinuligsa ang mga hakbangin na ito
ni Pangulong Mckinley.
3

4. Ang mga kasapi ay binubuo ng mga manunulat, peryodista, intellektual, politiko, abogado, tagapangulo ng iba’t ibang sektor tulad ng pagsasaka
at manggagawa.
Ilan sa mga kasapi ng Anti-Imperialist League
Carl Schurz: mugwumps o
indipendienteng politico,
senador
Wiiliam Jenni ngs
Bryan: kandidato sa
pagka-pangulo;
Democrat
Samuel Gompers:
Pangulo ng
American
Federation of Labor
Mark Twain:
Pangulo ng AntiImperialist League;
manunulat
Moorefied Storey:
abogado; pangulo ng
NAACP (national
Association for the
Advancement of
Colored People
George Hoar: Senador,
republikano
4

5. Ang Manifesto ng isang Pangulo: Isang Pagtutol.
Bago pa man dumating sa Pilipinas ang mga Amerikano ay nagsimula na ang
pakikipaglaban ng ating mga ninuno para sa kalayaan laban sa Spain. Ang alok na tulong ng
United States, tulad ng ginawa nito sa Cuba at Puerto Rico, para kay Pangulong Aguinaldo ay
daan lamang upang agarang makamit ang minimithing kalayaan.
Sa paniniwalang tutuparin ng United States ang kanyang pangako, tinanggap natin ang
kanilang pakikipagkaibigan. Subalit, sa paglabas ng proklamasyong Benevolent Assimilation
(Mahinahong Pananakop) ni Pangulong William Mckinley dito sa Pilipinas noong ika-4 ng Enero,
1899 sa pamamagitan ni Heneral Elwell Otis nakumpirma ang totoong layunin o motibo ng
United States. Isang matibay at matapang na protesta ang ipinahayag ni Pangulong Aguinaldo
noong ika-5 ng Enero, 1899.
Digmaan ng Pilipinas at United States
Hindi pa man gaanong nagtatagal ang tagumpay ng mga
Pilipino sa pagkakamit ng kalayaan ay naharap muli ang batang
Republika sa panibagong hamon.
Basahin ang Batayang-Aklat
“Pilipinas, Isang Sulyap at Pagyakap”,
mga pahina 169-176 at 180-186.
First Shot of the War, Feb. 4,
1899San Juan Del Monte
Bridge.2006.
http://philippineamericanwar.webs
.com/manilatolagunadebay.htm
Naging palaisipan ang pananatili ng pwersa ng mga dayuhang Amerikano sa bansa.
Dama ang tensyon sa pagitan ng mga Pilipino at mga sundalong Amerikano. Ang dating
karamay at kakampi ang siya ngayong bagong banta sa kalayaan. Ang insidente sa Tulay ng San
Juan del Monte noong ika-4 ng Pebrero, 1899 na nauwi sa pagkakapaslang ni Private William W.
Grayson, isang sundalong Amerikano, sa isang Pilipinong tumatawid sa tulay ang naging
hudyat ng simula ng Digmaang Pilipino-Amerikano.
Tunghayan ang timeline sa ibaba para sa mga mahahalagang kaganapan sa Digmaan sa
pagitan ng Pilipinas at United States.
5

6. TIMELINE
Proklamasyon ng Unang Republika ng
Pilipinas (Kawit, Cavite)
HUNYO 12, 1898
padidioni.wordpress.com
Ang Pagsilang at kampanya ng AntiImperialist League
NOBYEMBRE 19, 1898
http://johnedwinmason.typepad.com/john_e
dwin_mason_photogra/2012/03/white-mans-
Kasunduan sa Paris: sa pagitan ng Estados
Unidos at Espanya
DISYEMBRE 10, 1898
www.philippineamericanwar.w...
Proklamasyong Mahinahong Pananakop
Sa Pilipinas
ENERO 4, 1899
http://rightonthemark.wordpress.com/tag/williammckinley/
6

7. Insidente sa Tulay ng San Juan del Monte
PEBRERO 4, 1899
Pvt. William W. Grayson
http://philippineamericanwar.webs.com/filamwarbreakso
ut.htm
Pag-atake ni Hen. McArthur sa mga
Pilipino sa San Juan Del Monte
PEBRERO 5, 1899
www.arkibongbayan.org
Pagbagsak ng Malolos, kapital ng
Republika, kay McArthur
MARSO 31, 1899
www.philippineamericanwar.w...
Pagpaslang kay Antonio Luna ng mga
Kapwa Pilipino
HUNYO 5, 1899
www.yasni.com
7

8. Kasunduang Bates: Muslim ng
Mindanao at Estados Unidos
AGOSTO 20, 1899
www.freewebs.com
DISYEMBRE 2, 1899
Kabayanihan sa Pasong Tirad: Hen..
Gregorio del Pilar
filipino.biz.ph
Pagkakabihag kay Aguinaldo sa
Palanan, Isabela
MARSO 23, 1901
www.philippineamericanwar.w...
8

9. Pagsusuri ng Larawan. Tingnan at suriin ang mga larawan sa loob ng kahon. Sagutin ang mga
tanong sa tsart:
Pamprosesong Tanong
Itala ang mga bagay at kaisipan na
makikita sa kahon sa itaas.
Ang mga ito ba ay likas sa kulturang
Pilipino? Bakit?
Saang bansa ang pinagmulan ng mga
nasa larawan ?
9

10. Paano nakapasok ang mga ito sa
kulturang Pilipino?
Pananakop ng United States sa Pilipinas
Imperyalismo at Layunin ng United States na nakasaad sa Proklamasyong
Benevolent Assimilation at iba pang sanggunian
Si William Mckinley, pang-25 pangulo
United States, ang kasalukuyan noong nanunungkulan nang ang ating bansa ay mapasailamim sa
United States of America.
“Let us ever remember that our interest is in
concord, not in conflict; and that our real
eminence rests in the victories of peace, not those
of war.”
http://rightonthemark.wordpress.com/tag/willi
am-mckinley/
“The mission of the United States is one of
benevolent assimilation.”
Pangulong William Mckinley, ES
Noong ika-21 ng Disyembre, 1898,
Ipinalabas ni Mckinley ang kanyang proklamasyong Benevolent Assimilation kung saan isinaad ang saloobin ng United States sa pagsakop sa
ating bansa. Isang kopya ng binagong bersyon nito ay ipinadala ni Gen. Elwell Otis kay
Pangulong Emilio Aguinaldo noong ika-4 ng Enero, 1899 upang mas maging katanggap-tanggap
sa mga Pilipino ang pananakop ng mga Amerikano sa Pilipinas. Gayunpaman, nanatili ang
paninindigan ni Aguinaldo sa pagpapatuloy ng kanyang malayang Republika. Isang buwan ma
tapos ipahayag ang proklamasyon ay sumiklab ang Digmaang Pilipino at Amerikano.
www.us7thcavcof.com
Gen. Elwell Otis,
Gobernador – Militar ng Pilipinas
Basahin ang Proklamasyon ni Hen. Otis sa
weblink: Gen. Merritt’s proclamation of
Governance 4 January 1899. January 13, 2012 .
http://www.humanitiesweb.org/spa/hdi/ID/144
10

11. Sanggunian 1
Benevolent Assimilation Proclamation
by United States President William McKinley
Executive Mansion, Washington
December 21, 1898
In performing this duty the military commander of the United States is enjoined to make
known to the inhabitants of the Philippine Islands that in succeeding to the sovereignty of
Spain, in severing the former political relations, and in establishing a new political power,
the authority of the United States is to be exerted for the securing of the persons and
property of the people of the islands and for the confirmation of all their private rights and
relations. It will be the duty of the commander of the forces of occupation to announce
and proclaim in the most public manner that we come, not as invaders or conquerors, but
as friends, to protect the natives in their homes, in their employments, and in their
personal and religious rights.
All persons who, either by active aid or by honest submission, co-operate with the
Government of the United States to give effect to these beneficent purposes will receive
the reward of its support and protection. All others will be brought within the lawful rule
we have assumed, with firmness if need be, but without severity, so far as possible.
Within the absolute domain of military authority, which necessarily is and must remain
supreme in the ceded territory until the legislation of the United States shall otherwise
provide, the municipal laws of the territory in respect to private rights and property and
the repression of crime are to be considered as continuing in force, and to be administered
by the ordinary tribunals, so far as practicable.
The operations of civil and municipal government are to be performed by such officers as
may accept the supremacy of the United States by taking the oath of allegiance, or by
officers chosen, as far as practicable, from the inhabitants of the islands. While the control
of all the public property and the revenues of the state passes with the cession, and while
the use and management of all public means of transportation are necessarily reserved to
the authority of the United States, private property, whether belonging to individuals or
corporations, is to be respected except for cause duly established. The taxes and duties
heretofore payable by the inhabitants to the late government become payable to the
authorities of the United States unless it be seen fit to substitute for them other reasonable
rates or modes of contribution to the expenses of government, whether general or local. If
private property be taken for military use, it shall be paid for when possible in cash, at a
fair valuation, and when payment in cash is not practicable, receipts are to be given.
11

12. All ports and places in the Philippine Islands in the actual possession of the land and naval forces
of the United States will be opened to the commerce of all friendly nations. All goods and wares
not prohibited for military reasons by due announcement of the military authority will be
admitted upon payment of such duties and other charges as shall be in force at the time of their
importation. Finally, it should be the earnest wish and paramount aim of the military
administration to win the confidence, respect, and affection of the inhabitants of the Philippines
by assuring them in every possible way that full measure of individual rights and liberties which
is the heritage of free peoples, and by proving to them that the mission of the United States is one
of substituting the mild sway of justice and right for arbitrary rule.
In the fulfillment of this high mission, supporting the temperate administration of affairs for the
greatest good of the governed, there must be sedulously maintained the strong arm of authority,
to repress disturbance and to overcome all obstacles to the bestowal of the blessings of good and
stable government upon the people of the Philippine Islands under the free flag of the United
States.
* This proclamation has been printed many times, in various government publications, e.g., War Department Report, 1899, vol. I, pt. 4, pp.
355-6; Senate Document 208, 56th Congress, 1st Session (1900), pp. 82-3, etc.
Pinagkunan: The Filipino Scribe. Benevolent Assimilation Proclamation of 1898. November 16, 2012.
http://rightonthemark.wordpress.com/tag/william-mckinley/
Glosari
Glosari
Sovereignty – kapangyarihan
Confirmation – pagpapatibay
Conquerors – mananakop o
Manlulupig
Lawful rule – ayon sa batas
Severity – tindi
Ceded territory – isinukong
teritoryo
Legislation – batas
Repression – pagkakapigil o
pagkakalupig
Supremacy – pangingibabaw
Oath of allegiance –panunumpa
ng katapatan
Cession – kompromiso
Heretofore – dati rati o noon
Earnest wish – maalab na nais
Paramount – pinakamahalaga
Liberties – mga kalayaan
Mild sway of – banayad na ugoy
Arbitrary rule – hindi makatwirang panuntunan
Temperate – mahinahon
Sedulously – masigasig
Bestowal - pagkakaloob
12

13. Gawain 1 A Iyong Alamin. Punan ng tamang impormasyong nakuha at
nahinuha ang mga cloud callout mula sa binasang sipi sa pamamagitan ng
pagsagot sa mga gabay na tanong.
1. Sino ang sumulat ng sipi (proklamasyon)?
Kailan ito naisulat at ipinahayag sa
United States?
Sa Pilipinas?
2. Para kanino ang proklamasyong ginawa
ng Pangulo ng United States?
(Para sa 3 a-e, gamitin ang mga bahagi ng sipi na nasa kahon upang mapunan ang hinihinging
impormasyon.)
3. Ano ang mga mahahalagang punto na nilalalaman ng proklamasyon tungkol sa:
a. Kapangyarihan ng United States :
.... in succeeding to the sovereignty of Spain.... the authority of the United States is to be exerted for
securing of the persons and property of the people of the islands and for the confirmation of all
their private rights and relations....
.... there must be sedulously maintained the strong arm of authority, to repress disturbance and to
overcome all obstacles to the bestowal of the blessings of good and stable government upon the
people of the Philipppine Islands under the free flag of the United States.
b. Dahilan ng pananakop ng United States:
.... (Americans) we come, not as invaders or conquerors, but as friends, to protect the natives in
their homes, in their employments, and in their personal and religious rights….
…. it should be the earnest wish and paramount aim of the military administration to win the
confidence, respect, and affection of the inhabitants of the Philippines by assuring then in every
possible way that full measure of individual rights and liberties…. And by proving them that the
mission of the United States is one of substituting the mild sway of justice and right for arbitrary
rule….
13

14. c. Patakaran ng United States sa pamahalaan at pagbabayad ng buwis
.... operations of civil and municipal governments are to be performed by such officers as may
accept the supremacy of the United States by taking the oath of allegiance....
.… the taxes and duties ….become payable to the authorities of the United States
d. Patakaran ng United States sa mga pagmamay-ari ng lupa sa Pilipinas at mga
pribadong indibidwal:
…. the control of all public property and the revenues of the state… the use and management of all
public means of transportation are necessarily reserved to the authority of the United States,
private property, whether belonging to individuals or corporations, is to be respected except for a
cause duy established.
…. if private property be taken for military use, it shall be paid for when possible in cash, at a fair
valuation, and when payment in cash is not practicable, receipts are to be given.
e. Ugnayang panlabas at kalakalan:
All ports and places in the Philippines Islands in the actual possession of the land and naval forces of
the United States will be opened to the commerce of all friendly nations.
All the goods and wares not prohibited for military reasons …. will be admitted upon payment of
such duties and other charges as shall be in force at the time of their importation….
Gawain 1B Think Tank. Sagutin ang mga sumusunod na
tanong at ipahayag ang iyong nararamdaman o saloobin ukol dito.
1. Ano ang iyong naramdaman matapos mabasa at masuri ang proklamasyon ni Pangulong
MciKinley? Bakit?
2. Kapani-paniwala ba ang mga dahilan ni Pangulong McKinley tungkol sa kanilang
pananakop sa ating bansa? Bakit?
14

15. 3. Maituturing mo ba na tunay na kaibigan ng Pilipinas ang United States? Bakit?
4. Ano ang ipinahiwatig ng Benevolent Assimilation sa ating bansa?
Gawain 2A Face Off. Magdaos ng isang debate ukol sa “Benevolent
Assimilation Proclamation: Nakabuti o nakasama sa Pilipinas?”
Rubrics: Face Off (Debate)
Pamantayan
Posisyong pinili
20%
Batayan ng mga
pahayag
25%
Kaugnayan ng mga
pahayag sa paksa
30%
Paninnindigan sa
posisyong pinili
25%
Napakahusay
(3 puntos)
Natukoy nang
malinaw ang
kalabasan ng
posiyong pinili
Ibinatay sa datos ng
kasaysayan.
Ang mga pahayag ay
nagpapamalas ng
lubos na pagkaunawa
sa posisyon o
argument
Matatag ang
paninindigan sa
posisyong pinili
Mahusay
(2 puntos)
Natukoy ang posisyon
subalit may ilang
kalalabasang posisyon
ang hindi malinaw
Ibinatay sa kultura,
kinagisnang
paniniwala o instinct
May ilang pahayag na
walang kaugnayan sa
paksa
Nagsisimula
(1 punto)
Hindi malinaw ang
posisyon
May kaunting agamagam sa posisyong
pinili
Hindi napanindigan
ang posisyong pinili
15
Ibinatay sa
nararamdaman o
emosyon
Ang mga pahayag ay
napapamalas ng
walang pagkaunawa
sa paksa

16. Maging ang United States ay nahati sa dalawang panig (pro-imperialist at antiimperialist) dulot ng usapin sa pananakop sa mga dating kolonya ng Spain partikular ang
Pilipinas. Ang political cartoon na ito ay isa lamang sa maraming lumabas na political cartoons
noong 1898 na naglalarawan sa Benevolent Assimilation (Mahinahong Pananakop) ni Pangulong
McKinley sa Pilipinas.
Sanggunian 2
1898 US Political Cartoon. US President William
McKinley is shown holding the Philippines, depicted as
a savage child, as the world looks on. The implied
options for Mckinley are to keep the Philippines, or
give back to Spain, which the cartoon compares to
throwing a child off a cliff.
Pinagkunan: 1898 US Political Cartoon.19 August 2010. History of the Philippines (1898-1946: Wikis. Benevolent Assimilation.
http://www.thefullwiki.org/History_of_the_Philippines_(1898%E2%80%931946)
16

17. Gawain 3 Tala-isipan. Tukuyin at itala ang mga tauhan, bagay at mga salita na
makikita mula sa cartoon.
Mga tauhan at bagay
Salita o parirala
A. Bigyan ng kahulugan o simbolismo ang mga tinukoy na tauhan, bagay at mga salita
mula sa cartoon. Isulat ang pakahulugan sa mga kahon.
1.
2.
3.
4.
5.
http://www.thefullwiki.org/History_of_the_Philippines_(1898
%E2%80%931946)
17
6.

18. B. Isulat ang emosyon ng bawat tauhan at bigyan ito ng kahulugan. Pumili mula sa
nakatalang emosyon.
1.
2.
3.
http://www.thefullwiki.org/History_of_the_Philippines_(1898
%E2%80%931946)
Agam-agam sa pagbuo ng desisyon
Pangungumbinsi at pagmamalasakit
Pag-uusisa o kuryusidad
Pangangamba sa kapalaran
Takot sa maaring mangyari
C. Ano ang mensahe ng cartoonist sa kanyang likhang ilustrasyon? Ikaw ba ay umaayon sa
kanyang mensahe? Bakit?
Gawain 4 Poli-Toon . Gumuhit ng sariling political cartoon na nagpapakita ng
iyong saloobin bilang isang Pilipino tungkol sa Benevolent Assimilation o
Mahinahong Pananakop ng United States sa iyong bansa. Ibahagi ito sa klase.
(Maaring gawing gabay ang rubric sa pagsasaalang-alang sa pagbuo ng sariling
political cartoon).
18

19. Rubric: Poli-Toon (Political Cartoon)
Pamantayan
Nilalaman at
kaugnayan sa
Paksa (30%)
Simbolong
ginamit (20%)
Kahusayan sa
pagguhit at
pagkamalikhain
(20%)
Pagpapaliwanag
at Pagbibigay
kahulugan (20%)
Kalinisan at anyo
ng gawa (10%)
Napakahusay
(4 PUNTOS)
Lubhang
nakaakma sa
paksa ang
larawang
naiguhit.
Lahat ng
simbolong
ginamit ay
malinaw, orihinal
at makabuluhan
sa larawan/
karikatura.
Napakahusay ng
pagkakaguhit.
Lahat ng simbolo
ay napagsamasama ng maayos.
Naihatid ng
larawan ang
mensahe sa
paraang
pagpapatawa.
May analohiya
ang larawan sa
konseptong nais
iparating.
Gumamit ng 3 at
higit pang
sanggunian.
Malinis ang
pagkakagawa.
Malinaw ang
lahat ng detalye.
Naaangkop ang
Mahusay
(3 PUNTOS)
Akma sa paksa
ang larawang
naiguhit.
Marami sa mga
simbolong napili
ay may
kabuluhang
nagamit sa
paglalarawan ng
karikatura.
Mahusay ang
pagkakaguhit,
may 1-2 mga
salita at mga
simbolo ang
hindi
napagsamasama ng maayos.
Nagpapakita ng
sariling
pananaw.
Maayos ang
paliwanag at
kakikitaan ng
paghahanda.
Gumamit ng 2
sanggunian.
Malinis ang 75%
na karikatura.
May ilang bahagi
ang marumi.
May ilang
19
Nalilinang
(2 PUNTOS)
Bahagyang
umakma sa
paksa ang
naiguhit na
larawan.
Ilan lamang sa
mga simbolong
napili ang
makabuluhang
nagamit sa
karikatura.
Nagsisimula
(1 PUNTO)
Walang
kaugnayan sa
paksa.
Medyo mahusay
ang
pagkakaguhit,
may 3-4 na mga
salita at mga
simbolo ay hindi
napagsamasama ng maayos.
Walang sariling
opinyong
ipinakita
Bahagyang
naibigay ang
paliwanag at
kinakitaan ng
kakulangan sa
paghahanda at
pagsasaliksik.
Gumamit ng 1
sanggunian .
Walang
kahusayan ang
pagkakaguhit.
Lahat ng mga
salita at mga
simbolo ay pilit
na pinagsamasama kahit hindi
maayos. Walang
konseptong nais
ipahiwatig.
Walang
kaayusan ang
paliwanag.
Walang
paghahanda at
pagsasaliksik.
Hindi gumamit
ng sanggunian.
Malinis ang 50%
ng karikatura.
May malaking
bahagi ang
marumi at hindi
25% lamang ang
malinis na gawa.
May detalyeng
Malabo at
lampas ang
Walang
kahulugan at di
maunawaan ang
mga
simbolismong
ginamit.

20. kulay ng
larawan.
detalye na wala
sa larawan.
Gumamit ng
kulay.
nabura ng
maayos. May
mga detalyeng
malabo ang
pagkakaguhit.
Kulang ang mga
kulay na ginamit.
pagkakaguhit.
Walang kulay na
ginamit sa
karikatura.
(Dito iguhit ang iyong political cartoon )
(Dito isulat ang cartoon caption)
Posisyon ng Anti-Imperialist League
Ang polyeto ay isang manipis at maliit na librong di pa nabubuo bilang isang materyal
dahil wala pang ibang bahagi ng isang libro.
20

21. Isa sa mga paraan ng pagpapalaganap o kampanya ng mga kasapi ng Anti-Imperialist
League laban sa imperyalismo ay ang pagdaraos ng mga pagpupulong. Kasama na rin dito ay
ang pamamahagi nila ng mga iba’t ibang lathalain o mga babasahin.
Suriin ang pabalat (cover) ng polyetong inilimbag ng Anti-Imperialist League.
Sanggunian 3
Pabalat ng isang polyetong ginamit
ng Anti-Imperialist League
Glosari
Govern – makangyayari,
pamahalaan
Consent – pahintulot
White man – amerikano
Self-government –
pagsasarili o kasarinlan sa
pamamahala
Despotism – paniniil
Reliance – pananalig o tiwla
Liberty – kalayaan
Heritage – pamana
Retain – panatilihin
Treason – pagtataksil
Pinagkunan: Anti-Imperialism. Anti-Imperialism Movement 1898 – 1900.May 02, 2007.
https://wikis.nyu.edu/ek6/modernamerica/index.php/Imperialism/Anti-imperialism
21

22. Gawain 5A Think Tank. Pagsusuri sa pabalat ng polyeto ng Anti-imperialist
League
Lagyan ng label ang mga bahagi ng pabalat (cover) ng polyeto. Gamiting gabay ang mga
label na nakalista.
halimbawa:
Pang-ilang Serye o
bilang ng polyeto?
1. Saan ginamit ang polyeto?
2. Kailan nalimbag at ginamit ang
polyeto?
3. Sino ang naglathala o naglimbag
ng polyeto?
https://wikis.nyu.edu/ek6/modernamerica/index.php/Imperialism/An
ti-imperialism
Gawain 5B Sa Iyong Palagay. Buuin ang tsart. Punan ng tamang impormasyon
batay sa mga nakikita sa pabalat ng polyeto.
1. Ano ang layunin ng Anti-Imperialist
League sa paglathala ng kanilang
mga polyeto na naglalaman ng
winika ng dating Pangulong
Abraham Lincoln at Patrick Henry?
2. Bakit gumamit ng mga polyeto ang
mga kasapi ng Anti-Imperialist
22

23. League?
3. Mabisa ba ang paggamit nila ng
polyeto sa kampanya laban sa
imperyalismong itinaguyod ni
Pangulong McKinley? Bakit?
4. Nakabuti ba o nakasama ang
posisyon ng Anti-Imperialist League
sa Pilipinas? Pangatwiranan.
Pangkatang Gawain: Bigyan ng kahulugan
ang mga nakasulat na winika ni Pangulong
Lincoln (a at b). Pumili ng isang kinatawan
upang magbahagi sa klase.
a. Pangkat 1: “No man is good
enough to govern another man
without that other’s consent.
When the white man governs
himself, that is self-government;
but when he governs himself and
also governs another man, that is
more than self-government – that is
despotism.”
b. Pangkat 2: “Our reliance is in the
love of liberty, which God has
planted in us. Our defense is in the
spirit which prizes liberty as the
heritage of all men in all lands,
everywhere. Those who deny
freedom to others, deserve it not
for themselves, and under a just
God cannot long retain it.
23

24. Rubric : Pangkatang Gawain
Pamantayan
Napakahusay (4)
Kaalaman sa
Paksa
(30%)
Higit na
nauunawaan ang
mga paksa. Ang
mga
pangunahing
kaalaman ay
nailahad at
naibigay ang
kahalagahan,
wasto at
magkaka-ugnay
ang mga
impormasyon sa
kabuuan
Pinaghalawan ng Binatay sa iba’t
Datos
ibang saligan ang
(20%)
mga kaalaman
Organisasyon
(20%)
Presentasyon
(30%)
Organisado ang
mga paksa at sa
kabuuan maayos
ang
presentasyon ng
Gawain ang
pinagsamasamang ideya ay
malinaw na
naipahayag at
natalakay gamit
ang mga
makabuluhang
graphic
organizers.
Maayos ang
paglalahad.
Namumukod
tangi ang
pamamaraan;
Mahusay
(3)
Nauunawaan ang
paksa; ang mga
pangunahing
kaalaman ay
nailahad ngunit
di-wasto ang
ilan; may ilang
impormasyon na
hindi maliwanag
ang
pagkakalahad.
Nalilinang
(2)
Hindi gaanong
naunawaan ang
paksa. Hindi
lahat na
pangunahing
kaalaman ay
nailahad; may
mga maling
impormasyon at
hindi naiugnay
ang mga ito sa
kabuuang paksa.
Ibinatay sa
ibat’ibang mga
saligan ang mga
impormasyon
ngunit limatado
lamang.
Organisado ang
mga paksa sa
kabuuan at
maayos na
presentasyon
ngunit di
masyado
nagamit ng
maayos ang mga
graphic
organizers.
Ibinatay lamang
ang saligan ng
impormasyon sa
batayang aklat
lamang.
Maayos ang
paglalahad may
ilang
kinakabahan at
may kahinaan
Simple at maikli
ang
presentasyon.
24
Walang
interaksyon at
ugnayan sa mga
kasapi. Walang
malinaw na
presentasyon ng
paksa. May
graphic
organizers ngunit
hindi nagamit;
nagsilbing
palamuti lamang
sa pisara.
Nagsisimula
(1)
Hindi
naunawaan ang
paksa; ang mga
pangunahing
kaalaman ay
hindi nailahad at
natalakay;
walang
kaugnayan ang
mga
pangunahing
impormasyon sa
kabuuang
Gawain.
Walang batayang
pinagkunan at
ang mga
impormasyon ay
gawa-gawa
lamang.
Di organisado
ang paksa.
Malinaw na
walang
preparasyon ang
pangkat.
Ang paglalahad
ay hindi
malinaw.
Walang gaanong
preparasyon.

25. malakas at
malinaw ang
pagsasalita sapat
para marinig at
mainitindihan ng
lahat.
ang tinig.
Gawain 5C Info-Ad Gumawa ng isang campaign poster na naglalarawan ng
pagtutol o pakikiisa sa adhikain ng Anti-Imperialist League.
Mga kagamitan: 1 buong cartolinang puti at mga pangkulay
(Gamitin ang rubric sa pagtataya sa paggawa ng campaign poster)
Pamantayan
Napakahusay
(3)
Naipapakita at
naipaliliwanag ng
maayos ang ugnayan
ng lahat ng konsepto sa
paggawa ng poster
Mahusay
(2)
May kakulangan sa
maayos na
nagpapaliwanag sa
ugnayan ng lahat
ng konsepto sa
paggawa ng poster
Kaangkupan ng
Konsepto
(20%)
Maliwanag at angkop
sa paggawa ng Poster
May kakulangan sa
mensahe sa
paglalarawan ng
konsepto
Orihinalidad
(10%)
Orihinal ang konsepto
sa paggawa ng poster
May kakulangan sa
orihinal na
konsepto o paksa
sa paggawa ng
poster
Kabuuang
presentasyon
(25%)
Malinis at maayos ang
May bahaging may
kabuuang presentasyon kakulangan sa
aspeto ng kalinisan
at kaayusan ng
kabuuang
presentasyon
Gumamit ng tamanag
Hindi gaanong
kombinasyon ng kulay
gumamit ng
upang maipahayag ang tamang
nilalaman, konsepto ng kombinasyon ng
Nilalaman
(20%)
Pagkamalikhain
(25%)
25
Nagsisimula
(1)
Hindi
naipaliwanag ng
maayos ang
ugnayan ng lahat
ng konsepto sa
paggawa ng
poster
Hindi maliwanag
at hindi angkop
ang mensahe sa
paglalarawan ng
konsepto
Walang
orihinalidad sa
konsepto at
paksa sa
paggawa ng
poster
Hindi malinis at
maayos ang
kabuuang
presentasyon
Hindi gumamit ng
tamang
kombinasyon ng
kulay upang

26. mensahe
kulay upang
maipahayag ang
nilalaman,
konsepto at
mensahe
maipahayag ang
nilalaman,
konsepto at
mensahe
Posisyon ng Republika
Bilang tugon ni Pangulong Aguinaldo sa pinahayag ni Pangulong McKinley at sa
proklamsyon ni Hen. Otis ay nagpalabas siya ng isang manifesto nang sumunod na araw. Dito,
sinagot niya ang isyu tungkol sa pang-aangkin ng United States sa Pilipinas. Itinuturing na ito ay
katumbas ng isang protesta at deklarasyon ng digmaan laban sa United States.
Ang manifesto ay isang lantarang pahayag o deklarasyon sa publiko ng isang pangulo,
hari, pamahalaan, o katawan ng mga tao. Ito rin ay naglalaman ng katwiran o paninindigan ng
samahan, sektor o pangkat hinggil sa isyu o pangyayari.
Basahin at unawain ng mabuti ang manifesto ni Pangulong Aguinaldo at sagutin ang mga
sumusunod na Gawain.
Sanggunian 4
Manifesto ni Emilio Aguinaldo
General Otis is proclaimed Military Governor of the Philippines and I protest a
thousand times and with all the force in my soul against such pretension. I solemnly
declare that neither in Singapore nor in Hongkong nor in Manila did I agree to recognize
verbally nor in writing, American domination over our beloved country. I declare that
while I was transported to Cavite on board one of their naval vessels, I immediately
made known in a Manifesto addressed to the Filipinos, my determination to wage war
against Spain to win our independence. I reiterated this on the day when for the first
time, I hoisted our flag, the emblem of our legitimate aspirations.
In the Manifesto of General Merritt addressed to the Filipinos a few days before he
called upon the Spaniards to leave Manila, he said that he did not ignore the noble objective
that we wanted to attain; he also declared clearly and without any conditions that the land
army and navy of the United States came to the Philippines to deliver us, like in Cuba, from
the Spanish yoke. Natives and foreigners have witnessed that American soldiers have
rendered publicly on many occasions, military honors to our flag, recognizing us as
belligerents.
As it is stated in the Proclamation of General Otis that in accordance with the
instructions of the President of the United States they will be engaged in the internal
administration of the archipelago. I protest in the name of God, based upon justice and
law, that I have been visibly designated to lead my countrymen in the task for their
regeneration against this American intrusion. I also protest in the name of all the people
in the Philippines; these people have chosen me to lead their destiny; my duty is
therefore to fight until my last breath for her independence.
26

27. For the last time, I protest again, because of my former relations with the
Americans who conducted me from Hongkong to Cavite not to wage war against the
Spaniards for their benefit but for us, against their unexpected claim to dominate us.
And it is for this, my dear countrymen you should understand that in the end,
united by indissoluble ties, we will not retrogress from the glorious way which is open
to us.
Emilio Aguinaldo
Pinagkunan: Filipino.biz.ph. Philippine Culture. The Philippine-American War. Gen. Emilio Aguinaldo’s Manifesto of Jan 5, 1899. 2009
http://filipino.biz.ph/history/aguinaldo-manifesto.html
Glosari
Depicts – nangangahulugan ng o naglalarawan
Manifesto – proklamasyon, pahayag
Sovereignty – kapangyarihan
Tantamount – katumbas
Solemnly – mataimtim o taos-puso
Predecessor – hinalinhinan
Subverting – mapabagsak
Gawain 6 InBOx Sagutin ang mga sumusunod na tanong. Buuin ang “inbox”
o INformation BOX (organizational chart) sa pamamagitan ng pagpupuno ng
mga impormasyon sa mga kahon.
A.
Anong uri ng dokumento
ito?
Nilalaman
Sino ang may-akda ng
dokumento?
SANGGUNIAN 3
Kailan ito isinulat at
naipahayag?
Para kanino ang dokumento?
27

28. B. Batay sa sipi, ano ang naging tugon ng may-akda sa sumusunod na isyu? Isulat
ang sagot sa inyong sagutang papel.
1. Soberanya o kapangyarihan
ng United States sa Pilipinas
2. Panunungkulan ni Hen. Otis
bilang Gobernador-Militar
ng Pilipinas
3. Pahayag kay Pangulong
Aguinaldo sa Singapore at
Hong Kong
4. Pagtulong ng US sa Pilipinas
na makalaya sa Spain
Itala ang mga mahahalagang
pangyayari na nabanggit sa
manifesto ni Pangulong Aguinaldo
ayon sa kanilang petsa ng
pagkakaganap. (Maari ring
sumangguni sa nakaraang modyul
tungkol sa Digmaang PilipinoEspanyol hanggang sa
pagpapahayag ng kalayaan)
May 24, 1898
Hunyo 12, 1898
C. Sa iyong palagay.
1. Ano ang damdamin ng may-akda sa kanyang manifesto? Ibigay ang mga
salitang magpapatunay dito.
2. Maituturing ba na ang manifesto ay isang:
a. Protesta? Bakit?
b. Deklarasyon ng digmaan? Bakit?
3. Sang-ayon ka ba sa manifesto? Bakit?
28

29. Kaugnayan ng Adhikain ng Unang Republika sa Kasalukuyan
Nalaman mula sa manifesto ni Pangulong Aguinaldo ang kanyang matatag na
paninindigan sa pagtupad ng pangunahing adhikain ng Republika- ang panatilihin itong
nagsasarili at malaya sa pananakop ng anumang bansa; nasisiguro at nagbabantayan ang mga
karapatan ng bawat mamamayan; at nakapamumuhay ng tahimik at maunlad. Sa katunayan,
ang adhikaing ito ang patuloy na inspirasyon ng marami sa mga naging pinuno ng ating bansa
maging sa kasalukuyan. Tulad na lamang sa isang talumpati ni Pangulong Benigno S. Aquino III
sa ika-114 na Anibersaryo ng Proklamasyon ng Kalayaan noong ika-12 ng Hunyo, 2012 sa
Simbahan ng Barasoain, Malolos, Bulacan.
Basahin at sagutin ang mga tanong sa “InBOX”.
Sanggunian 5
Talumpati ng Kagalang-galang Benigno S. Aquino III
Pangulo ng Pilipinas
Sa ika-114 Anibersaryo ng Proklamasyon ng Kalayaan
[Inihayag sa Simbahan ng Barasoain, Malolos, Bulacan, noong ika-12 ng Hunyo, 2012]
(1) Noon pong nakaraang taon, nagtipon tayo sa Kawit, Cavite, sa balkonahe ni Heneral
Emilio Aguinaldo kung saan unang iwinagayway ang ating bandila. Doon, unang
kumumpas ang martsang Lupang Hinirang, sabay sa pintig ng puso ng mga
rebolusyunaryong Pilipinong, sa wakas, ay kalag na sa tanikala ng mga dayuhan.
Doon, unang pinasinayaan ang karapatang makapamuhay nang malaya at nagsasarili
ang bansang Pilipinas.
(2) Ngayong umaga, ginugunita natin dito sa simbahan ng Barasoain—ang duyan ng
ating Saligang Batas—ang ika-isandaan at labing-apat na taon ng proklamasyon ng
kalayaan. Dito nagtipon ang mga kinatawan ng iba’t ibang probinsya upang
magkasundo kung paano aarugain at payayabungin ang ipinaglaban nilang kalayaan.
Dito itinatag ng Kongreso ang Unang Republika ng Pilipinas, gayundin ang
pagpapatibay at pagpapatunay sa Konstitusyon ng Malolos, ang unang
Republikanong Konstitusyon sa kabuuang Asya. Dito, napagpasyahan nilang
panghawakan ang kinabukasan ng ating bansa, at patunayan sa mundong ang
Pilipinas ay para sa Pilipino.
(3) Noon pa man, mulat na ang ating mga ninuno sa prinsipyong bumubuhay sa ating
demokrasya: ang ganap na kapangyarihan ay nagmumula at angkin ng sambayanang
Pilipino, kaya’t sa kapakanan ng Pilipino rin ito dapat nakatuon. Pumili sila ng mga
kinatawan, hindi para maghari at pagsilbihan, kundi para mamuno at itimon ang
bansa tungo sa tamang direksyon, at paglingkuran ang karaniwang mamamayan.
29

30. (4) Nang nagpunta sa Malolos ang pitumpung kinatawan mula sa iba’t ibang
probinsya, pangunahing bitbit nila ay ang mga adhikain ng sarili nilang mga
lalawigan, at ang pangarap ng nag-iisang bayan. Inuna nila ito kaysa sa personal
nilang interes. Nakaatang sa kanilang balikat ang obligasyon na isulat ang mga
alituntunin na sinang-ayunan ng taumbayan, upang magsilbing gabay kung paano
sila mamumuhay at makikitungo nang tama, patas, at makatarungan sa isa’t isa.
(5) Hindi nila tayo binigo. Matagumpay nilang ipinunla ang isang saligan na bukal ng
katarungan, magtatanggol at magtataguyod ng kabutihan, at sisiguro sa pantay na
karapatan para sa lahat.
(11)
Sa susunod na taon, ipagdiriwang natin ang proklamasyon ng araw ng
kalayaan sa Pinaglabanan. At ang plano po natin ay sunod na gunitain ito sa
Visayas, at maging sa Mindanao. Bakit taun-taon tayong lumilipat sa iba’t ibang
makasaysayang lugar? Upang iparamdam na ang ating kasarinlan ay hindi lamang
nangyari sa Kawit, o dito sa Malolos, o sa Luzon lamang. Angkop lamang na
maramdaman ng bawat Pilipino—mula sa mga pinakaliblib na bulubundukin,
hanggang sa pinakamalalayong isla, kasama na rin ang mga kababayan nating
nakikipagsapalaran sa ibayong dagat—na ang ipinagdiriwang tuwing ikalabindalawa ng Hunyo ay selebrasyong pambansa; na ang diwa nito ang araw-araw
na nagpapaalab sa adhika nating maging malaya.
(12)
Tunay na demokrasya para sa lahat ng Pilipino: ito ang kaluluwa ng ating
Konstitusyon; ito ang dugong dumadaloy sa puso ng ating malayang Estado.
Tangan ang mandato ng Saligang Batas, hindi na natin hahayaang bukbukin,
dungisan at gamitin ito ng kahit na sinuman para lamang manlamang sa kapwa at
magpakasasa sa kapangyarihan.
(13)
Ito ang ipinapaalala sa atin ng Barasoain Church. Noong 1898, nagtipon
ang ating mga ninuno dito sa Malolos upang itindig at patibayin ang ating
Republika. Ito rin ang nangyari noong 1986 sa EDSA nang buwagin natin ang
diktadurya. Ganito rin ang naganap sa halalan noong 2010 na nagbigay daan sa
ating mga reporma. Patunay ang mga biyaya ng kasaysayan: makakamtan lamang
ang tunay na kalayaan kung handa ang bawat isa sa ating magkakalyo ang
talampakan, at diligan ng dugo’t pawis ang ating lupang sinilangan. Taas-noo rin
tayong maglakbay tungo sa isang Pilipinas na malaya, hindi lamang sa panggigipit
ng mga dayuhan, kundi lalo na sa kurapsyon, gutom at kawalang-katarungan.
Buwagin natin ang bartolina ng kadamutan at pagkakanya-kanya; kumalag tayo
mula sa tanikala ng pagbabatuhang-sisi at pagwawalang-bahala. Ito ang kahulugan
ng tunay na kalayaan.
Pinagkunan: Pres. Aquino’s Speech on the Celebration of 114th Independence Day. June 12, 2012.
http://arlene1956.wordpress.com/2012/06/12/pres-aquinos-speech-on-the-celebration-of-114th-independence-day/
30

31. Pamprosesong Tanong
“InBOX!”
1. Ano-ano ang mahahalagang
pangyayari sa ating kasaysayan ang
nasa talumpati?
2. Ano ang ginampanan ng ating mga
ninuno sa pagkamit ng kalayaan?
3. Ano ang mga hamon o hadlang sa
kalayaan sa kasalukuyang panahon?
4. Paano ka makikiisa sa pagtaguyod
ng mga adhikain ng kasalukuyang
Republika?
31

32. Gawain 6D Pagsulat ng Manifesto. Ipagpalagay na ikaw ay kinatawan ng mga
mag-aaral sa panahon ng pananakop ng United States. Punan ang mga patlang
ng mga hinihinging impormasyon upang mabuo ang manifesto.
Ako, bilang mag-aaral, mamamayan, at higit sa lahat ay anak ng bayang
Malaya – Republika ng Pilipinas, ay lubos na ______________
(tinututulan/sinasang-ayunan) ang sumusunod na probisyon
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
________ na ipinahayag nina Pangulong William McKinley ng United States of
America at Hen. Elwell Otis.
Ipinahahayag ko rin ang aking __________________________( pagsangayon / di pagsang-ayon) sa mga argumento ni Pangulong Emilio Aguinaldo na :
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
At bilang pagmamahal at pagmamalasakit sa bayang aking tinubuan, ako si
________________ (pangalan), mula sa bayan ng ____________________
(lungsod) kinatawan ng mga mag-aaral ng __________________ (paaralan) ay
patuloy na ipaglalaban ang pananatili ng katahimikan, kaayusan at higit sa lahat ay
kalayaan sa pamamagitan ng mga sumusunod na pamamaraan :
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_____________________________
Pangalan at lagda
Digmaang Pilipino - Amerikano
1. Ang National Historical Commission of the Philippines (NHCP), dating kilala bilang
National Historical Institute (NHI), ang komisyon na may tanging kapangyarihang
maglagay at kumilala sa mga lugar na pinangyarihan ng mga makasaysayang kaganapan
sa ating bansa.
32

33. Para sa iba pang detalye tungkol sa “Board
Resolution No. 7, s. 2003” at mga historical markers
ng Unang Putok sa Digmaang Pilipino-Amerikano”
bisitahin ang weblink: National Registry of Historic
sites and Structures in the Philippines. Retrieved
November 16, 2012. From
http://nhcphistoricsites.blogspot.com/search/label/S
ites%2FEvents
Sa panulukan ng Sociego at Silencio, distrito
ng Sta. Mesa sa Maynila ay makikita ang
dalawang panandang pangkasaysayan, ang
isa na nakasulat sa Ingles at isa ay sa wikang
Pilipino. Ang “markers” na ito ay orihinal na
nakalagay sa lungsod ng San Juan simula ng
1941. Ngunit sa bisa ng resolusyon (Board
Resolution No 7, serye 2003). na inilabas ng
NHI, inilipat ito noong 2003 sa kanya
ngayong kasalukuyang lokasyon sa Sta.
Mesa.
Nilalaman nito ang isang
makasaysayang pangyayaring naganap sa
tulay ng San Juan del Monte.
Sanggunian 6
Panandang Pangkasaysayan
Unang Putok sa Digmaang Filipino-Amerikano
33

34. Pinagkunan: National Historical Commission of the Philippines. National Registry of Historic Sites and Structures in the Philippines. 2012.
http://nhcphistoricsites.blogspot.com/search/label/Sites%2FEvents
Gawain 7A Tala-isipan Pagsusuri sa Panandang Pangkasaysayan: Unang Putok
ng Digmaang Pilipino-Amerikano.
1. Sumapi sa pangkat at suriin ang nilalaman ng mga palatandaan. Sagutin ang mga
tanong na nasa tsart.
TANONG
SAGOT
NILALAMAN
1. Ano ang pamagat ng pananda?
2. Anong petsa (oras, araw, buwan at
taon) ang makikita sa pananda?
3. May nabanggit bang mga pangalan
(historical actor) ng tao at lugar sa
pananda? Itala ang mga ito.
PAGSASAKONTEKSTO
1. Ano ang naging hudyat sa
pagsisimula ng Digmaang PilipinoAmerikano?
34

35. Gawain 7B Sa Iyong Palagay.
Ano-ano ang naging bunga ng Digmaang Pilipino-Amerikano sa Pilipinas
at United States? Sa isang papel, gumuhit ng bubble speech at isulat ang sagot.
BUNGA NG DIGMAAN
Para sa panig ng United States,
Para sa panig ng Pilipinas,
Sa iyong palagay, may tunay bang
nagwawagi sa digmaan? Ipaliwanag.
35

36. Paglalapat (Mini-performance)
Pagsulat ng Reflection. Balikan ang mga sanggunian sa modyul. Sumulat ng isang
reflection sa iyong journal batay sa sumusunod na tanong.
1.
2.
3.
4.
5.
Anong aral ang iyong natutuhan sa pananakop ng United States sa Pilipinas?
Bakit kailangang pangalagaan ang pagiging malaya ng ating bansa?
Bakit mahalaga na hubugin ang sarili bilang isang mapanuring mamamayan?
Ano ang iyong papel na gagampanan upang mapangalagaan ang kalayaan ng bansa?
Aling pagpapahalaga o katangian ang dapat taglayin ng isang responsableng
mamamayan? Sumangguni sa tseklis.
Katangian
Taglay Ko
1. Pansariling pananagutan
2. Disiplinang pansarili
3. Pagkamagalang
4. Katapangan
5. Paggalang sa karapatan ng kapwa
6. Paggalang sa batas
7. Katapatan
8. Pagkakaroon ng bukas na kaisipan
9. Bukas sa pakikipag-ayos at
kompromiso
10. Tiyaga
11. Kamalayang pansibiko
12. Pakikiramay (compassion)
13. Patriyotismo
(Gamitin ang rubric sa pagtataya sa paggawa ng repleksyon)
Rubric: Repleksyon
Pamantayan
Napakahusay
Mahusay
Nalilinang
Nagsisimula
( 4 puntos)
(3 puntos)
(2 puntos)
(1 punto)
Pagkakilala
-Maliwanag na
-Natukoy ang
-Natukoy ang
-Hindi natukoy nang
sa Sarili
natukoy at
kalakasan,
kalakasan,
malinaw ang mga
(40%)
nailarawan ang
kahinaan, at
kahinaan at
kalakasan, kahinaan
kalakasan,
pagkalito sa mga pagkalito sa mga
at pagkalito. Walang
kahinaan, at
bagay na
bagay na
paliwanag kung bakit
pagkalito sa mga
nangangailangan nangangailanagn
naganap ang mga ito
bagay na
ng paglilinaw
ng paglilinaw
-Hindi nailahad nang
nangangailangan
subalit hindi
subalit hindi
maliwanag ang mga
ng paglilinaw at
gaanong
naipaliwanag ang tanong at isyung
maipaliwanag ang naipaliwanag
dahilan kung bakit nalutas at hindi
mga dahilan kung ang mga dahilan naganap ang mga nalutas
36

37. Kakayahang
Humarap sa
Suliranin
(60%)
bakit naganap ang
mga ito
-Maliwanag na
nailahad ang lahat
ng mga tanong at
isyung nalutas at
hindi nalutas
-nakagawa ng
konkreto at
akmang
konklusyon batay
sa pansariling
pagtataya
-Tapat na inilahad
ang tagumpay at
kabiguan nang
may bukas na
kaisipan sa
pamamagitan ng
konkretong
halimbawa
-Malinaw na
inilalarawan ang
paraan ng
pagkatuto at mga
ekspektasyon
-naipaliliwanag
nang epektibo ang
pagapapahalaga,
kaisipan at
damdamin tungkol
sa sarili, kamagaral at kalagayan
ng paggawa
-masidhi ang
naising
makapagbago
kung bakit
naganap ang mg
ito.
-Maliwanag na
nailahad ang
marami sa mga
tanong at isyung
nalutas at hindi
nalutas
-Makagawa ng
konkulsyon
batay sa sariling
pagtataya
-Inilahad ang
tagumpay at
kabiguan na may
bukas na isipan
subalit wlang
konkretong
halimbawa
-Inilarawan ang
paraan ng
pagkatuto at
ekspektasyon
-Naipaliwanag
ang
pagpapahalaga
at damdamin
tungkol sa sarili,
kamag-aral at
lalagayan ng
paggawa
-Bukas ang
isipan sa
pagbabago
37
ito.
-Maliwanag na
nailahad ang ilang
sa mga tanong at
isyung nalutas at
hindi nalutas
-ang konklusyon
ay hindi
naipahayag nang
malinaw
-Walang ibinigay na
konklusyon
-Inilahad ang
tagumpay at
kabiguan nang
pahapyaw lamang
-Hindi gaanong
inilarawan ang
mga paraan ng
pagkatuto at
ekspektasyon
-Binggit lamang at
hindi ipinaliwanag
ang
pagpapahalaaga,
kaisipan at
damdamin
tungkol sa sarili,
kamag-aral at
kalagayan ng
paggawa
-May pagnanais
na magbago
-Inilahad ang
tagumpay at
kabiguan
-Hindi bumanggit ng
paraan ng pagkatuto
at ekspektasyon
-Hindi binanggit ang
mga pagpapahalaga,
kaisipan at
damdamin tungkol sa
sarili, kamag-aral at
kalagayan ng
paggawa
-Walang ipinahiwatig
na naising magbago.

38. Transisyon sa susunod na Modyul
Bagaman hati ang United States sa isyu ng imperyalismo at nakahanap ang
Pilipinas ng kakampi sa mga kasapi sa Anti-Imperialist League ay nabigo pa rin na pigilan
ang tuluyang pananakop sa ating bansa.
Sa susunod na modyul ay pag-aaralan mo ang mga primaryang sanggunian
tungkol sa pagpapatupad ng Pilipinisasyon, mga mahahalagang batas na nagtatakda ng
patakarang kolonyal at pagsupil sa nasyonalismong Pilipino.
38