1. Centrum kształcenia Plejada Gdańsk, 20.04.2013 r.
Szkoła Policealna NOVUM
Zarys anatomii, fizjologii i patologii
Wpływ stresu na prawidłowe funkcjonowanie
organizmu
Opracowała: Justyna Pikniczka, grupa A Wykładowca:
semestr II, 1-roczny mgr J. Żur

2. Stres towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów, ponieważ dotyczy on każdego
człowieka. Jest on fizjologicznym stanem „podwyższonej gotowości bojowej” człowieka do
stawiania czoła wyzwaniom życia codziennego. Można powiedzieć, że jest to zespól
procesów przystosowujących człowieka do nietypowej sytuacji, która może się ujawniać jako
stan walki bądź ucieczki. Stres jest zjawiskiem pozytywnym, gdy nie trwa długo i jest
rodzajem mobilizacji organizmu do rozpoczęcia konkretnego działania. Jednak gdy trwa
przez dłuższy okres i nie ulega rozładowaniu, wywołuje złe dolegliwości choroby.
Stresory, czyli czynniki reakcji stresowej mogą mieć różny charakter (tj. zewnętrzne i
wewnętrzne) i różną moc oddziaływania na poszczególnych ludzi. Psycholodzy wyróżnili
dwa typy osobowości różniące się odpornością na stres. Ludzie, którzy są uodpornieni, należą
do osób opanowanych, spokojnych, nie przejawiający zbyt dużych ambicji i nie ulegający
emocjom. Za to osoby, ulegające stresowi, są niecierpliwe, z wybujałą ambicją, agresywni,
impulsywni, mają wysokie wymagania wobec siebie i innych oraz szybko ulegają emocjom.
Stres jest wywoływany najczęściej przez trudne sytuacje życiowe. Jedną z nich jest
sytuacja zagrożenia życia lub zdrowia czyli wypadek samochodowy, w czasie napadu, gwałtu
czy kradzieży, ale także podczas zagrożenia pozycji społecznej człowieka dotyczącej
kompromitacji, utraty pracy lub stanowiska. Zdarzają się także sytuacje przeciążenia, w której
człowiek wykonuje swoją pracę na granicy wytrzymałości fizycznej bądź psychicznej.
Zakłócenie natomiast jest sytuacją, w której człowiek nie jest w stanie realizować podjętych
celów przez napotykanie na liczne przeszkody. Do silnych sytuacji stresowych zaliczany
także deprywację, która wywołuje stres przez utratę bliskiej osoby, tęsknotę za ukochaną
osobą bądź w momencie opuszczenia domu rodzinnego. Analizując powyższe sytuacje
możemy znaleźć powody naszego zdenerwowania codziennego i dopiero wtedy możemy się
starać zneutralizować stres. Jednak, gdy nie potrafimy sobie z tym poradzić sami, powinniśmy
porozmawiać o naszych problemach z bliską osobą, rodziną bądź psychologiem.
Reakcja na stres odbywa się w trzech etapach. Pierwsza faza to mobilizacja, która
przygotowuje organizm do walki bądź ucieczki. Następuje wtedy wydzielenie do krwioobiegu
adrenaliny co prowadzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych w mięśniach szkieletowych i
zwiększenia napięcia mięśni. W skórze i jamie brzusznej naczynia ulegają zwężeniu, co
nadaje skórze bladość. Szybkość skurczów serca się zwiększa, rozszerzają się oskrzela i
szybkość oddechu się zwiększa, dzięki czemu organizm otrzymuje większą ilość tlenu. We
krwi zwiększa się ilość glukozy i następuje szybszy rozkład tłuszczów. W krwioobiegu
znajduje się także noradrenalina, która utrzymuje wysokie ciśnienie krwi. Wydzielany przez
korę nadnerczy kortyzol utrzymuje wysoki poziom adrenaliny i noradrenaliny we krwi.

3. Mobilizacji towarzyszy stan napięcia emocjonalnego, lekkie zdenerwowanie i motywacja
pobudzająca organizm do działania.
Długo trwająca faza mobilizacji może mieć zły wpływ na zdrowie człowieka, gdyż
zbyt długo wydzielany kortyzol może obniżyć sprawność układu odpornościowego. Dlatego
młodzi ludzie żyjący w ciągłym stresie są bardzo narażeni na infekcje i inne choroby.
Druga faza stresu zwana krytyczną, występuje gdy działanie stresora przedłuży się i
jego natężenie wzrośnie. Organizm nadal produkuje wymienione wyżej hormony i podejmuje
próbę przystosowania się do sytuacji stresowej. W tym etapie serce bije szybko i
nieregularnie oraz zmniejsza się krzepliwość krwi. Pogarsza się wydolność płuc. W żołądku
gruczoły wydzielają więcej kwasu solnego i wzrasta napięcie mięśni szkieletowych. Czyli
krótko mówiąc reakcja organizmu mająca chronić nas przed stresem zaczyna nam szkodzić.
Prowadzi to do kłopotów z koncentracją, zmniejszoną zdolnością przewidywania i
pojawianiem się trudności w rozwiązywanie problemów.
Jeśli organizm nie odpocznie i nie rozładuje stresu doprowadzi to do fazy trzeciej czyli
destrukcji-obrony przed stresem w formie agresji. W tej fazie organizm chce zniszczyć źródło
swojego stresu. Jednak agresja, chwilowo rozładowująca napięcie, prowadzi do nowych
trudności i nasilenia stresu, co można nazwać efektem błędnego kola.
U osób, które nie posiadają wiary we własne możliwości, mają zaniżoną samoocenę
występuje zmniejszona odporność na stres. Takich ludzi charakteryzuje lękliwość i
impulsywność. Mają trudności w opanowaniu reakcji, a co za tym idzie przezwyciężyć
sytuacje dla nich trudne.
Stres towarzyszy nam przez całe życie, lecz należy wiedzieć czym jest i jak sobie z
nim radzić, by umieć wykorzystać go w sposób korzystny dla siebie.